Ӗнер Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанашри шкулта «Тантӑш» хаҫатӑн, «Теттепе» «Самант» журналсен корреспонденчӗсем хӑнара пулчӗҫ. Вӗсем шкул ачисене хаҫат тата журналсем ҫинчен каласа пачӗҫ, вӗсене хаҫат-журналти туслӑха малашне те тӑсма чӗнчӗҫ. Шкулти вӗренекенсем хаҫата час -часах хӑйсен хайлавӗсене ярса параҫҫӗ, вӗсем хаҫат страницисенче кун ҫути курсан савӑнаҫҫӗ.

«Паянхи номерте те Коля Ивановпа Филипп Афанасьевӑн халапӗсем пичетленнӗ», — савӑнтарчӗ ачасене Лариса Петрова, вӗсене асӑнмалӑх хаҫат парнине — «Тантӑш, Тетте, Самант», — тесе ҫырнӑ ручка парнелесе. Нина Царыгина «Тетте» журнал пирки, Илья Клочков — «Самант» пирки каласа кӑтартрӗҫ. Илья Клочков фото ӑсти пухӑннисене фотоаппаратпа туслашма чӗнсе каларӗ.

Кашни ачах парнеллӗ пулчӗ, «Тантӑш» хаҫатпа журналсем, хаҫат хастарӗсем — асӑнмалӑх парне-ручка. Хама илес пулсан эпӗ яланах «Тантӑш» хаҫата та, «Тетте» тата «Самант» журналсене те яланах ҫырӑнса илетӗп, мӗншӗн тесен шкулта ӗҫлекен кашни вӗрентекенӗн шкул ачисене куллен пулӑшса пыракан хаҫат-журнала ҫырӑнса илмеллех тесе шутлатӑп.

Малалла...

Республикӑн патшалӑхӑн ӗҫлӗх службин направленийӗпе 3 пине яхӑн ҫулсерен вӗренет иккен. Вӗсене 27 вӗренӳ организацийӗнче 60 профессипе специальноҫа хӑнӑхтараҫҫӗ.

Юпан 27-мӗшӗ тӗлне 2620 ӗҫсӗр ҫынна урӑх специальноҫ е професси илме вӗренме янӑ. Ку вӑл ҫулталӑклӑха палӑртнин 100,5 проценчӗ иккен. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 238 вӗренӳ ушкӑнӗ йӗркеленӗ, вӗсенчен 99 ушкӑнӗ ӗҫсӗррисенчен кӑна тӑрать, теприсенче ӗҫсӗр тесе шута илнисемпе пӗрлех ку йыша кӗменнисем те ӑс пухаҫҫӗ. Пӗрле темелле ӗнтӗ, пӗр ушкӑнра.

Профессие вӗрентессипе Чӑваш Ен кӑҫалхи ҫур ҫулта Раҫҫей субъекчӗсен хушшинче 2-мӗш вырӑн йышӑннӑ, Атӑлҫи федераци округӗнче вара малта пырать.

Ҫӗнӗ профессие вӗрентнин усӑлӑхне ҫав ӗҫпе ҫынсем вырнаҫни тӑрӑх хаклаҫҫӗ. Ҫур ҫулта 1293 ҫын вӗреннӗ пулсан вӗсенчен 0,3 проценчӗ кӑна, е 4 ҫын, центра пулӑшу ыйтма тепӗр хутчен пынӑ. Патшалӑхӑн ҫак программи ку цифрӑна 1,75 процентпа танлашма ирӗк парать-мӗн. Кӑрлач–авӑн уйӑхӗсенче 1979 ҫын вӗреннӗ, центра вӗсенчен 15-шӗ (0,77 проценчӗ) кӑна тепӗр хут ҫитнӗ. Апла тӑк ҫӗнӗ специальноҫа хӑнӑхтарни пирӗн тӑрӑхра сая каймасть.

Ҫӗрпӳ районӗнче кирек епле мероприятие те тӗплӗн хатӗрленнине асӑннӑ район администрацийӗн пуҫлӑхӗпе Сергей Артамоновпа журналист ӗҫӗпе пӗр кун ирттернӗ чух ӑнланма ӗлкӗрнӗччӗ. Ун чух вӗсем Ҫӗрпӳ ярмӑрккине тата ҫӗнӗ ача пахчи уҫма хатӗрленетчӗҫ. Паян унта ял хуҫалӑх ӗҫченӗсен уявӗнче пулнӑ май ҫӗрпӳсен тӗплӗлӗхне тепӗр хут курса ӗнентӗм.

Ял хуҫалӑхӗнче тата тирпейлекен отрасльте тӑрӑшакансен професси уявне район шайӗнче уҫиччен тӳре-шарапа ял хуҫалӑх отраслӗн ветеранӗсем Кивӗ Тукай ялне ҫул тытрӗҫ. Унта вӗсем ялти культура ҫуртне тата ҫавӑнтах вырнаҫнӑ фельдшерпа акушер пунктне уҫнӑ ятпа йӗркеленӗ савӑнӑҫлӑ мероприятие хутшӑнчӗҫ. Район центрӗнчен асӑннӑ яла хӑнасене ҫитме ҫӑмӑл пултӑр тесе ҫул хӗррипе ялав лартсах паллӑ тунӑччӗ.

Саламӗ те пулчӗ, юрри-ташши те. Уйрӑмах асра юлмалли самантсенчен пӗри тесе район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Артамонов культура ҫуртне парнеленӗ хут купӑспа чи малтан республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутатне Вадим Николаевакалама тата ӑна хӑй юратнӑ юррине халӑхпа юрлама кӗтмен ҫӗртен ыйтнине палӑртӑттӑм.

Малалла...

Хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ

Сӗнтӗрвӑрринчи 1-мӗш гимнази ҫумӗнче ҫулсерен иртекен чӗлхесен фестивалӗ пулнӑ. Бразилирен, Холландирен, Австрирен, Словакирен килнӗ хӑнасем шкул ачисем валли ӑсталӑх класӗсем ирттернӗ.

Ачасемшӗн ку акӑлчан чӗлхине мӗнле шайра пӗлнине тӗрӗслемелли мел пулнӑ. 10-мӗш «а» класра вӗренекен Дарья Тихонова, Оксана Шишокина, Карина Хачатрян, Ксения Филиппова, Денис Совин тӑлмачӑ тата гид вырӑнӗсенче пулнӑ.

Дарья Тихонова Австрири Кристинӑна пулӑшнӑ. Вӑл 19 ҫулта. Кристина хӑй те Сӗнтӗрвӑрри пек пӗчӗк хулара пурӑнать-мӗн. Хӗр сноуборда юратать. Кристина нимӗҫ алфавичӗпе тата ансат сӑмах ҫаврӑнӑшӗсемпе паллашнӑ. Ҫавӑн пекех нимӗҫ тата чӑваш чӗлхисенчи уҫӑ сасӑсене танлаштарнӑ.

Словакири Юрий пурне те килӗшнӗ. Вӑл вырӑсла лайӑх калаҫать, анчах ӑсталӑх класне акӑлчанла ирттернӗ. Юрий Словаки пирки нумай каласа кӑтартнӑ, Словаки чӗлхипе паллаштарнӑ, вӑл вырӑс чӗлхипе пӗр пекрех пулнине палӑртнӑ.

Сӑнсем (15)

Юлашки вӑхӑтра ҫӗнӗ наркотик хутӑшӗсем тупӑнсах пыраҫҫӗ. Анчах наркотӗрӗслев ӗҫченӗсем вӗсене явап тыттараймаҫҫӗ. Списока кӗртмен хутӑшшӑн явап тыттарма май ҫук.

РФ Президенчӗ Владимир Путин Наркотӗрӗслеве психотроплӑ ҫӗнӗ хутӑшсене хӑвӑрт списока кӗртме майсем туса парасшӑн. Ку ҫамрӑксен пурнӑҫӗшӗнех усӑллӑ пулӗ. Кун пирки Патшалӑх Думин коррупципе кӗрешекен комитечӗн председателӗ Ирина Яровая пӗлтернӗ.

Ирина Яровая халӗ ҫӗнӗ хутӑшсене реестра кӗртме май ҫуккине аса илтернӗ. Ҫав хутӑшсене пула вара чылай ҫамрӑк наркӑмӑшланать, шар курать. Ҫӗнӗ саккуна йышӑнсан лару-тӑру лайӑх енне улшӑнасса шанать.

Патшалах Думи ку проекта чӳкӗн 10-мӗшӗнче иртекен ларура пӑхса тухӗ.

Пулас микрорайон планӗ

Юпан 28-мӗшӗнче Шупашкарти администрацире хулан тӗп пайӗнчи 2 «А» микрорайон проекчӗ пирки калаҫнӑ. Пухӑва хула администрацийӗн архитектура, хула строительствин пайӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Анатолий Павлов ертсе пынӑ.

Хулан тӗп пайне пырса тивекен ыйтусем Шупашкарта пурӑнакан чылай ҫынна кӑсӑклантарнӑ. Пухӑва 200 ытла ҫын килнӗ. Гагарин, Ярмӑрккӑ, Пионер, Калинин урамӗсене пырса тивекен проекта сӳтсе явнӑ. Кӳршӗ виҫӗ сегмента тума пуҫланӑ ӗнтӗ. Халӗ 2 «А» пай патне черет ҫитнӗ. Унӑн планировка проектне «Классика» архитектура бюровӗ» хатӗрленӗ. Унӑн ертӳҫи Надежда Рыжова проектпа паллаштарнӑ.

Ку территори йывӑҫсемлӗ, тӗмӗсемлӗ тарӑн ҫырма урлӑ каҫать. Улма паракан темиҫе йывӑҫ унччен кунта пурӑннӑ ҫынсенчен юлнӑ. Ҫитменнине, ҫырма кунта пӗрре ҫеҫ мар. Кунта Кайбулка юханшыв иртет.

Архитекторсем ҫырма ытлах ан курӑнтӑр тесе планировкӑра, тӗп пайра, ҫӳллӗ ҫуртсем хӑпартма йышаннӑ. Вӗсем 25 хутлӑ пулмалла. Ҫырмасене тӑпра тултармалла мар-мӗн, унта ҫӗр айӗнчи гараж пулмалла. Ун тӑрринче садсем ешерӗҫ, ача-пӑча лапамӗсем пулӗҫ.

Ку район сыхлакан виҫӗ зонӑпа кӳршӗллӗ. Вӗсем — тахҫанах хупнӑ масар, фабрика тата ҫӑкӑр савучӗ.

Малалла...

«Ирӗклӗх» общество Чӑваш Ен тӳри-шарине республикӑн ҫӗнӗ Конституцине йышӑнма ыйтнӑ. Ҫав шутра — чӑвашла та.

Чӑвашла ҫырнӑ ҫырӑва общество юпан 28-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата Патшалӑх Канашӗн председателӗ Юрий Попов патне янӑ. Унта демократиллӗ, тӗп халӑх прависене хисеплекен республикӑсенче ӗҫ докуменчӗсене тата саккунсене патшалӑхӑн пӗтӗм чӗлхипе йышӑнмаллине палӑртнӑ. Хастарсем Чӑваш Енре чӑваш тата вырӑс чӗлхисем пулнине аса илтернӗ.

«Шел, 2000 ҫулхи чӳкӗн 30-мӗшӗнче республикӑн ҫӗнӗ Конституцине йышӑннӑ чухне вырӑсла версийӗ ҫеҫ юридици вӑйне илнӗ», — тенӗ ҫырура. «Ирӗклӗх» шухӑшӗпе, ку — «Чӗлхесем ҫинчен» регион саккунне пӑсни.

ЧР Конституцийӗн чӑвашла версийӗ пур, анчах унӑн юридици вӑйӗ ҫук. Хастарсем шухӑшланӑ тӑрӑх, кунашкал лару-тӑрура Конституци чӑвашла калаҫакан халӑхӑн прависене хӳтӗлеме пултараймасть.

Ҫавна май «Ирӗклӗх» Чӑваш Республикин ҫӗнӗ Конституцине йышӑнма, чӑвашла версине юридици вӑйӗ пама ыйтать. Ку усӑсӑр пулсан общество ыйтӑва РФ Конституци судне яма палӑртать.

«Ирӗклӗх» общество председателӗ Дмитрий Степанов ӑнлантарнӑ тӑрӑх, халӗ Чӑваш Енре патшалӑх чӗлхисенчен пӗрине питӗ хӗсӗрленӗ.

Малалла...

Шупашкарти Мускав районӗнче ҫуралнӑ ачасене сайра тӗл пулакан ят параҫҫӗ. Нумаях пулмасть унта Стефания, Архелия, Магомед ҫуралнӑ.

Шупашкарти Мускав район администрацийӗн официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ЗАГС пайӗн ӗҫченӗсем ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 2786 ачана регистрациленӗ. Вӗсенчен 1438-шӗ — арҫын ачасем. Арҫын ачасене ытларах Максим, Иван, Михаил ят параҫҫӗ иккен. Хӗрачасене ытларах Мария, Дарья, Виктория ят хураҫҫӗ.

Мускав районӗнче сайра тӗл пулакан ятсене те регистрациленӗ. Стефанийӑпа Архелийӑсӑр пуҫне Радмила ятлӑ хӗрача та пур иккен. Арҫын ачасен йышӗнче сахал тӗл пулакан ятсем — Ильяс, Радомир, Магомед, Назарий.

Халӗ Шупашкарта пурӑнакан нумай ачаллӑ ҫемьесем паташалӑх уйӑрнӑ ҫӗр лаптӑкӗ ӑҫта пулассине хӑйсем суйлама пултараҫҫӗ: хӑйсем кун кунлакан тӑрӑхра е аяккарах-и?

Шупашкар администрацийӗн ЖКХ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, вырӑна сертификат иличчен, шута тӑрсан, суйламалла. Анчах пурне те суйлаттармаҫҫӗ. Нумай ачаллӑ ҫемье уйӑрнӑ лаптӑк ҫинче хушма хуҫалӑх йӗркелесен ҫеҫ кун пек ирӗк пур.

Ҫемьесен хӑш вариантне суйлани пирки ҫырнӑ ыйтӑва кирлӗ органа чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗччен пӗлтермелле.

Паянхи кун тӗлне ҫӗр лаптӑкӗ илме Шупашкарта пурӑнакан нумай ачаллӑ 3910 ҫемьерен 1696-шӗ пӗлтернӗ. 1348 ҫемье унта ҫурт лартасшӑн, 183-шӗ дача хӑпартасшӑн, 165-шӗ хушма хуҫалӑх йӗркелесшӗн.

Александр Иванов

Юпан 29-мӗшӗнче ирхине Валентина Андреева ЧР информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлама пӑрахни пирки пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ.

Кун каҫ енне сулӑнсан ҫӗнӗ министрӑн ячӗ те паллӑ пулчӗ. Вӑл — Александр Иванов. Михаил Игнатьев хушӑва алӑ пуснӑ ӗнтӗ. Хальччен вӑл ЧР Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн администрацине ертсе пынӑ.

Александр Иванов министр ӗҫӗсене пурнӑҫланисӗр пуҫне ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ те пулӗ.