Паятан Раҫҫейре 200 тата 2000 тенкӗлӗх укҫа ҫаврӑнӑша тухӗ. Тӗп банк пуҫлӑхӗ Эльвира Набиуллина тата Патшалӑх знакӗн генеральнӑй директорӗ Аркадий Трачук хӑтлав ирттернӗ, ҫӗнӗ укҫасемпе паллаштарнӑ. Ку таранччен вӗсен дизайнӗ вӑрттӑнлӑхра пулнӑ.

Ку укҫасене хатӗрленӗ чухне ҫӗнӗ шухӑшсемпе усӑ курнӑ. Ҫапла майпа вӗсем часах кивелмӗҫ. Куҫ курманнисемшӗн те меллӗ вӗсем. Укҫасене ятарласа ҫутӑ дизайнпа илемлетнӗ.

200 тенкӗлли ҫине Севастопольти путнӑ корабльсен палӑкне ӳкернӗ, тепӗр енче – Херсонес Таврически. 2000 тенкӗллин пичӗ ҫинче Владивостокри Вырӑс утравне илсе ҫитерекен кӗпере сӑнланӑ, тепӗр енче Хӗвелтухӑҫ космодромӗ. Ҫак паллӑсем сасӑлавра ҫӗнтернӗ.

Раштав уйӑхӗнче ку укҫасем нумайланӗҫ. Чи малтан вӗсем Мускава, Крыма, Инҫет Хӗвелтухӑҫне ҫитӗҫ.

Шупашкарта троллейбуса такам пӑшалтан пени пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче пӗлтернӗччӗ. Ун чухне ҫак ӗҫе кам тума пултарнине шыратчӗҫ. Ҫав ҫынна шыраса тупнӑ.

Аса илтерер: юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче 7 сехет те 45 минутра «Вырӑс драма театрӗ» общество транспорчӗн чарӑнӑвӗ ҫывӑхӗнче пӗр машинӑран такам 19-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбуса пенӗ. Транспортӑн чӳречи ҫӗмӗрӗлнӗ. Салонра пассажирсем пулнӑ. Вӗсене урӑх троллейбуса куҫарнӑ. Транспорта вара депона илсе кайнӑ.

Ҫав вӑхӑтра иртсе кайнӑ пур машинӑна та палӑртнӑ, тӗрӗсленӗ. Шурӑ тӗслӗ «Шевроле-Круз» йӗрке хуралҫисене иккӗлентернӗ. Халӗ ҫамрӑксен пӗр ушкӑнне тытса чарнӑ. Вӗсен йышӗнче Патӑрьел районӗн каччи, 21 ҫултискер, пур. Следстви шухӑшӗпе, шӑпах вӑл троллейбуса пневматика пӑшалӗнчен пенӗ.

Ҫӗмӗрлесем хула тӑрӑх пӗр каяччӑ хӑйне евӗр транспортпа ҫӳренине асӑрханӑ. Вӑл гироскутера аса илтернӗ. Иртен-ҫӳрен ӑна видо ӳкерсе халӑх тетелӗсене вырнаҫтарнӑ.

Хӑйне евӗр транспортпа ҫӳрекен каччӑ Денис Иванов ятлӑ-мӗн. Вӑл 22 ҫулта. Вӑл ярӑнакан транспорт мотоброд ятлӑ. Ӑна каччӑ хӑйех ӑсталанӑ.

Хӑй каланӑ тӑрӑх, Денис 12 ҫултанпа «Ҫамрӑк техник» кружока ҫӳренӗ. Унтан вӑл электротехника вӗреннӗ. Мотоборда вӑх хӑй ӑсталанӑ. Денис скейт ҫумне утӑ ҫулмалли хатӗрӗн моторне ҫирӗплетнӗ.

Денис халӗ Мускавра пурӑнать. Вӑл Ҫӗмӗрлене асламӑшӗ патне час-часах килет. Унта вӑл хӑй ӑсталанӑ мотобордпа ҫӳреме кӑмӑллать.

Юпа уйӑхӗн 16-мӗшӗнче республикӑра Ял кинофестивалӗ уҫӑлӗ. Ку мероприятие кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут ирттерӗҫ.

Хальхинче кинофестивале Чӑваш Енри Ашшӗпе Амӑшӗн ҫулталӑкне халаллӗҫ. Ҫавна май куракансене «Мамы», «Отцы», «Дневник мамы первоклассника», «Дочь», «Страна хороших деточек» фильмсене кӑтартӗҫ.

Фильмсене «Киномобиль» пулӑшнипе кӑтартӗҫ. Вӑл пулӑшнипе кинотеатра кирек хӑш вырӑнта та йӗркелеме пулать.

Пилӗк кунра киномобиль Элӗкри, Йӗпреҫ поселокӗнчи, Шупашкар районӗнчи икӗ ялти лапамсенче ӗҫлӗ. Малтанах Ҫӗньялта фильм кӑтартӗҫ. Унтан киномобиль Пархикассине куҫӗ. Каярахпа черет элӗксемпе йӗпреҫсем патне ҫитӗ. Фильмсене 14 сехетре кӑтартма тытӑнӗҫ.

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев общество транспортне татти-сыпписӗр ҫӳреттерес ыйтупа канашлу ирттернӗ.

Шупашкартан Ҫӗрпӗве илсе ҫӳрекен маршрут пирки те сӑмах пуҫланӑ. Унти транспорт ҫинче час-часах хак улшӑнса пынине палӑртнӑ. Тепре чухне вӑл 50 е тата 70-100 тенкӗ те пулнине палӑртнӑ. Ку ыйтӑва Михаил Игнатьев ҫирӗп тӗрӗслеве илме хушнӑ.

Чӑваш Республикин транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Владимир Иванов республикӑра пӗтӗмпе 596 маршруткӑна шута илнине асӑннӑ, вӗсенчен 12 проценчӗ йӗркеллӗ ӗҫлеменнине пӗлтернӗ. Автобуссен ытларах пайне министерство ҫирӗп тӗрӗслесе тӑнине каланӑ.

Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн пӗр ҫухрӑмшӑн ҫынсен 2,62 тенкӗ тӳлемелле, карттӑпа тӳлес пулсан — 2,09 тенкӗ. Апла пулсан Шупашкара Ҫӗрпӗве ҫитме икӗ хак йӗркеленнӗ, пӗрисем 93 тенкӗ тӳленӗ, теприсем — 74 тенкӗ.

Светофор ҫук ҫӗрте ҫул урлӑ каҫма тӑрсан чылай чухне водительсем ҫуран ҫӳрекене ирттерсе ямаҫҫӗ. Е тата таҫта васкаҫҫӗ-ши – ҫул урлӑ каҫакан ҫын вӑрах утать тесе пиклеттерме тытӑнаҫҫӗ. Ҫавӑн пек чухне вӗсем чӑннипех те тарӑхтарса яраҫҫӗ. Васкатӑн тӑк хӑв тух та чуп!

Раҫҫейре Патшалӑх Думи ҫӗнӗ саккун проектне пӑхса тухнӑ. Унта ҫуран ҫӳрекен ҫынна ирттерсе яман водителе штраф ытларах тӳлеттерме сӗннӗ. Аса илтерер: халӗ кунашкал йӗркене пӑснӑшӑн 1,5 пин тенкӗ тӳлемелле. Саккун проектӗнче ҫак хисепе 2,5 пин тенке ҫитерме сӗннӗ.

Депутатсем проекта ырланӑ, ӑна виҫҫӗмӗш вулавра йышӑннӑ.

Паян Пӗрремӗш каналпа «Мужское и женское» телекӑларӑмра кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗнче Шупашкарти «Космос» клубра арҫынна вӗлернине сӳтсе яврӗҫ.

Вилнӗ арҫыннӑн амӑшӗ телекӑларӑмра каланӑ тӑрӑх, унӑн икӗ ывӑлӗ, кинӗсем ҫав каҫ ҫуралнӑ кун тума каҫхи клуба ҫемьепе кайнӑ.

«Пиллӗксӗр пуҫне урӑх отметка та илсе курман», — антӑха-антӑха калаҫрӗ пысӑк хуйхӑ ҫемьене пырса ҫитни ҫинчен амӑшӗ.

Хуралҫӑ вӗлернин тӑванӗн арӑмӗ каласа кӑтартнӑ тӑрӑх, хуралҫӑсем электрошокерпа та усӑ курнӑ. Хуралҫӑсем арҫын ҫине хӑпарса ларнӑ, арҫын кӑвакарсах кайнӑ. «Васкавлӑ пулӑшу чӗнес вырӑнне нашатырь спирчӗ патне кайрӗҫ, ҫав вӑхӑтра дискотека малалла тӑсӑлчӗ», — ӑнлантарчӗ хӗрарӑм. Вӑл каланӑ тӑрӑх, вӑл каҫхи клубра сахал мар ҫын шар курнӑ имӗш, анчах хуралҫӑсене никам та яаап тыттарман.

Чӑваш Енри пурӑнмалли темиҫе ҫурта халӗ те ӑшӑ паман-ха. Юпа уйӑхӗнчи ҫивӗч ыйтӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тунти кунхи планеркӑра хускатнӑ чух яваплисене ку ыйтупа ҫине тӑмаллине асӑрхаттарнӑччӗ. Ун хыҫҫӑн ЧР Стройминӗ лару-тӑрӑва кунсерен тишкерет, ЧР Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр инспекцийӗ те тӑрӑма сӑнать. Апла пулин те Ҫӗмӗрлери Щорс урамӗнчи пӗр, Шупашкарти Ленин урамӗнчи 52-мӗш ҫуртсенче тата Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищин общежитийӗнче ӑшӑ паман-ха. Унта ӑшӑ тытӑмне кӗр енне юсама пуҫласа кайнӑ. Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, Шупашкар районӗнчи Иккассинчи икӗ хутлӑ, 12 хваттерлӗ ҫурта та хутма тытӑнман. Ӑна малашне котельнӑй мар, кашни хваттерте вырнаҫтарнӑ наз кӑмакисем ӑшӑтса тӑрӗҫ. Халӗ ҫурта газ кӗртессипе тимлеҫҫӗ.

Чӑваш Енре те крематори пуласси пирки тахҫанах калаҫаҫҫӗ. Пӗрисем ӑна хирӗҫлеҫҫӗ, теприсем часрах хӑпраттарасшӑн. Халӗ ӑна хӑҫан ӗҫлеттерсе ярасси те паллӑ: 2020 ҫулхи ака уйӑхӗнче. Крематорие хӑпартмашкӑн ҫӗр уйӑрма «Экологи» тулли мар яваплӑ обществӑпа килӗшӳ алӑ пуснӑ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗ хӑйӗн сайтӗнче паян хыпарланӑ.

«Правда ПФО» портал пӗлтернӗ тӑрӑх, крематорие Шупашкар районӗнчи Атайкасси ял тӑрӑхӗн 10 пин тӑваткал метр лаптӑкӗнче туса лартӗҫ. Тӳрех палӑртса хӑварар, ку ҫӗр Явӑш ялӗ патӗнче вырнаҫнӑ. Хайхи лаптӑка кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнчен пуҫласа 2020 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗччен тара панӑ. Арендӑн ҫулталӑкри чи пӗчӗк виҫи — 115 пин тенкӗ, чи пысӑкки – 118 пин те 450 тенкӗ.

Александр Яковлев орнитолог

Ҫӗршыври паллӑ орнитолог, Шупашкар районӗнчи Ҫӗньялта пурӑнакан, Шупашкарти ача-пӑча пултарулӑх центрӗнче аслӑ методистра ӗҫлекен Александр Яковлев ҫывӑх кунсенче каллех Ямал ҫур утравӗ ҫине тухса кайӗ.

Паллӑ ӑсчах ҫунатлӑ туссене чӗрӗк ӗмӗр ӗнтӗ тӗпчет. Ҫак ӗҫе чунтан парӑннӑскере ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесне вӗҫӗмех йыхравлаҫҫӗ: Чукоткӑпа Сахалин таранах кирлӗ вӑл.

Ӑслӑлӑх ӗҫӗпе пӗрлех вӑл ытти ӗҫтешӗпе «Птицы Чувашии» кӗнеке валли материал хатӗрленӗ. Сӑмах май, кӗнекене пичете панӑ ӗнтӗ. Халӗ орнитологсем виҫҫӗмӗш том валли материал пухаҫҫӗ.

Александр Яковлевӑн чун ыратӑвӗ те пур. Вӑл экологи хӑрушсӑрлӑхне ҫӗршывра тимлӗх ҫителӗксӗр уйӑраҫҫӗ, экономика ӳсӗмӗ тӑван тавралӑха сыхлассинчен пӗлтерӗшлӗрех тесе пӑшӑрханать.