Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ялӗнче хӑмла плантацийӗ уҫма палӑртнӑ. «Ленинская искра» колхозра ҫӑвӗпех ӗҫсем пынӑ.

Хӑй вӑхӑтӗнче ку колхоз СССР халӑх депутачӗ, РФ культура тата ял хуҫалӑх тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Аркадий Айдак тӑрӑшнипе кӑрлесе тӑнӑ. Унта хӑмла ӳстернӗ кӑна мар, хӑйсен сӑра савучӗ те пулнӑ. Анчах СССР аркансан чылай ӗҫ пӑрахӑҫланнӑ.

Халӗ «Подвязный» сортлӑ хӑмлана Ачакра, Яракассинче тата Лапракассинче ӳстереҫҫӗ. «Ленинская искра» колхозра хунавсене ҫулсерен ҫӗнетеҫҫӗ. Яракассинче ҫулла 2 гектар ҫӗре кӑпкалатса, ҫумран тасатса тӑнӑ. Халӗ унта шпалерсем вырнаҫтараҫҫӗ, эрне вӗҫӗнче хунавсене лартӗҫ.

Сӑмах май, кӑҫал Етӗрне районӗнче хӑмла япӑх мар туса илнӗ. Ӑна 34 гектар ҫинче ҫитӗнтернӗ.

Чӳк уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Шупашкарта Халӑхсен туслӑхӗн ҫурчӗ уҫалӗ. Кун пирки ЧР культура министрӗ Константин Яковлев пӗлтернӗ.

Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртне шӑпах Халӑхсен пӗрлӗхӗн уявӗ умӗн уҫӗҫ. Ҫав кун алӗҫ, наци ҫимӗҫӗсен куравӗ ӗҫлӗ. Савӑнӑҫлӑ мероприятие Чӑваш Енри пултарулӑх ушкӑнӗсем те ҫитӗҫ.

Ҫав кунах «Чӑваш Енре наци патшалӑх политикине пурнӑҫлассин малашлӑхӗ» темӑпа «ҫавра сӗтел» иртӗ. Ҫавӑн пекех мероприятие Атӑлҫи федераци округӗнчи Халӑхсен туслӑхӗн ҫурчӗсен ертӳҫисем килӗҫ. Раҫҫейри халӑхсен Ассамблейин председателӗ Светлана Смирнова та пулӗ.

Халӑхсен пӗрлӗхӗн ҫурчӗ унччен Раҫҫей патшалӑх социаллӑ университечӗ пулнӑ ҫуртра пулӗ. Ӑна юсамашкӑн 10 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

Юпа уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн черетлӗ ларӑвӗнче сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Владимир Викторов хулари икӗ сиплев учрежденине пӗр-пӗрин ҫумне пӗрлештерессине пӗлтернӗ. Ача-пӑчан Шупашкарти 1-мӗш номерлӗ тата 3-мӗш номерлӗ пульницисем пӗрлешӗҫ.

«Реорганизацин тӗп тӗллевӗ – халӑха пысӑк технологиллӗ медицина хатӗрӗсемпе тивӗҫтересси, ӗҫ тухӑҫлӑхне ӳстересси, ертӳҫӗсен шутне чакарасси. Анчах медиксем епле ӗҫленӗ, малашне те ҫавӑн пекех тӑрӑшӗҫ. Икӗ учрежденин ертӳҫисенчен пӗри ҫеҫ ӳлӗмрен сывлӑх сыхлавӗн учрежденийӗн пуҫлӑхӗ пулма пултарать, тепӗр ертӳҫӗн урӑхларах ӗҫсем пурнӑҫлама тивӗ. Ҫынсен пӑшӑрханма кирлӗ мар, вӗсем мӗнле сипленме ҫӳренӗ, малашне те ҫав учрежденисенех кайӗҫ. Икӗ учреждение пӗрлештерсен ӗҫлекенсен йышӗ 1603 ҫын пулӗ», — тенӗ министр.

Чӑваш Енре нумай хваттерлӗ ҫуртра пурӑнакансем тӗплӗ юсав валли ҫителӗксӗр тӳлеҫҫӗ. Ҫакӑ ӗнер иртнӗ Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче палӑрнӑ.

Михаил Игнатьев Элтепер парӑм 550 миллион тенке ҫитнине каланӑ. «Вӑраха тӑсмасӑрах юсав ӗҫӗсене ирттермелли ҫуртсем пур, анчах та ҫынсем хӑйсен взносӗсене тӳлемеҫҫӗ. Кун пек чухне ыйту тарӑн шухӑша ярать. Теприсенче вара пушшех те урӑхла: программӑна кӗрсе юлаймаҫҫӗ, халӑх вара хӑй взносне ҫӗр процента ҫитиех пуҫтарса парать. Тӗрӗслӗхе шыраса ыйтӑва тӗплӗн татса пама тӑрӑшмалла», — тенӗ Михаил Игнатьев.

Республика ертӳҫисем халӑхпа тӑтӑшах тӗл пулмалла, лайӑх ӑнлантарса памалла тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ҫак шухӑша Михаил Васильевич ӗнерхи ларура асӑннӑ.

Паян Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн улттӑмӗш созыври 13-мӗш сессийӗ иртнӗ. Виҫӗ сехете яхӑн ӗҫленӗ вӑхӑтра 10 ытла ыйтӑва сӳтсе явнӑ. Ҫав шутра «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти пайташӗ, партин чӑваш парламентӗнчи фракцийӗн ертӳҫи Игорь Моляков депутат сессире хӑйне епле тытнине те тишкернӗ.

Тухса калаҫнӑ чухне сессисенчен пӗринче депутат асӑрханусӑртарах каланине кӳренсе йышӑнакансем пулнӑ иккен. Ҫавӑншӑн депутата пӗр сессире сӑмах памасӑр хӑварас тенӗ. Анчах либерал-демократ тата коммунист депутатсем асӑрхаттарнипех ҫырлахма сӗннӗ. Халӑх тарҫи теме хӑнӑхнӑ ытти депутат та ҫапла каланипе килӗшнӗ. Игорь Молякова ҫапла вара сӑмахсӑрах хӑварман, асӑрхаттарнипе ҫырлахнӑ. Депутат хӑй те, сӑмах май, кӳреннӗ пулсан каҫару ыйтнине пӗлтернӗ.

Чӑваш кӗнеке издательствинче ҫӗнӗ кӗнеке кун ҫути курнӑ. Унӑн ячӗ — «История чувашской литературы XX века. Часть 2 (1956―2000 годы)». Кун пирки Чӑваш Енӗн Информполитика министерстви пӗлтерет.

Ҫак кӗнеке Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ученӑйсен канашӗн пуҫарӑвӗпе кун ҫути курнӑ. Вӑл — «История чувашской литературы XX века» кӗнекен иккӗмӗш пайӗ. Малтанхи кӗнекинче чӑваш литературин XX ӗмӗрӗн пӗрремӗш ҫурринчи аталанӑвӗ пирки ҫырнӑ пулсан, кунта 1956‒2000 ҫулсенчи чӑваш литературине кӑтартнӑ. Иккӗмӗш кӗнекене иртнӗ ӗмӗрти асӑннӑ тапхӑрта ӗҫленӗ писательсен хайлавӗсене кӗртнӗ, тишкерӳллӗ статьясемпе пӗрлех Хӗветӗр Уярӑн, Ухсай Яккӑвӗн, Юрий Скворцовӑн, Геннадий Айхин портречӗсене вырнаҫтарнӑ.

Куславкка районӗнчи Тӗмшерте пурӑнакансем пӑшарханса ӳкнӗ. Хытӑ сийлӗ ҫул вырӑнне ял варринче пылчӑк ҫӑрӑлать.

Тӗмшерти, Тури тата Анат урамсенчи 3 ҫухрӑм ҫула вак чул сармалла пулнӑ. Ӗҫе пурнӑҫлама хыснаран 18 миллион та 900 пин тенкӗ уйӑрнӑ. Анчах аукционра мала тухнӑ ДРСУ-5 подряд организацийӗ ӗҫе пӗр уйӑх каярах пуҫӑннӑ. Строительсем ял варринчи ҫула ҫӑрса тӑкнӑ, хӑйӑр сарма пуҫланӑ. Анчах ӗҫ тӑрук чарӑнса ларнӑ.

Ял ҫыннисем халӗ урам варрипе утаймаҫҫӗ. Водительсем те кил умне ҫитеймеҫҫӗ. Хапхасем умӗнче тӑпра купи выртать, выльӑх-чӗрлӗх те ун урлӑ нушаланса каҫать.

Ял ҫыннисем чун ыратӑвӗ пирки «Чӑваш Ен» ПТРК корреспонденчӗсене пӗлтернӗ. Леонид Петров вырӑна тухса репортаж ӳкернӗ. Тӗмшерсен ҫивӗч ыйтӑвӗ пирки вӑл ЧР Элтеперне пресс-конференцире те пӗлтернӗ. Михаил Игнатьев ку лару-тӑрӑва уҫӑмлатма шантарнӑ.

Шупашкартан Питӗре вӗҫес килет-и? Шел те, май килмӗ. Хальлӗхе. Мӗншӗн тесен Шупашкартан Питӗре самолетсем вӑхӑтлӑха вӗҫме пӑрахнӑ. Шупашкарти аэропорт пӗлтернӗ тӑрах, рейссене пачах хупман, вӗсем каярахпа пулӗҫ.

Юпа уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шупашкартан Питӗре самолетсем вӗҫме чарӑннӑ. «Псковавиа» авиакомпани рейссене вӑхӑтлӑх чарса лартнӑ. Хӑҫанччен? Авиакомпани пӗлтернӗ тӑрӑх, раштавӑн 12-мӗшӗнче самолетсем вӗсме пуҫлӗҫ. Сӑмах май, Шупашкартан Питӗре вӗҫмешкӗн 4 пин тенкӗ кӑларса хумалла.

Тин кӑна Чӑваш халӑх сайтӗнче Шупашкарти аэропорта Андриян Николаев космонавт ятне парасшӑн пулни пирки пӗлтернӗччӗ.

Григорий Данилов депутат

Паян Чӑваш Енре Патшалӑх Канашӗн вунвиҫҫӗмӗш черетлӗ сессийӗ иртрӗ. Унта депутатсем яланхиллех чылай ыйту пӑхса тухрӗҫ. Хӑш-пӗр саккуна улшӑну кӗртрӗҫ, хӑшӗсене ҫӗнетрӗҫ. Сессие итленисенчен камӑн асӗнче мӗн юлӗ те, анчах ҫак йӗркесен авторӗ Григорий Данилов депутат тухса калаҫнисенчен пӗринче чӑвашла пуплерӗ. Ӑнланманнисене вӑл куҫарса парассине йӗркелеме ыйтрӗ. Ку ыйтӑва парламент тивӗҫтерчӗ, пурне те куҫармалли аппаратсем йӑпӑр-япӑр валеҫсе пачӗҫ.

Чӑн та, Чӑваш Енре икӗ чӗлхе пулнине шута илсе депутатсем те икӗ чӗлхепе калаҫма пултараҫҫӗ. Коммунистсен партийӗн пайташӗ Григорий Данилов Чӑваш Енри пенсионерсене пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫене палӑртнӑ чух «халӑх тарҫи» хӑй шухӑшне чӑвашла палӑртрӗ.

Паян Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн черетлӗ ларӑвӗ иртнӗ. Ку хутӗнче Чӑваш Республикин патшалӑх граждан служащийӗ пирки калакан Чӑваш Республикин саккунӗн 7-мӗш тата 15-мӗш статйисене ҫӗнӗлӗхсем кӗртсе хӑварассипе ҫыхӑннӑ проекта пӑхса тухнӑ.

ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн Администрацийӗн Ертӳҫи Юрий Васильев саккун проектне РФ Президенчӗ кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнче ҫирӗплетнӗ 478-мӗш Указа тӗпе хурса йӗркеленине пӗлтернӗ.

Проектпа килӗшӳллӗн, ҫакӑн пек ылмашусем пулӗҫ: аслӑ должноҫри патшалӑх граждан служащийӗсен маларах 6 ҫул специальноҫпе ӗҫленӗ стаж пулмалла пулнӑ, халӗ вӑл пӗчӗкленсе 4 ҫула ҫитӗ, тӗп должноҫрисен 4 ҫултан икӗ ҫула куҫӗ, ертсе пыракан ушкӑнрисен ӗҫ стажӗ пулнипе пулманни пӗрех.