Чӑваш Енре «Земство тухтӑрӗ» патшалӑх программи ӑнӑҫлӑ пурнӑҫланса пырать. Вӑл пулӑшнипе ҫамрӑк тухтӑрсем ялсене ӗҫлеме каяҫҫӗ. Куншӑн вӗсене 1 миллион тенкӗ параҫҫӗ.

Ҫак программӑна 2017 ҫул вӗҫӗччен тӑсма йышӑннӑ. Эппин, ҫамрӑк тухтӑрсем ялсене тата кайӗҫ.

Программа пурнӑҫланнӑранпа Чӑваш Енре 315 тухтӑр ялти пульницӑсене ӗҫлеме вырнаҫнӑ. Вӗсенчен 36-шӗ пӗлтӗр ӗҫ вырӑнӗллӗ пулнӑ. Ҫамрӑк тухтӑрсем яла килес енӗпе Канаш районӗ мухтанпа пултарать. Унта 49 медик килнӗ. Патӑрьел районне вара – 39 тухтӑр. Муркаш районне – 32, Шупашкар районне – 30, Комсомольски районне – 19, Красноармейски районне – 18, Хӗрлӗ Чутай районне 18 тухтӑр килнӗ.

Сӑмах май, кӑҫал тухтӑра 1 миллион тенкӗ парас вӑхӑт тӑсӑлать. Унччен календарьти 30 кунра панӑ пулсан халӗ – 30 ӗҫ кунӗнче.

Николай Каргин

Ӗнер, пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Чӑваш Енре харӑсах темиҫе кадр ылмашӑвӗ пулса иртрӗ: Владимир Викторова сывлӑх сыхлав министрне ҫирӗплетрӗҫ, Чӑваш Енри Гостехнадзора ертсе пыма Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗнче ӗҫленӗ Сергей Вязовские лартрӗҫ.

Унсӑр пуҫне тата улшӑну пулчӗ: ЧР Элтепер Администрацийӗн Ертӳҫин пӗрремӗш ҫумне — Шалти политика управленийӗн пуҫлӑхне Лариса Арсентьевана ЧР ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗн ҫумне шанчӗҫ. Вӑл вырӑн министрӑн ҫумӗ пулса ӗҫленӗ Елена Сапаркинӑна республикӑри ачасен правине хӳтӗлекен уполномоченнӑя суйланӑ хыҫҫӑн пушаннӑччӗ.

Лариса Арсентьева йышӑннӑ пукана Николай Каргина пачӗҫ. Унччен вӑл Шупашкар хула администрацийӗнче муниципалитет тӗрӗслевӗн управленийӗн пуҫлӑхӗнче тӑрӑшнӑ. Николай Каргин 1970 ҫулта Муркаш районӗнчи Мемеккасси ялӗнче ҫуралнӑ.

Пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Чӑваш Ене футбол енӗпе РФ тава тивӗҫлӗ тренерӗ Валерий Газзаев килет. Вӑл кунта футбол тренерӗсемпе тӗл пулӗ.

Паллӑ тренер 40 ҫулти тата аслӑрах ҫынсен хушшинче иртекен хӗллехи ӑмӑртӑва ҫитсе курӗ. Вӑл «Труд» стадионта 12 сехетре пуҫланать.

Ҫав кунах Валерий Газзаев вырӑнти футбол тренерӗсемпе курнӑҫӗ. Вӗсем регионти футбол аталанӑвне сӳтсе явӗҫ.

Сӑмах май, Валерий Газзаев — 1980 ҫулта иртнӗ Олимп вӑййисен пӑхӑр призерӗ. Вӑл халӗ РФ Патшалӑх Думин Спорт комитечӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ.

Вадим Николаев

РФ Федераци Канашне Чӑваш Енрен сенатора суйланӑ Вадим Николаев Валентина Матвиенко спикер умӗнче аван мар лару-тӑрӑва лекнӗ. Ҫитменнине тата ларӑва Интернет урлӑ трансляциленӗ.

Сенаторсем «Об обязательном страховании гражданской ответственности владельцев транспортных средств» (чӑв. Транспорт хатӗрӗсен хуҫисен гражданла яваплӑхне обязательнӑй йӗркепе страхласси ҫинчен) федераци саккунне улшӑну кӗртессине пӑхса тухнӑ.

Ҫӗнӗлӗх пирки профильлӗ комитет ертӳҫин ҫумӗ Николай Журавлев сӑмах вӗҫлесе ытти депутат саккуна сӳтсе явнӑ хыҫҫӑн Вадим Николаев транспорта хӑш вӑхӑтра юсамаллине палӑртнипе палӑртманнипе кӑсӑкланнӑ. Ӑна вара маларах докладчик та асӑнса хӑварнӑ.

«Ларӑва хатӗрленнӗ чух саккуна вуламалла, Вадим Иванович», — тенӗ Валентина Матвиенко спикер.

Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗ умӗн Чӑваш Енре ҫулсеренех «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурс иртет. Республикӑн Культура министерстви, Чӑваш Енри Театр ӗҫченӗсен пӗрлешӗвӗ тата республикӑри театрсем пӗр шухӑшлӑн йӗркелекен конкурса яланах хамӑр патри тӳресем хаклаканччӗ. Кӑҫал ютри ҫынсем те комисси йышне лекнӗ.

«Советская Чувашия» хаҫатӑн журналисчӗ Рита Кириллова пӗлтернӗ тӑрӑх, тӳресен ертӳҫи — театр критикӗ, искусствоведени кандидачӗ Ирина Мягкова. Унсӑр пуҫне йышра Ӗпхӳри «Нур» тутар театрӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Дина Давлетшина, Чӗмпӗрти пукане театрӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Олеся Кренская пур. Вӗсен пӗтӗмпе тӑхӑр спектакль пӑхса хакламалла.

Ҫӗнтерӳҫӗсене К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче чыслӗҫ.

Паян, пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Шупашкарта федерацин Атӑлҫи федераци округӗнчи регионсенчи саккун кӑларакан органсен пайташӗсем канашланӑ. Йӑлана кӗнӗ пуху черетленсе тӗрлӗ регионта иртет. Хальхинче Шупашкара килнӗ.

Чӑваш Енӗн тӗп хулинче пуҫтарӑннӑ хӑнасене тӗрлӗ ҫӗре илсе кайса кӑтартнӑ. Паянхи ларӑвӑн кун йӗркине кӗртнӗ тепӗр пысӑк ыйту – йӑлари хытӑ каяшсене тирпейлесе ҫыхӑннӑ ыйту. Ҫавна май кӳршӗллӗ регионтан килнисене ҫав енӗпе ӗҫлекен е унпа ҫыхӑннӑ объектсене кайса кӑтартнӑ: Шупашкарти «Заовражная» шыв тасатакан станцие, Ҫӗнӗ Шупашкарти ҫӳп-ҫап полигонне тата ҫӳп-ҫапа уйӑракан савута, Биологилле тасатмалли сооружение.

Ӗҫ кунне вӗҫленӗ май Правительство ҫуртӗнче анлӑ лару иртнӗ. Унта РФ Президенчӗн федерацин Атӑлҫи округӗнчи тулли праваллӑ пайташӗн ҫумӗ Игорь Паньшин хутшӑннӑ.

Ефим Никитина асра тытса чечек хунӑ

Пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Вӑрмар районӗнчи Арапуҫӗнчи Культура ҫуртӗнче Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Ефим Никитин ҫуралнӑранпа 105 ҫул ҫитнине асӑнса уява пуҫтарӑннӑ.

Арапуҫӗнче 1912 ҫулта ҫуралнӑ сумлӑ ентешне манманнине палӑртакан мероприятие район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Тихонов, вӑрмарсен Шупашкарти ентешлӗхӗн ертӳҫи, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Чӑваш пукане театрӗн илемлӗх ертӳҫи Юрий Филиппов, Чӑваш радио шеф-редакторӗ Ольга Туркай, Чӑваш Республикинчи ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫин ҫумӗ Василий Пушкин хутшӑннӑ.

Пуҫтарӑннисем Ефим Никитин Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннине асра тытса ялти палӑк умне (сӑмахӑм — вӑрҫӑра вилнисене асра тытса лартни пирки) чечек те хунӑ.

Ефим Никитин — 15 пьеса авторӗ. Унсӑр пуҫне вӑл чӑн-чӑн сцена ӑсти пулнӑ.

Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ тӗлне Ҫӗнӗ Шупашкара кӗнӗ ҫӗрте вырнаҫнӑ чарӑнӑва каялла тавӑрма шантарнӑ. Кун пирки Михаил Игнатьев Элтепер ӗнер, пушӑн 23-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкар ҫыннипе тӗл пулнӑ хыҫҫӑн пӗлтернӗ.

Хулари Совет урамӗн 73-мӗш ҫурчӗ патӗнчи чарӑнӑва ҫул ҫаврине юсанӑ хыҫҫӑн пӗтернӗ пулнӑ. Ҫав вӑхӑтрах Шупашкар енчен килекенсем валли хӑварнӑ. Сӑмах «19-мӗш шкул» чарӑну пирки пырать. Тӗлпулура Галина Филиппова ҫынсен нуши пирки каласа панӑ: «Чарӑну малтан пурччӗ. Ҫул ҫаврине юсанӑ хыҫҫӑн Шупашкар енчи чарӑну юлчӗ, Ҫӗнӗ Шупашкар енчийӗ вара ҫухалчӗ. Ҫӑкӑ халӑха кансӗрлет».

Чӑваш Ен Элтеперӗн администрацийӗнче хыпарланӑ тӑрӑх ку тӗлӗшпе ӗҫе пуҫӑнма Михаил Васильевич Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхне Игорь Калиниченкӑна хушӗ, ӗҫ-пуҫ мӗнле пынине хӑй тӗрӗслесе тӑрӗ.

Иккӗмӗш ҫавра. Чӗре кӑварне таптакансем

«Эпир хамӑр ӑсласа илме хӑтланнин тӗллевӗ пирки ак мӗн калам: шухӑшлавра пирӗн ансат тата куҫа курӑнман утӑм тума май, вырӑн хатӗрлемелле. Пур-ӑ-нӑҫ (бытие) ҫынна — тӗшши-тупсӑмӗ тӗлӗшӗнчен — хӑйӗн ытамне йышӑнма пултартӑрччӗ. Хатӗрлекен шухӑшлавра кирек епле пӗр шухӑшлӑ шухӑшлав та вырӑнлӑ. Пӗлтерӗш тата усӑ пирки ӑшталанни ҫук кунта. Ку вӑл — ака вӑхӑчӗ. Акаканнисем, тен, ни калча шӑтнине, ни пучах тулнине кураймӗҫ. Вырма тухӑҫӗ пирки те пӗлеймӗҫ. Вӗсен ака ӗҫне хатӗрлемелле. Акана тухиччен суха тумалла. Унччен вара уйне тупмалла, ака-сухана юрӑхлӑ тумалла. Туйӑм-сисӗмре тупӑнӗ ҫак уй. Чи кирли — ҫак уя илсе каякан ҫулпа пырасси. Ҫав уя тухакан эпир пӗлмен ҫулсем тӗнчере пайтах. Анчах кашни шухӑшлакана пӗр ҫул кӑна панӑ. Ку вӑл — ун ҫулӗ. Каллӗ-маллӗ, каллӗ-маллӗ ҫӳремелле ҫав ҫула такӑрлатма. Ҫак ҫул ҫинче кӑна (урӑх ниҫта та мар) пӗлме май пуррине калама хӑнӑхиччен ку ҫул нихҫан та ун пулмӗ» (Хайдеггер Мартин. Слова Ницше «Бог мертв» // Вопросы философии.

Малалла...

Чӑваш Енри ҫынсем те Инҫет Хӗвелтухӑҫӗнче ҫӗр лаптӑкӗ илме пултарасси пирки унччен ҫырса кӑтартнӑччӗ. Пирӗн ентешсем унта лаптӑк илес тесе заявлени ҫырса панӑ.

«Инҫет Хӗвелтухӑҫӗнчи гектар ҫинчен» саккунӑн виҫҫӗмӗш тапхӑрне пурнӑҫласси Раҫҫейре нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнче пуҫланнӑ. Ҫак тапхӑрта ҫӗршыври 17 пин ытла ҫын унта ҫӗр лаптӑкӗ илесси пирки заявлени ҫырнӑ. Пирӗн республикӑра пурӑнакан 50 ҫын та унта ҫӗр лаптӑкӗллӗ пуласшӑн.

Аса илтерер: ҫӗр лаптӑкне пилӗк ҫуллӑха параҫҫӗ. Кайран ӑна тара илме е харпӑрлӑха куҫарма пулать.