Паян Нестер Янкас сӑвӑҫ ҫуралнӑранпа 105 ҫул ҫитет. Ҫак паллӑ куна халалласа Канаш районӗнчи Сиккассинчи вулавӑш ӗҫченӗсем А.И. Миттов ячӗллӗ вӑтам шкулта «Янкас сӑввисем» лирика сехечӗ ирттернӗ.

Уява Сиккасси культура керменӗн ӗҫченӗсем Нестер Янкасӑн «Кӑмӑл» сӑвви тӑрӑх кӗвӗленӗ юрӑпа уҫнӑ. Сиккасси ял вулавӑш ӗҫченӗсем З.Г. Мукшинапа В.М. Мурзукова сӑвӑҫӑн пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Е.М. Александрова Нестер Янкаса халалланӑ хӑтлавпа паллаштарнӑ, унӑн сӑввисене тишкернӗ. Аслӑ классенче вӗренекенсем вуланӑ сӑвӑсем уйрӑмах чуна хускатрӗҫ тесе пӗлтереҫҫӗ унта пулнисем. И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче вӗренекен Андрей Изенгеев, халӗ вӑл Сиккасси шкулӗнче парктика ирттерет, Нестер Янкасӑн «Ывӑл» сӑввине лайӑх вуланӑ. Уяв викторинӑпа вӗҫленнӗ.

Сӑнсем (7)

Канаш районӗнчи Карӑклӑ ялӗнчи ача пахчинче пӗчӗккисем валли паян тепӗр ушкӑнлӑх вырӑн уҫӑлнӑ. Ӑна валли республика хыснинчен 2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Ҫав укҫана ушкӑн валли пӳлӗме юсаса ҫӗнетме, сӗтел-пукан туянма янӑ. Ҫӗнӗрен уҫӑлнӑ ушкӑна 20 ача хӑйӗн хаваслӑ сассипе тултарӗ.

Хӗрлӗ хӑйӑва касма районти тӗрлӗ пуҫлӑх тата Чӑваш Енӗн вӗренӳ министрӗн ҫумӗ таранах пырса ҫитнӗ. Тӳресене ача пахчин ертӳҫи Е.Г. Георгиева тем пек тав тунӑ. Ун пек мероприятисенче ашшӗ-амӑшне те сӑмах параҫҫӗ те, караклӑсем те ыттисенчен уйрӑлса тӑрас темен: М.В. Шавгеева ятлӑ амӑшӗ строительсене, район администрацине ырланӑ-мухтанӑ.

Элӗкри ача-пӑча ӳнер шкулӗнче фортепиано класӗнче вӗренекенсем паллӑ чӑваш композиторӗн Геннадий Воробьевӑн пултарулӑхне халалласа концерт лартнӑ.

Геннадий Васильевич тӗлӗнмелле кӗске ӗмӗр пурӑнса ирттернӗ: пурӗ те 21 ҫул кӑна. Анчах ҫав тапхӑрта вӑл чӑваш музыкин историне кӗрсе юлма ӗлкӗрнӗ: тӗрлӗ жанрлӑ ҫичӗ теҫеткене яхӑн хайлав ҫырнӑ. Геннадий Воробьев — Василий Воробьев хор дирижерӑн ывӑлӗ, Шупашкарта ҫуралнӑ. Фортепианӑпа калама ӑна ултӑ ҫулта чухнех хӑнӑхтарма тытӑннӑ. Кайран вӑл музыка техникумӗнче композитор тата пианист специальноҫӗсене алла илет. Мускаври консерваторинче те каччӑ пӗлӗвне туптать. Анчах йывӑр чире пула вӑл вилет. Унӑн пысӑк хайлавӗсенчен пӗри — тӑватӑ сехетлӗх симфони. Ӑна чӑваш музыкин чи лайӑх хайлавӗсен шутне кӗртеҫҫӗ.

Элӗкри ачасен концерчӗ вӑхӑтӗнче Геннадий Воробьев сакӑр ҫулта чухне ҫырнӑ «Чӑваш кӗвви» пьесӑна ӳнер шкулӗнче 3-мӗш класра вӗренекен Мария Иванова янӑратнӑ. Паллӑ композиторӑн ытти хайлавӗ те пулнӑ паллах унта.

Хӗрлӗ Чутай районӗнче ватӑсене 90 е ытларах ҫул тултарнӑ ятпа Раҫҫей Президенчӗ ячӗпе саламлассине лайӑх йӗркеленӗ. Юбилярсене Кремльти ҫырӑва ҫитерсе парас тӗлӗшпе ытларах чухне район администраци пуҫлӑхӗ Александр Башкиров, социаллӑ хӳтлӗх пайӗн пуҫлӑхӗ Вера Ярабаева, ял тӑрӑх пуҫлӑхӗсем ҫитеҫҫӗ. Ватӑсен пурнӑҫӗпе интересленеҫҫӗ, уявпа саламласа асӑнмалӑх парнесем параҫҫӗ.

Ҫак кунсенче 90 ҫул тултарнӑ ятпа янӑ Владимр Путинӑн саламне Хурапыр ялӗнче пурӑнакан Анастасия Горланова патне ҫитернӗ, Калкасси ялӗнче пурӑнакан Анна Максимовна Ярадаева вара хӑйӗн 95 ҫулхи юбилейне кӗтсе илнӗ. Штанаш ял тӑрӑхӗнчи Арайкассинче пурӑнакан Елена Ильинична Росскова та 90 ҫул тултарнӑ ятпа Раҫҫей Президентӗнчен, Владимир Путинран, саламлӑ Ҫыру илнӗ.

Салама район администраци пуҫлӑхӗ, районти социаллӑ хӳтлӗх пайӗн начальникӗ тата Штанаш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Светлана Ерофеева ҫитерсе юбиляра саламланӑ. Елена Росскова хальхи вӑхӑтра ывӑлӗпе, кинӗпе килӗштерсе пурӑнать, мӑнукӗсене пӑхма пулӑшнӑ, ачисемпе мӑнукӗсем ӑна манмаҫҫӗ.

Малалла...

Пурнан пурнӑҫа кам епле пурӑнса ирттерет. Канаш районӗнчи Чакаҫ ял арҫынни А.В. Алексеев сысна ӗрчетет. Ҫак чӗрчунсене усрама пуҫличчен вӑл вӗлле хурчӗ тытса пӑхнӑ. Каярах «вьетнам сысни» текен ӑрат ҫине куҫнӑ. Ун йышши сысна пуррине ӑна Шӑмӑршӑра пурӑнакан юлташӗ каласа кӑтартнӑ. Хӑй усракан ӑрата арҫын питӗ ырлать: йӑпӑр-япӑр чирлемеҫҫӗ, пӗтӗленме хӑвӑрт ӳссе ҫитеҫҫӗ тет. Ҫитерме кил тӗрӗшри апат юлашкиех каять-мӗн. Ятарласа урпа кӗрпи, пӑрҫа, комбикорм кӑна туянать.

Паян Алексеев хуҫалӑхӗнче 5 сысна ами, 1 сысна аҫи тата 22 ҫура. Сысна юратакан арҫын икӗ качакипе те мӑнаҫланать.

Ӗнер чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен республикӑри меслетлӗх фестивалӗ уҫӑлнӑ. Кӑҫал ӑна вӗренӳ институтне уҫнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ. Куҫӑнсӑр тапхӑра республикӑри шкулсенче ӗҫлекен вӗрентекенсем ултӑ теҫетке ытла ӗҫ тӑратнӑ.

Элӗк районӗнчи учительсем кӑҫалхипе иккӗмӗш хут унта хутшӑннӑ. Пӗлтӗр Элӗкри вӑтам шкулти М.М. Леонтьева тата Чӑваш Сурӑмри А.Г. Петрова ҫӗнтерӳҫӗсен ретне кӗнӗ. Кӑҫал та Элӗк вӗрентекенӗсем чӑваш чӗлхине аван ӑша хывтарнине кӑтартса панӑ. Маларах асӑннӑ М.М. Леонтьевапа А.Г. Петрова иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ, Юнтапари В.П. Нестерова — виҫҫӗмӗш.

Шупашкарти Калинин районӗнчи пӗр ҫемье хӑйсен тин ҫуралнӑ хӗрачине хӗллехи Олимп вӑййисене халалласа Олимпиада ят хунӑ.

Администрацин ЗАГС пайӗн пуҫлӑхӗ Галина Краснова каланӑ тӑрӑх, Шупашкарта хӗрачана кунашкал ят пани темиҫе ҫул пулман.

Олимпиада нарӑс уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Владимирпа Валентина ҫемйинче ҫуралнӑ. Вӗсен 18 ҫулти ывӑл Мефодий тата 7-ри Анжелика пур.

Олимпиада — хӗрарӑм ячӗ, грек челхинчен куҫарсан «пӗлӗте мухтакан, турӑсене мухтакан» тесе куҫать. Олимпиада ятлӑ пӗрремӗш паллӑ хӗрарӑм — Олимпиада Эпирская. Вӑл Александр Македонскин амӑшӗ. Хӗрарӑм ҫак ята упашкин, Филипп патшан, авалхи Олимп вӑййисенчи ҫӗнтерӗвне халалласа илнӗ.

ЧПГӐИ

ЧР Патшалӑх Канашӗ ЧР Культура министерствине тата Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтне чӑваш орфографийӗ тӗлӗшӗпе эксперт пӗтӗмлетӗвӗ тума ыйтса ҫыру янӑ. Кун пирки социаллӑ политика тата наци ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитетӑн пуҫлӑхӗ Петр Краснов пӗлтернӗ.

Аса илтеретпӗр: нумаях пулмасть чӑваш чӗлхинче сӑмахсене мӗнле ҫырас ыйтӑва Чӑваш наци конресӗ ҫумӗнчи Ваттисен канашӗн ларӑвӗнче ҫӗкленӗ. Хӑшӗ-пӗри шухӑшланӑ тӑрӑх, 1990-мӗш ҫулсенче реформӑна (унта сӑмахсене уйрӑм ҫырма йышӑннӑ) васкаса йышӑннӑ. Денис Гордеев ҫыравҫӑ майлӑ Виталий Станьял филолог, Анатолий Кибеч ҫыравҫӑ, Федор Мадуров кӳлепеҫӗ пулнӑ. Николай Егоров чӗлхеҫӗ хирӗҫленӗ, ӑна никам та итлеменнине кура ларуран тухса кайнӑ.

Денис Гордеев тата унпа пӗр шухӑшлисем кивӗ йӗркене тавӑрма ыйтса парламент спикерӗ Юрий Попов патне ҫырупа ҫитнӗ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, 1990-мӗш ҫулсенчи реформа чӑвашсене тӗлӗнтернӗ, ҫӗнӗ правилӑпа килӗшӳллӗн ҫырнӑ сӑмахсене ҫынсем вуласа тӗлӗнеҫҫӗ.

Попов брифингра орфографири правилисене экспертсен тишкермеллине каланӑ.

Малалла...

Улатӑр районӗнчи Сӑр Майдан сали ҫывӑхӗнче автобус ҫунма тытӑннӑ.

РФ ИӖМӗн Чӑваш Енри управленийӗн официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, пӑтӑрмах нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче 6:23 вӑхӑтра пулнӑ. Автобус ҫулпа пынӑ вӑхӑтрах ҫунма тытӑннӑ. Пушара сӳнтернӗ ҫӗре виҫӗ техника, 8 ҫын хутшӑннӑ. ИӖМрен вара виҫӗ ҫын тата пӗр пушар машини ҫитнӗ.

Антон Михеев

Пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗнче Шупашкарти коопераци институчӗн бухгалтери учечӗпе прикладной информатика факультетӗнче 3-мӗш курсра вӗренекен Антон Михеев электроприводлӑ пандус патентланӑччӗ. Антон шухӑшласа кӑларнӑ япала кӳмесене нумай хутлӑ ҫуртсенче хӑпартма пулӑшать. «Чӑваш Республикинчи ҫамрӑк изобретатель — 2013» республика конкурсӗн пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн каччӑна I степеньлӗ Хисеп хучӗпе чысланӑ.

Шупашкарти Мускав районӗн администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Антон Михеева «Хӗрӳ чӗре» кӑкӑр паллипе чыслӗҫ. «Хӗрӳ чӗре» — социаллӑ-культура пуҫарӑвӗсен фончӗн ҫӗнӗ проекчӗ. Унӑн тӗп тӗллевӗ — пулӑшу кӗтекен ҫынсене пулӑшма хатӗррисене тупса палӑртасси, вӗсене тав тӑвасси. Фонд проекта Раҫҫейӗн вӗренӳ тата аслӑлӑх министерствипе, хӳтӗлев министертсвипе, РФ Президенчӗ ҫумӗнчи ача правине хӳтелекен уполномоченнӑйӗпе тата общество организацийӗсепе, фондсемпе пӗрле пурнӑҫлать.

«Хӗрӳ чӗре» кӑкӑр паллипе ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Мускавра савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура чыслӗҫ. Ӗҫ пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн Хисеп кӗнекине кӑларӗҫ. Унта палла тивӗҫнӗ ҫынсене, вӗсен пурнӑҫӗнчи историсене кӗртӗҫ.

Малалла...