Чӑваш Енре ҫуралнӑ, Раҫҫей Геройӗ ята тивӗҫнӗ ҫынсене укҫан хавхалантарма йышӑннӑ. Ӗҫлӗ хута республика Элтеперӗ Михаил Игнатьева паян, ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ. Хушу официаллӑ майпа пичетленнӗ хыҫҫӑн вунӑ кунтан вӑя кӗрессине каланӑ. Ӑна, сӑмах май, Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче паянах пичетленӗ.

Хушура кӗскен калани тӑрӑх хакласан, ҫулсерен пама палӑртнӑ тӳлев Раҫҫей Федерацийӗн Геройӗсене социаллӑ пулӑшу кӳрессине ӳстерессипе ҫыхӑннӑ. Хушӑва Аслӑ ҫӗнтерӳ кунӗ ҫывхарса ҫитнине те халалланӑ.

Ҫапла вара Чӑваш Енре ҫуралнӑ, Раҫҫей Геройӗ ята тивӗҫнӗ ҫынсене кашнине 120-шер пин тенкӗ пама йышӑннӑ. Укҫа-тенке уйӑрассишӗн республикӑн Министрсен Кабинечӗ яваплӑ тесе палӑртнӑ.

forum.na-svyazi.ru сайтри сӑн

Типӗ курӑк ҫунтарма юраманни пирки пушарнӑйсем асӑрхаттарсах тӑраҫҫӗ. Шел те, типӗ курӑк ҫунтарнӑ чухне икӗ ҫын вилнӗ. Паян ав Ҫӗрпӳ районӗнче кунашкал пӑтӑрмах сиксе тухнӑ.

Унта уй ҫуннӑ. Ҫулӑм самаях пысӑк лаптӑк ҫинче алхаснӑ, вӑл пысӑк хӑвӑртлӑхпа сарӑлнӑ. Юхӑнчӑк ферма та ҫунннӑ, ҫынсем пурӑнман темиҫе пӳрт те кӗлленнӗ.

Паян 16 сехет тӗлнелле пӗлтернӗ хыпартан ҫакӑ паллӑ: ҫулӑма йӑлтах сӳнтермен. Унта темиҫе трактор, ҫӑлавҫӑсем ӗҫленӗ.

Ҫунса кӗлленнӗ ферма ӗҫлеменнине, кӗлленнӗ ҫуртсенче никам та пурӑнманнине Инкеклӗ лару-тӑру министерстви те ҫирӗплетнӗ.

Чӑваш Енри ҫемьесене «Ҫамрӑк мӑшӑрсен сертификатне» парӗҫ. Кун пек хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паян алӑ пуснӑ.

Сывлӑх тӗрӗслеттермелли хута ҫемье ҫавӑрнӑ мӑшӑрсене тыттарӗҫ. Унпа вӗсем ҫулталӑк хушшинче усӑ курма пултарӗҫ. Ҫак сертификат ача ҫуратаслӑха ӳстерме, ҫемьесене тӗреклетме май парасса шанаҫҫӗ.

«Ҫамрӑк мӑшӑрсен сертификачӗ» репродуктивлӑ тытӑм епле ӗҫленине тӗрӗс палӑртма пулӑшмалла. Унпа усӑ курса мӑшӑрсем пепкелӗх центрӗсенчи пысӑк квалификациллӗ специалистсем патӗнче сывлӑха тӗрӗслеттерейӗҫ. Чир-чӗр пуррине палӑртсан ӑна вӑхӑтра сиплеме май килӗ.

Сӑмах май, паян пирӗн республикӑри мӑшӑрсенчен 17-18 проценчӗ хӗсӗрлӗхпе нушаланать. Ҫав шутран 60 процентӗнче хӗрарӑмсене пула ҫемьесем ачасӑр. Юлашки ҫулсенче арҫынсем те ача ҫураттарайми пулса пынине палӑртаҫҫӗ.

Ентешсене Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш чӗлхи кунӗпе саламланӑ. «Тӑван сӑмаха упрасси тата хакласси – пирӗн пӗрлехи ӗҫ», — тесе шухӑшлать вӑл.

«Ҫак уяв илемлӗ те янӑравлӑ чӑваш чӗлхине – пирӗн халӑхӑн пысӑк та аслӑ пуянлӑхне – амӑшӗн сӗчӗпе пӗрле чуна хывнӑ мӗн пур ҫынна пӗрлештерет. Вӑл чӑвашсен наци ӑнланулӑхне сӑнарлакан пӗрлӗх символӗ, пирӗн ӑс-хакӑл культурине упраса хӑвармалли тата аталантармалли тӗп хатӗр пулса тӑрать», — шӑрҫаланӑ саламра.

«Тӑван чӗлхене, хамӑрӑн йӑх-тымарсене пӗлни иртнипе паянхин чӗрӗ ҫыхӑнӑвне, пуян культурӑпа истори еткерне тата авалхи йӑласене упраса хӑварма май парать. Тӑван сӑмаха упрасси тата хакласси – пирӗн пӗрлехи ӗҫ», — палӑртнӑ Михаил Васильевич.

«Асам» пӗтӗм чӑвашсен IV кинофестивалӗ иртнӗ май киносценарисен питчингне йӗркелеме йышӑннӑ. Кинофестиваль, аса илтерер, чӳк уйӑхӗн 11-15-мӗшӗсенче Шупашкарта пулӗ.

Ют ҫӗршыври тата хамӑр ҫӗршыври кинофестивальсене йӗркелекенсем питчингсене час-часах пуҫараҫҫӗ. Чӑвашсен ун пекки пулманччӗ-ха.

«Асам» питчинг вӑхӑтӗнче киносценари авторӗсен ӗҫӗсене хӑтлӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗ кинопроект авторне укҫа-тенкӗллӗ усламҫӑ е пӗр-пӗр организаци кино ӳкерме пулӑшӗ. Питч 5 минутран вӑрӑм пулмалла мар. Ӑна ирттерни чӑваш кинематографне аталанма пулӑшас тӗллевӗллӗ.

«Асам» питчингӑн мӗнпур условийӗпе Чӑваш Республикинчи кинематографсен пӗрлешӗвӗн сайтӗнче тӗплӗнрех паллашма пулать. Унта конкурсӑн положенине, регламентне, заявлени-анкетине вырнаҫтарнӑ.

Ну ака уйӑхӗ хӑйӗн ӑшшипе савӑнтарчӗ! Ҫу уйӑхӗ вара пире мӗнпе тӗлӗнтерӗ?

Синоптиксем ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче каҫхине сивӗтессине, юр ҫума пултарассине пӗлтереҫҫӗ. Уйӑх тӑршшӗпех ҫанталӑк улшӑнса тӑрӗ, пӗтӗмӗшле илсен – климат норминчен сивӗрех пулӗ.

Ҫу уйӑхӗнче тӑватӑ хутчен сивӗтет: ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗсенче, Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн, уйӑх варринче тата 25-мӗшӗсенче. Каҫхине ҫӗр ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗчченех шӑнӗ. Ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче тата варринче юр ҫума пултарӗ.

Паллах, уйӑх хӑйӗн ӑшшипе те савӑнтарӗ. 6, 12 тата 20-мӗшӗсенче чи ӑшӑ кунсем пулӗҫ ахӑртнех. Апла-и, капла-и – кӑҫал ҫуллахи ҫанталӑк ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗ хыҫҫӑн пирӗн пата ҫитӗ. Ҫак кунран республикӑра антициклон хуҫаланӗ.

Ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Ҫуркунне Ӗҫ уявӗнче, Шупашкарта тӗрлӗ мероприяти иртӗ. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, тӗрлӗ организаципе предприяти ӗҫченӗсем урам тӑрӑх утма тухӗҫ.

Массӑллӑ мероприятисем иртнӗ май Шупашкарти тӗп урамсене вӑхӑтлӑха хупӗҫ. Общество транспортне ҫӳретессине 2 сехет маларах чакарӗҫ. «Николаев урамӗ» чарӑну таран ҫынсем ирхи 8 сехетчен кӑна ҫитме пултарӗҫ.

Кун хыҫҫӑн, 8 сехетрен пуҫласа 10 сехетчен, общество транспорчӗ урӑх урамсемпе ҫӳрӗ. Ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче пурӑнакансем «Вокзалҫум», «Чукун ҫул вокзалӗ» чарӑнусене ҫеҫ ҫитме пултарӗҫ. Ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнчен вара «Ярмӑрккӑ» таран анчах ҫитме май килӗ.

Автобуссемпе маршруткӑсем Энгельс урамӗпе ҫӳрӗҫ.

Ку таранччен ҫул ҫинче авари пулсан ӳсӗр водитель тарма пултарнӑ. Ҫапла майпа ӑна освидетельствовани тӑвайман. Кайран вара авари вӑхӑтӗнче ӳсӗр пулнӑскере урӑх статьяпа (ӳсӗр пулманнисене пырса тивекеннипе) суд тунӑ. Ара, вӑл авари вӑхӑтӗнче ӳсӗр пулнине ниепле те ӗнентеремӗн-ҫке-ха.

Малашне урӑхла пулӗ. Водитель освидетельствовани тухмасть пулсан, авари вырӑнӗнчен тарать тӗк ӑна УКн 264-мӗш статйин 2, 4 тата 6-мӗш пайӗсемпе килӗшӳллӗн айӑплӗҫ (ҫул-йӗр правилисене пӑснӑран ҫын сывлӑхне йывӑр сиен кӳни е вӗлерни).

Водитель аварире ҫын сывлӑхне йывӑр сиен кӳнӗ, вырӑнтан тарнӑ пулсан ӑна колони-поселение 4 ҫул таран ӑсатма пултараҫҫӗ. Пӗр ҫын вилнӗ тӗк – 2-7 ҫуллӑха, икӗ е ытларах ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ тӑк 4-9 ҫуллӑха айӑплӗҫ.

Паян «Чӑваш Ен литератури: ҫулталӑкри чи нумай вуланакан кӗнеке» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Ун вӑхӑтӗнче 2017 ҫулта чи нумай вуланӑ кӗнекесене хакланӑ.

Ӑна Чӑваш Енӗн Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви пуҫарнипе Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ, Чӑваш Енри Профессионал писательсен пӗрлешӗвӗ, Чӑваш кӗнеке издательстви ҫулсерен ирттереҫҫӗ.

«Проза жанрӗпе чӑвашла ҫырнӑ чи нумай вуланакан кӗнеке» ята Валериан Муравьевӑн «Ҫылӑхлӑ арҫын» тата Хӗветӗр Агиверӑн «Йӗпхӳри сасӑ» кӗнекисем тивӗҫнӗ.

Ача-пӑча литературине илсен, кӗҫӗн классем валли ҫырнӑ хайлавсем хушшинче Людмила Смолинан «Натали», аслӑ классем валли ҫырнисенчен Николай Андреевӑн «Шӑрӑх кунсем» кӗнекисене вулакансем юратса йышӑннӑ. «Драматурги жанрӗпе ҫырнӑ чи нумай вуланакан кӗнеке» — Николай Терентьевӑн «Суйласа илнисем. 3-мӗш том».

Пӗлтӗр раштав уйӑхӗн 19-мӗшӗнче ҫӗрле Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫамрӑк каччӑн пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Тӗрӗсрех каласан, ӑна вӗлернӗ. Ҫак хура ӗҫе унӑн тантӑшӗ, 24 ҫулти каччӑ, тунӑ. Ҫак кунсенче вӑл суд сакки ҫине ларса приговор итленӗ. Судья ӑна тӗрмене 11 ҫуллӑха лартма йышӑннӑ.

Ӗҫ-пуҫ вара ҫапларах пулса иртнӗ. Ҫав кун ҫӗрле 24-ри каччӑ пӗлӗшӗпе килте пулнӑ, эрех ӗҫнӗ. Хайхискерсем хӗрсе кайсан вӑрҫӑнса кайнӑ. Хваттер хуҫи хӑнана хӗненӗ, унтан ҫӗҫӗпе чикнӗ.

Аманнӑ каччӑ подъезда чупса тухнӑ. Анчах урама тухса ӗлкӗреймен – алӑк патӗнче тӗшӗрӗлсе аннӑ. Ку преступленишӗн 24 ҫулти каччӑ ҫирӗп режимлӑ колонире самаях ларӗ.