Йӗпреҫ районӗнче вунсаккӑра ҫитичченех пӗрлешеҫҫӗ. РФ Ҫемье кодексӗпе килӗшӳллӗн вара вунсаккӑр тултарсан пӗрлешме ҫӑмӑллӑнах пулать-ха. Ҫапах та хӑш-пӗр чухне вунулттӑран аслисене те пӗрлешме ирӗк параҫҫӗ. Ку вӑл — шута илме тивӗҫлӗ сӑлтав пур чухне. Тепӗр майлӑ каласан, йывӑр ҫын пулсан тӑрсан.

Йӗпреҫ районӗнчи ЗАГСра ӗҫлекенсем вӑл тӑрӑхрисем миҫере пӗрлешнине тишкернӗ те кӑсӑклӑ пӗтӗмлетӳ тунӑ. Раштавӑн 15-мӗшӗ тӗлне илсен пӗтӗмпе 124 мӑшӑр пӗрлешнӗ, вӗсенчен виҫҫӗшӗ — вунсаккӑра ҫитменнисем.

16 ҫултан пуҫласа 17-е ҫитичченхисем пӗрлешнине юлашки вунӑ ҫулта сӑнанӑ тӑрӑх ҫапла пӗтӗмлетнӗ.

Ҫулсемпе: 2014 — 3 мӑшӑр; 2013 — 4; 2012 — 3; 2011 — 3; 2010 — 1; 2009 — 6; 2008 — 1; 2007 — 3; 2006 — 3; 2005 — 11.

Шел те, ир пӗрлешекенсем ун пек мӑшӑрлану чылай чухне ҫирӗп маррине ӑнлансах пӗтереймеҫҫӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ специалистсем. Мӑшӑрланнӑ хыҫҫӑн вӗсем ирӗклӗ пурнӑҫ ҫуккипе те аптӑраҫҫӗ. Вӗсен вара тантӑшӗсемпе выляс-кулас килет. Ҫемье ҫавӑрнине пула вӗренсе пӗтерейменнине те палӑртмалла.

Патӑрьелти шкул ачисене вырӑнти ЗАГС ҫутта кӑларать. Ачасене право воспитанийӗ парас, ҫемье пахалӑхӗпе кирлӗлӗхӗ ҫинчен ӑнлантарса парас тӗллевпе ирттерекен мероприятие паян пуҫласа йӗркелемеҫҫӗ-ха. Хальхинче вырӑнти ЗАГС ӗҫенӗсем асӑннӑ ялти 1-мӗш вӑтам шкулти 11-мӗш класра вӗренекенсемпе тӗлпулнӑ.

Ачасемпе право урокӗ ирттерме пынӑ Ольга Гусарова гражданла тӑрӑм ҫинчен калакан саккунӑн, РФ Ҫемье кодексӗн хӑш-пӗр статйисемпе паллаштарнӑ. Унтан вӑл ҫемье телейлӗ пуласси пӗринчен кӑна килменнине аса илтернӗ. Ҫемьене упраса хӑварассишӗн, шӑкӑл-шӑкӑл пурӑнассишӗн кашни кун тӑрӑшмалли пирки чарӑнса тӑнӑ. Пӗрне пӗри каҫарма тата ӑнланма пӗлсен кӑна телейлӗ ҫемье пирки калаҫма пулать. Ҫирӗп ҫемьесенче хуйхи-суйхине те, савӑнӑҫне те пӗрле пайлаҫҫӗ, ун пек йышпа пурӑнакансене йывӑрлӑха тӳссе ирттерме те ҫӑмӑл.

Усрава илнӗ ҫемьери Виктория

Тепӗр чух хамӑр ачамӑрсене те ачашлама, ырӑ сӑмахпа хавхалантарма вӑхӑт тупаймастпӑр пулӗ. Ҫынсем, ав, ашшӗ-амӑшӗсӗр юлнисене усрава илсе кил ӑшши пама хирӗҫ мар. Ҫавӑн пек ҫемьесен шутне Вӑрнар районӗнчи Хорӑнсор Ҫармӑсри Кузьминсем кӗреҫҫӗ. Тӑватӑ ачаллӑ ҫемье ултӑ ачана усрава илнӗ. Вӗсен тӑван амӑшӗ кӗҫӗнни, Виктория, ҫуралнӑ хыҫҫӑн ҫӗре кӗнӗ.

Вӑрнар районӗнчи ырӑ кӑмӑллӑ ҫемьере кил ӑшши тупнӑ ачасем, ҫав шутра, Виктория та усрава илнӗ ашшӗ-амӑшне чунтан тав тӑваҫҫӗ. Пӗчӗккӗлле амӑшӗнчен юлнӑ Виктория паян 13-ре ӗнтӗ. Кузьминсен ҫемйинче вӑл чи кӗҫӗнни те чи ачашлани пулин те ачашланса ӳсмест, шкулта аван вӗренет. Нумаях пулмасть Канаш хулинче иртнӗ усрав ҫемьесен уявӗнче Кузьминсем те пулнӑ. Ҫемьери чи кӗҫӗнни, Виктория, унта чӑваш ташши ташласа кӑтартнӑ.

Эпир ирттерекен «Шан мана, тӗнче!» литература ӑмӑртӑвне пӗрремеш хайлав ҫитрӗ — хӑйӗн «Ҫеҫпӗл патне ҫырнӑ ҫыру» сӑввине Шупашкарти 1-мӗш гимназире 8-мӗш класра ӑс пухакан Никита Леонтьев ярса пачӗ. Каласа хӑварас пулать: пирӗн электронлӑ вулавӑшра ку унӑн малтанхи хайлавӗ мар, хӑйӗн пултарулӑхӗпе вӑл унччен те пире савӑнтарнӑччӗ.

«Шан мана, тӗнче!» интернет конкурса эпир ачасемпе ҫамрӑксене тата чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсене чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе кӑсӑклантарас, литература пултарулӑхне аталантарас тӗллевпе йӗркеленӗ. Литература ӑмӑртӑвӗ Раҫҫей Федерацийӗнчи Литература ҫулталӑкӗ, Чӑваш Республикинчи Константин Иванов ҫулталӑкӗ ячӗпе иртет. Интернет-конкурса «Нарспин» пӗрремӗш куҫаруҫине Андрей Петтокие (1905–1942) халалланӑ.

Асаилтеретпӗр, ӗҫсене 2015 ҫулхи ака уйӑхӗн 27-мӗшӗччен йышӑнатпӑр (ҫителӗклӗ ярса памасан ку тапхӑра ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗччен тӑсма ирӗк пур). Конкурса ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗ тӗлне пӗтӗмлетме шутлатпӑр.

Вӑхӑт сисӗнмесӗр шӑвать — «Тӑван радио» эфирта янӑрама пуҫланӑранпа ҫулталӑк хыҫа юлчӗ. Ӑна Наци радиовне анлӑлатас тӗллевпе йӗркеленӗ. Ҫапла майпа республикӑри районсем кӑна мар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Шупашкар тӑрӑхӗнче те чӑвашла радио сассине илтнӗ.

Икӗ чӗлхепе янӑракан радиона халӑх хапӑлласа йышӑннӑ. Унта чӑвашла, вырӑсла юрӑсем янӑраҫҫӗ. Ҫавӑн пекех информаци, аналитика, социаллӑ, ҫутта кӑларакан кӑларӑмсем куллен эфира тухаҫҫӗ.

Раштавӑн 16-мӗшӗнче «Тӑван радио» радиоитлекенсене парнесемпе, лайӑх кӑмӑлпа савӑнтарӗ. 19 сехетре пурне те «Мега Молл» суту-илӳ комплексӗнче кӗтеҫҫӗ. Унта ҫуралнӑ кун ячӗпе шоу иртӗ.

Чӑваш Енре нумаях пулмасть шкул ачисем сочинени ҫырнӑ. Унӑн пӗтӗмлетӗве паллӑ.

ЧР вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов пӗтӗмпе 58 яш-хӗр сочинени ҫырайманнине пӗлтернӗ. Вӗсен ППЭ тытмашкӑн сочинение нарӑс е ҫу уйӑхӗнче ҫырма тивӗ.

Министр экзаменсен вӑхӑтӗнче пӳлӗмсене карас телефон ҫыхӑнӑвне пӗтерекен хатӗрсем лартассине те пӗлтернӗ. Ҫапла майпа экзамена телефон вӑрттӑн йӑтса кӗнин усси пулмӗ. Кӑна ачасемшӗнех тӑваҫҫӗ-мӗн. Пӗлтӗр 29 ҫынна телефонпа тытнӑ. Куншӑн вара пуҫран шӑлмаҫҫӗ.

Сочинение пӗтӗмпе 11-мӗш класра вӗренекен 6089 яш-хӗр ҫырнӑ. Ятарлӑ шкулсенчи 30 вӗренекен изложени суйланӑ. Пӗтӗмӗшле илсен, 1 проценчӗ ҫеҫ ӗҫе пурнӑҫлайман. Ыттисен — зачет. Ку Раҫҫейӗпе илес пулсан — лайӑх кӑтарту.

Раштавӑн 12-мӗшӗнче Патшалӑх Думи ӳсӗр водительсене пырса тивекен пуҫиле кодексра турлетӳсем тунӑ.

Саккун проектӗнче каланӑ тӑрӑх, руль умне ӳсӗрле темиҫе хут ларнӑ водительсен сахалтан та 200 пин тенкӗ штраф тӳлеме тивӗ. Чи пысӑк айӑплав — 2 ҫул тӗрмере ларни.

Кунсӑр пуҫне ҫул ҫинчи пӑтӑрмахшӑн айӑплисем валли ирӗксӗр хӑвармалли срока йышӑнаҫҫӗ. Вӗсен аварие кура 2-4 ҫултан сахал мар ларма тивӗ.

«Коммерсантъ» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, тӳрлетӳсем 2015 ҫулхи утӑ уйӑхӗнчен вӑя кӗмелле. Кана пӑхса тухӗҫ-ха.

Халӗ вара ӳсӗр водительсене административлӑ явап тыттараҫҫӗ. Тепӗр хут тытсан 50 пин тенкӗ тӳлемелле тата правасӑр 3 ҫуллӑха хӑвараҫҫӗ.

ЧР МЧСӗ Чӑваш Ен правительствипе пӗрле ыркӑмӑллӑх акцийӗ ирттернӗ. Вӗсем Донбассри тата Луганск облаҫӗнчи ачасем валли пылак парнесем пухнӑ.

Акци вӑхӑтӗнче 1 миллион ытла тенкӗ пухнӑ. Ҫав укҫапа канфет туяннӑ, вӗсене хутаҫа хурса парне хатӗрленӗ.

Раштавӑн 12-мӗшӗнче кондитер ҫимӗҫ тултарнӑ урапа Шупашкартан Самара тухса кайнӑ. Унта гуманитари пулӑшӑвӗн конвойӗ палӑртнӑ вырӑна ҫула тухнӑ.

Конвой Дон ҫинчи Ростов хулине раштавӑн 16-мӗшӗнче ҫитмелле. Пылак парнесем вара ачасен аллине 20-мӗшсем хыҫҫӑн лекмелле.

Унччен ЧР Сывлӑх министерстви «Чӑрӑш — Ҫӗнӗ Раҫҫее!» акци ирттернӗ. Республика Мускава, Донецк тата Луганск облаҫӗнчи ҫынсем валли, тумтир, пушмак, тетте, канцтавар, пылак ҫимӗҫ тултарнӑ 27 курупка ӑсатнӑ.

Чӑваш Енре виҫӗ сунарҫӑ вӑрманта хир сыснипе унӑн ҫурисене пенӗ. Вӗсем куншӑн йӗплӗ пралук леш енче 2 ҫул таран ларма пултарӗҫ.

ЧР ШӖМӗн официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, раштавӑн 5-мӗшӗнче полицирен Муркаш районӗн ҫыннисем пулӑшу ыйтнӑ. Вӗсем палламан сунарҫӑсене курнине пӗлтернӗ. Вӗсемех хир сыснипе ҫурисене пенӗ.

Официаллӑ информаци тӑрӑх, полицейскисем айӑплӑ тесе шухӑшлакан пӗр ҫынна Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Шатракасси ялӗ ҫывӑхӗнче тытса чарнӑ. 21 ҫулти арҫын ҫумӗнче хир сыснин тушкине тупнӑ.

Тепӗртакран унпа пӗр шухӑшлисене тупса палӑртнӑ. Вӗсем — Шупашкар тата Вӑрнар районӗсенчен. Халӗ вӗсем тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Элле Николай Алексеевич

Раштавӑн 12-мӗшӗнче «Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ ӗнер ӗҫченӗ» тата «РСФСР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ» хисеплӗ ятсене тивӗҫнӗ, республика пӗлтерӗшлӗ персональнӑй пенсионер Николай Алексеевич Элле (12.12.1909 — 14.01.1982) ҫуралнӑранпа 105 ҫул тултарчӗ. Вӑл Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанашра ҫуралса Ӳснӗ. Унӑн ашшӗ вырӑнти чиркӳре псаломщик ӗҫӗпе тимленӗ, амӑшӗ — Штанашри вырӑс хӗрарӑмӗ — кил таврашӗнче тӑрмашнӑ. Иккӗшне те Штанаш ҫӑви ҫине пытарнӑ. Ҫак кунсенче Николай Эллен тӑван ялӗнче шкул ачисемпе ятарлӑ урок ирттерчӗҫ, паллӑ ентешӗ пирки каласа пачӗҫ.

Николай 8 ҫул тултарсан Штанашри удельный училищӗре вӗренме пуҫлать, ун хыҫҫӑн Чӗмпӗрпе Шупашкар педтехникумсенчен (1928) вӗренсе тухать. Ҫулталӑк хушши Штанашри шкулта ӗҫлет (1928-1929).

1929 ҫулхи майӑн 11-мӗшӗнче Штанашри 22 хуҫалӑхран «Капкӑн» колхоз йӗркеленӗ, ку ӗҫре Эллен тӳпи те пур. Унтан ӑна Хӗрлӗ Чутайри профсоюз райкомӗн председателӗ пулма шаннӑ (1929-1930). Вӑл пуҫарнипе районта 1930 ҫулхи акан 6-мӗшӗнче «Коллективист» ятлӑ хаҫат тухма тытӑнать. Часах Элле «Красная Чувашия» хаҫат редакцин ял хуҫалӑх пайне вырнаҫать.

Малалла...