Вӗренӳ
![]() Илья Тумаков Ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Шупашкар хула администрацийӗ Шупашкарти 29-мӗш шкулӑн директорӗ кам пулассине палӑртнӑ. Конкурсра 27 ҫулти Илья Тумаков ҫӗнтернӗ. Илья И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн строительство факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ. Вӑл ЧПУн Студентсен канашӗн председателӗн тилхепине 5 ҫул тытса пынӑ, ҫамрӑксемпе нумай ӗҫленӗ. Илья мӗншӗн ҫак ҫула суйланӑ-ха? Унӑн амӑшӗ ӗмӗрӗпех вӗрентекенре тӑрӑшать. Илья хӑй пурӑнакан микрорайон пурнӑҫне те хастар хутшӑнасшӑн. Вӑл – аспирант, ҫавна май кӗнеке нумай вулать. Илья Тумаков шкул директорӗн тивӗҫне ҫитес эрнерен, документсем хатӗр пулсан, пурнӑҫлама тытӑнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Улатӑр хулинче суя акциз маркиллӗ эрех тупнӑ. Кун пирки «Чӑваш Ен» ПТРК хыпарлать. Улатӑрта пӗтӗмпе 40 ешчӗк эрех туртса илнӗ. Вӗсенче 800 кӗленче «хаярри» пулнӑ. Ҫак эрехе курсан йӗрке хуралҫисен иккӗленӳ ҫуралнӑ, ҫавӑнпа вӗсем ӑна туртса илнӗ. Улатӑрта пурӑнакан 30 ҫулти арҫын тӳрре тухма хӑтланнӑ. Эрехе вӑл хӑйӗн валли туяннӑ-мӗн, ӑна сутас шухӑш пачах пулман. Туртса илнӗ эрехе ЧР ШӖМӗн экспертпа криминалистика центрне тӗпчеме янӑ. Алкоголь шӗвекӗ суя пулнине палӑртсан ӑна тӗп тӑвӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Статистика
![]() Чӑваш Енри медицина порталӗ пӗр вӗҫӗм социаллӑ тӗпчевсем ирттерет. Асаннӑ сайтпа куллен усӑ куракансем тӗрлӗ ыйтӑма хутшӑнса хӑйсен шухӑшне палӑртаҫҫӗ. Нумаях пулмасть, ҫурла уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, вӗҫленнӗ интернет-ыйтӑм кӑсӑклӑх ҫуратать. Хальхинче вӗсем Чӑваш Енре пурӑкансене «Эсир ҫын пурнӑҫне ҫӑлассишӗн хӑвӑрӑн органна пама хатӗр-и?» ыйту панӑ. Республикӑра тӗпленнисен пысӑк пайӗ хӑйсен вӑл е ку органне тепӗр ҫынна пама хирӗҫ мар, анчах вӑл ҫывӑх тӑванӗ пулсан ҫеҫ. Ҫак шухӑша респондентсен 32% каланӑ. «Хирӗҫ мар, анчах эпӗ хам палӑртнӑ условсемпе» хурава ыйтӑма хутшӑннисен 29% панӑ. Хӑйӗн органне ют ҫынна панӑшӑн Чӑваш Енре пурӑнакансен 5% пысӑк укҫа илесшӗн. Тепӗр 7% нихӑҫан та никама та хӑйӗн пӳрине е урӑх органне памӗ. «Кун пирки нихӑҫан та шухӑшламан», — ҫӑмӑллӑн хуравланӑ ытти 27%. Апла пулсан хальлӗхе Чӑваш Енре пурӑнакансем ҫичӗ ют пурнӑҫне ҫӑлассишӗн хӑйсен органне пама хатӗр мар. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сывлӑх
![]() «Ылтӑн кӗркунне поэтсемпе писательсен кӑна мар, вируссен те юратнӑ тапхарӗ», — палӑртнӑ ӗнер, авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Чӑваш Енри Сывлӑх сыхлавӗн министерствинче ирттернӗ селекторлӑ канашлура. Унта сыватмӑшсен тӗп тухтӑрӗсем ҫывхарса килекен грипп тата ОРВИ тапхӑрӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ. Ҫак амаксенсен хӳтӗленме вӗсем прививка туса хӑтӑлмаллине аса илтернӗ, кун пирки халӑха май пур таран ытларах пӗлтермеллине палӑртнӑ. Вакцинаци — паянхи кун чи витемлӗ мел, прививка тунисен 80-90% гриппа вуҫех чирлемест. Аптӑраса ӳксен те темччен нушаланмасть. Унсӑр пуҫне прививка ҫынна 12 уйӑх таран гриппа ОРВИрен упрать. Палӑртма кӑмӑллӑ: ӗнерхи кун тӗлне республикӑри 182 пин те 372 ҫын прививка туса сезон чир-чӗрӗнчен хӳтӗленнӗ. Тепӗр самант: пӗлтӗр Чӑваш Енре пурӑнакансен 42,3% прививка тунӑ, кӑҫал ку йыша 43% ҫитерме палӑртнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Илюхинсен каллех йӗкӗреш ҫуралнӑ. Викторийӑпа Елизавета ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗнче ҫут тӗнчене килнӗ. Илюхинсен пӗрремӗш йӗкӗрешӗ те хӗрачасем. Дарьйӑпа Варвара кӑҫал пӗрремӗш класа кайнӑ ӗнтӗ. Юрий тата Лариса Илюхинсен тата ача пур. Асли Вероника 10 ҫулта, Матвей вара 5 ҫул тултарнӑ. Специалистсем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, ҫемьере иккӗмӗш йӗкӗреш ҫурални сайра тӗл пулать. Ҫапах юлашки вӑхӑтра Чӑваш Енре кунашкал тӗслӗх иккӗмӗш хутчен пулнӑ. Нумаях пулмасть пӗр хӗрарӑм иккӗмӗш йӗкӗреш ҫуратнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Людмила Михайлова Ҫурла уйӑхӗн 28-мӗшӗнче 12 сехет тӗлнелле Людмила Гурьевна Михайлова Канашри «ДК ВРЗ» чарӑнура тӑнӑ. Унтанпа ӑна никам та курман. 1952 ҫулта ҫуралнӑ хӗрарӑм ӑҫта кайса кӗнӗ? Ӑна тӑванӗсем, полици шыраҫҫӗ. Людмила Михайлова 165-170 сантиметр ҫӳллӗш, хытканскер. Ҫӳҫӗ тӗттӗм, хулпуҫҫи таран, куҫӗ хӑмӑр. Вӑл тӗттӗм симӗс тӗслӗ кофта, хура юбка, хура колготка тӑхӑннӑ, пуҫне тутӑр ҫыхнӑ. Хӑйӗн ҫумӗнче хутаҫ пулнӑ, унта вара виҫӗ шампунь, душра ҫӑвӑнмалли гель, пластмасса турилкке, документсем пулнӑ. Людмила Михайловӑна курнӑ тӑк пӗр тӑхтамасӑр 8 (8353) 3-67-02 е 02 номерпе шӑнкӑравлӑр. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял пурнӑҫӗ
![]() ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев кӑҫал ялсене атлантармалла тесе ятарлӑ хушу кӑларнӑ. Документра ял халӑхӗн пуҫарӑвӗсене пурнӑҫлама муниципалитетран укҫа параҫҫӗ тесе палӑртнӑ. Конкурса 284 ял тӑрӑхӗнчен 84-шӗ хутшӑннӑ. Вӗсенчен 47-шне ҫеҫ суйланӑ. Канаш районӗнчи Яманкасси клубӗн тӑррине кӑҫал улӑштарнӑ. Ҫурт кивӗ, 1969 ҫулта хӑпартниех. Республика программипе килӗшӳллӗн, ӑна юсама республика тата вырӑнти муниципалитет укҫа уйӑрнӑ. Халӑх та нухрат пуҫтарнӑ. Клубра чӳречесене улӑштарма, тул енчен илем кӳме палӑртнӑ. Ҫавна май яманкассисем каллех программӑна хутшӑнасшӑн. Сӑмах май, халӑх пуҫарӑвӗсене пурнӑҫлама Чӑваш Ен хыснинчен 33 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Кунсӑр пуҫне муниципалитет укҫипе усӑ курнӑ, ҫынсем, усламҫӑсем те ку ӗҫе хутшӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Чӑваш Ене васкавлӑ медицина пулӑшӑвӗн машинисем илсе килӗҫ. Вӗсене туянмашкӑн РФ Правительствин резерв фондӗнчен уйӑрнӑ укҫа-тенкӗпе илӗҫ. Документа Дмитрий Медведев авӑн уйӑхӗн 7-мӗшӗнче алӑ пуснӑ. Пирӗн республикӑна вӗр ҫӗнӗ 23 машина илсе килӗҫ. Вӗсене ГАЗ автомобиль савутӗнчен тата Чӗмпӗрти автомобиль савутӗнчен туянӗҫ. «Тимӗр урхамахсене» ҫулталӑк вӗҫӗччен илсе килме палӑртнӑ. Ку кӑна мар. Республикӑри шкулсем валли 27 ҫӗнӗ автобус туянасшӑн. Вӗсенчен 13-шне 13-20 ҫын вырнаҫаять. Тепӗр 13-шӗ – 22-24 ача вырнаҫмалӑх. Пӗр автобуса вара 30 ытла ача лараять. Пур автобуса та хӑрушсӑрлӑх тытӑмӗпе тивӗҫтернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
![]() ЧР спорт министрӗн ҫумӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ Алексей Яковлев тӗлӗшпе пуҫарнӑ уголовлӑ ӗҫе прокуратурӑна айӑплав пӗтӗмлетӗвне тума ярса панӑ. Кун хыҫҫӑн тӳре суд сакки ҫине ларӗ. Следстви вӑл должноҫӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе шухӑшлать. Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, 2013 ҫулта Яковлев «Белые камни» республика центрне реконструкцилемешкӗн документаци проектне хатӗрлесе Шупашкарти пӗр фирмӑпа килӗшӳ тунӑ. Унӑн хакӗ – 9 миллион тенкӗ ытла. Анчах документаци патшалӑх экспертизи витӗр тухайман, Яковлев вара ҫакна пӑхмасӑрах укҫа-тенке фирма счечӗ ҫине куҫарма хушнӑ. Ҫак схемӑпах вӑл Маунтинбайк центрӗн трассин проектпа смета документацине хатӗрленӗшӗн подрядчик счечӗ ҫине 1,3 миллион тенкӗ куҫарнӑ. Яковлева пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗнче килти ареста лартнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Чӑваш Енри Транспорт полицийӗн ӗҫченӗсем 20 ҫулти икӗ каччӑна тытса чарнӑ. Хайхискерсене Шупашкарти чукун ҫул станцийӗ ҫывӑхӗнче вӑрттӑн вырӑна наркотик хунӑ чухне асӑрханӑ. Ҫамрӑксем 20 тӗрке хума хӑтланнӑ. Пӗтӗмпе 11 грамм ытла наркотик хуташӗ пулнӑ. Оперативниксем каччӑсем унччен наркотике ӑҫта тӗркесем тунине те тупса палӑртнӑ. Унта вара 390 ытла грамм наркотик тупнӑ. Ҫак икӗ каччӑ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Пӗрре кӑна мар – иккӗ. Пӗрремӗшӗ – преступлени тума тӑнӑшӑн. Иккӗмӗшӗ – наркотике сарнӑшӑн. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (09.07.2025 21:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 23 - 25 градус ӑшӑ пулӗ.
| Думилин Илья Петрович, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Игнатьев Сидор Игнатьевич, «Хыпар» хаҫат редакторӗ, пултаруллӑ журналист тата публицист вилнӗ. | ||
| Ефимов Георгий Андреевич, — чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |