Чӑваш наци музейӗнче ҫӑткӑн кайӑксен куравӗ уҫӑлнӑ, унта фонд пуххинчи экспонатсене вырнаҫтарнӑ.

Курав виҫӗ пайран тӑрать. Пӗрремӗшӗнче курма килнисем ҫак кайӑксем хӑйсен апатне епле шыранине пӗлме пултараҫҫӗ. Иккӗмеш пая «Хӗрлӗ кӗнекене» кӗртнӗ кайӑк тӗсӗсене вырнаҫтарнӑ. Виҫҫӗмӗш пайра вара Алексей Левашкин тунӑ сӑнсемпе паллашма май пур — ҫак маттур ҫын ҫӑткӑн кайӑксем валли йӑва туса хатӗрлет. Куравра вӗсен хӑш-пӗр тӗсӗсене курма пулать.

Куравра хальхи технологисене те манман — экспонатсемпе тӗплӗнрех QR-кодсемпе те паллашма пулать. Ҫӑткӑн кайӑксен куравӗ хӑй чӳк уйӑхӗн вӗҫӗччен ӗҫлемелле.

Шупашкарти пикет / «Ирӗклӗ сӑмахри» сӑн

Раҫҫей Федерацийӗнчи кӑк халӑхсен ассоциацийӗ ӗнер, Халӑх пӗрлӗхӗн кунӗнче, тӗрлӗ хуласенче пӗчченле пикетсем ирттернӗ. Шупашкарта, Хусанта, Чуллӑ Ҫырта тата Ӗпхӳре хастарсем республикӑсенче чӗлхесен пӗртанлӑхне тытса пыма; кӑк халӑхсене шкул умӗнхи, пуҫламӑш, вӑтам тата аслӑ пӗлӗве хӑйсен чӗлхипе вӗренме майсем туса пама; ППЭ экзаменӗсене тӑван чӗлхепе тытма ирӗк пама; патшалӑх хут ӗҫӗсене вырӑс чӗлхипе танах тӑван чӗлхепе те тума; наци республикисенче РФ Патшалӑх Думинче пӑхса тухакан кӑк халӑхсен чӗлхисене вӗрентме пӑрахма пултаракан саккуна пӑрахӑҫлама ыйтнӑ.

Чӑваш Енрен резолюцине «Ирӗклӗх» наципе культура аталанӑвӗн пӗрлӗхӗн председателӗ Дмитрий Степанов алӑ пуснӑ. Ҫавӑн пекех тутарсен «Ылтӑн Урта» юхӑмӗн ертӳҫи Данис Сафаргали, Тутар халӑх центрӗн Чуллӑ Ҫырти уйрӑмӗн пайташӗ Булат Гатин, пушкӑртсен «Күк бүре» (чӑв. Кӑвак кашкӑр) юхӑмӗш ертӳҫи Азат Сальманов тата Пушкӑрт шурсухалӗсен (аксакалӗсен) канашӗн секретарӗ Рамиль Саитов алӑ пуснӑ. Резолюцине Владимир Путина, Михаил Игнатьева, Рустэм Хамитова, Рустам Минниханова ярса панӑ.

Раҫҫей Федерацийӗнчи кӑк халӑхсен ассоциацийӗ ҫавӑн пекех тепӗр сӗнӳ хучӗ те янӑ — республикӑсенче «Вырӑс маршӗсене» ирттерме чарасси пирки.

Малалла...

ЧР Вӗренӳ институтӗнче республика шайӗнче иртнӗ «Ырӑлӑх вӗрентекенӗсем: Чӑваш Ен» конкурса хутшӑннӑ вӗрентекенсем пухӑннӑ. Унта пур районти вӗрентекенсем те хутшӑннӑ.

Педагогсен чи лайӑх сӑнӳкерчӗксӗнчен 7 курав йӗркеленӗ. Теприне Вӗренӳ институтӗнче йӗркеленӗ. Кунта ҫӗнтерӳҫӗсене чысланӑ, конкурса хутшӑннисене сертификат панӑ.

Интситута кӗнӗ ҫӗрте, вӗрентекенсен куравӗ патӗнче, педагогсене республикӑри фотограф, конкурс жюрийӗн председателӗ А.С.Абрамов кӗтсе илсе саламланӑ.

Дипломсемпе чысланӑ ҫӗре Е.В.Казакова ректор, Г.В.Николаева проректор тата А.Р.Кульева хутшӑннӑ. Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Урхас Кушкӑ шкулӗн воспитателӗ Е.М.Елегонова ку конкурсра «Пейзаж» номинацире пӗрремӗш вырӑн йышаннӑ.

Ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑна тӑвс ӗҫ хӗрӳ пырать

Шупашкарти Иван Яковлев проспектӗнчи ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑна туса пӗтерессе пурте кӗтеҫҫӗ ахӑртнех. Анчах ӑна палӑртнӑ срокран каярах хута ярӗҫ. Унта халӗ ӗҫ хӗрӳ пырать.

«ХКХ управленийӗ тата таврана хӑтлӑх кӗртесси» управленин тӗп инженерӗ Андрей Дьяков каланӑ тӑрӑх, проспектри ҫула вӗсен Республика кунӗ валли уҫмалла пулнӑ. Вӗсем ку тӗллеве пурнӑҫланӑ. Строительство йӗркеллӗ пынӑ-тӑк ӗҫченсем малтан коммуникацисене куҫарӗчӗҫ, унтан ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑна тӑвӗччӗҫ те тин ҫула уҫӑччӗҫ.

Графикран пӑрӑнни коммуникацисене куҫарас ӗҫре йывӑрлӑхсем кӑларса тӑратнӑ. Сӑмах темиҫе ҫухрӑм газ тата шыв пӑрӑхӗсем пирки. Ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑнти тӗп пайра отделка ӗҫӗсене туса пӗтернӗ. Гранит урай тата мрамор стена та хатӗр ӗнтӗ. Ӗҫченсем колоннӑсене тума тытӑннӑ. Раствор типтӗр тесе ҫав вырӑна ятарлӑ пушкӑсемпе ӑшӑтаҫҫӗ.

Суту-илӳпе курав центрӗ патӗнчи ҫӗр айӗнчен каҫмалли вырӑна раштав уйӑхӗнче уҫма палӑртнӑ.

Ксения Лачкова пьедесталӑн ҫӳлти картлашки ҫинче

Нумаях пулмасть Венгрири Будапешт хулинче панкратион енӗпе тӗнче ӑмартӑвӗ иртнӗ. Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине чӑваш спортсменки Ксения Лачкова кӗме пултарнӑ.

Ӑмӑртура чӑваш спортсменки пьедесталӑн ҫӳлти картлашки ҫине икӗ хут хӑпарма пултарнӑ. Тупӑшӑва ҫӗршыври чи вӑйлӑ спортсменсем хутшӑннӑ. Тӗрӗссипе, ентеш ылтӑн медальсем ҫӗнсе илни никамшӑн та кӗтменлӗх пулман.

Ксеня Лачковӑн тренерӗ Александр Шмелев каланӑ тӑрӑх, чӑваш пики кунашкал ӑмӑртусене хутшӑнса курнӑ. Кӑҫал вӑл Раҫҫей тата Европа чемпиончӗсенче пулнӑ, иккӗшӗнче те ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ.

О.В.Егорова Казахстанри аслӑ шкулта

И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн историпе географи факультечӗн археологи, этнографи тата регион истори кафедрин профессорӗ О.В.Егорова юпан 16-26-мӗшӗсенче Казахстан Республикинче пулнӑ. Унта вӑл ҫав ҫӗршыври аслӑ шкулсемпе ҫыхӑну йӗркелес программӑпа килӗшӳллӗн кайнӑ. Ку программӑпа килӗшӳллӗн Казахстанри чӑваш этнографине тӗпчеҫҫӗ. Кӑҫал ЧПУ тата Казахстанри Павлодар патшалӑх педагогика институчӗпе ҫыхӑнса ӗҫлеме килӗшӳ тунӑ.

Истори ӑслӑлӑхӗсен докторӗ О.В.Егорова чӑваш этнографине тӗпчес енӗпе палӑрса тӑрать. Вӑл шутра — чӑваш диаспори. Вӑл ертсе пынипе чылай ҫул тӗпчев проекчӗсем пурнӑҫа кӗреҫҫӗ.

О.В.Егорова Казахстанри аль-Фараби ячӗллӗ наци университечӗн истори, археологи тата этнологи факультетӗнче чӑвашсен этнографийӗ пирки лекци вуланӑ, вулавӑш тата музей ӗҫӗ-хӗлӗпе паллаштарнӑ. Павлодарти С.Торайгыров ячӗллӗ патшалӑх университечӗн тата ҫав хулари патшалӑх педагогика институчӗн гуманитари факультечӗсенче ӑслӑлӑх тӗлӗшӗнчен ҫыхӑнса ӗҫлесси пирки, этнографи лекцийӗсемпе ылмашӑнасси ҫинчен калаҫнӑ.

О.В.Егорова Павлодарти Туслӑх ҫурчӗпе паллашнӑ. Унта 23 наципе культура пӗрлешӗвӗ ӗҫлет.

Малалла...

Етӗрне ялӗнче чул, хӑйӑр сарса тунӑ ҫул

Авӑн уйӑхӗнче Етӗрне районӗнчи Етӗрне ялне «АиФ» корреспонденчӗ ҫитнӗ, ҫынсене пӑшӑрхантаракан ыйтӑвӑн хуравне тупма тӑрӑшнӑ. Ял ҫыннисем урама асфальт ҫул сарасса 20 ҫул кӗтеҫҫӗ-мӗн.

Журналист ҫынсене итленӗ хыҫҫӑн Етӗрне ял тӑрӑхӗн администрацине официаллӑ запрос янӑ. Халӑх каланӑ тӑрӑх, проекта 1991 ҫултах хатӗрленӗ. Ун чухне хӑйӑр та илсе килнӗ. Анчах ӑна кӑштахран кӳршӗ яла илсе кайнӑ. 1997 ҫулта проекта пурнӑҫа кӗртме 1 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Анчах ҫула туман. Юрий Шумилов каланӑ тӑрӑх, проекта те ҫухатнӑ, те ҫынсене кӑтартасшӑн пулман.

Тӗрӗссипе, халӗ икӗ ял тӑрӑхне пӗрлештернӗ. Пуҫлӑх — Людмила Чернова. Анчах вӑл унчченхи проект пирки пӗлмест. Ертӳҫӗ пуканне йышӑннӑ чухне ӑна нимӗнле проект та паман.

Журналист килсе кайнӑ хыҫҫӑн, асфальт ҫул мар пулсан та, урама чул, хӑйӑр сарма тытӑннӑ. Хальлӗхе Етӗрне ялне асфальт сарасси планра ҫук. Вӑл питӗ тӑкаклӑ ӗҫ-мӗн. Хыснара укҫа ҫук.

Юрий Шумилов каланӑ тӑрӑх, Етӗрне ялӗнче лайӑх ҫул нумаях пулмасть хута кайнӑ. Анчах унта халӑх та хутшӑннӑ-мӗн — ял ҫыннисем вырӑнти депутатсене «пысӑк ӗҫ тумашкӑн» 10-шар пин тенкӗ панӑ.

Малалла...

Анатолий Гущин актер

Ӗнер Шупашкар хула администрацийӗнче ӳнер пирки калаҫу пынӑ. Кампа? Раҫҫей театрӗн тата киновӗн актерӗ Анатолий Гущин журналистсемпе тӗлпулнӑ.

Анатолий Гущин Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ. Шкул хыҫҫӑн вӑл Щепкин театр училищинчен вӗренсе тухнӑ. Халӗ ентеш Мускавра ӗҫлесе пурӑнать. Анатолий Гущин театрта тата кинора чылай роле калӑпланӑ. Вӑл «Гагарин», «Вий», «Первый в космосе», «Грозовые ворота» картинӑсенче ӳкерӗннӗ.

Анатолий Гущин Юрий Спиридонов режиссерӑн «Обочина» чӑваш фильмӗнче те ӳкерӗннӗ. Вӑл картинӑна ырланӑ. Актер ҫав фильмӑн ӳкерӳ вӑрттӑнлӑхӗсемпе журналистсене паллаштарнӑ.

— Эпир унпа паллашрӑмӑр, тепӗр кун ресторанра тӗлпулма калаҫса татӑлтӑмӑр. Эпӗ сценари ыйтрӑм. Анчах вӗсем ӑна пӗр каҫра ҫырма шантарчӗҫ. Вӗсем 5 страница ҫырчӗҫ, сцена шухӑшласа кӑларчӗҫ. Ҫапла сӗтел хушшине ларса 5 страницӑллӑ сценӑна ӳкертӗмӗр, — аса илнӗ Анатолий Гущин.

Хула администрацийӗ актера тӑван тӑрӑхне татӑшрах килме ыйтнӑ. Леонид Черкесов ҫитес тӗлпулӑва ачасемпе йӗркелеме палӑртнине пӗлтернӗ.

Шкулсенче пултарулӑх лаҫҫисем сахал мар ӗҫлеҫҫӗ — тӗрлӗ япаласем хатӗрлеҫҫӗ: салфеткӑсем, пуканесем тата ытти. Чӑваш халӑх сайчӗ шкул ачисем ӑсталанӑ япаласене туянма шутлать. Вӗсене эпир каярах хамӑр ирттерекен конкурссенчи ҫӗнтерӳҫӗсене парнелесшӗн. Пире чӑваш эрешӗллӗ япаласем кӑсӑклантараҫҫӗ.

Пире сутас тесен чи малтанах пултарулӑх ертӳҫин (е урӑх вӗрентекенӗн) ачан ӗҫне фотоаппаратпа ӳкерсе илмелле те сӑна amartu@chuvash.org адреспа ярса памалла. Шкул ачин ӗҫӗ пире валли юрӑхлӑ пулнине хурав илсен ӑна почта урлӑ наложенный тӳлевпе ярса памалла. Шупашкара килнӗ май пире кӗртсе парсан та туянма пултаратпӑр. Пӗр ӗҫшӗн 150–300 тенкӗ тӳлеме хатӗр.

Ачасем ӑсталанӑ япаласене ҫӗнтерӳҫӗсене парне евӗр панине шута илсе эпир кашнин япалан кӗске «паспортне» хатӗрлӗпӗр: кам ӑсталанӑ, ӑҫти шкултан, кам ертсе пынипе.

Ҫитес вӑхӑтра ҫак пӗлтерӗве шкулсене ҫитерме тӑрӑшӑпӑр.

Ҫакӑн пирки newsru.com сайт хыпарлани тӑрӑх Рамблер пӗлтерет. Microsoft компани Раҫҫей шкулӗсене вӗренӳ планшечӗсемпе тивӗҫтермелли проектран тухать иккен. Проекта «Просвещение» издательствӑн директорӗсен канашне ертсе пыракан Аркадий Ротенберг ҫакланнӑ. Унӑн фончӗ санкцие лекмен, анчах Ротенбергран Америка компанийӗ сыхланас тенӗ пулать.

Хут кӗнекесене тӗрлӗ сӑлтавпа ура хунине палӑртса электрон учебниксем ҫине куҫма ӑнтӑлни ҫинчен The New York Times хаҫат каласа кӑтартнӑ. Анчах кӗтмен ҫӗртен проект йывӑрлӑхпа тӗл пулнӑ. Microsoft корпораци «Просвещение» ӑслӑлӑхпа вӗренӳ издательствипе килӗштерсе ӗҫлеме пӑрахас шут тытнӑ-мӗн. Компанире Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсен правительствипе тата юристсемпе канашланине палӑртнӑ, анчах «Просвещение» АПШ санкцине лекнине ҫирӗплетекен пулман имӗш.

Аркадий Ротенберг издательствӑн директорсен канашне пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗнче ертсе пыма тытӑннӑ. Вӑл издательство хуҫисенчен пӗри пулса тӑма хатӗрленнине пӗлтернӗ. Каярах ку информаци ҫирӗпленмен.