Сарӑту облаҫӗнчи Пасар Карабулак районӗнчи Ӗшнеуй (выр. Шняево) ялӗ никӗсленнӗренпе 325 ҫул, Сарӑту облаҫӗнчи чӑваш наципе культурин «Ентеш» автономийӗ йӗркеленнӗренпе 20 ҫул ҫитнине халалласа утӑ уйӑхӗн вӗҫӗнче регионта пысӑк уяв иртнӗ. Кун пирки «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫат пӗлтернӗ.

Унта Чӑваш Ен, Пушкӑртстан, Чӗмпӗр, Пенза облаҫӗнчи делегацисем те кайнӑ.

Сарӑту облаҫӗнче чӑвашсен наципе культура автономине Сергей Васильев ертсе пырать. Хӑнасене ял халӑхӗ юрӑ-ташӑпа кӗтсе илнӗ. Уява валли чӑваш, вырӑс, мӑкшӑ, тутар тата ытти халӑх картишӗсем йӑла-йӗркепе паллаштаракан курав йӗркеленӗ.

«Уяв театрализациленӗ акаран пуҫланнӑ. Аслӑраххисем ака пуҫне йӑтса утнӑ, хӗрсемпе каччӑсем тырӑ акнӑ. Ҫакӑ хирти ӗҫсене сӑнланисӗр пуҫне пурнӑҫӑн пӗр чарӑнми ҫаврӑнӑвне те палӑртать: ака пуҫӗ — арҫын, ҫӗр аннемӗр — хӗрарӑм», — тесе ҫырнӑ «Чӑваш хӗрарӑмӗнче».

Шӑрӑх ҫанталӑк тӑнӑ май ҫурла уйӑхӗн 22-28-мӗшӗсенче Чӑваш Енри вӑрмансенче пушар тухас хӑрушлӑх пур.

РФ МЧСӗн Чӑваш Енри тӗп управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн республикӑра пушар тухас хӑрушлӑхӗн тӑваттӑмӗш класӗ вӑйра пулӗ. Шӑрӑх ҫанталӑка пула пушарсем тухма пултараҫҫӗ.

Аса илтерер: ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнчен пуҫласа Чӑваш Енре ятарлӑ режима вӑя кӗртнӗ. Унпа килӗшӳллӗн, вӑрмансенче, вӗсен ҫывӑхӗнче кӑвайт чӗртме, кӑвар ҫинче пӗҫерме, ҫӳп-ҫап ҫунтарма юрамасть. Йӗркене пӑснӑ ҫынсене явап тыттараҫҫӗ.

Патӑрьелти, Ишлейри райпора тата «Сахарок» ТМЯПра срокран тухнӑ ҫӑкӑр сутнӑ. Ҫакна Роспотребнадзорён Чӑваш Енри управленийӗн специалисчӗсем асӑрханӑ.

Кӑҫалхи ултӑ уйӑхра ведомство ӗҫченӗсем 125 килограмм ҫӑкӑр туртса илнӗ. Срокран тухнисӗр пуҫне вӗсен туса кӑларнӑ предприяти пирки информаци пулман.

Ҫӳлерех асӑннӑ предприятисене йӗркене пӑснӑшӑн штраф тӳлеттернӗ. Пӗтӗмӗшле вӗсене 200 пин тенкӗлӗх штраф хунӑ.

Чулхулари чӑвашсен культурӑпа наци автономийӗ нумаях пулмасть хваттерлӗ пулнӑ. Унччен автономин хӑйне ят ҫурт пулман. Чулхулари Автосавут районӗн администрацийӗ ентешӗмӗрсене хамӑр чӗлхене, йӑла-йӗркене аталантарма ҫурла уйӑхӗн 9-мӗшӗнче виҫӗ пӳлӗмлӗ хваттер уйӑрса панӑ.

Чулхулари чӑвашсен автономине уйӑрса панӑ хваттер Октябрь проспектӗнче вырнаҫнӑ.

Хваттерӗн пӗр пӳлӗмне йӑхташсем чӑвашсен таврапӗлӳ музейне йӗркелеме уйӑрасшӑн. Пысӑкрах пӳлӗмре пуху ирттерӗҫ, пӗрле пуҫтарӑнса калаҫӗҫ.

Автономин ертӳҫи Алина Артемьева пӗр пӳлӗме хӑй йышӑнӗ. Унта вӑл ӗҫ вырӑнне йӗркелӗ.

Хваттерти юсава ассоциаци хӑй вӑйӗпе ирттерет. Пуянсем тупӑнсан вӗсен пулӑшӑвне кӑмӑлтан йышӑнӗҫ.

Тӗлӗнмелле пек те, анчах Чӑваш Енре пурӑнатпӑр пулин те чӑвашла ҫырнӑ баннерсене, стендсене, учрежденисен ячӗсене курсан ачалла хӗпӗртетпӗр. Вӑрмар районӗнчи Энӗшпуҫӗнче нумаях пулмасть уҫнӑ культура ҫуртне аякран курӑнмалла пысӑк саспаллисемпе тӑван чӗлхепе ҫырни куҫа илӗртет.

Нумай ҫул хушши клубсӑр пурӑннӑ ялти культура ҫуртне ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче ӗҫлеттесре янӑ. Вӑл — 150 вырӑнлӑх.

«Хыпар» издательство ҫурчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, «культура вучахӗнче вулавӑш та, санузел та пур. Юнашарах — спорт площадки, ҫуллахи сцена. Ҫурла уйӑхӗн 18-мӗшӗнче кунта Чӑваш патшалӑх академи театрӗн артисчӗсем «Ыйӑх ҫухатнисем» спектакль лартнӑ. Паян вара асӑннӑ культура керменӗнче республика пӗлтерӗшлӗ пӗрремӗш мероприяти иртнӗ. Унта Вӑрмар районӗн пӗрремӗш ҫур ҫулти социаллӑ пурнӑҫӗпе экономика аталанӑвне пӗтӗмлетнӗ».

Шупашкарти Ленин район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Прокопьев текех ҫемҫе пукан йышӑнмасть. Ку хыпара Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Instagram-ра пӗлтернӗ. Прокопьев вырӑнне халӗ хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Максим Андреев йышӑнать.

«Пирӗн хисеплӗ ӗҫтешӗмӗр Прокопьев Николай Петрович паян ҫуралнӑ кунне палӑртать тата хула администрацийӗнчи ӗҫне вӗҫлет. Унта 19 ҫул ӗҫленӗ, вӗсенчен виҫӗ ҫулне Ленин район администрацийӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ», – тесе ҫырнӑ Алексей Ладыков Instagram-ра.

Николай Прокопьев — республикӑн Патшалӑх Канашӗн Аппарачӗн Ертӳҫинче ӗҫлекен, халӗ Чӑваш Енри этем правине хӳтӗлеме ӗмӗтленекен Надежда Прокопьева упӑшки. Теприсен шучӗпе Николай Прокопьев арӑмне ҫул парас тӗллевпе должноҫрен кайма пултарнӑ.

Андрей Васильев

Вӑрмар район администрацине паянтанпа ҫӗнӗ ҫын ертсе пырать. Ҫак должноҫе Андрей Васильева лартнӑ. Вӑрмар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ пулма тӗв тунӑ кандидатсем хушшинче Петр Айвенов ятлӑ ҫын та пулнӑ. Анчах вӑрттӑн сасӑлавра Вӑрмар районӗнчи депутатсем Андрей Васильева кӑмӑлланине палӑртса уншӑн ытларах сасӑланӑ. Районти Депутатсен пухӑвӗн ларӑвӗ ӗнер иртнӗ. Ҫӗнӗ пуҫлӑхӑн биографине район администрацийӗ сайтӗнче хальлӗхе вырнаҫтарманччӗ-ха.

Вӑрмар район администрацийӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ Александр Тихонова ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче ӗҫрен хӑтарнӑччӗ. Чӑваш халӑх сайчӗ унччен пӗлтернӗ тӑрӑх, официаллӑ верси тӑрӑх, Александр Васильев хӑйне ӗҫрен хӑтарма ыйтса вырӑнти Депутатсен пухӑвӗн ячӗпе заявлени ҫырнӑ.

Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсен пысӑк йышӗ этем правине унччен юстици министрӗ пулнӑ Надежда Прокопьевана хӳтӗлеттересшӗн. Маларах министр пулнӑ ҫын юлашки вӑхӑтра республикӑн Патшалӑх Канашӗн Аппарачӗн Ертӳҫинче тӑрӑшать.

Этем правине хӳтӗлеме ӗнерхи министрсӑр пуҫне Эдурад Васильев, Виктор Ильин та ӑнтӑлнӑ. Сӑмах май, Виктор Ильин — Надежда Прокопьеван унчченхи упӑшки иккен. Депутатсем вӑрттӑн сасӑласа чылайӑшӗ Надежда Прокопьевашан пулнине палӑртнӑ. Ку кандидатурӑна этем правине хӳтӗлекен ҫӗршыври уполномоченнӑй пӑхса тухӗ.

Аса илтерер, республикӑра пурӑнакансене Чӑваш Енри ҪҪХПИ управленийӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ Владимир Ежеев та хӳтӗлес тенӗччӗ. Омбудсмен кандидатурине Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнчи сессийӗнче пӑхса тухнӑччӗ. Владимир Ежеев ЧР Патшалӑх Канашӗн ҫӗртме уйӑхӗнчи сессире хӑйӗн унчченхи заявленине илессине пӗлтернӗ, депутатсем унӑн ыйтӑвне тивӗҫтернӗччӗ. Теприсем пӑшӑлтатнӑ тӑрӑх, Ежеев кандидатурине Мускавра ырламан имӗш.

«Общежитипе» «Правительство ҫурчӗ» чӑвашла куҫать-и?» — тесе ыйтнӑ Ҫеруш Евлампьев Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӗҫченӗсенчен. Институтӑн сӑмах кӗнекепе ятарлӑ кӑларӑмсен уйрӑмӗн ӗҫтешӗ Николай Плотников, вӑлах Чӑваш халӑх сайчӗн хуҫи, Ҫеруша ҫапла ӑнлантарнӑ:

««Правительство» сӑмаха хальхи словарьсенче ҫаплипех хӑвараҫҫӗ. Ҫавах та ку сӑмаха чӑвашла куҫарнӑ вӑхӑтсем те пулнӑ: ӑна куҫарнӑ чухне «Хыпар» хаҫатра «Пуҫалу» (1917 ҫ.), «Патшалӑха тытса тӑракансем» (1906 ҫ.) терминсемпе усӑ курнӑ.

Ытти тӗрӗк чӗлхисене арап чӗлхинчен йышӑннӑ хӳкӳмет тата унӑн варианчӗсемпе усӑ кураҫҫӗ. Вӑл хаким (управляющий) сӑмахран пулнӑ.

«Общежити» сӑмаха та словарьсенче ҫавӑн пекех хӑвараҫҫӗ. Ҫавах та пирӗн институт пӗлтер хатӗрлесе кӑларнӑ «Чӑваш чӗлхин ӑнлантаруллӑ сӑмах кӗнекинче» ҫак сӑмахӑн чӑвашла эквивалентне илсе кӑтартнӑ: «пӗрлехи ҫурт». Чӑваш патшалӑх университечӗ ҫак сӑмаха куҫарса пама ыйтсан та пирӗн чӗлхеҫӗсем «пӗрлехи ҫурт» терминпа усӑ курма сӗннӗ».

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер «ДАВ – Руссланд» обществӑн пуҫлӑхӗпе Норберт Рихтерпа тӗл пулнӑ.

«ДАВ – Руссланд» Роберт Мурьян нимӗҫӗн амфиболин савучӗн йышӗнче шутланать.Предприяти строительствӑра усӑ куракан тӗрлӗ хатӗр кӑларать, ҫав шутра — сӑрӑ, лак таврашӗ таранах.

Норберт Рихтер «ДАВ – Руссланд» компани филиалӗсем Питӗрте, Воронежра, Хусанта, Самарта, Сочире, Волгоградра тата ытти хулара пуррине пӗлтернӗ.

Чӑваш Ен ертӳҫи республикӑра инвестици хывма меллине, бизнеса вӑй илме инфратытӑм хатӗррине палӑртнӑ.

«Чӑваш Республики инвестици явӑҫтарассипе кулленех тӑрӑшать, республика экономики аталанса вӑй-илсе пытӑр тесе тимлет. Эпир пуҫаруллӑ тата инвестициллӗ проектсене яланах хапӑл туса йышӑнатпӑр. Пире ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ хӑватлӑ, пысӑк пуласлӑхлӑ предприятисем кирлӗ. Пирӗн халӑх ӗҫлеме юратать», - тенӗ Михаил Игнатьев.