Юр ҫуман-ха. Шупашкарта вара тӑвайкки тӑвасси пирки шухӑшлаҫҫӗ. Ӑна Хӗрлӗ тӳремре вырнаҫтарма палӑртнӑ.

Хулари тӗп тӑвайкки 9 метр ҫӳллӗш пулӗ. Унтан виҫӗ вырӑнтан ярӑнса анма май тӑвӗҫ. Кашнийӗ тӗрлӗ ҫӳллӗш пулӗ. Тӑвайккине йывӑҫран тӑвӗҫ. Ӑна ҫутӑсемпе тивӗҫтерӗҫ. Ҫапла майпа унта кӑнтӑрла та, каҫхине те ярӑнма май пулӗ.

Тӑвайккине хула гербӗн тӗсӗсемпе илемлетӗҫ. Ҫавӑн пекех «Шупашкар ӑмӑрткайӑкӗсем» баскетбол командин тата «Шупашкар» хоккей клубӗн логотипӗсемпе усӑ курӗҫ.

Тӑвайккине раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗччен тума палӑртнӑ. Анчах унччен юр ҫуса лартӗ-и? Ҫук тӑк ярӑнас килсен кӑштах кӗтме тивӗ. Сӑмах май, пӗлтӗр ҫакнашкал тӑвайккинчен 120 пин ытла ҫын ярӑннӑ.

ЧР Элтеперӗн администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре больничнӑй хутсене электронлӑ майпа пама тытӑнӗҫ. Кун пирки ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев алӑ пуснӑ.

Ку ыйтӑва паян, чӳк уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Ҫӗнӗ йӗркепе килӗшӳллӗн, больничныйсене тата эмел препарачӗсен рецепчӗсене электронлӑ майпа 2018 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пама тытӑнӗҫ.

Элтепер администрацийӗн пресс-служби тата акӑ мӗн пӗлтерет: наркотиклӑ е психотроплӑ препаратсене пырса тивекен йӗрке 2019 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен улшӑнӗ.

Шупашкарти троллейбус управленийӗ пирки ниепле те калаҫма чарӑнаймаҫҫӗ. Ара, парӑмӗ пысӑк-ҫке-ха. Управленин панкрута тухас хӑрушлӑх пур.

Халӑх лӑпланма пултарать – Шупашкарти троллейбус управленине тек панкрута кӑларма ыйтмаҫҫӗ. Аса илтерер: предприяти электроэнергишӗн самай пысӑк укҫа тӳлемен. Ҫавна май Чӑваш электробыт компанийӗ управление панкурата кӑларма ый тнӑ.

Нумаях пулмасть троллейбус управленийӗ парӑман пӗр пайне, 40 миллион тенке, татнӑ. Ку укҫана хула влаҫӗ панӑ. Ҫавӑнпа Чӑваш электробыт компанийӗ управление панкрута кӑларма ыйтмасть, судран тавӑҫа илнӗ.

Чӑваш Енри Арбитраж сучӗ ЧР Спорт министерстви тӗлӗшпе ҫырнӑ тавӑҫа тивӗҫтерме йышӑннӑ. Кун пирки «Правда ПФО» сайт хыпарлать.

Министерство тӗлӗшпе «Голицын» холдинг компанийӗ тавӑҫ тӑратнӑ. Вӑл 2012-2015 ҫулсенче «Шупашкар-Арена» пӑр керменне хута янӑ. Икӗ енпе тунӑ килӗшӳ тӗлӗшпе ӑнланманлӑх сиксе тухнӑ иккен. Икӗ килӗшӳре палӑртнӑ тӑрӑх, пӗрремӗш патшалӑх килӗшӗвӗпе ӗҫе – 970 миллион, тепӗр килӗшӳпе 292 миллион тенкӗлӗх хакланӑ.

«Голицына» вара хыснаран 690 миллион тата 261 миллион тенкӗ тӳленӗ. ЧР Арбитраж сучӗ тавӑҫа туллин тивӗҫтернӗ, ЧР Спорт министерствинчен 311 миллион тенкӗ шыраса илмелле тунӑ.

Чӑваш наци музейӗнче юрӑ-кӗвӗллӗ литература каҫӗ иртнӗ. Ӑна чӑвашсен паллӑ ҫыравҫи Степан Аслан ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Литература каҫне Степан Асланӑн ачисемпе мӑнукӗсем тата тӑванӗсем кӑна мар, хальхи ҫыравҫӑсем те, Канаш районӗн ентешлӗхӗн хастарӗсем те, Шупашкарти Ф. Павлов ячӗллӗ музыка училищин вӗренекенӗсем те, Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти шкул ачисем те хутшӑннӑ. Малтанах Степан Асланӑн пурнӑҫӗпе пултарулӑхне аса илнӗ, кун пирки пухӑннисене Константин Иванов ячӗллӗ литература музейӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Галина Еливанова каласа кӑтартнӑ. Унсӑр пуҫне паллӑ ҫыравҫӑпа ҫыхӑннӑ кӑсӑклӑ самантсемпе Чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер тата Чӑваш халӑх писателӗ Анатолий Кибеч паллаштарнӑ. «Ахрат», «Сехмет», «Хӑват» хайлавсен авторӗн хӗрӗ Алина Асланина-Павлова ашшӗн «Ростки жизни» кӗнекине презентациленӗ, ӑна вӑл вырӑсла хӑй куҫарнӑ.

Палӑртар, литература каҫӗнчех «Чап-мухтавшӑн эп ҫунмастӑп» курав уҫӑлнӑ, унта Степан Асланӑн кӗнекисемпе тата сӑнӳкерчӗкӗсемпе паллашма пулать.

(Л.Н. Сачковӑн юбилейӗ ҫитнӗ май)

Хур кайӑксем карталанса вӗҫетчӗҫ,

Алӑ сулса ӑсатрӑм вӗсене.

Кӗрхи ҫанталӑк куҫҫульпе йӗретчӗ,

Текерлӗк ҫеҫ шыратчӗ савнине...

...Хуркайӑксен вӗсен хӑйсен ҫул терчӗ.

Алӑ сулсах ӑсатрӑм вӗсене.

Паян сив хӗл ҫил вӗҫтерсех хӳтерчӗ

Ман чунӑмри аса илӳ йӗрне.

(Сачкова Л.Н. Ҫеҫенхирти ир. – Шупашкар, 2012. С. 22).

Халӗ те, ӗлӗк те кун-ҫул лавне пуҫӗпех кӳлӗннӗ чӑваш ҫыннишӗн пурнӑҫ сукмакӗсем пӗртте ҫӑмӑл пулман. Уйрӑмах, тен — ҫыравҫӑсемшӗн те. Апла пулин те, кашни ҫын ӑраскалӗ-шӑпи савӑнӑҫлӑ та хумхануллӑ самантсем ҫак тӗркешӳллӗ пӑрӑҫ-пурӑнӑҫ-пӑрӑнӑҫра парнелетех пире. Ҫавна ытлӑн-ҫитлӗн туйма-курма ҫуралнӑ та хут ҫине сипетлӗ Сӑмах шӑрҫалакан калем ӑсти. Ун валли — куҫпа виҫейми, алпа тытайми, сӑмахпа вырнаҫтарайми пӗтӗм ӑс-хакӑл тӗнчи.

Пӗр енчен, ҫав вӗршӗн евӗрлӗ харсӑр та вӗҫевлӗ Ҫӗр-аннемӗрӗн, Ҫутҫанталӑкӑн, Ӑс-Хакӑлӑн таҫти авӑрӗсенчен капланса килекен тарӑнӑҫлӑ тивлетсем утса тухнӑ кун-ҫулӑн такӑрах мар сукмакӗсене куҫ умне ҫавра ҫил пек кӑларса тӑратаҫҫӗ те ҫыравҫӑсем, тен, туса ҫитереймен ӗҫсем патне тепӗр хут вӗсемех таврӑнма пире хистеҫҫӗ, малаллах шав уттараҫҫӗ.

Малалла...

Елена Бадаева. Cap.ru порталти сӑн укерчӗк

Паян иртнӗ Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн 15-мӗш сессийӗ хыснана ҫитес ҫул тата 2019-2020-мӗш ҫулсем валли йышӑнассипе ҫыхӑннӑччӗ. Укҫа-тенкӗ яланах тавлаштарать, вӑрҫтарать. Паянхи сессире депутатсем бюджет проектне хӗрсех сӳтсе яврӗҫ. Пӗрисем хыснана ырларӗҫ пулсан, теприсем хурларӗҫ. Унтан та ытларах: пӗрне-пӗри ӳпкелени те сисӗнчӗ.

Елена Бадаева депутат хӑш-пӗр парламентарие ятран асӑнса тухрӗ. Кунта вӑл Игорь Молякова, Сергей Семенова, Григорий Данилова хытах ӳпкелерӗ. «Пирӗн предприяти 137 миллион тенкӗ налук тӳлерӗ», – тенӗ май вӑл маларах хӑй асӑннӑ депутатсене пӗчӗк цех та пулин уҫма сӗнчӗ. Александр Андреев ячӗ те пулчӗ унта, анчах вӑл ӳлӗмрен ферма уҫасси пирки иккӗленменнине палӑртрӗ.

РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче хушу алӑ пуснӑ. Унпа килӗшӳллӗн, Чӑваш Енри монохуласем валли виҫӗ вӗр ҫӗнӗ васкавлӑ медпулӑшу машини илсе килӗҫ.

Раҫҫейри 59 регион валли 162 васкавлӑ медпулӑшу машини илӗҫ. Вӗсенчен 12-шне Медицинӑпа биологи федераци агентстви валли туянӗҫ. Ҫӗнӗ машинӑсене туянмашкӑн 680,7 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

Атӑлҫи федераци округӗнчи регионсене – Чӑваш Ене, Киров, Чулхула, Ӗренпур, Пенза, Сарӑту, Чӗмпӗр облаҫӗсене, Пермь крайне, Удмурт Республикине – васкавлӑ медпулӑшу машинисем килӗҫ. Чулхула тата Киров облаҫӗсене валли чи нумай машина парӗҫ: 12 тата 10.

Шупашкарти ача пахчисемпе шкулсенче апатлану хакӗ ӳсӗ-и? Ахӑртнех, ку ашшӗ-амӑшне питӗ кӑсӑклантарать.

Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗн пуҫлӑхӗ Дмитрий Захаров акӑ мӗн пӗлтерет: хальхи вӗренӳ ҫулӗнче ача пахчисемпе шкулсенче апатлану хакӗ ӳсмест. Ку ыйту патне ҫитес ҫулхи ҫулла таврӑнма палӑртнӑ. Ҫав вӑхӑталла лару-тӑрӑва тишкерӗҫ.

Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи регионсемпе танлаштарсан, Чӑваш Енри ача пахчисемпе шкулсенче апатлану хакӗ чи пӗчӗкки шутланать. Чулхулара, тӗслӗхрен, кунсерен 140 тенке яхӑн тӳлеҫҫӗ. Шупашкарта вара – 65-70 тенкӗ. Кӑҫал хула хыснинчен апатлану валли 60 миллион тенкӗ ытла уйӑрнӑ. Анчах палӑртмалла: апат-ҫимӗҫ хакӗ ӳссех пырать. Эппин, апатлану хакӗ те хӑпарасса кӗтмелле.

Чӑваш Енри аслӑ шкулсенчен пӗрин столовӑйӗнче студентсене пахалӑхсӑр ҫимӗҫпе апатлантарни палӑрнӑ. Кун пирки Россельхознадзор управленийӗн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗ пӗлтерет. Пахалӑхсӑр апата та асӑннӑ управлени специалисчӗсем планпа пӑхнӑ тӗрӗслев вӑхӑтӗнче асӑрханӑ.

Надзор органӗн специалисчӗсем тӗрлӗ ҫимӗҫе 13 проба илсе Хусанти ветеринари лабораторине ярса панӑ та 5 пробӑра кӑлтӑк тупса палӑртнӑ.

Рязань облаҫӗнчен килсе ҫитнӗ тӑпӑрчӑра тата Чулхула облаҫӗнчи сырта фитостерин пулнӑ. Ку вӑл апат-ҫимӗҫе хатӗрлекенсем ӳсен-тӑран ҫӑвӗпе усӑ курнине, тепӗр майлӑ каласан, продукци суя пулнине пӗлтерет.

Мускавра ҫу кӑларакан предприяти продукцие кӑларассипе ҫеҫ мар, кӳрсе килессипе те йӗркене пӑснӑ.

Чӑваш Енри сӗтре КМАФАнМ виҫи пысӑккине палӑртнӑ. Вӑл ытлашши пулсан наркӑмӑшланас хӑрушлӑх пур иккен.

Айӑплисене явап тыттарнӑ тесе ӗнентереҫҫӗ Россельхознадзорӑн управленийӗнче.