Валерий Яковлев

К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн илемлӗх ертӳҫи, СССР халӑх артисчӗ, Раҫҫейӗн тата Чӑваш Енӗн Патшалӑх премийӗсен лауреачӗ Валерий Яковлев авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче 75 ҫул тултарнине эпир пӗлтернӗччӗ. Ҫав ятпа театрта ырантан пуҫласа Валерий Николаевичӑн хальтерех лартнӑ спектаклӗсен эрни иртет.

Паллӑ сцена ӑстин юбилейне спектакльсен фестивалӗ юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнчен тытӑнса юпан 30-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Куракансене ыран театр Анатолий Чебановӑн пьесипе лартнӑ «Праски кинеми мӑнукне авлантарать» спектакле йыхравлать. 24-мӗшӗнче Федор Павловӑн «Ялта» драмине кӑтартӗҫ, 25-мӗшӗнче — «Укҫа чул кастарать» (пьеса авторӗ — Александр Пӑртта), 26-мӗшӗпе 30-мӗшӗнче «Вӗҫсе иртеҫҫӗ кайӑксем» (Арсений Тарасовпа Ольга Туркай), 28-мӗшӗнче — «Хурлӑхлӑ хурама сасси» (Денис Гордеевпа Геннадий Кириллов), 29-мӗшӗнче — «Юратупа кавӑн» (И. Стаднюк). Кашни спектакль умӗн мӗн те пулин кӑсӑкли пулассине систереҫҫӗ.

Республикӑн ачасемпе ҫамрӑксен вулавӑшӗ

Пермьри А.М. Горький ячӗллӗ патшалӑхӑн универсаллӑ вулавӑшӗн ӗҫченӗсем Чӑваш Ене опыт пухма килнӗ. Профессилле тур ят панӑ ҫулҫӳреве тухнисем Чӑваш Енри вулавӑшсемпе паллашас тӗллев лартнӑ. Республикӑн Культура, наци тата архив ӗҫӗсен министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ютран килнисене пирӗн патри ҫӗнӗлле ӗҫлени илӗртет.

Пермьри вулавӑш ӗҫченӗсем «Регионӑн культура анлӑшӗнче вулавӑшӑн хальхи вӑхӑтри аталанӑвӗн стратегийӗ» пултарулӑх лабораторийӗпе паллашнӑ, республикӑн ачасемпе ҫамрӑксен вулавӑшне ҫитнӗ, Муркаш районӗнчи Кашмашри вулавӑшра «Вырӑнти ҫынсен пурнӑҫӗнче вулавӑш вырӑн йышӑнни» мероприятие хутшӑннӑ.

Ӗҫ опычӗпе паллашнипе пӗрлех хӑнасем Шупашкар тӑрӑх курса ҫӳренӗ. Каҫхине вара Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн «Нарспи» спектакле кайса курнӑ.

Тимӗр Акташ тунӑ сӑн

Иртнӗ эрнекун, юпан 17-мӗшӗнче, Шупашкарти 24-мӗш шкул — вӑл Чапаев скверне хирӗҫ вырнаҫнӑ — хӑйӗн 50 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Меропритие хутшӑннӑ Тимӗр Акташ журналист (вӑл ҫак шкултан 1968 ҫулта вӗренсе тухнӑ) пӗлтернӗ тӑрӑх мероприяти пӑрлӑ ҫумӑра пӑхмасӑр Ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑхӗн керменӗнче иртнӗ.

Шкула юбилей ячӗпе саламлама тӗрлӗ тӳре-шара ҫитнӗ. Вӗсен йышӗнчен Алла Самойловӑна, Дмитрий Евсеев, Валерий Филимонов Максим Ладилов депутатсене, Вӗренӳ министерствинчен ҫитнӗ Вячеслав Бычкова тата ыттисене палӑртма пулать.

Мероприятире ачасемпе вӗрентекенсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ, ҫавӑн пекех хӑш-пӗр педагога Хисеп хучӗсемпе тата Тав хучӗсемпе чысланӑ. Юбилей каҫӗ сумлӑ каҫхи апатпа вӗҫленнӗ.

Сӑнсем (7)

Ларура / Н. Плотников тунӑ сӑн

Паян Чӑваш наци конгресӗнче пысӑках мар ушкӑнпа — пурӗ те 15 ҫынна яхӑн пулчӗҫ — чӑваш чӗлхине мӗнле майпа хӳтӗлеме пуласси тавра калаҫрӗҫ. Тӗп ыйтусем шутӗнче шкулсенче пилӗк кунлӑха куҫнӑ май чӑваш чӗлхипе литературин сехечӗсене чакарма май парас марри тата чӑваш чӗлхине упраса хӑварас тата аталантарас тӗлӗшпе 2–3 ҫулталӑклӑх план хатӗрлеме тытӑнасси пулчӗ.

Ларӑва Валерий Клементьев ертсе пычӗ. Вӑл ЧНК Президенчӗ чӑваш чӗлхин шӑпишӗн пӑшӑрханни пирки пӗлтерчӗ. Чӑн та юлашки вӑхӑтра тӑван чӗлхене «тапӑнни» уйрӑмах уҫӑмлӑн курӑнма тытӑнчӗ — ку шутра шкулсенче вӗренӗве 5 кунлӑха куҫарнӑ май чӑваш чӗлхин сехечӗсене чакарнине те, Шупашкарта спорт канашлӑвӗ умӗн чарӑну ячӗсенче чӑваш чӗлхине «маннине» те илсе кӑтартма пулать. Ҫавӑн пекех Валерий Леонидович ҫакна та палӑртрӗ — иртнӗ Аслӑ Пухуранпа вӑхӑт чылай иртрӗ пулин те вӑл ытларах хут ӗҫӗсемпе пулчӗ имӗш. Халӗ вара, вӑл ыйтусене татса панӑ хыҫҫӑн, ӗҫлеме те вӑхӑт ҫитнӗ.

Егорова Анна Семёновна (вӗренӳ институтӗнче чӑваш чӗлхи кафедрин ертӳҫи) шкулти вӗрентӳпе ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсем пирки кӗскен каласа пачӗ.

Малалла...

Ҫӗрпӳри сӗт савутне сӗт панипе чылай ҫын хӑй вӑхӑтӗнче шӑнман пӑр ҫине ларса кайнӑччӗ. Укҫине кӗтсе илеймен енне йӗрке хуралҫисем патне ҫыракансем те тупӑннӑччӗ, анчах сӗт пуҫтараканпа килӗшӳ-тавраш туман та усси пулмарӗ. Ҫапах та вӗренӗн те вӗҫӗ пур тесе ахальтен каламан-тӑр ҫав, асӑннӑ ҫын тӗлӗшпе Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна налук тӳлеменшӗн тата ӗҫ укҫипе икӗ уйӑх ытла татӑлманшӑн айӑплаҫҫӗ.

Тӗпчевҫӗсен шучӗпе савут пуҫлӑхӗ, вӑлах «Мысль» сбыт кооперативӗн ертӳҫи, 2011 ҫулхи чӳк уйӑхӗнчен тытӑнса 2013 ҫулхи кӑрлаччен налукпа 2,1 миллион тенкӗ ытла парӑма кӗрсе кайнӑ. 2013 ҫулхи ҫу–ҫӗртме уйӑхӗсенче вара хайхи предприятин газ операторне 21 пин тенкӗ ытла шалу тӳлемен.

Пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ.

Нӗркеҫри вӑтам шкулта

Ҫамрӑксен ӗҫ бригадисен республикӑри фестивалӗн финалне 15 районти 19 бригада хутшӑннӑ. Уйрӑммӑн палӑртсан, патӑрьелсем, шупашкар районӗсем, вӑрнарсем, канашсем, куславккасем, комсомольскисем, красноармейскисем, хӗрлӗ чутайсем, муркашсем, вӑрмарсем, пӑрачкавсем, шӑмӑршӑсем, ҫӗӗмрлесем, елчӗксем, тӑвайсем тата Улатӑр, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Ҫӗмӗрле хулисенчи ачасем мероприятие лекнӗ.

Комсомольски районӗнчен Нӗркеҫри вӑтам шкулти «БЭГИС» бригада хутшӑннӑ. Йышра 11-мӗш класс ачисем, Григорий Плеткин, Павел Кузнецов, Карина Петрова, Екатерина Тишова, Кристина Вишнева, София Индюкова, Елена Герасимова, Дарина Харитонова тата 9-мӗшӗнче вӗренекен Алексей Петров пулнӑ.

Каҫал ачисем финалта «Пултарулӑх кӑтартӑвӗ» номинацире иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ, «Курав стендӗнче» — пӗрремӗш.

Кӑҫал Вӑрнар районӗнче виҫӗ фельдшерпа акушер пункчӗ хута ямалла. Ҫарӑклӑ ялӗнче ҫурт тӑвас ӗҫ вӗҫленсе пырать. Авӑн уйӑхӗнче вара Упнерпа Ишлей ялӗсенче тума аукцион ирттерсе строительсене палӑртнӑ.

90 ытла ҫын пурӑнакан Ишлей ялӗнче ФАП стенисене хӑпартма ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ. Тухтӑр ҫурчӗ тавралли ялсенче пурӑнакансен ыйтӑвӗсене те тивӗҫтерӗ. Ҫуртра фельдшер пулса Любовь Григорьева тӑрӑшать. Унчченхи ҫуртра кӑмака та хутма тивет, шыв йӑтмалла. Ҫӗннинче мӗнпур ырлӑх шалта пулӗ. ФАПа хӑпартма 2 миллион тенкӗ ытла кирлӗ. Укҫана республика хыснинчен уйӑрнӑ.

Ҫӗнӗ ҫулччен мӗнпур виҫӗ фельдешерпа акушер пунктне туса пӗтермелле.

Сӑнсем (22)

Кӗнеке хӑтлавне пухӑннисем

Мускавра нумаях пулмасть Геннадий Айхин халиччен пичетлемен сӑввисене хӑтланӑ. «Расположение счастья» кӗнекере кун ҫути курнӑскерсем унччен нихӑҫан та пичетленмен. Поэт архивӗчен вӗсене пухса тата ҫӗнетсе кӑлараканӗсем — Наталия Азаровапа Татьяна Граузӗ Вӗсемех кӗнеке хӑтлавӗ вӑхӑтӗнче Айхин сӑввисене вуланӑ.

Кӗнеке хӑтлавне поэтӑн тусӗ пулнисем, литераторсем тата сӑвӑҫӑн пултарулӑхне пысӑка хурса хаклакансем пуҫтарӑннӑ. Геннадий Айхи ҫинчен тус тата поэт евӗр, тӗслӗхрен, Игорь Макаревич художник каласа кӑтартнӑ. Сӑвӑҫа халалланӑ ӗҫӗсене те кӑтартнӑ вӑл унта. Акварельпе ӳкернӗскерсем поэта чӗрӗ евӗр сӑнлаҫҫӗ иккен. Айхин сӑнӳкерчӗкӗсене те илсе пынӑ.

Хӑтлава поэтӑн ывӑлӗ Алексей Айхи хӑйӗн «4'33» ушкӑнӗпе пырса ҫитнӗ. Вӑл ашшӗн темиҫе сӑввине кӗвӗленине пӗлтернӗ. Ачалӑхри хӑш-пӗр саманта та аса илнӗ. Ашшӗн савӑнӑҫлӑ та тиркевлӗ сӑввисене итленӗ май ӑна хӑй валли тепӗр енчен уҫнине те пытарман вӑл.

Кӗнеке хӑтлавне Чӑваш Енӗн Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков хутшӑннӑ.

Паян вара Айхине асӑнса Мускаври Пултарулӑх ҫуртӗнче кӗнеке хӑтлавӗ иртмелле.

Малалла...

Татьяна Арнгольц тата Григорий Антипенко

Юпан 20-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче «Иккӗн — чуччу ҫинче» (авторӗ Уильям Гибсон) спектакль пулнӑ. Постановкӑна театрпа кинон паллӑ артисчӗсем Татьяна Арнгольцпа Григорий Антипенко хутшӑннӑ.

Спектакль пӗччен икӗ ҫын ҫинчен. Вӗсем ӑнсӑртран паллашаҫҫӗ. Ҫамрӑк ҫынсем иккӗшӗ те расна, ҫавӑнпа вӗсем шухӑша путаҫҫӗ: иртнӗ хурлӑхлӑ пурнӑҫӗ кая юлнӑ, вӗсем пӗрле пулайӗҫ-и?

Артистсем, шел те, Шупашкарпа паллашайман. Вӗсене ҫакна тумашкӑн япӑх ҫанталӑк чӑрмантарнӑ. Ара, пӑрлӑ ҫумӑр хыҫҫӑн хула йӗркене кӗрсе пырать ҫеҫ-ха. Тӗрӗссипе, Татьяна Арнгольц Шупашкарта иккӗмӗш хут. Анчах вӑл кунта пӗрремӗш хут хӑҫан пулнине астумасть. Артистсем чӑвашсен наци ҫимӗҫне тутанма хирӗҫ маррине палӑртнӑ.

Ыранхи ҫинчен паянах шухӑшлаҫҫӗ тесе каламалла-тӑр тӗрмере ларакан хӑш-пӗр ҫын пирки. Юсанмалли 5-мӗш колонире, ав, айӑплава ирттерекенсене вӗрентсе те кӑлараҫҫӗ. Нумаях пулмасть вӗсенчен пӗри аслӑ пӗлӳ илни ҫинчен калакан диплом алла илнӗ. Тӗрмере ларакан хӗрарӑм юрист пулса тӑнӑ.

2013 ҫултанпа колонире, сӑмах май, айӑпланнӑ 18 ҫын алла пӗлӳ илет иккен. Вӗсенчен пӗри Хальхи вӑхӑтри гуманитари академийӗнче вӗреннӗ. куҫӑн меслетпе мар паллах, дистанцилле майпа. Экзаменне те вӑл ҫапла майпа тытнӑ.