Паянпа ыран Чӑваш Енӗн Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев Мускавра ҫӗлӗ визитпа пулӗ. Паян Михаил Игнатьев Чӑваш Республикин Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчелӗхӗнче усламҫӑсемпе тӗлпулнӑ. Ҫав шутра «Ӗҫлӗ Раҫҫей» (Деловая Россия) Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх организацийӗн тӗп канашӗн президиумӗн пайташӗ, «Фабрикант.ру», «SuperJob», «НАИЗ» предприятийӗсен пуҫлӑхӗпе Сергей Габестропа тата «ТехноНИКОЛЬ» корпорацин президенчӗпе, Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн пулӑшуҫипе Сергей Колесниковпа курнӑҫнӑ.

«Технониколь» корпораци пирки Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче Чӑваш Енпе икӗ ҫула яхӑн ҫирӗп ҫыхӑну тытса ӗҫлени пирки пӗлтернӗ. Шупашкарта «ТехноНИКОЛЬ» корпорацийӗн вӗрентӳ центрӗсем пӗлтӗр хута кайнӑ. Михаил Игнатьевпа Сергей Габестро Чӑваш Енре ял хуҫалӑх пайне аталантарассипе ҫыхӑннӑ ыйтусене те сӳтсе явнӑ. Сергей Габестро укҫа хывнипе Пӑрачкав районӗнче «Кипиай Агро» предприяти соя туса илессипе ӗҫлет.

Сергей Габестропа Сергей Колесникова Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби Раҫҫейӗн чылай регионӗнче ӗҫлесе сахал мар ӗҫ опыт пухнӑскерсем тесе хакалнӑ май вӗсем Чӑваш Енре бизнеса аталанса пыма меллӗ иккенне палӑртнӑ-мӗн.

Малалла...

Вӑрнарта «Химик» стадионта футболла вылямалли ҫӗнӗ уя хута яма тытӑннӑ. Унӑн сийӗ искусственнӑй пулӗ.

Ӑна ЧР Спорт министерстви тата район администрацийӗ тутарать. Строительство ӗҫӗсене Шупашкарти «Стройлогистик» фирма пурнӑҫлать.

Вӑрнар район администрацийӗн пресс-релизӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, халӗ стадион пулмалли вырӑнта ҫӗре якатаҫҫӗ. Унтан футбол уйӗн тӗпне тӑвӗҫ. Ӑна хӑйӑртан, вӗтӗ чулран, искусственнӑй курӑкран тӑвӗҫ.

Футбол уйӗнче пысӑк шайлӑ ӑмӑртусене ирттерме май пулӗ. Ӑна тумашкӑн 35 миллион та 590 пин тенкӗ кирлӗ. Укҫана республика, муниципалитет тата федераци хыснисенчен уйӑрнӑ. Стадионта чупмалли ҫул, 400 метр таршшӗскер, пулӗ. Унӑн сийӗ синтетикӑран пулнӑран япӑх ҫанталӑкра та чупма май пулӗ.

Проектпа килӗшӳллӗн, футбол уйӗнче прожектор та пулмалла. Ҫапла вӑрнарсен футбол чемпионатне ирттерме те май пулӗ.

Василий Черкасов тунӑ сӑн

Пӗтӗм Раҫҫейри Наци кросӗ ҫулсеренех иртет. Ӑна Чӑваш Енри хуласенче, районсенче хаваспах ирттереҫҫӗ, унта ҫынсем хастар хутшӑнаҫҫӗ.

Кӑҫал Наци кросӗ авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пулӗ. Шупашкарсем ун чухне кӳлмек хӗррине пухӑнӗҫ.

Шупашкарти Мускав районӗн официаллӑ сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кроса хутшӑнакансене ирхи 8 сехетрен пуҫласа 11 сехет ҫурӑччен регистрацилӗҫ. Чупу 12 сехетре пуҫланӗ.

Программӑпа килӗшӳллӗн, кроса хутшӑнакансем 1, 2, 6, 8 тата 12 ҫухрӑм чупӗҫ. Спорт мероприятине кирек кам та, ӳсӗмне пӑхмасӑр, хутшӑнма пултарать. Вӗсен йышӑннӑ йӗркепе килӗшӳллӗн заявка ҫеҫ ҫырмалла.

Кросра ҫӗнтернисене медальсемпе, дипломсемпе, парнесемпе хавхалантарӗҫ.

Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкассинчи вӑтам шкул Чечен Республикинче вилнӗ Леонид Пучкова асӑнса спорт ӑмӑртӑвӗ ирттерме хатӗрленет. Ӑна шкул Леонид пуҫне хунӑ кун, авӑнӑн 16-мӗшӗнче, йӗркелӗ. 28 ҫулти арҫын Шупашкар районӗнче полицин патрульпе пост службинче водительте ӗҫленӗ. Чечен Республикине ӗҫпе кайсан пуҫне хунӑ.

Ҫав кун шкул ачисем йӑлана кӗнӗ йӗркепе ҫӑмӑл атлетика эстафетине тухӗҫ. Калашинков автоматне салатса пуҫтарассипе те тупӑшӗҫ. Унсӑр пуҫне 200 метра хӑвӑртрах чупса тухассипе тата турник ҫинче ытларах туртӑнассипе ӑмӑртӗҫ.

Чӑрӑшкасси шкул пуҫлӑхӗ Ирина Гаврилова ӑмӑртӑва ытти шкул ачисем хутшӑнсан пушшех те кӑмӑллӑ пулассине пӗлтерет.

Чӑрӑшкасси шкулӗнче вӗреннӗ Леонид Пучкова асӑнса пӗлтӗр вӗренӳ учрежденийӗ асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. Ҫавӑнта каччӑн амӑшӗ Галина Александровна, Шупашкар районӗнчи йӗрке хуралҫисем тата Леонидӑн тантӑшӗсем хутшӑннӑ.

Иртнӗ ҫулшӑн ҫӗр, транспорт тата пурлӑх налукӗсене тӳлес ыйтусене уҫӑмлатма Федерацин налук службин инспекцийӗсенче Уҫӑ алӑксен кунне ирттереҫҫӗ. Ӑна хальхинче авӑнӑн 18, 19-мӗшӗсенче йӗркелеме палӑртнӑ.

Маларах каланӑ налуксене ҫитес уйӑхӑн 1-мӗшӗнчен кая юлмасӑр тӳлемелле.

Ыйтса пӗлес тесен специалистсем патне ҫитсе килме ан ӳркенӗр. Вӗсенчен вӑл е ку территорире мӗнле виҫепе тӳлеттерни тата ҫӑмӑллӑхсем пуррипе ҫукки пирки ыйтса пӗлме май килӗ.

Унсӑр пуҫне налук органӗсем ярса панӑ уведомленисенчи ҫӗр, транспорт, пурлӑх налукӗсен виҫисем тӗлӗшпе тӳрлетӳсем кӗртмешкӗн ыйтса ҫырма пулать.

Уҫӑ алӑксен кунӗсенче налук инспекцийӗсем ҫак графикпа ӗҫлӗҫ: авӑнӑн 18-мӗшӗнче — 8-тан пуҫласа 20 сехетчен, авӑнӑн 19-мӗшӗнче — 10-ран пуҫласа 15 сехетчен.

Шупашкарти 137-мӗш ача пахчинче нумай функциллӗ кану вырӑнӗ пур. Халӗ ачасем тӑрӑллӑ сцена ҫинче выляма, фонтанпа киленме, сак ҫине ларса канма пултараҫҫӗ. Кун пекки нихӑш ача пахчинче те ҫук.

Пултарулӑх бульварӗнче вулавӑш, спорт лапамӗ, театрзациленӗ мастерской та пур. Ачасен тантӑшӗсемпе ытларах хутшӑнас килнине палӑртаҫҫӗ воспитательсем. Анчах вӗсен карта тулашне тухма юрамасть. Халӗ сцена ҫинче уявсем те йӗркелеме тытӑнӗҫ. Воспитательсем ытти ача пахчинчи тата шкулсенчи шӑпӑрлансене те чӗнме хатӗр.

Ку сцена ҫинче ачасем хӑйсене артистсем пекех туйӗҫ. Пӗчӗкскерсем сцена ҫине хӑпарса сӑвӑ вулама тӑрӑшаҫҫӗ. Ушкӑнра вӗсем хӑйсене ирӗклӗ тытаймаҫҫӗ, кунта вара вӑтанмаҫҫӗ.

Кунта куҫ япӑх куракан ачасем ҫӳреҫҫӗ. Специалистсем палӑртнӑ тӑрӑх, вӗсен юрлас ӑсталӑхӗ пысӑк. Ҫакна хӑш-пӗр ашшӗ-амӑшӗ те ҫирӗплетет. Ку ача пахчинче сывӑ шӑпӑрлансем валли те ушкӑнсем уҫнӑ.

Чӑваш патшалӑх электрон тата кинодокументаци архивӗнче «Литераторы Чувашии — наши современники» мультимедильлӗ кӑларӑма хӑтланӑ. Ӑна республикӑри поэтсемпе ҫыравҫӑсене халалланӑ.

Мультимедильлӗ кӑларӑма Раҫҫейри литература ҫулталӑкне тата Чӑваш Енри Константин Иванов ҫулталӑкне халалласа кӑларнӑ. Электронлӑ кӑларӑм темиҫе пайран тӑрать. Унта ҫыравҫӑсене биографийӗсем, вӗсен пултарулӑхӗпе пурнӑҫӗ пирки каласа кӑтартакан сӑнӳкерчксем, видеоинтервьюн саманчӗсем кӗнӗ. Унта вӗсем литература ӗҫӗ-хӗлӗ пирки каласа кӑтартаҫҫӗ, хальхи чӑваш прозипе поэзийӗ тавра шухӑшлаҫҫӗ, «Нарспи» поэмӑн сыпӑкне вулаҫҫӗ, малашнехи планӗсемпе паллаштараҫҫӗ.

Кӑларӑма республикӑри паллӑ 10 поэтпа ҫыравҫӑ кӗнӗ. Ӑна 2015 ҫул пуҫламӑшӗнчех хатӗрлеме тытӑннӑ.

Вӗсем ҫӳлтен пулӑшасса кӗтмеҫҫӗ, хӑйсемех тавралӑха хӑтлӑх кӗртеҫҫӗ. Сӑмах Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Волковсем пирки. Ял халӑхӗпе пӗрле вӗсем ҫырма-ҫатрара пӗве тунӑ, катамаран та ярӑнтарать халь унта.

Халӗ пиччӗшӗпе шӑллӗ йывӑҫран беседка тӑваҫҫӗ, тӗрлӗ кӳлепепе Тихӑнушкӑнь ялне илемлетеҫҫӗ. Нумаях пулмасть ҫеҫ унта пӗве пулман. Ҫакна тунӑ ҫӗре пӗтӗм ҫын хутшӑннӑ. Тӑватӑ ҫулта вӗсем 3 пӗвене шыв тултарма пултарнӑ. Пӗрисем укҫан пулӑшнӑ, теприсем — техникӑпа. Халӗ унта катамаранпа ярӑнма кӑмӑллаҫҫӗ.

Владимир Волков яла пӑчлантарасшӑн мар. Пиччӗшӗпе шӑллӗ йывӑҫран касса кӑларма ӑста. Йӑлтах укҫасӑр тӑваҫҫӗ вӗсем. Волковсем хулара пурӑнаҫҫӗ, анчах тӑван ялӗ пирки манмаҫҫӗ. Ҫуртӗнче йӑлтах йывӑҫран.

Кун пек илемлӗ яла килес те килет. Туристсене те кӑтартма пулать. Волковсем малаллах ӗҫлесшӗн-ха.

Ӗҫ тунӑ пек кӑтартас тесе тем шухӑшласа кӑларакан та пур пулӗ. Вӑрнар районӗнчи Авӑр Уйри участок вӑрман хуҫалӑхӗнче ӗҫлекен 56 ҫулти арҫын вӑрман касакансене пустуйранах штрафланӑ. Суя хут ҫырса, пулман ӗҫе пулнӑ пек кӑтартма тӑрӑшакан ҫав ҫыннӑн серепине икӗ арҫын ҫакланнӑ.

Асӑннӑ вӑрман хуҫалӑхӗнче вӗсем вӑрман каснӑ. Ирӗк илсех. Кайран ҫакскерсем хӑйсем хыҫҫӑн пуҫтарса-тирпейлесех хӑварнӑ. Анчах вӑрманҫӑ хут ҫине пачах урӑхла шӑрҫалать те иккӗшне те штрафлама йышӑнать. Вӑрман юлашкине пуҫтарман тесе сӑлтавсӑрах ҫавсен 500-шер тенкӗ штраф тӳлеме лекет. Укҫи пысӑк мар та, ним ҫукран явап тыттарни ытла та кӳренмелле пек туйӑннӑ курӑнать — правӑна сыхлакансенчен пулӑшу ыйтаҫҫӗ.

Пустуйран суя хут шӑрҫалакан вӑрманҫӑна суд нумаях пулмасть 300 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑнни пирки пӗлтерет прокуратура. Анчах айӑплӑ арҫын аминистие лексе штрафран хӑтӑлнӑ.

Суйлава ҫынсене кайтарттарас тесе темле меслетпе те усӑ курни пирки калаҫнине илтме тивет. «Пире ирхи тӑхӑр сехетрен кая юлмасӑр суйлав участокне ҫитме, кайран ҫавӑн пирки пуҫлӑх хӑйне шӑнкӑравласа пӗлтерме хушрӗҫ», — терӗ пӗлӗшӗм. «Кайса килме пулӗ-ха. Манӑн арӑмӑн ӗҫӗнче вара камшӑн сасӑланине ӳкерсе илсе пуҫлӑх хӑй патне ярса пама ыйтнӑ», — сӑмахланчӗ вӑл малалла. Те чӑннипех ҫавӑн пек пулнӑ ӗнтӗ, те юри пакӑлтатаҫҫӗ — тытман вӑрӑ вӑрӑ мар тенешкел, тет хыҫҫӑн каяймӑн...

Хусанта вара суйлавҫӑсене сасӑлаттарма хастар хутшӑнтарас тесе сулӑ валеҫнӗ. Ӑна суйлава пыракан ҫынсене панӑ. «Эпӗ сасӑларӑм», — тесе ҫырнӑскере кӑтартсан общество транспортӗнче ҫав кун тӳлевсӗр ҫӳреттернӗ, патшалӑх музейӗсене тата Хусан-арена стадиона пӗр тӳлеттермесӗр кӗртнӗ. Суйлав ячӗпе тӗрлӗ ҫӗрте массӑллӑ мероприятисем ирттернӗ. Каҫхине Хусанта Елка, Лев Лещенко тата Салават Фатхетдинов концерт кӑтартнӑ. Унтан Хусанта салют кӗрлеттернӗ.