Пушӑн 6-мӗшӗнче Канаш районӗнче «Канаш ен пики — 2014» конкурс пулнӑ. Тӗрлӗ ял тӑрӑхӗнчи 17–25 ҫулсенчи хӗрсем хӑйсен пултарулӑхне тӗрӗсленӗ.

Кашни пике хӑйнеевӗрлӗхӗпе уйрӑлса тӑнӑ. Вӗсем пилӗк конкурс витӗр тухнӑ: «Визит карточки», «Интеллектуаллӑ конкурс», «Пултарулӑх конкурсӗ», «Чӑваш халӑх тӗпелӗ», «Чӑваш стилӗ». Жюри ҫирӗп пулнӑ, зала халӑх нумай пухӑннӑ. Пикесене тимлӗхе пӗр минутлӑха та ҫухатман. Хӗрсен илемӗ тумӗсем, хӑйсем пирки хатӗрленнӗ электронлӑ хӑтлавсем тата ытти те ҫынсене Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ умӗн хаваслӑ туйӑм парнеленӗ. Уяв ячӗпе Канаш район администрацийӗн пуҫлахӗ Владислав Софронов та саламланӑ, пикесене ӑмӑртура ӑнӑҫу суннӑ.

Конкурса хатшӑннӑ хӗрсем пурте пултаруллӑ, ҫаврӑнӑҫуллӑ пулнӑ, ал  ӗҫӗсемпе тӗлентернӗ. Конкурсҫӑсенчен пӗри акӑ Вера Егорова. Вӑл 8 ачаллӑ ҫемьери чи кӗҫӗнни. Ялти шкултан вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн Канашри финанс колледжӗнче ӑс пухнӑ, унтан аслӑ пӗлӳ илнӗ. Халӗ Вера ял тӑрахӗн администрацинче ӗҫлет. Людмила Никитина вӗтӗ шӑрҫапа тӗрлеме юратать. Янкӑлчри Анастасия Патшина Мускаври С.

Малалла...

Чӑваш Ен халӑхсем хушшинчи «Интурмаркет-2014» IX турист куравне хатӗрленет. Вӑл пуш уйӑхӗн 15–18-мӗшӗсенче «Крокус Экспо» курав центрӗнче иртӗ.

Куравра Болгари, Турци, Китай, Венгри, Египет, Итали, Испани, Греци, Норвеги, Прибалтика, Марокко, Тунис тата ытти ҫӗршыв хӑйсен экспозицисене кӑтартӗҫ. СНГ ҫулталӑкӗ пулнӑ май Казахстан, Беларуҫ, Украина, Кӑркӑстан хӑйсен стенчӗсене кӑтартӗҫ. Мальдива утравӗсем тата Австрали унта пӗрремӗш хут хутшӑнӗҫ.

Раҫҫей регионӗсем, Калининградран пуҫласа Владивосток таранах, стендсемпе тӗлӗнтерӗҫ. Федерацин Атӑлҫи округӗнчи регионсем пӗлтӗрхи пекех пӗр тӗвве пӗрлешсе «Аслӑ Атӑл» стенд хатӗрлӗҫ. Вӗсен йышӗнче — Чӑваш Ен те. Инҫет Хӗвеланӑҫ тата Ҫӗпӗр регионӗсен пӗр стенд — «Раҫҫейӗн хӗвелтухӑҫ унки».

Чӑваш Республикине яланхи пекех туроператорсем, санаторисем, турбазӑсем, хӑна ҫурчӗсем хӳтӗлӗҫ. Стенда тӗрӗсемпе сувенирсем хитрелетнисӗр пуҫне кӑҫал чӑваш наци тӗпелӗ те пулӗ. Халӑх апат-ҫимӗҫӗ — ял тата экологи туризмӗн пӗлтерӗшлӗ пайӗ. Тен, паха тутӑ туристсене илӗртме пулӑшӗ.

Тӗкӗрҫ ращщинчи лаша витин лаши / «Контрактра» тетелти сӑн

Ут-лаша — тӗлӗнмелле выльӑх. Ахальтен мар ӗнтӗ пирӗн мӑн асаттесем ҫак чӗрчунсене юратнӑ, чи хисеплисен йышӗнче тытнӑ. Лаша таврашӗ вӗсене ӗҫре кӑна мар пулӑшнӑ, ҫавӑн пекех кӑмӑлӗсене те ҫӗкленех ӗнтӗ. Хальхи вӑхӑтра та ав психологсем лашасем чуна лӑплантарма, кӑмӑла ҫӗклеме пултарни пирки калаҫҫӗ.

Ҫакна шута илсех ӗнтӗ иртнӗ шӑматкун Ҫӗнӗ Шупашкарти 3-мӗш вӑтам шкул ачисем хулапа юнашар вырнаҫнӑ лаша витине ҫул тытнӑ. Авал Тӗкӗрҫ ялӗсем (халь вӗсен вырӑнӗнче — Ҫӗнӗ Шупашкар) пулнӑ лаптӑкра вӗсене лашасем, ашаксем, понисем кӗтсе илнӗ. Ачасем вӗсем валли парнесем те илсе кайма манман — сахӑр, кишӗр, панулми. Инструкторсем пӑхса тӑнӑ май ҫак ҫимӗҫсемпе лашасене хӑналанӑ.

Паллах, утланса лармасӑр, ярӑнмасӑр лаша витинчен шкул ачисем кайман. Пӗтӗмешле вара вӗсене кунта килӗшнӗ, питӗ хаваслӑн таврӑннӑ вӗсем.

Телекуравпа кӑтартакан «Хорсен ҫӑпӑҫӑвӗ» проект — ӑнӑҫлисен йышӗнче. Ҫӗмӗрлесем те ҫакнашкал «ҫапӑҫу» йӗркеленӗ.

«Хорсен ҫапӑҫӑвӗ» пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче иртнӗ. Мероприятие «Русская душа» (чӑв. «Вырӑс чунӗ») ветерансен хорӗ, «Шанчӑк» халӑх фольклор ушкӑнӗ (Егоркино ялӗ) хутшӑннӑ. Концерта ертсе пынӑ С.В.Глуханькова культйӗркелӳҫӗ пухӑннӑ халӑха ушкӑнсен биографийӗпе паллаштарнӑ, вӗсен ҫитӗнӗвӗсем пирки каласа кӑтартнӑ.

Хорсем халӑха хӑйсен чи лайӑх юррисемпе савӑнтарнӑ. «Ҫапӑҫу» темиҫе номинаципе пулнӑ: хорпа юрлани, йӑла-йӗрке юррисем, квартет, трио, дует, соло тата инструменталистсем. Сасӑлавпа килӗшӳллӗн туслӑх ҫӗнтернӗ. Шоуна хутшӑнакансене пурне те Тав хучӗсемпе чысланӑ.

Раҫҫейре «Олимп урокӗ» акци иртнӗ. Унпа килӗшӳллӗн Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мӗш шкулта Сочири Олимп вӑййисене хутшӑннӑ Елена Муратовӑпа тӗлпулу иртнӗ. Могулҫӑ вӗрентекен ӗҫне хӑйӗн ҫинче тӗрӗсленӗ: шкулта ӑс пухакан 50 ачапа физкультура урокне ирттернӗ.

Аса илтерни вырӑнлӑ: «Олимп урокӗ» акцие РФ Олимп комитечӗ пуҫарнӑ. Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Раҫҫӗйри шкулсенче Сочире пирӗн ҫӗршыв чысне хӳтӗленӗ спортсменсемпе уроксем иртнӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мӗш шкулта урока вӗҫлесен Елена Муратова юнашар вырнаҫнӑ Олимп резервӗсен училищине кайнӑ. Вӑл унта студентсемпе курнӑҫнӑ. Спортсменка тренировкӑсем пирки, Сочири ӑмӑртусем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Студентсемпе Сочири Олимп вӑййинче пулнӑ тепӗр виҫӗ ҫын та калаҫнӑ: хыпарсен Олимп службинче ӗҫленӗ Галина Чеботарева, Олимп резервӗсен Ҫӗнӗ Шупашкарти училищин воспитанникӗ Евгений Паркин тата 2-мӗш спорт шкулӗн директорӗ Николай Николаев. Николайпа Евгений Сочие спортсменсене хавхалантарма кайнӑ.

Вӑрӑ-хурахран асӑрханулллӑ пулмалла та… Ҫӗмӗрлере пурӑнакан хӗрарӑм хӑйӗн хваттерне ҫаратасса шухӑшламан та ахӑртнех, ҫавӑнпа ҫӑраҫҫине алӑк умӗнчи кавир айнех хурса хӑварнӑ. Кукӑр алӑллӑскершӗн ку питех те меллӗ пулнӑ ӗнтӗ.

Пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче ҫав хӗрарӑм йӗрке хуралне ҫитнӗ, хваттерне ҫаратнине пӗлтернӗ. Вӑл ҫӑраҫҫине кашнинчех кавир айӗнче 5-мӗш класа ҫӳрекен ывӑлӗ валли хӑварнӑ-мӗн. Тӗлӗнмелле те, хӗрарӑм ҫӑраҫҫине ҫапла майпа пытарни арҫын ачана парса янинчен шанчӑклӑрах тесе шухӑшланӑ. Ача ӑна ҫухатасран хӑранӑ пулӗ. «Япалана лайӑх пытарас тесен чи курӑнакан вырӑна хур», — теҫҫӗ-ха та… Ҫак каларӑш пур чухне те тӳрре тухмасть ҫав.

Ҫав кун ҫӑраҫҫине кавир айӗнчен ывӑлӗ мар, вӑрӑ илнӗ. Хайхискер хваттер алӑкне ҫӑмӑллӑнах уҫнӑ та шала кӗнӗ — питӗ меллӗ! Хӗрарӑм киле таврӑнсан алӑк уҫӑ пулнине асӑрханӑ, ҫӑраҫҫи те «вӑрттӑн» вырӑнта пулман. Хваттертен планшет, DVD-плеер тата 1 200 тенкӗ «ураланнӑ». Кил хуҫи каланӑ тӑрӑх, хурах хӑналанма та вӑтанман: салатсене ҫисе янӑ, килте хатӗрленӗ хӗрлӗ эрехе ӗҫнӗ.

Полицейскисем хваттере тӗрӗслесен вӑрӑ питӗ асӑрханса ӗҫленине палӑртнӑ.

Малалла...

inforotor.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Нумаях пулмасть Пӗтӗм Раҫҫейри «Симӗс патруль» общество организацийӗ «Раҫҫей субъекчӗсен экологи танлашӑмне» хатӗрленӗ. Унта 83 регион хутшӑннӑ. Чӑваш Ен вӗсен йышӗнче 9-мӗш вырӑна тухнӑ.

«Симӗс патруль» списока хатӗрленӗ чухне регионсене хакламашкӑн 15 индикатор илнӗ. Индикаторсем мониторингӑн виҫӗ сферине — промышленноҫпа экологи, ҫутҫанталӑк сыхлавӗн, социаллӑ экологи индексӗсене — палартнӑ. Пӗрремӗш ушкӑна атмосфера, шыв тата ҫӗр ресурсӗсен, биорессурсен кӑтартӑвӗсем кӗнӗ. Иккӗмӗшӗнче — техносфера (продукципе пулӑшу, ӑслӑлӑхпа технологи, бизнес яваплӑхӗ, ЙХК (ТБО), промышленноҫ каяшӗсем). Виҫҫӗмӗш ушкӑна социум кӗнӗ (информаци-психологи климачӗ, вӗренӳпе культура, граждан обществи, влаҫ тата саккун).

Ҫавӑн пекех танлашӑма (рейтинга) регионти массӑллӑ информаци хатӗрӗсем пичетленнӗ статьясем, ӑслӑлӑх-тӗпчев организацийӗсен доклачӗсем лайӑх витӗм кӳнӗ. Регионта пурӑнакансем экологи тӗлӗшӗпе ӳпкелешнине те шута илнӗ.

Шупашкарти экологи управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, индекссен пӗтӗмӗшле сумми Чӑваш Ене 9-мӗш вырӑна тухма май панӑ. Тамбов облаҫӗ пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ.

Малалла...

Лицейра хӑй вӑхӑтӗнче вӗреннисем Мускавра ирттернӗ акци саманчӗ

Герман Лебедев ячӗллӗ наци лицей-интернатӗнчи тӑрӑм пирки республикӑн прокуратури суда тавӑҫпа тухас шухӑшлӑ иккен. Ҫакӑн пирки «Справедливая Россия» (чӑв. Тӳрӗ кӑмӑллӑ Раҫҫей) партин регионти уйрӑмӗн сайтӗнче ӗнер пӗлтернӗ. Ку информацие «Ирӗклӗ сӑмах» интернет-хаҫат асӑрханӑ.

Лебедев ячӗллӗ лицей тавралли шӑв-шав 2012 ҫулхи ҫулла пуҫланнӑччӗ. Вӗренӳ учрежденийӗ ишӗлсе пырать, йӑтӑнса анас хӑрушлӑх пур тесе ӑна хупма йышӑннӑччӗ. Малтанласа ӑна юсама хупма пулчӗҫ. Кайран шкул-интерната Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищи ҫумне туса лартнӑ ҫуртра вырнаҫтарма йышӑнчӗҫ.

Лицей-интерната ырӑ тӗллевпе хупнине ӗнентернине ҫынсем шанмасӑртарах йышӑнни вӑрттӑнлӑх мар. «Лицей вырӑнӗнче пӗр-пӗр суту-илӳ ҫурчӗ хӑпартса лартӗҫ», — тесе иккӗлекенсем те пулнӑччӗ.

Халӗ ку ыйтупа Чӑваш Ен прокуратури кӑсӑкланса кайнӑ иккен. Шупашкар админситарицийӗн ӗҫне тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн асӑннӑ орган вӗренӳ, ҫемьене тата пултаруллӑ ачасене тӗкӗ кӳрессинче кӑлтӑксем палӑртнӑ иккен. Прокуратура шучӗпе «асӑннӑ органсем» лицей-интерната чылай вӑхӑт юсаман, тӗрӗслев вӑхӑтӗнче асӑрханӑ кӑлтӑксене пӗтермен.

Малалла...

Вӑхӑт иртнӗҫемӗн кирек епле пулӑма та тӗрлӗ куҫпа хаклама пулать. Анчах пур япала та пирӗн историе кӗрсе юлать те халӑхӑн е ҫӗршывӑн кун-ҫулӗнче ҫырӑнса юлать. Ҫӗнӗ ҫӗр уҫни пирки те ҫаплах каламалла.

Ҫӗн ҫӗрсене уҫма пуҫланӑранпа кӑҫал ултӑ теҫетке ҫул ҫитет. Ҫавна май Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерстви пуш уйӑхӑн 21-мӗшӗнче савӑнӑҫлӑ пуху ирттерессине пӗлтерет. Мероприятие Шупашкарти Президент бульварӗнчи 14-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ Ача-пӑчапа ҫамрӑксен пултарулӑх центрӗнче ирттерӗҫ.

Паян вара Ял хуҫалӑх министерстви ҫӗнӗ ҫӗр уҫма хутшӑннисене сас пама ыйтать. Хӑйсем пирки пӗлтерме пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗччен ӗлкӗрмелле. Таҫта кайса мар, телефонпа. Шупашкара 55-58-22, Ҫӗнӗ Шупашкара 77-12-84, Канаша 8 (83533) 4-43-47, Улатӑра 8 (83531) 2-03-68, Ҫӗмӗрлене 8 (83536) 5-99-87, Куславккана 8 (83534) 2-23-11 номерсемпе шӑнкӑравлама сӗнеҫҫӗ. Хушма информацие Ял хуҫалӑх министерствинчен 64-22-45 номерпе ыйтса пӗлме юрать.

Информаци ятне курсан вулакантан хӑшӗ эп тем аташтаратӑп тесе те, тен, шухӑшлӗ. Ҫук, йӑнӑш мар. Бассейн канашӗ. Ҫапла, ун пекки те пур.

Атӑлӑн ҫӳлти бассейн округне Раҫҫейӗн 18 субъекчӗ кӗрет: Ленинград, Тверь, Вологда, Мускав, Смоленск, Улатимӗр, Ярославль, Кострома, Киров, Чӗмпӗр, Пенза, Сарӑту, Чулхула, Иваново облаҫӗсем, Чӑваш Ен, Тутар, Мари, Мӑкшӑ республикисем. Шупашкарта иртнӗ бассейн округӗн X ларӑвне ӑсчахсемпе шыв хуҫалӑхӗн специалисчӗсем килсе ҫитнӗ.

Ларӑва хутшӑннӑ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев шыв хуҫалӑхне аталантарас, халӑха пахалӑхлӑ шывпа тивӗҫтерес енӗпе туса ирттерекен ӗҫсем пирки чарӑнса тӑнӑ. Тури Атӑл бассейн шыв управленйиӗн ертӳҫи Александр Баринов вара бассейн канашӗн ӗҫ-хӗлӗпе паллаштарнӑ.