«Газпром межрегионгаз Чебоксары» общество пресс-конференци ирттерсе газ парӑмӗ пирки калаҫнӑ. Журналистсем парӑма кӗрсе кайман-ха, ӑшӑпа тивӗҫтерекен организацисем тата муниципалитетсем газшӑн вӑхӑтра тӳлессишӗн хыпсах ҫунмаҫҫӗ иккен.

Общество пуҫлӑхӗ Кияметдин Мифтахутдинов газ парӑмӗ республикӑра 2 млрд тенке ҫывхарнине пӗлтернӗ.

«Ытти ҫул ҫулла парӑм чакатчӗ. Кӑҫал вара сахалланма мар, ӳссе кайрӗ. Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне парӑм 1,87 млрд тенке ҫитрӗ», – тенӗ Кияметдин Мифтахутдинов. Вӑрнар, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри, Пӑрачкав, Шупашкар районӗнсенчи тата Улатӑр, Канаш, Шупашкар, Ҫӗмӗрле хулисенче организацисен парӑмӗ уйрӑмах пысӑк-мӗн.

Пуян мар Улатӑр, Элӗк, Йӗпреҫ районӗсем парӑмсемпе татӑлнӑ, тупраллӑ Вӑрнар районӗ «Газпромом» умӗнчи парӑма ҫулталӑкра 7 млн ӳстерсе 18,8 млн. тенке ҫитернӗ. Куславкка парӑмӗ — 31 млн. Улатӑрпа Канаш та тӳлев виҫине пысӑклатса янӑ.

Шупашкарти В.И. Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвӗн пуҫлӑхне Александр Лившица Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн орден медалӗпе наградӑлама йышӑннӑ.

Шупашкарти савута Александр Лившиц икӗ ҫула яхӑн каялла ертсе пыма пуҫланӑ. Унччен вӑл Самарти тар савучӗн пуҫлӑхӗнче тӑрӑшнӑ. Хусанта ҫуралнӑ Александр Лившиц ӗҫе 17 ҫултах пикеннӗ. Ахаль специалистран пуҫласа утӑм хыҫҫӑн утӑм туса, картлашкаран картлашкана улӑхса пырса вӑл пуҫлӑх шайне хӑпарнӑ. Шупашкара куҫса киличчен вӑл Самарти «Коммунар» савутра тимленӗ.

Чапаев ячӗллӗ савут пуҫлӑхне Александр Лившица унчченхи ертӳҫӗне, Михаил Резникова, Чӑваш Республикинчи Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумне лартнӑ хыҫҫӑн суйланӑ.

Мускаври «Наука» (чӑв. Ӑслӑлӑх) издательство ҫулталӑк вӗҫӗнче чӑваш ӑсчахӗсен монографийӗсенчен пухса хатӗрленӗ кӗнекене кӑларма пикенӗ. Вӑл «Чӑвашсем» ятпа вырӑсла кун ҫути курӗ. Чӑваш Енӗн Культура министерствин сайтӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӗҫченӗсем ӑна темиҫе ҫул хушши ҫырнӑ. Ӑсчахсен ушкӑнне истори наукисен докторӗ Виталий Иванов ертсе пынӑ.

Кӗнекене вуласа мӗн ҫинчен пӗлме май пулӗ-ха? Тӗпрен илсен, унта чӑвашсен этника тата культура аталанӑвӗн ҫивӗч ыйтӑвӗсене хускатнӑ. Унсӑр пуҫне халӑхӑн этногенез тата этнодемографи лару-тӑрӑвне ҫутатнӑ. Ҫавӑн пекех чӑваш йӑли-йӗркине, хальхи культурине, ӗненӗвӗпе мифологине сӑнласа кӑтартнӑ. Кӗнекере культура тытӑмӗнчи профессионалсем ҫинчен те, наци кухнипе ҫи-пуҫӗ пирки те вуласа пӗлме май пулӗ.

Палӑртса хӑварар, пархатарлӑ проект епле пурнӑҫланнине Раҫҫейри Этнографипе антропологин наукӑпа тӗпчев институчӗ сӑнаса тӑрать.

«Хыпар» издательство ҫурчӗн «Тӑван Атӑл» журнал редакцийӗ ҫумӗнче «Ҫунатлӑ чӑвашсем» пултарулӑх тӗпелӗ йӗркеленӗ. Ун пирки хастар хӗрарӑмсем Шупашкарти чӑваш наци апат-ҫимӗҫне хатӗрлекен кафене пуҫтарӑнса калаҫса татӑлнӑ.

Пултарулӑх тӗпелӗнче — сӑмах, ӳнер, сцена ӑстисем, вӗрентекенсем, музей ӗҫченӗсем, кӗнеке кӑларас тата сиплев тытӑмӗнче вӑй хуракансем.

Йӗркелӳ саманчӗсемпе пӗрлех калаҫу тӑван литература, чӗлхе, ӳссе пыракан ӑрӑва ашшӗ-амӑшӗн чӗлхине манма парас мар тесен мӗнле ӗҫ-утӑм тӑвасси тавралла пынине «Тӑван Атӑл» журнал редакторӗ Лидия Филиппова «Хыпар» издательство ҫурчӗн сайтӗнче пӗлтерет.

«Ҫунатлӑ чӑвашсем» пултарулӑх тӗпелӗн черетлӗ ларӑвне авӑн уйӑхӗн вӗҫӗнче ирттерме палӑртнӑ.

Авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Шупашкарти тӑватӑ пульницӑра уҫӑ алӑксен кунӗ иртӗ. Ҫак кун ҫынсем унта пырса специалистсемпе канашлама пултарӗҫ.

Шӑматкун Хулари 1-мӗш клиника пульници, Хулари 7-мӗш пульница, Республикӑри кардиологи диспансерӗ тата Республикӑри наркологи диспансерӗ пуриншӗн те уҫӑ пулӗҫ.

Хулари 1-мӗш клиника пульницин 1-мӗш поликлиникинче ҫынсем пӗтӗмӗшле практика тухтӑрӗсемпе тата ансӑр специалистсемпе канашлама пултарӗҫ. Ҫавӑн пекех флюорографи тума май пур.

Хулари 7-мӗш пульницӑра терапевтпа, педиатрпа, ансӑр специалистсемпе канашлама май пулӗ. Направлени илсен ЭКГ, УЗИ, рентген, флюорографи тума тата юна пама пулать.

Республикӑри кардиологи диспансерӗнче физиотерапевтсем, кардиологсем, наврологсем йышӑнӗҫ. Наркологи диспансерӗнче вара наркотикрен мӗнле хӑталмалли пирки калаҫӗҫ.

Пациентсен хӑйсен ҫумӗнче полис, паспорт пулмалла.

Чӑваш Енре кӑҫалхи кӑрлач-ҫурла уйӑхӗсенче 74 пин тонна выльӑх-чӗрлӗх, чӑх-чӗп туса илнӗ. Ку кӑтартӑва Чӑвашстат чӗрӗ выҫепе илсе кӑтартнӑ. Анчах, тӳрех палӑртмалла, кӑтарту, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑртипе танлаштарсан, самай пӗчӗкленнӗ: 2,3 процент таранах. Унсӑр пуҫне кӑҫалхи авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне мӑйракаллӑ шултра выльӑх шучӗ — 0,1, сысна — 16,3, сурӑхсемпе качакасем 0,7 процент чакнӑ. Сысна шучӗ чакни Пӑрачкав районӗнче Африка мурне тупса палӑртнипе ҫыханнӑ-тӑр.

Апла пулин те ырӑ улшӑнусем те пур. Сӑмахран, кӑҫалхи пирвайхи сакӑр уйӑхра республикӑри мӗн пур хуҫалӑхра 309,6 пин тонна сӗт туса илнӗ. Ку пӗлтӗрхи ҫак тапхӑртинчен 1,7 процент нумайрах. Ҫавӑн пекех чӑх ҫӑмарти туса илесси 8,3 процент ӳснӗ, пӗтӗмпе 181,9 миллион ҫӑмарта илнӗ. Чӑх-чӗп шучӗ 32,2 процент чухлӗ ӳснӗ.

Чӑваш Енре авӑн уйӑхӗн 24—27-мӗшӗсенче тӗлӗнмелле пуйӑс пулӗ. Раҫҫейӗ чукун ҫулӗн куҫса ҫӳрекен лекципе курав комплексӗ Канашра тата Шупашкарта чарӑнӗ.

Экскурси пуйӑсӗ РОСНАНО компанин тата Раҫҫейри, ҫавӑн пекех ют ҫӗршыври малта пыракан предприятисен опычӗпе паллаштарӗ.

Ӗҫлекенсем валли 3 вакунтан, курав валли йӗркеленӗ 9 вакунтан тӑракан пуйӑсра экскурси йӗркелекен ятарлӑ ҫынсем те пулӗҫ.

Авӑн уйӑхӗн 24—25-мӗшӗсенче пуйӑс Шупашкарта, чукун ҫул вокзалӗ умӗнчи 2-мӗш ҫул ҫинче чарӑнӗ. Авӑн уйӑхӗн 26—27-мӗшӗсенче вӑл Канашри чукун ҫул вокзалӗ умӗнчи виҫҫӗмӗш ҫул ҫинче тӑрӗ. Экскурси 10 сехетрен 19 сехетчен иртӗ. Кӑнтӑрлахи апат вӑхӑчӗ — 13.00 сехетрен 14.00-чен.

Билет хакӗ – 70 тенкӗ. Шкул ачисене, кӑнтӑрлахи уйрӑмра вӗренекен студентсене, пенсионерсене, сусӑрсене куравпа тӳлевсӗрех паллаштарӗҫ.

Таллин кӑҫалхи кӗркунне уйӑхсерен чӑвашла калаҫӗ. Кун пирки «Хыпар» издательство ҫуртне Эстонире пурӑнакан Ираида Захарова чӑваш пӗлтернӗ.

Ираида Захарова «Хыпар» издательство ҫуртне пӗлтернӗ тӑрӑх, 2010 ҫулта Эстони радиопӗрлешӗвӗ тӗрлӗ халӑхпа ӗҫлессине ҫӗнӗ шая кӑларать. Ҫавна пула 2010-мӗш ҫулхи юпа уйӑхӗнчен пуҫласа унта «Ӑраскал» радиокӑларӑм тухма тытӑннӑ.

Чӑвашла передачӑсене Ираида Захарова йӗркелесе ертсе пырать. 2010 ҫултанпа эфира кӑларӑм 71 хут тухнӑ, вӑл шутран 52-шӗ — чӑвашла, ыттисем — вырӑсла.

Эстонири радио 4 каналпа ӗнер паллӑ ентешӗмӗрпе, Шупашкар районӗнчи Типнер ялӗнче ҫуралнӑ китай чӗлхин тӗпчевҫипе Иакинф Бичуринпа паллаштарни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ авӑн уйӑхӗн 12-мӗшӗнче пӗлтернӗччӗ.

Авӑн уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Чӑваш Енре пурӑнакан тӑхӑр ҫынна ҫӗнӗ машина уҫҫине тыттарнӑ. Вӗсем пурте – производствӑра йывӑр аманнисем.

Ҫӗнӗ машинӑсене Социаллӑ страхлав фончӗ парнеленӗ. Фонд пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак парнене Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Улатӑр хулисенче, Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Куславкка тата Елчӗк районӗсенче пурӑнакан ҫынсем тивӗҫнӗ.

Ҫак тӑхӑр ҫын тӗрлӗ ҫулта производствӑра аманнӑ. Хӑшӗ-пӗрин ури суранланнӑ, ҫавна май кашни автомобиле ҫын мӗнле суранланнине шута илсе туса кӑларнӑ тата хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтернӗ. Ҫапла майпа суранланнӑ ҫынсене унпа усӑ курма меллӗ пулӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкартан ҫак кунсенче 15,5 тонна ҫӳп-ҫап илсе тухнӑ. Ун чухлӗ ӑпӑр-тапӑр ӑҫтан пухӑннӑ-ха? Хуларан ҫӳп-ҫапа икӗ эрне илсе тухман-мӗн.

Айӑпӗ — «ЖКХ» управляющи компанийӗнче. Вӑл пысӑк парӑмсене пула авӑн уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчен ҫӳп-ҫап илсе тухма пӑрахнӑ. Икӗ эрнере ҫав управляющи компанийӗ пӑхса тӑракан картишсем свалкӑна ҫаврӑнма пуҫланӑ.

Ҫӳп-ҫапа КамАЗпа тата трактор урапипе турттараҫҫӗ. Ӑпар-тапӑра 20 коммуналлӑ службӑн ҫирӗм ытла ӗҫченӗ тиеҫҫӗ. Хулара пухӑннӑ ҫӳп-ҫапа полигона илсе тухнӑ. Ҫӳп-ҫапа тиесе тухас ӗҫ малалла пырать-ха.