Республикӑра иккӗмӗш ҫуркунне ҫитнӗ. Ҫанталӑк ӑшӑтса пынӑ май юр майӗпен ирӗлет. Ака у йӑхӗнче ӳсен-тӑран чӗрӗлме тытӑннӑччӗ. Юр тем хулӑнӑш ҫуса лартни кӗрхи культурӑсене сиен кӳмӗ-и?

Ҫук. Ку тӑпрана хушма нӳрӗк ҫеҫ парӗ. Кун пирки «Советская Чувашия» хаҫат ҫырнӑ. Журналистсем ку ыйтупа «Россельхознадзорӑн» Чӑваш Енри управленийӗн ертӳҫин ҫумӗпе Ольга Беловӑпа калаҫнӑ. Кӗҫех юр ирӗлсе пӗтӗ, тӑпра нӳрӗк илӗ. Кӗрхи культурӑсемшӗн вара, вӗсем хальлӗхе вӑй илсех кайман-ха, ку хӑйне евӗр утиял пек пулӗ. Ара, кӗрхи культурӑсем ытларах шӑнтнинчен хӑраҫҫӗ вӗт.

Кӑнтӑр районсенче хуҫалӑхсем ҫуракине тухнине, культурӑсене апатлантарнине пӗлтернӗччӗ.

РФ Патшалӑх Думи ачасене экзотикӑллӑ ятсем хума чарнӑ. Ҫавӑн пекех ятра хисеп, паллӑсем, символсем, япӑх сӑмахсем пулмалла мар. Тӳрех каласа хӑварас пулать — ку саккун Раҫҫейри тӗрлӗ халӑхӑн тӑван ячӗсене пырса тивмест. Тӗслӗхрен, чӑваш ячӗсене.

Ку проекта Патшалӑх Думине ҫулталӑк каялла, 2016 ҫулхи ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, тӑратнӑ. Ӑна Валентина Петренко сенатор хатӗрленӗ. Халӗ ӑна йышӑннӑ. Ҫакна Ҫемье кодексне кӗртнӗ. Ачасен ятне ашшӗ-амӑшӗпе калаҫса ҫыртараҫҫӗ.

Анчах саккун ачасене икӗ хушамат пама чарман. Халӗ ҫемье ҫавӑрнӑ чухне те икӗ хушамат суйлама юрать. Ачана вара кунашкал хушамат ашшӗнчен е амӑшӗнчен куҫма пултарать. Ашшӗн тата амӑшӗн хушаматне пӗрлештерсе те ачана иккӗшне те пама юрать.

Ку саккуна йышӑниччен ЗАГС ӗҫченӗсен ачана регистрациленӗ чухне ашшӗ-амӑшне хирӗҫлеме юраман. Пӗр сӑмахпа, аслисен тӗпренчӗкне мӗнле ят хурас килнӗ – ҫапла ҫыртарнӑ.

Саккуна йышӑнмашкӑн ачана БОЧ рВФ 260602 (Биологический объект человека рода Ворониных — Фроловых, родившийся 26.06.2002) ят хуни хистенӗ. Ку ыйту 10 ҫул татӑлмасть. 2004 ҫулта ача документсемсӗрех пурӑннӑ. ЗАГС ҫак ята хурас мар тесе суда панӑ, вӑл ЗАГС енче пулнӑ.

Малалла...

Шупашкар арҫынни тунӑ экспоната Питӗрти «Русский левша» музейре вырӑн тупнӑ. Ӑна Сергей Казначеев хатӗрленӗ.

Шупашкар ҫынни Христос ҫуралнипе хисепленекен храмӑн копине тунӑ. Ку ӗҫпе вӑл 26 ҫул аппаланнӑ. Ҫак арҫын профессипе – музыка инструменчӗсен настройщикӗ.

Пӗррехинче унӑн аллине «Зодчий» журнал лекнӗ. Вӑл унта шӑпах ҫак храмӑн литографиллӗ стнаницине курнӑ. Ҫапла арҫын ку храма тимӗртен тума шухӑшланӑ.

Арҫын хӑйӗн хваттерӗнчи шкап хыҫӗнче мастерской йӗркеленӗ. Вӑл храма хӑйӗн чертежӗ тӑрӑх хатӗрленӗ. Сергей Казначеев тахҫан кӗмӗл укҫа пухнӑ. Шӑпах вӗсенчен вӑл храм ӑсталанӑ.

Альбина Юрату «Пилеш» ачисемпе.

Ҫыравҫӑ-поэтсем вулакансемпе тӗлпулу час-часах ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ. Хӑйсен ӗҫӗпе, пултарулӑхӗпе, ҫӗнӗ кӗнекесемпе паллаштарма вӗсем вулавӑшсене, шкулсене, ача пахчисене тухса ҫӳреҫҫӗ.

Альбина Юрату сӑвӑҫ Ҫӗнӗ Шупашкарти «Пилеш» ача пахчине ҫӳрекенсемпе тӗл пулнӑ. Вӗсемпе поэт С. Маршак ячӗллӗ вулавӑшра курнӑҫнӑ.

Альбина Юрату халӑх тетелӗсенчен пӗринчи хайӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасемпе вӑл Чӑваш чӗлхин эрни иртнӗ май тӗл пулнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарти 27-мӗш ача пахчине ҫӳрекенсемпе ирттернӗ мероприяти поэта питӗ килӗшнӗ. Вӗсем те поэтпа пӗрле сӑвӑсем вуланӑ. Пӗчӗкскерсем пурнӑҫ пӗлтерӗшӗ пирки чунтан шухӑшланине палӑртнӑ.

Ачасемпе тӗл пулма май туса панӑшӑн Альбина Юрату вулавӑш ӗҫченӗсемпе воспитательсене тав тӑвать.

Финляндири Lionbridge Тампере компани чӑвашла лайӑх пӗлекен инҫет мелӗпе ӗҫлеме хатӗр 4 ҫынна шырать. Чӑваш чӗлхи вӗсемшӗн тӑван чӗлхе пулмалла, ҫавӑн пекех акӑлчанла лайӑх пӗлмелле. Эрнере 15 сехет ӗҫлемелле пулӗ. Компани шыракан ҫыннӑн сӑмахсене категорисем тӑрӑх пайламалла пулӗ — ку ют чӗлхе сӑмахӗ, ку ытти чӗлхесенчен кӗнӗскер, тата ыт. те.

Ӗҫе хутшӑниччен регистрациленмелле пулӗ тата пурне те малтан онлайн мелӗпе тӗрӗслӗҫ. Укҫана PayPal урлӑ тӳлӗҫ.

Ку пӗлтерӳ сире кӑсӑклантарса ячӗ пулсан ҫак электронлӑ адрессемпе ҫыхӑнма ыйтаҫҫӗ: aibike.yessimbekova@lionbridge.com е recruitmentWM.tampere@lionbridge.com.

Чылай вӑхӑт хушши эпӗ ҫынсен сывлӑхӗпе интересленетӗп. Ку тӗлӗшпе информаци самаях пуҫтартӑм.

Мӗн тӗлӗнтерет-ха?

Вӑтӑр-хӗрӗх ҫул каяллахи саманапа танлаштарсассӑн, хальхи вӑхӑтра ҫынсем хытӑрах чирлемеҫҫӗ-ши? Унччен шкулсенче сусӑр ачасем сахалччӗ пулас е ҫукпа пӗрехчӗ пуль, халӗ инвалид ачасем самайӑнах пулас. Вӑтӑр-хӗрӗх ҫул каялла ӑс-тӑн чирӗпе аптракансем, ура сӗтӗрсе ҫӳрекенсем, инсультлӑ ҫынсем вӑрҫӑ ветеранӗсем, тыл ӗҫченӗсем хушшинче, питӗ ватӑ ҫынсем хушшинче, эрех ӗҫме кӑмӑллакан ҫынсем хушшинче те сахаллӑнччӗ пулас.

Хӑшпӗр ҫынсем сӑнанӑ тӑрӑх (ача пахчисенче, шкулсенче ӗҫлекенсем сӑнанӑ тӑрӑх), ача пахчисенче тата шкулсенче чирлӗрех ачасен йышӗ иртнӗ ӗмӗрти 90-мӗш ҫулсенче ӳсме пуҫланӑ. Хӑшпӗр ҫынсем сӑнанӑ тӑрӑх, хальхи вӑхӑтра пуҫ тӗлӗшӗнчен аптранӑ ҫынсем пайтах пулас: инсультлисем, йӗркесӗртерех психикӑллисем, виҫеймесӗр ҫӳлтен ӳкнисем. «Ҫав ҫын самаях хаяр», — тенине те илтме пулать. «Ҫав ҫын темшӗн ҫакӑнса вилчӗ», — тенине пайтах илтнӗ. Ма ҫапла-ши? Сӑлтавӗ мӗнре-ши?

«Шупашкарта уксахлакан ҫынсем пайтах-шим?

Малалла...

Шупашкарти гайд-парка Мӑнкунта ҫӑмарта илсе пынӑ тата валеҫнӗ хӗрарӑма суд штрафланӑ. Ҫӑмарта тытса сӑн ӳкерӗннӗ арҫынсене вара айӑпламан.

Аса илтерер, ҫав ушкӑн чӑх ҫӑмарти тытса сӑн ӳкерӗннӗ, кашни ҫӑмарта ҫине пӗрер саспалли ҫырса хунине вуласан «Свободу Мальцеву» тени курӑннӑ. (Вячеслав Мальцев ятлӑ оппозиционера Мускаври Тверь сучӗ 15 талӑклӑха хупнӑ. Ҫав ҫын пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче коррупцие хирӗҫ акцие хутшӑннӑ чух полицие пӑхӑнман имӗш). Йышра Елена (Алена) Блинова ятлӑ хӗрарӑм та пулнӑ. Митинга хутшӑннӑ тесе маларах ӑна ача пахчинчи ӗҫрен кӑларса янине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Мӑнкунта хӗрарӑм ҫӑмартана ҫынсене валеҫнӗ-мӗн. Шупашкарти Ленин район сучӗ ӑна 20 пин тенкӗ штраф хурса панӑ. Суд гайд-парка шӑпах Блинова ҫӑмарта илсе пынине, ун ҫине «Свободу Мальцеву» тесе вӑлах ҫырса хунине шута илнӗ-мӗн.

Ҫӗрпӳри шкул проекчӗ

Ҫӗрпӳ хулинчи Кӑнтӑр микрорайонта шкула генподрядчик пулса унти «8-мӗш ПМК» акционерсен обществи хӑпартассине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, шкул 1000 ача вӗренмелӗх пулӗ. Ӗҫе строительсен кӑҫалхи раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗччен пурнӑҫламалла.

Халӗ вара тепӗр конкурс иртнӗ. Ӗҫе епле пурнӑҫланине тӗрӗслекене палӑртнӑ. «Стройторгсервис» предприяти ҫак тивӗҫе контракт хакне малтанласа палӑртнинчен 85 процент йӳнетсе ӗҫе кӳлӗнме килӗшнӗ. Ҫапла вара строительсен тӑрӑшӑвне хаклама малтан палӑртнӑ пек 5 млн 762 пин тенкӗ кирлӗ те пулмӗ. Конкурса пурӗ 10 организаци хутшӑннӑ.

Ҫӗнтерӳҫӗ-организаци 827 пин тенкӗпе пахалӑхлӑ тӗрӗслев ирттересси аптӑракансем те пур-мӗн. Ҫитменнине, шкул пӗчӗк те пулмӗ.

Хурала тухакан хӗрарӑмпа пӑр ҫинчи пулӑҫсем пирки систернӗ журналист

Элӗк районӗнчи «Пурнӑҫ ҫулӗпе» хаҫатӑн пай пуҫлӑхӗ Эльвира Кузьмина «Хурал» халӑх хуралӗн дружинникӗ пулса тӑнӑ. Ҫавна ӗнентерекен атрибута ӑна дружина командирӗ Владимир Артемьев савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура тыттарнӑ. Мероприяти ӗнер, ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Элӗкри «Хӗлхем» ача-пӑчапа ҫамрӑксен спорт шкулӗнче иртнӗ. Унта халӑх дружинникӗсен штабӗ ларӑва пуҫтарӑннӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти «Грани» хаҫат журналисчӗ Ирина Павлова вара асӑннӑ хулари гражданла хӳтӗлев тата инкеклӗ лару-тӑру енӗпе ӗҫлекен управленийӗн Тав хутне тивӗҫнӗ. Ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫак хӗрарӑм пӑр ҫинчи икӗ пулӑҫа асӑрханӑ. Ҫавӑн пирки вӑл тивӗҫлӗ органсене систернӗ. Хӗрарӑмӑн утӑмне ҫӑлавҫӑсем пысӑка хурса хакланӑ, инкеке сирме пултарнӑшӑн тесе ӑна тав тума йышӑннӑ.

РФ Следстви комитечӗн республикӑри следстви управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Етӗрне районӗнчи тӗпчевҫӗсем ҫак кунсенче Хӗрлӗ Чутай районӗнче пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тӗпчесе пӗтернӗ.

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Кивӗ Атикасси ял тӑрӑхӗн депутачӗ шутланакан 36 ҫулти хӗрарӑм маларах граждансен кредит кооперативӗнче кассирта ӗҫленӗ. Шӑпах ун чухне вӑл ҫынсене улталанӑ тата ют укҫана кӗсьене пӗтӗрсе чикнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Тӗпчевҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, 2014 ҫулхи раштав уйӑхӗнчен пуҫласа 2016 ҫулхи раштавччен ҫав хӗрарӑм кассӑран 800-е яхӑн пин тенкӗ вӑрланӑ. Хӑш чух укҫана кассӑран илнӗ, хӑш чухне ҫынсене кивҫен панӑҫи туса хутсем хатӗрленӗ.

Кассир пулнӑскерӗн ултавне палӑртас тесе тӗпчевҫӗсем документсене тишкернӗ, 20 ытла кӳнтелемпе калаҫнӑ.