Чӑваш Ене Акула килет. Раҫҫей эстрада артисчӗ Чӑваш Енре унччен те пулнӑ.

Акула Етӗрне районӗнче иртекен уява килӗ. Вӑл Совхозный поселокӗнче иртӗ. Уява «Атӑлҫи кубокӗ» чупӑва халалласа ирттерӗҫ. Акула пӗччен мар, H2O ушкӑнпа (унчченхи «Турбомода») килӗ.

Мероприяти программи пуян пулӗ. Унта аттракционсем ӗҫлӗҫ, конкурссем, анимацисем пулӗҫ, ташӑ каҫӗ йӗркелӗҫ.

Уяв 10 сехетре пуҫланать. Унта тӳлевсӗрех кӗртеҫҫӗ.

Ҫӗмӗрле районӗнче полицейскисене тата вӗсен машинина ҫӑмӑртапа пенӗ. Йӗркене пӑснӑ ҫынна ҫийӗнчех тытса чарнӑ.

Арҫын кил картишӗнчен полици машинине ҫӑмартапа пӗнӗ. Вӑл полицейскисене тӗллесе ывӑтнӑ. Ҫӑмартасем иртен-ҫӳрене, ытти автомобиле те лекнӗ.

Полици ӗҫченӗсем ӑна лӑплантарасшан пулнӑ, анчах лешӗ хӑлхана та чикмен, тарӑха-тарӑха пенӗ. Вӑл ӳсӗр пулнӑ.

Киревсӗр хӑтланнӑшӑн арҫыннӑн суд сакки ҫине ларма тивнӗ. Суд вӑл ниҫта та ӗҫлеменнине, унччен явап тытманнине шута илнӗ. Арҫын хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ. Ҫавна май ӑна 2 пин тенкӗ штраф тӳлеттермелле тунӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта байкерсем туя хӑйне евӗр паллӑ тунӑ. Светлана Козлова тата Александр Матюшин машинӑпа мар, мотоциклпа ҫӳренӗ. Туйра пӗтӗмпе 20 ытла мотоцикл пулнӑ.

Хӗр «тимӗр ут» ҫине туй кӗпипе ларнӑ. Юнашар каччи пулнӑ. Вӗсем хыҫҫӑн ытти мотоциклсем пынӑ. Иртен-ҫӳрен вӗсем ҫине тӗлӗнсе пӑхнӑ. Ара, унашкаллине курман-ҫке-ха.

Ҫамрӑксем мӗншӗн ҫапла майпа пӗрлешме шухӑшланӑ-ха? Чылай ҫул ӗнтӗ вӗсем мотоциклпа кӑсӑкланаҫҫӗ. Хӗрпе каччӑ байкерсен ушкӑнӗнче паллашнӑ. Ҫавӑнпа туя мӗнле ирттересси пирки пуҫ нумай ватман. Хӗр кӗске кӗпе, сӑран перчетке тӑхӑннӑ. Каччӑ та байкер евӗр тумланнӑ.

Ҫамрӑк мӑшӑр туй хыҫҫӑн Краснодар крайне канма кайнӑ.

Паян, утӑ уйӑхӗн 26-мешӗнче Канаш хулинче авари пулнӑ. Ҫавна май хӑш-пӗр урамра пурӑнакансем шывсӑр тӑрса юлнӑ. Ҫынсем шыв ӑсса юлма та ӗлкӗреймен.

Паян кӑнтӑрларанпа унта сивви те, ӑшши те ҫук. Шыв хӑҫан пулӗ? Паллӑ мар. Йӑлтах ӑнсӑртран пулса тухнӑ, ҫынсене кун пирки асӑрхаттарма та ӗлкӗреймен. Халӑх халӗ ӑҫтан май килнӗ – ҫавӑнтан шыв ӑсать.

Хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, авари вырӑнне коммуналлӑ служба тата МЧС ӗҫченӗсем хӑвӑрт ҫитнӗ. Аварие сирес тӗлӗшпе халӗ ҫанӑ тавӑрсах ӗҫлеҫҫӗ. Мӗнех, администрацин халӑхран каҫару ыйтмалли ҫеҫ юлать. Вӗсем кун пек пуласса хӑйсем те пӗлмен-ҫке-ха.

Шупашкарти тӳре-шара республикӑн тӗп хулинчи транспорта пуҫӗпех ҫӗнетесшӗн. Ҫавӑн валли вӗсем ҫӗнӗ троллейбуссем тата халиччен пирӗн регионта пулман электробуссем туянасшӑн.

Электробуссем аккумуляторпа ӗҫлеҫҫӗ. Унӑн вӑйӗ ҫула тухсан 20 ҫухрӑм ҫӗнме ҫитнине пӗлтереҫҫӗ.

Транспорта ҫӗнетес ыйтупа Шупашкар хула администрацийӗнче ӗнер канашлу иртнӗ. Унта Беларуҫ Республикин Раҫҫейри элчелӗхӗн Тутарстанри уйрӑмӗн ертӳҫи Олег Исаев хутшӑннӑ.

Шупашкарти троллейбус управленийӗ ҫитес вунӑ ҫулта техника паркне йӑлтах ҫӗнетесшӗн. Ҫулсерен 25 троллейбус туянасшӑн.

Ҫакна та палӑртмалла: республикӑн тӗп хулинче маршрутсене ҫӗнӗлле йӗркелесшӗн, троллейбуссене ытларах ҫӳретесшӗн, ГАЗельсен йышне чакарасшӑн.

Чӑваш Енри культура ӗҫченӗсене ведомство наградипе чыслама пуҫласшӑн. Кун пек пуҫарупа республикӑн Культура, наци тата архив ӗҫӗсен министерстви Правительствӑна тухнӑ. Йышӑну проектне паян ЧР Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче пӑхса тухнӑ.

«За достижения в культуре» (чӑв. Культурӑри ҫитӗнӳсемшӗн) кӑкӑр ҫине ҫакмалли паллӑ ҫирӗплетесшӗн.

Культура министрӗн ҫумӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Вячеслав Оринов ларура пӗлтернӗ тӑрӑх, ун пек награда Раҫҫей шайӗнче пур. Культурӑра, ӳнерте тата туризмпа ӗҫлекенсене унпа чыслаҫҫӗ. Чӑваш Енре вара вӑл паллӑна отрасльте 10 ҫултан кая мар ӗҫлесен ним мар ҫакса ярӗҫ. Тепӗр услови те пур-ха: награда илме тӑратнӑ организацире хайхи ҫыннӑн 5 ҫултан кая мар тимлемелле.

Паян Ҫӗрпӳ районӗнчи Тапанар ялӗ патӗнчен иртекен федераци трасси ҫинче пысӑк инкек сиксе тухнӑ. Унта виҫӗ ҫын вилнӗ, ултӑ ҫынна пульницӑсене ӑсатнӑ. Сӑмах май, вӗсенчен пӗрин сывлӑхӗ уйрӑмах начар — вӑл реанимацире выртать.

Инкек кӑнтӑрла иртни пӗр сехет ҫурӑсенче пулнӑ. Малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, инкек сӑлтавӗ йывӑр тиевлӗ «MAN» машинӑра. Унӑн урапи шӑтса кайма пултарнӑ, ҫавна май вӑл «Peugeot» пӗчӗк автобуспа ҫапӑннӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Ҫул-йӗр ҫинчи йывӑр инкеке лекнисене тухтӑрсем епле пулӑшнине Чӑваш Енӗн сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Викторов Михаил Игнатьев Элтепере каласа кӑтартнинчен вырӑна васкавлӑ пулӑшу машинисем тӑваттӑн тан пырса ҫитни паллӑ. Аманнисен пурнӑҫне ҫӑлассишӗн шурӑ халатлисем тӑрӑшаҫҫӗ.

Чӑваш Енӗн тӗп хули кӑҫал 548 ҫул тултарать. Шупашкар хула администрацийӗ хальхинче те ӑна сумлӑн ирттерме ӗмӗтленет. Ытти ҫул хула кунне Раҫҫейри артистсем киленекенччӗ, кӑҫал та вӗсене чӗнесшӗн. Анчах хальхинче хулари тӳре-шара хӑш артиста чӗнессине хӑй тӗллӗн татса памӗ. Ҫынсен кӑмӑлне пӗлес тесе унтисем ыйтӑм ирттерме йышӑннӑ. Сасӑлас шухӑшлисен http://www.gcheb.cap.ru/vote.aspx?id=1044 каҫӑпа иртмелле. Хальлӗхе 4,5 пин ҫын сасӑланӑ та ӗнтӗ.

Сасӑлава хутшӑнакансем вали «Серебро», «Иванушки International», «УмаТурман», «Браво», «На-На» ушкӑнсене, Вера Брежнева, Стас Пьеха, Анита Цой артистсене сӗннӗ.

Сасӑлав утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 23 сехет те 59 минутра вӗҫленет. Анита Цой пуринчен сахал сасӑ (2 процент) пухнӑ, «На-на» тата Стас Пьеха — 3 процент.

Мускав облаҫӗнчи ҫул-йӗр инспекторӗсем Чӑваш Енри хӗрарӑма пулӑшнӑ. Шупашкартан ют региона кайнӑскер маршрут автобусӗнче хӑйӗн сумккине манса хӑварнӑ. Унта ҫав мӗскӗнӗн укҫа тата ӗҫ хучӗсем, телефон, пуйӑспа кайма туяннӑ билет пулнӑ.

Маршруткӑран пушӑ алӑпа сиксе тухнине вӑл кайран ҫеҫ асӑрханӑ. Хуйха ӳкнӗскер ҫул хӗрринче пӑшӑрханса тӑнине ҫул-йӗр инспекторӗсем асӑрханӑ. Вӗсем чарӑнса хӗрарӑмпа сӑмахланнӑ. Кӑшт лӑпланса илнӗ хыҫҫӑн хӗрарӑм хӑй нуши ҫинчен каласа кӑтартнӑ.

Инкеке лекнӗ Шупашкар хӗрарӑмне пулӑшас тесе Мускав облаҫӗнчи ҫул-йӗр инспекторӗсем оперативлӑ мерӑсем йышӑннӑ. Чӑн та, тӑрӑшни сая кайман: хӗрарӑмӑн сумкине тата унти мӗнпур япалана вӑраха ямасӑр тупса палӑртма, вӗсене хуҫине тавӑрса пама май килнӗ.

Ӗнер, утӑн 23-мӗшӗнче, «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлӗхӗн хастарӗсем кӳршӗри Хусанта пулнӑ, Садри Максуди палӑкӗ умне чечек хунӑ.

Чӑваш хастарӗсем Хусана ҫитсе тутар ҫамрӑкӗсен «Азатлык» хастарӗсемпе тӗл пулнӑ, кӳршӗлле вырнаҫнӑ республикӑсенчи лару-тӑрӑва сӳтсе явнӑ, ҫивӗч ыйтусем тавра калаҫнӑ. Тӗлпулу вӗҫленнӗ хыҫҫӑн ҫамрӑксем Садри Максуди палӑкӗ патне ҫитсе чечек хунӑ.

Максудов Садретдин Низаметдинович — тутартан тухнӑ юрист, патшалӑх ӗҫченӗ тата халӑх хастарӗ. Вӑл 1878 ҫулта Хусан уесӗнчи Ташсу ялӗнче ҫуралнӑ. Пахчисарай медресӗнче, Хусанти вырӑс вӗрентӳ шкулӗнче, Париж университечӗн юридици факультетӗнче пӗлӳ илнӗ. Идель-Урал штачӗ вӑхӑтӗнче ӑна Милли Идарэ председателӗ пулма шанса панӑ, большевиксем килсе ҫитсен Финляндине тарнӑ. Ун хыҫҫӑн Францире пурӑннӑ, 1924 ҫулта Ататюрк ӑна ҫӗнӗ Турци патшалӑхне хатӗрлеме чӗннӗ. Садри Максуди Анкарари юридици шкулӗн никӗслевҫи шутланать.