Юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Шупашкар хулин администрацийӗнче туризм фирмисемпе транспорт команийӗсен ӗҫченӗсем ларӑва пухӑннӑ. Вӗсем тӗп хулара турист сукмакӗсене йӗркелесси тавра калаҫнӑ.

Турагентствӑсен тата ҫынсене транспортпа илсе ҫӳрекен предприятисен ӗҫченӗсем туристсем валли темиҫе тӗрлӗ программӑллӑ маршрутсем хатӗрлеме сӗнеҫҫӗ. Сӑмахран, ҫемьепе курса ҫӳреме — 3-4 сехетлӗх, шурӑ Шупашкарпа ушкӑнпа паллашмашкӑн 1 сехетлӗх программӑсем. Тӗплӗ хатӗрленӗ хыҫҫӑн ҫав маршрутсене Раҫҫей туроператорӗсен реестре кӗртӗҫ.

Тӗл пулнисен тӗллевӗсем кунпа кӑна пӗтмеҫҫӗ-ха. Ҫулталӑк вӗҫлениччен вӗсем «Шупашкар хулин турист карттине» тата «Хӑнана тарават Шупашкар» буклет кӑларасшӑн. Шӑпах вӗсем Чӑваш Ене килекенсене тӗп хуламӑрпа ҫывӑх паллашма, кӑмӑла килнӗ сукмакпа курса ҫӳреме май парӗҫ.

Хула администрацийӗн культурӑпа туризм аталанӑвӗн управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ларӑва хутшӑннисем Шупашкарти аэропортра Туризмпа информаци центрӗн филиалне уҫтарасшӑн. Вӗсен шухӑшӗпе, ҫакӑ Шупашкарта кӑна мар, республикӑра та курса ҫӳрес текенсен йышне ӳстерме май парӗ.

Шупашкарти Республика эндокринологи диспансерне Республикӑри вӑрҫӑ ветеранӗсен клиника госпитальне куҫарасшӑн. Ку ыйтӑва юпа уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Мускав районӗн администрацийӗнче иртекен итлевре пӑхса тухӗҫ.

Медучрежденисене реорганизацилесе эндокрин тытӑмӗн чирӗпе нушаланакан пациентсем валли консультативлӑ диагностика центрӗ тӑвасшӑн. Унта эндокринологсем, хирургсем пулӗҫ.

Тухтӑрсем ӗҫ вырӑнӗсӗр тӑрса юлмӗҫ. Оптимизаци пуҫлӑхсене ҫеҫ пырса тивӗ. Аса илтерер: унччен Шупашкарта Хулари 1-мӗш клиника пульницине тата Хулари 7-мӗш пульницӑна, Хулари 3-мӗш ача-пӑча пульницине тата Хулари 7-мӗш пульницӑна пӗрлештернӗ.

Реорганизацилесен ҫав ҫуртра ача пахчи уҫӑлма пултарӗ.

Цифра танмарлӑхне пӗтерес проекта пурнӑҫласа вырнаҫтарнӑ Wi-Fi точкӑсемшӗн ҫурла уйӑхӗнсенпе укҫа тӳлеттерме пӑрахнӑрапа ку пулӑшупа усӑ куракансен шучӗ самантра нумайланнӑ тет «Ростелеком» ПАО.

Wi-Fi урлӑ кӗнӗ интернет-сессисен (интернет тухнисен) шучӗ 35 процент йышланнӑ: утӑ уйӑхӗнче 903 пин пулнӑ, ҫурла уйӑхӗнче 1215 пин сесси шута илнӗ. Интернет-трафикӑн Wi-Fi точкӑсенчи трафикӗ ҫурла уйӑхӗнче 1 Пб-ран иртнӗ – ку малтанхи уйӑхринчен 27 процент ытларах.

«Ростелеком» 250-ран пуҫласа 500 ҫын таран пурӑнакан ялсене интернет ҫитерет. Интернет хӑвӑртлӑхӗ ҫеккунтра 10 Мбитран кая мар.

Чӑваш Енре Муркаш, Хӗрлӗ Чутай, Патӑрьел, Етӗрне, Красноармейски, Вӑрнар, Пӑрачкав, Йӗпреҫ, Куславкка, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗрпӳ, Комсомольски районӗсенче 77 точка вырнаҫтарнӑ.

«Про Город» тунӑ сӑн

Кӳршӗ регионта ҫӑра тӗтӗм йӑсӑрланать. Чулхула облаҫӗнче савутри резервуарсем ҫунаҫҫӗ. Кун пирки облаҫри «Про Город» хаҫат пӗлтерет.

Паян, юпа уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чулхула облаҫӗнчи «Лукойл» савутра резервуарсем ҫунма тытӑннӑ. Савутра пӗтӗмпе — 50 пин тонна бензин. Куракансем каланӑ тӑрӑх, ҫулӑм кӳршӗ резервуарсем ҫине те куҫнӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑйлӑ пушарта вилнисем те пур. Анчах ИӖМ кун пирки официаллӑ майпа нимӗн те каламан-ха. Ведомство регионта пысӑк пушар тухнине ҫирӗплетнӗ.

Юпан 3-мӗшӗнче Мускавра «Языковая политика: общероссийская экспертиза» (чӑв. Чӗлхе политики: пӗтӗм Раҫҫейри экспертиза) канашлу-калаҫу иртнӗ. Унта Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнчен Алевтина Долгова хутшӑннӑ.

Пурӗ канашлура тӑватӑ секци ӗҫленӗ: «Русский язык как традиционная основа взаимопонимания и сотрудничества народов России»; «Актуальные вопросы национальной и языковой политики (для органов исполнительной власти субъектов Российской Федерации)»; «Родные языки народов России в контексте общероссийского языкового пространства»; «Популяризация русского языка в России и за ее пределами как необходимая составляющая государственной языковой политики Российской Федерации». Алевтина Петровна иккӗмӗш секцинче пулнӑ.

Канашлу-калаҫура тухса калаҫакансен йышӗнче министерствӑри ҫын та пулнӑ. Мануйлова Ирина Викторовна (вӗренӳ министерствин патшалӑх департаменчӗн пуҫлӑх ҫумӗ) хӑйӗн сӑмахӗнче тӑван чӗлхесене упрассипе аталантарассине пӗтӗмӗшле вӗренӳ системи урлӑ ҫеҫ мар туса пымаллине каланӑ.

Малалла...

Кирилл Блинов

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Хусанушкӑнь ячи арҫын ачана РФ Президенчӗ Владимир Путин чыслӗ. Кирилл Блинов ҫыннӑ ҫалнӑшӑн «Ҫынна вилӗмрен ҫӑлнӑшӑн» медале тивӗҫӗ.

Пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Кирилл, кил умӗнче пулнӑскер, пулӑшу ыйтса кӑшкӑрнине илтнӗ. Арҫын ача тӳрех амӑшне чӗннӗ. Вӗсем пӗве еннелле чупнӑ.

Ҫыранран инҫех мар катамаран ларнӑ, ун ҫинче – 7 ҫулти хӗрача. Кирилл ӑна ҫӑлма ыткӑннӑ, ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Хӗрача 12 ҫулти аппӑшӗ путни пирки каланӑ. Вӗсен ашшӗ аслине ҫӑлас тесе шыва чӑмнӑ, анчах каялла тухайман.

Кирилл катамаран ҫине ларса путакан ачана ҫӑлма васканӑ. Вӑл хӗрачана ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Шел те, ашшӗне ҫӑлайман. Кирилпа амӑшӗ васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Арҫын хӗрӗсемпе яла тӑванӗ патне канма килнӗ пулнӑ-мӗн.

Авӑнӑн 16-мӗшӗнче Владимир Путин Кирила медальпе чысласси пирки хушу алӑ пуснӑ. Ӑна хӑҫан чыслассине каярахпа пӗлтерӗҫ.

ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри темиҫе шкул Раҫҫейри чи лайӑх шкулсен йышне кӗнӗ.

Иртнӗ вӗренӳ ҫулӗнче пысӑк кӑтартусемпе палӑрса ҫак шкулсем чи лайӑххисен йышне лекнӗ: Шупашкарти 5-мӗш гимнази, 3-мӗш тата 44-мӗш лицейсем, Ҫӗнӗ Шупашкарти 18-мӗш лицей тата 6-мӗш гимнази.

Кунсӑр пуҫне Чӑваш Енри ялсенчи 11 шкул ТОП-300 списока кӗнӗ. Вӗсем ҫаксем: Элӗкри И.Я.Яковлев ячӗллӗ шкул, Патӑрьелти 1-мӗш шкул, Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫри Митта Ваҫлейӗ ячӗллӗ шкул, Муркашри шкул, Пӑрачкав шкулӗ, Трак шкулӗ, Вӑрмарти Г.Е.Егоров ячӗллӗ шкул, Шӑмӑршӑ шкулӗ, Елчӗк шкулӗ, Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхаль шкулӗ, Тӑвай шкулӗ.

Пӗр хушӑ Правительство ҫуртӗнчи сауна пирки нумай калаҫрӗҫ. Ку ыйту патне каллех таврӑннӑ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе тепӗр пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Судра Элтепер администрацийӗн ертӳҫин ҫумӗ пулнӑ ҫын явап тытӗ. Суд юпа уйӑхӗн 2-мӗшӗнче пулмаллаччӗ. Анчах ӑна каярах куҫарнӑ. Суд ларӑвӗ юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче иртӗ.

Ертӳҫӗн унчченхи ҫумӗ «Республикӑри тӗплӗ юсав управленийӗ» патшалӑх унитари предприятин ертӳҫин экс-ҫумне Правительство ҫуртӗнче сывлӑха ҫирӗплетмелли центр хута ярас тӗлӗшпе саккуна хирӗҫ хушу панӑ. Следстви ҫапла шухӑшлать.

Унччен ку ӗҫ тӗлӗшпе пӗр суд пулнӑ. Ун чухне «Республикӑри тӗплӗ юсав управленийӗн» ертӳҫин экс-ҫумне должноҫӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе айӑпланӑ. Следстви шухӑшӗпе, вӑл подрядчике 7,5 миллион ытла тенкӗ куҫарса панӑ. Мускав районӗн сучӗ ӑна 150 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Анчах тӳре-шара часах амнистие лекнӗ.

Шупашкарта усал шыҫҫа тупса палӑртакан биочипа тӗрӗслеҫҫӗ. Ӑна Раҫҫейри ӑсчахсем шухӑшласа кӑларнӑ.

Биочип усал шыҫҫа хӑвӑрт тупса палӑртма пулӑшать. Вӑл патент илнӗ. Халӗ ӑна Мускаври Блохин ячӗллӗ онкологи центрӗнче тата Чӑваш Енри онкодиспансерта тӗрӗслеҫҫӗ.

Биочип пулӑшнипе усал шыҫӑн кирек мӗнле тӗсне те темиҫе сехетре тупса палӑртма пулать. Унӑн ячейкинче антителӑсем тата красительсем пур. Вӗсем усал шыҫҫа тупма май параҫҫӗ. Биоматериала илнӗ хыҫҫӑн чипа термостата вырнаҫтараҫҫӗ, унта микрокоппа пӑхаҫҫӗ. Вӑл информацие компьютер ҫине кӑларать.

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев шкул ачисене Правительство ҫуртӗнче йышӑннӑ. Сакӑр арҫын ача пуҫтарӑннӑ унта. Пурте вӗсем — шкулта вӗренекенскерсем. Пӗвӗпе пӗчӗк ҫеҫ пулсан та вӗсем паттӑрла ӗҫ тума ӗлкӗрнӗ. Тӑвас тесе те туман ҫак утӑма ачасем. Инкеке лекнине асӑрханӑ та часрах пулӑшма ӑнтӑлнӑ. Кайран ҫеҫ хӑйсем мӗн тунине тӗшмӗртнӗ вӗсем.

Акӑ, Тӑвай районӗнчи Тӗмер шкулӗнче 6-мӗш класра вӗренекен Сергей Юзуков кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнче хӑйӗнчен пӑр ҫул кӗҫӗнрех ачана шывра путасран ҫӑлнӑ. Хӑраса ӳкнӗ ача асли ҫӑлма ишсе пырсан ун ҫине сиксе ларнӑ, иккӗшӗ те путас хӑрушлӑх сиксе тухнӑ. Анчах пӗр ҫул аслӑраххи ҫухалса кайман — кӗҫӗннине лӑплантарнӑ, алӑран тытма сӗннӗ. Ҫапла вӗсем ҫыран хӗрне ишсе тухнӑ.

Паян Михаил Игнатьев хӑюлӑхпа паттӑрлӑх кӑтартнӑ ачасене сехет парнеленӗ.

Сӑмах май каласан, ачасене паян, ҫӗршывӑн гражданла оборона тытӑмне йӗркеленӗренпе 85 ҫул ҫитнӗ кун, йыхравланӑ.