45 ҫула ҫитмен тухтӑрсене яла кайма чармӗҫ. Унта шурӑ халат тӑхӑнса тар тӑкас шухӑшлисене унччен те ура хуман-ха. Анчах «Земство тухтӑрӗ» программӑпа патшалӑх ҫӑмӑллӑхне илес тесен 35 ҫултан ҫамрӑкраххисене кӑна суйланӑ. Килес ҫултан 45 ҫулченхисем те ҫав программӑна кӗме пултараҫҫӗ. Яла врач пулса куҫса кайсан вӗсене патшалӑх пӗр миллион тенкӗ уйӑрӗ. Хыснара ҫак тӗллевпе 3200 миллион тенкӗ пӑхса хӑварнӑ. Кунта сӑмах ҫӗршыв хысни пирки пырать.

Унччен яла куҫса кайнисене илсен, хӑш-пӗр ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре яла ҫав программӑпа куҫнӑ тухтӑрсенчен 11-шӗ каялла кайнӑ-мӗн. Анчах республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствинче ҫакӑншӑн сисчӗвленмелли сӑлтав курмаҫҫӗ. Куҫса кайнине ҫемьери лару-тӑрупа ҫыхӑнтараҫҫӗ. Ӗҫлесе татман вӑхӑтшӑн укҫан пайне шыраса илессине пӗлтереҫҫӗ.

Раштавӑн 16-мӗшӗнче Иркутск хулин мэрӗн «Вӑхӑт. Пулӑмсем. Ҫынсем» каҫӗ иртнӗ. Н.М.Загурский ячӗллӗ музыка театрӗнче 700 ытла ҫын пухӑннӑ. Вӗсем — Иркутска 2014 ҫулта ҫитӗнӳсем парнеленисем.

Мероприятире ҫулталӑка пӗтӗмлетнӗ. Конкурс пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, чи лайӑх наци культурин центрӗ йышне Иркутск облаҫӗнчи «Юлташ» чӑвашсен наци культурин автономийӗ кӗнӗ.

Ку ахальтен мар. 2014 ҫулта «Юлташа» ҫӑмӑл килмен. Автономие ҫамрӑк, ҫутӑ малашлӑхлӑ Вероника Тимофеева ертсе пырать. Вӑл хӑйӗн командипе пӗрле облаҫри районсенче, пысӑк хуласенче чӑваш халӑхӗн культурине сарас ӗҫе йӗркеленӗ.

Чӑваш культурине сыхласа хӑварас тӗллевпе проектсем хатӗрленӗ. Вӗсем пурнӑҫа кӗреҫҫӗ. Автономи пайташӗсем волонтер, ыркӑмӑллӑх ӗҫӗсемпе хастар ӗҫленӗ.

Нумаях пулмасть «Каҫхи Мускав» редакцинче Мускаври халӑхсен фестивалӗ иртнӗ. Унта тӗрлӗ халӑх ҫынни пуҫтарӑннӑ.

Раҫҫейре 160 ытла халӑх пурӑнать. Пурин те тенӗ пекех Мускавра элчисем пур. СНГ, СССР патшалӑхӗсене шута илсен вара… пушшех те нумай.

«Каҫхи Мускав» вулакансене ҫулталӑк тӑршшӗпе Мускавра пурӑнакан тӗрлӗ халӑх культурипе, йӑли-йӗркипе паллаштарнӑ. Ҫак проекта туслӑха, ҫыхӑнӑва ҫирӗплетес тӗллевпе ирттереҫҫӗ.

Сӑмах май, 2013 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче Мускаври чӑвашсен делегацийӗ Леонид Волковпа пӗрле «Мускав халӑхӗсем» телекӑларӑма хутшӑннӑ. Вӑл тӳрӗ эфирта 4 сехет пынӑ. Чӑваш делегацийӗ куракансене чӑваш халӑх историйӗпе, культурипе, йӑли-йӗркипе, тӗррипе паллаштарнӑ.

Раҫҫей халӑхӗсен фестивальне официаллӑ элчесем хутшӑннӑ: ҫӗршыв посолӗсем, регионсен Мускаври тулли праваллӑ элчисем, Тутарстанри, Мӑкшӑ, Чӑваш, Пушкӑрт, Карели республикисенчи, Арменири, Азербайджанри, Беларуҫри, Сербири, Узбекистанри, Украинӑри наци хореографи ушкӑнӗсем.

Пирӗн республикӑшӑн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи Чӑваш Республикин тулли праваллӑ элчи Леонид Волков тата Мускаври чӑваш наци культурин автономийӗн ертӳҫи Анатолий Григорьев пулнӑ.

Малалла...

Чӑваш Ен Ҫӗнӗ ҫула кӗтсе илме хатӗрленет. Республикӑри район-хуласенче тӗрлӗ мероприятисемпе акцисем иртеҫҫӗ. Шупашкарта Ҫӗнӗ ҫул ярмӑркки те уҫӑлнӑ.

Лаша ҫулталӑкӗ вӗҫлениччен тӗп хулара вун-вун мероприяти иртӗ. Кӗҫех ҫынсем троллейбусра Хӗл мучипе Юр пикене курма пултарӗҫ. Юмахри сӑнарсем пассажирсене ҫитес Качака ҫулӗпе саламлӗҫ.

«Ҫӗнӗ ҫулхи экспресс» акци раштавӑн 25–26-мӗшӗсенче иртӗ. Хӗл мучипе Юр пике 1, 4 тата 12-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбуссенче пулӗҫ, ҫынсене парнесемпе савӑнтарӗҫ.

Кунашкал акци Шупашкарта пӗлтӗр те иртнӗ. Ахӑртнех, вӑл йӑлана кӗрӗ, малашне те иртӗ.

Конференци саманчӗ

Раштавӑн 18-мӗшӗнче иртнӗ кӗҫнерникун Красноармейскинче «Хальхи тапхӑрта чӑваш чӗлхине упраса хӑварасси тата аталантарасси: ҫивӗч ыйтусем тата малашлӑх» темӑпа конференци иртнӗ. Конференцие пирӗн ентеш, Чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер, Трак ен ентешлӗхӗн ертӳҫи Алексей Николаевич Львов, «Чӑваш наци конгресӗ» регионсем хушшинчи общество организацийӗн вӗренӳпе ӑслӑлӑх комитечӗн пайташӗ, «Чӑваш Республикин учителӗсен ассоциацийӗ» общество организацийӗн чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсен секцийӗн председателӗ Геронтий Лукиянович Никифоров, Чӑваш наци конгресӗн Президиумӗн членӗ, Шупашкар хулин 10-мӗш шкулӗн чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗ Юлия Елисеевна Анисимова, «Чӑваш Республикин учителӗсен ассоциацийӗ» общество организацийӗн чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсен секцийӗн ҫыруҫи Лариса Валерьевна Анисимова, Республикӑра тухса тӑракан «Самант» журнал редакторӗ Владимир Васильевич Степанов, районти шкулсемпе ача сачӗсен ертӳҫисем, чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсем, культура ӗҫченӗсем, ЧНКан Красноармейскинчи уйрӑмӗн пайташӗсем хутшӑнчӗҫ.

Малалла...

Кӗҫнерникун, раштавӑн 18-мӗшӗнче, Шупашкарти Карл Маркс урамӗнче Митта Ваҫлейӗн асӑну хӑми ҫакӑнса тӑракан ҫурт умӗнче чечек хучӗҫ — паллӑ чӑваш ҫыравҫине тытса кайнӑ куна асӑнчӗҫ. Мероприятие Илле Иванов ертсе пыракан преми фончӗ тата «Ирӗклӗх» пӗрлешӳ хутшӑннӑ.

Митта Ваҫлейӗ (1908, пуш, 5 — 1957, ҫӗртме, 10) — чӑваш ҫыравҫи, тӑлмачӗ. Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫра ҫуралнӑ. Ялти шкула пӗтерсе Чӗмпӗрти чӑваш шкулне вӗренме кӗнӗ, унта вӗреннӗ чухне литературӑпа хавхаланнӑ. 1937 ҫулта айӑпсӑр айӑпланӑ, 1954 ҫулта таса ятне тавӑрнӑ.

Шупашкара Зимбабверен делегаци килнӗ. Хӑнасем «Трактор савучӗсем» концернӑн производство лапамӗсемпе паллашнӑ.

Зимбабверен килнӗ хӑнасем хӑйсем патӗнчи хӑш-пӗр предприяти кунти концерн техникипе ӗҫленине пӗлтернӗ. Техника Зимбабвери климат условийӗсенчен ӗҫлеме пултарнине каланӑ.

ЧР экономика министрӗ Владимир Аврелькин ют ҫӗршыв хӑнисене Зимбабвери шыв ресурсӗсен наци агентстви дамбӑсем тунӑ ҫӗрте республика тата концерн пулӑшӑвне шанма пултарассине пӗлтернӗ.

Зимбабве делегацийӗ предприяти кӑларнӑ ял хуҫалӑх техникине туянасси пирки те пӗлтернӗ.

Чӑваш Енре Культура ҫулталӑкӗ вӗҫленсе пырать. Ҫавна май республикӑри районсенче концертсем йӗркелеҫҫӗ. Владимир Путин Раҫҫейре Культура ҫулталӑкне обществӑна культура ыйтӑвӗсемпе кӑсӑклантарас, культурӑпа истори еткерне сыхласа хӑварас тӗллевпе йышӑннӑ.

Раштав уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Апаш ялӗнчи клуб музейӗнче Культура ҫулталӑкӗн пӗтӗмлетӳллӗ концерчӗ иртнӗ.

Ҫак кун Апаш клубне ку тӑрӑхри пур пултарулӑх ушкӑнӗсем пухӑннӑ: «Ивушка» хор ушкӑнӗ, «Импульс» ташӑ ушкӑнӗ, «Шурӑ акӑш» хор ушкӑнӗ, «Ӳнер сӑмахӗ» клуба ҫӳрекенсем тата Апашри халӑх театрӗ.

Концерт халӑха килӗшнӗ. Ку кашни юрӑ хыҫҫӑн тӑвӑллӑн алӑ ҫупнинчен те паллӑ пулнӑ.

Куславкка районӗнчи уҫӑ кӑмӑллӑ ҫынсем партисенчен пӗри йӗркеленӗ «Ачасене шӑккӑлат тӗлӗнтермӗшӗ парнеле» ыркӑмӑллӑх акцине хутшӑнаҫҫӗ. Ӑна раштавӑн 1-мӗшӗнче йӗркелнӗ те вӑл ытларикун вӗҫленӗ.

Шӑккалата Украинӑран тарса килнӗ ачасене, тӑлӑх ачасене пылак ҫак ҫимӗҫпе савӑнтарасшӑн. Хальлӗхе 300 ытла шӑккӑлат пухӑннӑ. Йӗркелӳҫӗсем ӑна пухса пама килӗшнисене уйрӑммӑн тав тӑваҫҫӗ. Ӗҫ ушкӑнӗсене тата вӗсен ертӳҫисене тесе Куславккари газовиксене, унти ӗҫлӗх центрне, «Слобода» управляющи компание, Росгосстрахӑн филиалне, районти суд приставӗсене, «Авант» тулли мар яваплӑ обществӑна, район судне, вырӑнти «Ялав» район хаҫатне, Н.И. Лобачевский ячӗллӗ музей-ҫурта, районти тӗп вулавӑша, пушар хуралне, статистсене, Пенси фончӗн районти управленине, район администрацийӗн финанс тата социаллӑ хӳтлӗх пайӗсене асӑннӑ. Акцие хутшӑнма ыттисем те кая юлманнине палӑртаҫҫӗ.

Раштавӑн 19-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнче культура ҫулталӑкне официаллӑ майпа хупнӑ. Районти чи лайӑх художество пултарулӑх ушкӑнӗсем, солитсем ҫав ҫӗнӗ репертуарпа куракан умне тухнӑ. Культурӑпа кану центрӗнчи фойере вара Патӑрьел тӑрӑхӗнчи паллӑ ҫынсемпе паллаштаракан буклетсен, сӑн ӳкерчӗксен альбомӗсен куравӗ ӗҫленӗ. Ал ӑстисен ӗҫӗсене те илсе пынӑ.

Паллӑ ҫынсем тенӗрен, Патӑрьел тӑрӑхӗ Геннадий Айхие, Митта Ваҫлейне, Василий Давыдов-Анатрине, Алексей Талвира, Авраам Бурундукова, Юхма Мишшине, Раиса Сарпине тата ыттисене парнеленӗ.

Культура ҫулталӑкӗнче районта самай ӗҫ туса ирттернине палӑртса хӑварнӑ. Вӗсен шутӗнче культура учрежеднийӗсене юсаса ҫӗнетнине те, чиркӳсемпе мечетсене юсанине те, музейсене аталантарнине те, пултарулӑха аталантарма условисем туса панине те.

Районта тӗрлӗ халӑх ҫынни килӗштерсе пурӑннине палӑртнӑ. «Шӑнкӑртам вулавӗсем», «Ураза-Байрам», «Мавлюд» уявсем ирттерни те ҫавнах ҫирӗплетет тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Малалла...