Республикӑра
![]() Куславкка районне хальлӗхе Иван Рожков ертсе пырать Куславкка район администрацине 2012-мӗш ҫултанпа ертсе пынӑ Валентин Колумб текех пуҫлӑх мар. Ҫак должноҫрен вӑл юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнче кайнӑ. Унччен йышӑннӑ ҫемҫе пуканран хӑтарма ыйтса вӑл хӑй ҫырнӑ-мӗн. Районти Депутатсен пухӑвӗ тунтикун иртнӗ черетсӗр ларура Валентин Колумбӑн заявленине тивӗҫтернӗ. Район администрацине вӑхӑтлӑха ертсе пыма райадминистрацин пуҫлӑхӗн ҫумне — строительство, ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхӑн пайӗн пуҫлӑхне Иван Рожкова шаннӑ. Куславккасен ертӳҫине те республика шайӗнче йӗркеленӗ комисси конкурс ирттерсе палӑртӗ, кайран кандидата районти депутатсем ҫирӗплетӗҫ. Маларах Улатӑр хула администрацийӗ пуҫлӑхӗ Александр Седов тата Етӗрне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Кузьмин пуҫлӑх пуканне пушатнӑччӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Шупашкарти ГЭСра автокран шыва ӳкнӗ. Хуралҫӑ катерпа пырса машиниста туртса каларнӑ, анчах вӑл сывлама пӑрахнӑ. «Русгидро» пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ку юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче 18 сехет те 12 минутра пулнӑ. Автокран кӗпер хӗрринчен темиҫе метр аяккарах пулнӑ. Пӑрӑхсене ҫӗкленӗ чухне автокранӑн сӑнни айккинелле кайнӑ. Ҫавна май машина Атӑла 13 метр ҫӳллӗшӗнчен кӗрсе ӳкнӗ. Машинист 63-ре пулнӑ. Крана шыв айӗнчен кӑларман-ха. Авари мӗне пула тухнине ятарлӑ комисси тӗпчет. Тӗпчевҫӗсем следстви умӗнхи тӗрӗслев ирттереҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Раҫҫейре
![]() Раҫҫейре чи хӑрушсӑр хуласен танлаштарӑмне хатӗрленӗ. Шупашкар унта малти вырӑна лекнине палӑртма кӑмӑллӑ. Ыйтӑм ирттернӗ чухне респондентсене «Эпӗ хӑрушсӑр районта пурӑнатӑп, каҫхине киле кайма хӑрамастӑп» тенине 1-10 балпа хаклама ыйтнӑ. Пӗтӗмре Раҫҫейре пурӑнакан 310 пин ытла ҫынран ыйтса пӗлнӗ. Вӗсен хуравӗсене тишкерсе танлаштарӑма хатӗрленӗ. Пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн, чи хӑрушсӑр хуласен йышне Грозный, Нижневартовск, Сочи хулисем кӗнӗ. Вӗсем малти вырӑнсене йышӑннӑ. Шупашкар 7,4 балл пухса 7-мӗш вырӑна тухнӑ. Чи хӑрушӑ хуласем — Волгоград, Шахт, Астрахань, Новокузнецк. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял хуҫалӑхӗ
![]() Патӑрьел районӗнчи Ыхраҫырминче аш-какайран продукци тӑвакан цех уҫӑлнӑ. Кунашкалли районта — пӗрремӗш хут. Унта талӑкне 3 тонна таран аш хатӗрлеме палӑртнӑ. Унран фарш, кӑлпасси, консерв, пельмень тӑваҫҫӗ. Пельмене алӑпах хатӗрлеҫҫӗ. Пӗр сменӑра 20-30 килограмм хатӗрлеҫҫӗ. Тушенкӑна лаша, ӗне какайӗнчен химикат ямасӑр тӑваҫҫӗ. Унта йӑлтах экологи тӗлӗшӗнчен таса ҫимӗҫпе, Патӑрьел районӗнчипе, усӑ кураҫҫӗ. Шӑпах ҫакӑнпа вӗсем ҫынсен юратӑвне ҫӗнсе илесшӗн. Ку – вӑраха тӑсӑлакан проект. Цех шкулчченхи тата шкул ӳсӗмӗнчи ачасем валли апат хатӗрлес енӗпе те ӗҫлесе пӑхасшӑн. Цеха виҫӗмҫулах хута яма тытӑннӑ. Фермер проекта пурнӑҫа кӗртес тесе 36 миллион тенкӗ кӗсйинчен кӑларса хунӑ. Ҫапла майпа ялти 13 ҫын валли ӗҫ вырӑнӗ тупӑннӑ. Сӑмах май, кӑрлач уйӑхӗнче Шӑнкӑртам ял тӑрӑхӗнче те тепӗр комплекс уҫасшӑн. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗнче Чӑваш халӑх ӳнерҫин Праски Виттин куравӗ уҫӑлнӑ. Унта унӑн Венгрире, Испанире, Германире, Болгарире, Хорватире ӳкернӗ картинӑсемпе паллашма пулать. Виталий Петрович ҫулҫӳревре нумай пулнӑ. Ку курав Праски Виттин ретроспектива пултарулӑхӗ теме пулать. Унта 1980-2015 ҫулсенче ют ҫӗршывра ӳкернӗ картинӑсем кӗнӗ. Ӳнерҫӗ каланӑ тӑрӑх, вӑл кирек ӑҫта та чарӑнса ӳкерме пултараять. Ӑна йӑлтах интереслентерет: пляжра выртакансем, урамра сутакансем, ахаль ҫынсем… Ӳнерҫӗ куҫӗ тӗлне лекнӗ кирек мӗнле япалана та тарӑн шухӑшлӑ ӳкереет. Праски Витти кирек ӑҫта кайсан та каялла картинӑсемпе таврӑнать. Тӑванӗсем каланӑ тӑрӑх, ӳнерҫӗ яланах хаваслӑ. Пӗр япала ҫеҫ канӑҫсӑрлантарать ӑна: хӑйӗн мастерской ҫук. Унӑн 600 ытла ӗҫ. Курава лекнисем — пӗр пайӗ ҫеҫ. Унӑн ӗҫӗсемпе чӳкӗн 20-мӗшӗччен паллашма пулать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
![]() Валентина Матвиенко ЧР Элтеперне Михаил Игнатьева ача-пӑча омбудсменӗн должноҫне сыхласа хӑварма ыйтнӑ. Кун пирки спикера РФ Президенчӗ ҫумӗнчи ачасен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑй Анна Кузнецова каланӑ-мӗн. Аса илтерер: нумаях пулмасть Чӑваш Енре ачасен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑй должноҫне пӑрахӑҫлама йышӑннӑ. Унччен ку яваплӑх Вячеслав Рафинов ҫинче пулнӑ. Ку тивӗҫе ҫынсен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑя панӑ. Анчах ҫакна Анна Кузнецова хирӗҫлет. Унӑн шухӑшӗпе, регионсенче хыснари укҫа-тенке перекетлес тӗллевпе ку дожноҫе пӗтерни ачасен лару-тӑрӑвне япӑхлатать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Кӗнеке хуплашкин варианчӗ Консантин Ишутов блогер паян хӑйӗн страницинче Чӑваш Ен Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа ҫыхӑннӑ анекдотсен пуххине хатӗрленине пӗлтернӗ. «Пичет валли никӗсне хатӗрлесе ҫитернӗ. Хальхи вӑхӑтра кӗнеке хуплашкин темиҫе варианчӗ тата кӗнеке валли редакциленӗ 46 страница хатӗр», — ҫырнӑ республикӑри паллӑ блогер. Анчах стилистика енчен хальлӗхе тӗрӗслемен иккен. Ку енӗпе пулӑшакан тупӑнсан автор хапӑл тӑвасса пӗлтерет. Кӗнекене К. Ишутов 64 страницӑран хатӗрлесшӗн. Капла туни, ун шучӗпе, пичет валли вырӑнлӑрах. Формачӗ А5 пулӗ. Кӑларӑма автор темиҫе пайран йӗркелесшӗн. Пысӑках мар тиражпа кун ҫути кӑтартакан пичет кӑларӑмне Раҫҫейри кӗнеке палати валли те пӑхса хӑварасшӑн, ыттине тус-юлташӗпе паллаканне парнелесшӗн. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Аҫтӑрхан хулинче ҫӗркаҫ Чӑваш Енри каччӑ икӗ пикене ҫапса хӑварнӑ та сиккипе тарнӑ. Машинӑпа та мар, ҫуранах вӗҫтернӗ вӑл. «ВАЗ-2112» автомобильпе пыраканскер 15 тата 16-ри пӗртӑвансене шар кӑтартнӑ. Пикесем автобус чарӑнӑвӗнчен килелле утнӑ. Анчах темшӗн тротуарпа е ҫул айккипе мар, ҫулӑн сулахай енӗпе утнӑ. Шурӑ тӑкӑрлӑкран Гончаров тӑкӑрлӑкӗ енне каякан машина хӗрсене те асӑрхаман-ши — вӗсем ҫине кӗрсе кайнӑ. Аманнӑскерсене пульницӑна ӑсатнӑ. Машина хуҫи автомобиле лартса хӑварсах тарнӑ. Вӑл тӑрӑхри йӗрке хуралҫисем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫынсене амантнӑ машинӑна Чӑваш Республикинче регистрациленӗ. Асӑрханусӑр каччӑна халӗ Аҫтӑрханти пакунлисем шыраҫҫӗ, вӑл ӑҫтине пӗлтерме ҫынсене те пулӑшма чӗнсе калаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сумлӑ сӑмах
Культура
Белоруссире пурӑнакан Дмитрий Михлеев кинорежиссера Чӑвашра курман-илтмен ҫын теме ҫук. Юлашки хут вӑл пирӗн тӑрӑха тӑватӑ ҫул каялла килсе кайрӗ, Шупашкарти кинофестиваль программипе килӗшӳллӗн хӑйӗн тӗрлӗ ҫулта ӳкернӗ фильмӗсене кӑтартрӗ, пултарулӑх вӑрттӑнлӑхӗсем ҫинчен каласа кӑтартрӗ. Астӑватӑп, ӑна уйрӑмах телевидени журналисчӗсем «юратса пӑрахрӗҫ», юлашки хыпарсенче чӑвашла тата вырӑсла вӑрӑм интервьюсем кӑтартрӗҫ, тӳрӗ эфир йӗркелесех «кӗрлерӗҫ». Шӑпах ҫав тӗле Чӑваш кӗнеке издательствинче Дмитрий Никаноровичӑн «Ось земли» ятпа повеҫсемпе калавсен тата киносценарисен пуххи пичетленсе тухнӑччӗ, ун пирки те пичетпе телевидени ҫӑвара шыв сыпса лармарӗ. Паллӑ режиссера Чӑваш патшалӑх университетне чӗнсе студентсемпе куҫа-куҫӑн калаҫтарчӗҫ. Ун сасси хаҫат-журналсенче кайран та тӑтӑшах илтӗнчӗ, телевидени вӑл ӳкернӗ фильмсене уйрӑм ярӑм туса кӑтартрӗ. Режиссер хӑйӗн чи лайӑх фильмӗсене Электронлӑ тата кинодокументаци архивне парнелерӗ. ...Мӗтри пиччепе эпӗ 15 ҫул каяллах ҫырупа паллашнӑччӗ. «Советская Чувашия» хаҫатра ӗҫленӗ май унран сӑвӑсем ярса пама ыйтрӑм. |
Вӗренӳ
![]() Уява валли Кристина Бормотина тата Катя Морозова хатӗрленӗ тӗлӗтермӗшсем Хырхӗрри тӗп шкулӗнче ҫак кунсенче пиллӗкӗмӗш-улттӑмӗш класс вӗренекенӗсем валли кӗрхи уяв пулса иртнӗ. Кӑҫалхи уява пиллӗкӗмӗшсем хатӗрленӗ. Сӑмах май, вӗсем ҫак вӗренӱ ҫулӗнче ҫеҫ пӗрле вӗренме тытӑннӑ: маларах класри вунвиҫӗ ачаран ҫиччӗшӗ шкулӑн Вӑрманхӗрри Чурачӑк уйрӑменче ӑс пухнӑ. Уява Женя Хлебникова тата Наташа Лепешкина ертсе пынӑ. Маттур хӗрачасем тӗрлӗрен тупӑшусем ирттернӗ, тупмалли юмахсен тупсӑмӗсене шыраттарнӑ. «Пӗчӗк пике» ячӗшӗн ятарласа хӗрачасем валли хатӗрленӗ тупӑшу ирттернӗ. Пике ята харӑсах икӗ хӗрача — Вика Коновалова (6-мӗш класс) тата Катя Михеева (5-мӗш класс) — тивӗҫнӗ. Куракансем те ахаль ларман: тӗрлӗрен ыйтусен тупсӑмӗсене шыранӑ, ҫӗнтерӱҫӗсене алӑ ҫупса хавхалантарнӑ. Уяв хавас кӑмӑл-туйӑмпа иртнӗ, вӑхӑт иртни те сисӗнмен. Ҫапла ҫав вӑл: пӗр-пӗрне итлеме пӗлсен, ӑнланса пырсан, юлташсен ҫитӗнӗвӗшӗн савӑнма пӗлсен, туслӑх туйӑмӗсене мала хурсан – пурнӑҫ урапи те малалла ҫӑмӑлрах ӑнтӑлать (чупать). |
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (10.05.2025 03:00) пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 749 - 751 мм, 6 - 8 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мӗтри Ваҫлейӗ, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Кӗҫтӳк Кольцов, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Куснар-Иванов Станислав Александрович, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Якимов Сергей Александрович, агроном, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ агрономӗ вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |