Канаш районӗнчи Шаккӑл ялӗче ӗнер ейӳ кӗпере татса кайнӑ. Кӗпер ялӑн екӗ енне ҫыхӑнтарнӑ.

Ку ӗнер 14 сехетре пулнӑ. Халӗ пӗр ялти ҫынсем пӗр-пӗринпе хутшӑнаймаҫҫӗ. Шкул ачисем пӗлӳ ҫуртне каяймаҫҫӗ, мӗншӗн тесен унта ҫитме тепӗр ҫул ҫук. Шаккӑл ялӗнче кунашкалли тӑтӑшах пулать-мӗн.

Палӑртмалла: ӗнер республикӑра ҫанталӑк ӑшӑ тӑнӑ, юр нумай ирӗлнӗ. Чылай тӑрӑхра шыв-шур хӑпарнӑ. Кун пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче паян пӗлтернӗ. ЧР инкеклӗ лару-тӑру патшалӑх комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, юханшыври шыв Элӗк, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Елчӗк тата Тӑвай районӗсенчи хӑш-пӗр ялта, Ҫӗмӗрле хулинче хӑпарнӑ.

Паян, ака уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, Красноармейскинче республика шайӗнче иртекен «Чӑваш Енӗн ҫулталӑк воспитателӗ», «Чи лайӑх класс ертӳҫи», «Чӑваш Енӗн чи лайӑх вӗрентекенӗ», «Ҫулталӑкри чи лайӑх психолог педагог» тата «Ҫулталӑкри чи ӑста социаллӑ педагог» конкурссен районти тапхӑрӗсене пӗтӗмлетнӗ.

Район администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Трак тӑрӑхӗнче «Ҫулталӑкри чи ӑста социаллӑ педагог» ята Красноармейски вӑтам шкулӗн вӗрентекенӗ Арина Михайлова тивӗҫнӗ, «Ҫулталӑкри чи лайӑх психолог педагог» ята ҫак шкултах ӗҫлекен Елена Константинова ҫӗнсе илнӗ. Класс ертӳҫисен йышӗнче Трак вӑтам шкулӗн пуҫламӑш классен вӗрентекенне Валентина Лукинана ҫитекен пулман. «Пӗчӗк ҫӑлтӑр» ача пахчин воспитателӗ Галина Николаева «Ҫулталӑкри чи лайӑх воспитатель» пулса тӑнӑ.

«Чӑваш Енӗн чи лайӑх вӗрентекенӗ» ята ҫӗнсе илессишӗн вара Трак вӑтам шкулӗн физкультура учителӗ Валерий Чаховский тупӑшӗ — район шайӗнчи конкурсра вӑл чи маттурри пулнӑ.

Ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче 21 сехет те 45 минутра Шӑмӑршӑ районӗнчи Палтиел ялӗнче юханшывра 10 ҫулти хӗрачан виллине тупнӑ.

Ача путнӑ вырӑнта шыв тарӑн та мар. «Ахӑртнех, хӗрача аттине ҫума тӑнӑ. Халӗ инкек мӗнле пулнине тӗпчеҫҫӗ», - тенӗ ЧР инкеклӗ лару-тӑру патшалӑх комитечӗн пуҫлӑхӗ Вениамин Петров.

РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ ку ӗҫ тӗлӗшпе тӗрӗслев ирттерет. Судпа медицина экспертизи ирттерме палӑртнӑ.

Кӑҫал кунашкал инкек унччен те пулнӑ. Аса илтерер: пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Шупашкар районӗнче 3 ҫулти ача тарӑнах мар юханшыва кӗрсе ӳксе шӑнса вилнӗ. Вӗсем унта пиччӗшӗпе ҫунашкапа ярӑннӑ.

Шупашкар хула администрацийӗ Шупашкартан Ҫӗнӗ Шупашкара ҫӳрекен хӑш-пӗр маршрута хупма сӗнет. Вӗсен йышне 101Э, 156, 220, 234, 262, 263, 270, 331, 332, 334 тата 337-мӗш маршрутсем кӗнӗ. Юлнӑ пилӗк маршрут валли хулара икӗ чарӑну ҫеҫ хӑварасшӑн: «Хула ҫум» тата «Ҫӗнӗ сала» автостанцисем.

«Шупашкарта 490 маршрутка ҫӳрет, Ҫӗнӗ Шупашкартан тепӗр 337. Вӗсем хулари маршруткӑсен ҫулӗсемпе ҫӳреҫҫӗ, Шупашкарти пассажирсене лартса пӗр-пӗринпе ӑмӑртмалла чупаҫҫӗ. Йӑлтах унчченхи пекех юлсан мӗнле реформа пирки пырать сӑмах: ӑмӑртакан маршруткӑсен караванӗ, хӑрушсӑрлӑх ыйтӑвӗсем, «Чӑвашавтотранс» пек панкрута тухма пултаракан троллейбус управленийӗ», - тенӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ.

Анчах транспорт министрӗ Владимир Иванов ку шухӑшпа килӗшмест. Маршруткӑсене чакарни тата ҫынсене автостанцисене ҫеҫ илсе ҫитерни халӑха килӗшмӗ – ҫапла палӑртнӑ министр. Кунсӑр пуҫне пассажирсен икӗ хут нумайрах тӳлеме тивӗ.

Алексей Ладыков ҫавах маршруткӑсене чакарасшӑн. Тӳре-шара ку ыйтӑва татса парайман. Ӑна вӗсем тепӗр икӗ эрнерен ҫӗклӗҫ.

Баварири Develey Senf & Feinkost GmbH компани пирӗн республикӑра сарӑ пӑрӑҫ ҫитӗнтересшӗн. Вӗсем ку ӳсен-тӑранпа анлӑ усӑ кураҫҫӗ: соуссем, техӗмлӗхсем хатӗрлеҫҫӗ.

Халӗ Чӑваш Енре сарепт сарӑ пӑрӑҫӗ (сарептская горчица) ӳстереҫҫӗ. Унӑн вӑрринчен апата ямалли сарӑ пӑрӑҫ, чӗлхене чӗпӗтекенскере, хатӗрлеҫҫӗ. Европӑра вара урӑх сортпа анлӑ усӑ кураҫҫӗ, вӑл «Дижонская» ятлӑ. Ҫак сорт ҫемҫе тутӑллӑ.

Develey Senf & Feinkost GmbH компани 2010 ҫулта Канашра хӑйӗн производствине уҫнӑ, унта соуссем кӑлараҫҫӗ. Компани директорӗ Михаэль Дурах Чӑваш Енре ӳстернӗ сарӑ пӑрӑҫпа кунта кӑна усӑ курасшӑн мар. Вӑл ӑна Европӑна та ӑсатма сӗнет. Ҫавӑнпа компани кунта вӑрӑ центрӗ тума хатӗр. Вӗсене ял хуҫалӑх предприятийӗсем ҫитӗнтерӗҫ.

Ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов ку шухӑша ырланӑ.

Ресторанти туя кайса персе аннӑ хӗрарӑма апатлану предприятийӗн ҫур миллиона яхӑн тенкӗ тӳлемеллине маларах эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, пӑтӑрмахлӑ ӗҫ-пуҫ ЧР Аслӑ сучӗн экс-судйипе ҫыхӑннӑччӗ.

Юлташӗсен мӑнукӗн туйне кайнӑскер ресторан картлашки ҫинче ӳксе пуҫ мимине чӗтретнӗ, аллине хуҫнӑ. Шупашкарти Мускав район сучӗ хӗрарӑм ыйтнине тивӗҫтерсе кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен сиен кӳнӗшӗн ресторантан 300 пин, тӑкака кӑмӑлпа саплаштарман тесе 150 пин тенкӗ штраф шыраса илмелле тунӑччӗ. Сарӑмсӑр пӗр-пӗр сӑлтава пула ҫывӑх ҫыннисене ҫухатакансене те ун чухлӗ укҫа шыраса паманран укҫа сумми ҫак ӗҫпе паллашнисене хытах тӗлӗнтернӗ.

Пӗрремӗш инстанцири йышӑнупа килӗшмесӗр ресторан ЧР Аслӑ судне ҫитнӗ. Паян лару иртнӗ. Анчах унти тӳресем ӗҫе пӑхса тухма килӗшмен. Ҫапла ку ӗҫе РФ Аслӑ сучӗ тишкерӗ.

Ҫанталӑк тӑрук ӑшӑтнине пула ӗнер, ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Енри 11 районпа хулара пурӑнмалли ҫуртсемпе хуҫалӑхсем шыва кайнӑ.

Республикӑн ГКЧСӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку инкек Элӗк, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Елчӗк тата Тӑвай районӗсенчи хӑш-пӗр ялта, Ҫӗмӗрле хулинче пурӑнакансене пырса тивнӗ.

Ейӳ сарӑлнипе ҫыхӑннӑ лару-тӑру Патӑрьелпе Комсомольски тӑрӑхӗсенче уйрӑмах ҫивӗч. Кунта район администрацийӗсен пуҫлӑхӗсен йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн юханшывсенче шыв шайӗ хӑпарнӑран район ертӳҫисене, ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене талӑкӗпех ӗҫлемелли йӗрке ҫине куҫарнӑ. Патӑрьел районӗнче Пӑла ҫырантан тухса кайнӑ, ҫавна май Патӑрьел, Анат Туҫа, Тӑрӑн, Кӗҫӗн Арапуҫ, Чӑваш Тимешӗ тата Вӑтаел ялӗсем шыва каяс хӑрушлӑх тухса тӑнӑ.

Солнце ялӗнче Газ кӗртнине уявлани.

Чӗмпӗр хулине чи ҫывӑхра вырнаҫнӑ чӑваш ялӗ тесен, нумайӑшне асӑнма пулать. Вӗсенчен хӑшӗсем Чӗмпӗр хула тӑрӑхӗн территорийӗчех вырнаҫнӑ. Акӑ Аэропорт ҫывӑхӗнчи Баратаевкӑнах илер. Унта пурнакансенчен 32% — чӑвашсем. Ҫав тӑрӑхри Новосельдинскире — 29%, Кротовкӑра — 37%, Каменкӑра — 64%, Лаишевкӑра — 28%. Тата ытти те.

Ҫапах та кунашкал тӗслӗхсене чӑн-чӑн чӑваш ялӗсем теме иртерех-ха. Мӗншӗн тесен юлашки 50 ҫул хушшинче ҫеҫ ҫакнашкал лару-тӑру йӗркеленнӗ.

Солнце ялӗнче газ кӗртнине уявлани. Малти курӑмра — Владислав Третьяк, легендарлӑ хоккеист.

Ман шутпа, Чӗмпӗре чи ҫывӑх чӑваш ялӗсем тесе Чӑнлӑ районӗнчи "Сахалин" тата "Солнце" текеннисене асӑнма пулать. Вӗсене 1920-мӗш ҫулсенче Анатри Тимӗрҫен чӑвашӗсем никӗсленӗ. 2010-мӗш ҫул тӗлне "Сахалин" текеннинче пӗр ҫын ҫеҫ пурӑннӑ.

Малалла...

Ӗнер Чӑваш Енри Халӑхсен туслӑх ҫуртӗнче Тани Юн киноактриса ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитнине халалласа «Я актриса из Чербай» (чӑв. Эп Чурпай ялӗнчи актриса) ятпа астӑвӑм каҫӗ иртнӗ.

Савӑнӑҫлӑ пулӑма Чӑваш Енӗн культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев, чӑваш парламенчӗн спикерӗ Валерий Филимонов, Шупашкар хула пуҫлӑхӗн ҫумӗ Николай Владимиров, Чӑваш Енри Кинематографистсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Олег Цыпленков хутшӑннӑ. Тани Юнӑн тӑванӗн хӗрӗ Светлана Березкина поэт та пулнӑ.

Тухса калаҫакансем Тани Юн киноактерӑн пултарулӑхне пысӑка хурса хакланӑ май ун пеккисен ятне асра тытмаллине палӑртнӑ. Сӑмах май, Чӑваш Енри кинематографистсен пӗрлешӗвӗн хастарӗсем 2016 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче Шупашкарти урамсенчен пӗрне чӑвашран тухнӑ пӗрремӗш актриса ятне пани вырӑнлине асӑннӑччӗ. Ҫак ӑнтӑлу пурнӑҫа кӗнӗпе пӗрех.

Чӑваш халӑх, республикӑн тава тивӗҫлӗ артисчӗ Айдар Хисамутдинов ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнине Чӑваш халӑх сайтӗнче Никита Сурский пӗлтернӗччӗ-ха. Унта вӑл вилӗм сӑлтавне кӑтартманччӗ. Ҫак самантра вара ҫак йӗркесен авторӗ ҫӗнӗ хыпар, халӑх тетелӗсенче тата форумсенче ун чухнех сарӑлнӑ сӑмах чӑна килнине пӗлчӗ. «Idel.Реалии» сайтра ӗнер ҫырнӑ тӑрӑх, артист ҫакӑнса вилнӗ.

Пултарулӑх ӗҫченӗсен хушшинче хӑйсенчен маттуртараххисене, ӑслӑраххисене, талантлӑраххисене юратманни-курайманни вӑрттӑнлӑх мар-ха. Айдар Хисамутдинова сцена ҫинче пӗрле тӑнисемех йӑштаса-муталаса-тӑлласа ҫитернӗ текен сӑмах та тӗнче тетелӗнче ҫӳрет.

36-ра ҫут тӗнчепе сывпуллашма шухӑш тытнӑ сцена ӑстин юлашки утӑмӗн тӗп сӑлтавне ҫапах та татса калаймӑпӑр.

Балет ӑсти мӗншӗн хӑй ҫине алӑ хунине тӗпчевҫӗсем тӗрӗслеҫҫӗ.