Паян, юпа уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Вӑрнар районӗнче выльӑх-чӗрлӗх ӗрчетмелли пысӑк комплекс хута кайнӑ. Асӑннӑ объекта Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ Малтикас тӑрӑхӑнче ҫӗклесе лартнӑ. Фермӑра 500 ӗне тата 400 пӑру вырнаҫтарма пулать.

«Чаплӑ пулӑма» республика Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа пӗрле Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ – ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов хутшӑннине ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтерет. Вӗсем ҫеҫ-и, ытти тӳре-шара та хутшӑннӑ.

Пухӑннисене саламланӑ май Михаил Игнатьев ҫак ферма республикӑри чи пысӑккисенчен пӗри пулнине пӗлтернӗ. Кунта пуян ӗҫ опычӗпе паллашма ытти тӑрӑхран специалистсем вӗренме килнине палӑртнӑ. Ӗне тата пӑру тытмалли фермӑна тума хыснаран укҫа уйӑрса та пулӑшӗ. Пӗтӗмпе 90 млн тӑкакланнӑ, ҫав шутран 27 млн тенкӗ субсиди уйӑрӗҫ.

Пӗр килнӗ пек чухне Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев фермӑри пӳлӗмсене кӗрсе тухнӑ, условисемпе кӑсӑкланнӑ.

Паян Чӑваш Енре право йӗркине тивӗҫтерессипе ӗҫлекен координаци канашлӑвӗ иртнӗ.

Ларура ют ҫӗршывсенчи ҫынсем РФ гражданинӗ ята илмесӗрех саккунсӑр майпа ӗҫление тӗплӗн сӳтсе явнӑ, йӗрке тумалли мерӑсене тишкернӗ.

ЧР Шалти ӗҫсен министерствин миграци ыйтӑвӗсемпе тимлекен управленийӗн пуҫлӑхӗ Юрий Митрафанов кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне республикӑра ют ҫӗршывран килнӗ 6 474 ҫынна учета илнине пӗлтернӗ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ — Украинӑран, Узбекистанран, Таджикистанран, Арменирен, Азербайджанран, Туркменистанран, Молдовинчен.

Йывӑрлӑх кӑларса тӑратакан ыйтусенчен пӗри – халӑх вырӑс чӗлхине пӗлменни тенӗ докладҫӑ.

Канашлура хальхи вӑхӑтра туса ирттермелли тата татса памалли ӗҫсене палӑртнӑ.

Чӑваш Енре ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ пуҫланнӑранпа ҫӗнӗ проект старт илнӗ. Вӑл «Шкулти шахмат» ятлӑ.

Проектпа килӗшӳллӗн, тӗрлӗ мероприяти ирттермелле. Проекта хутшӑнакан регионсем вӗренӳ ҫулӗ тӑршшӗнче «Шахмат шкулӗ» вӗренӳпе методика кӗнекине тивӗҫӗҫ. Ҫав материала ӑса хывнӑ ача шахмат енӗпе виҫҫӗмӗш разряд илеет.

Пирӗн республикӑра 58 шкулта расписание шахмат предметне кӗртнӗ. Вӗсен йышӗнче 13-шӗ Шупашкарти: 2, 6, 7, 11, 31, 33, 35, 37, 38, 40, 48, 64-мӗш шкулсем тата «Пуҫламӑш шкул-ача пахчи». 6-мӗш шкулта пӗлтӗрех шахмат енӗпе ӑсталӑх туптама тытӑнна. Кӑҫал республика проекта хутшӑнакансен йышне кӗрсен грант укҫипе шахмат вӑййи валли йӑлтах туяннӑ: ятарлӑ сехет, хӑмасем, кӗнекесем, компьютерпа вӗренме пулӑшакан программӑсем, шахмат. Унти ачасем ҫитӗнӳсем тума пуҫланӑ ӗнтӗ. Вӗсем хула тата республика шайӗнчи конкурссенче малти вырӑнсене йышӑнаҫҫӗ.

Шупашкар спортсменки йывӑр атлетика енӗпе иртнӗ Европа чемпионатӗнчен виҫӗ медальпе таврӑннӑ. Ӑмӑрту Албанири Дуррес хулинче иртет.

Пирӗн ентеш Александра Козлова 69 килограмм тайманнисен виҫе категорийӗнче ӑмӑртса виҫӗ медаль ҫӗнсе илнӗ. Иккӗшӗ – ылтӑн. Ку ҫитӗнӳ Александрӑшӑн хӑйӗншӗн те чи пысӑкки.

21 ҫулти Саша – Раҫҫейӗн тӗнче класлӑ спорт мастерӗ. Александра Козлова икӗ енлӗ кӗрешӳре 212 килограмм пухнӑ. Ҫапла вӑл пьедесталӑн чи ҫӳлти картлашки ҫине хӑпарнӑ. Иккӗмӗш вырӑна Украина спортсменки Ханна Панова йышӑннӑ, виҫҫӗмӗшне – Илья Хернандес.

Чӑваш Енре чӑваш чӗлхи предмечӗ пирки хӗрсе калаҫаҫҫӗ. «Про Город» хаҫат редакцине пӗр ҫын пӗлтернӗ тӑрӑх, шкулта чӑваш чӗлхи предметне паллӑпа хаклама пӑрахтарасшӑн. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна ачасемпе вӑйӑ евӗр ирттересшӗн.

«Хулари чылай шкулта чӑваш чӗлхи предмечӗпе паллӑсем лартма пӑрахасси пирки калаҫаҫҫӗ. Хальлӗхе электронлӑ дневникре паллӑсем пур-ха», — тенӗ ҫав ҫын. Вӑл предметпа паллӑ лартмасан ачасем ӑна ҫиелтен ҫеҫ вӗренесрен шикленет.

Анчах палӑртмалла: чӑваш чӗлхи предмечӗн шӑпине хальлӗхе официаллӑ майпа татса паман. Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ РФ Вӗренӳ министерствинчен чӑваш чӗлхине вӗренмелли методика рекомендацийӗсем кӗтеҫҫӗ.

Чӑваш Енре 1940 ҫулта ҫуралнӑ ҫынна шыраҫҫӗ. Вӑл пӗр эрне каяллах ҫыхӑнӑва тухман.

Петр Осипович Павлова «Чӑваш Енри Лиза Алерт» шырав организацийӗ те шырать. Юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнче12 сехетре вӑл килӗнчен, Красноармейски районӗнчи Ҫырмапуҫран, тухса кайнӑ. Унтанпа ӑна никам та курман.

Ватӑ арҫын ӑс-тӑн арпашӑнса кайнипе нушаланать. Вӑл 170 сантиметр ҫӳллӗш, начаркка, куҫӑ кӑвак, ҫӳҫӗ тӗттӗм, вырӑнӑн-вырӑнӑн шуралнӑ. Хӑй сарӑ хӗрлӗ тӗслӗ калпак, кӑвак куртка, ҫавӑн тӗслех джинс шӑлавар, ҫӑматӑ, калуш тӑхӑннӑ пулнӑ.

Петр Павлова курнӑ тӑк ҫак телефонпа ҫыхӑнма ыйтаҫҫӗ: 8-800-700-54-52 (талӑкӗпех ӗҫлет тата Раҫҫейре тӳлевсӗр шӑнкӑрав) е 02, 102.

Ҫӗнӗ Шупашкарти 17-мӗш ача пахчинче ҫамрӑк экологсен чӑн-чӑн лабораторийӗ уҫӑлнӑ. Ӑна хӑтлама «Чебурашка» ача пахчине Шупашкар ГЭСӗн ертӳлӗхӗ пулӑшнӑ.

ГЭС сайтӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, гидроэнергетиксем ача пахинчи лаборатори валли тӗрлӗ объективлӑ, видеокамерӑллӑ тата проекторлӑ хальхи йышши ултӑ микроскоп, ҫутҫанталӑка тухса ӗҫлемешкӗн портативлӑ микроскоп туянса панӑ. Унсӑр пуҫне ӑслӑлӑх ӗҫне хӑнӑхма май паракан инструментсен пуххине, телескоп, бинокль тата лупӑсем панӑ.

Палӑртма кӑмӑллӑ, пирвайхи кунах лабораторире паллашу-хӑнӑху урокӗ иртнӗ, ун вӑхӑтӗнче пӗчӗк ачасем тӗрлӗ приборпа паллашнӑ, ӳсен-тӑрантан шӗвек хатӗрлеме хӑнӑхнӑ. Шкул ҫулне ҫитмен ачасене пирвайхи занятиех питӗ килӗшнӗ, вӗсем курӑк клеткисене хавхаланса тӗпченӗ.

Ҫанталӑкҫӑсем пӗлтернӗ тӑрӑх, паян каҫхине сывлӑш температури 3-4 градус таран анать, ҫӗрле вара 1 градус сивӗ пулать. Канмалли кунсенчен пуҫласа сывлӑш температури 1-4 градус сивӗ тӑрӗ.

Шӑматкун республикӑри хӑш-пӗр тӑрӑхра йӗпе юр ҫума пултарӗ. Вырсарникун кӑштах ашӑрах пулӗ, нимӗн те ҫумӗ.

Ҫитес эрнере Чӑваш Енре юр ҫӑвӗ. Хӑш-пӗр вырӑнта ҫумӑрпа хутӑш ҫӑвӗ, тепӗр вырӑнта вара юр выртӗ. Каҫхине термометр 0 градусран анӗ, кӑнтӑрла та питех ӑшӑ пулмӗ. Ахӑртнех, кунашкал ҫанталӑк юпа уйӑхӗн вӗҫӗччен тӑрӗ.

ИӖМ водительсене хӗллехи шина ҫине куҫма сӗнет.

Юрий Спиридонов режиссер

«Чӑвашфильм» киностуди ертӳҫине Юрий Спиридонова йӗрке хуралҫисем тытса чарнӑ текен сӑмах-юмах ҫӳрет. Усал хыпара тӗнче тетелӗнчи «Вести Чувашии» ушкӑнра юра уйӑхӗн 18-мӗшӗнче пӗлтернӗ.

Юрий Спиридонова чылайӑшӗ «Битва за Новоюжку» фильм режиссерӗ евӗр пӗлет пулӗ. «Чӑвашфильмпа» «Чеченфильм» пӗрлехи проекта пурнӑҫланине Чӑваш халӑх сайчӗ кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, Чӑваш Енри делегацие Чечня Республикинче Рамзан Кадыров ӑшшӑн кӗтсе илнӗччӗ. Ушкӑн малтан Грозный хулинче пулнӑччӗ, унта пӗрлехи ӗҫе сӳтсе явнӑччӗ. Делегаци Ҫурҫӗр Осетире те пулнӑччӗ. Вӗсем Беслан хулинче 2004 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче вилнӗ ачасемпе салтаксене пуҫ тайнӑччӗ.

Чӑваш Енри йӗрке хуралҫисем Юрий Спиридонова ултавпа аппаланнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ имӗш.

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти нумай хваттерлӗ ҫуртсене тӗплӗн епле юсанипе кӑсӑкланса темиҫе ҫӗрте пулнӑ.

Шупашкарти Мате Залка урамӗнчи 3-мӗш ҫурта 1986 ҫулта хута янӑ. Хальхи вӑхӑтра объектра ҫуртӑн ҫивӗттине витеҫҫӗ, электричество тытӑмне тӗпрен улӑштараҫҫӗ. Ҫуртра пурӑнакансем организаци пурнӑҫлакан ӗҫсемпе кӑмӑллине пӗлтернӗ. «Ҫуртӑн ҫивӗттине кашни ҫул тенӗ пек витнӗ, анчах кӑлӑхах», — тенӗ вӗсем.

Михаил Игнатьев тӗплӗ юсав ирттерме пуҫланӑранпа виҫӗ ҫул хушшинче Тӗплӗ юсав фончӗ халӑхран пурӗ 1,935 млрд пухнӑне. Республикӑра 1089 ҫурта тӗпрен юсанӑ.

«Кашни 5-мӗш ҫурта республикӑра тӗпрен юсав ӗҫӗсене ирттернӗ. Халӑх укҫине эпир питӗ перекетлӗ усӑ курма тӑрӑшатпӑр. Кашни тенки тӗллевлӗн тӑкаклантӑр тесе ӑна тата ҫитменнине ҫирӗп тӗрӗслетпӗр», — тенӗ Михаил Игнатьев.