Шупашкарта каллех ача чӳречерен тухса ӳкнӗ. Суранланнӑскере пульницӑна илсе ҫитернӗ.

Ку утӑ уйӑхӗн 31-мӗшӗнче ирхи 7 сехет те 50 минутра Богдан Хмельницкий урамӗнче пулнӑ. Ача иккӗмӗш хутри чӳречерен тухса ӳкнӗ. Ахӑртнех, вӑл москитлӑ сетка ҫине таяннӑ.

Утӑ уйӑхӗн 24-мӗшӗнче те Шупашкарта ҫакнашкал тӗслӗх пулнӑ. Октябрь: 50 ҫул урамра 5-ри ача тухса ӳкнӗ. 23 сехетре диспетчер службине хӗрарӑм шӑнкӑравланӑ та хваттере кӗрейменнине пӗлтернӗ. Ҫӑлавҫӑсем вырӑна ҫитнӗ, алӑка ҫӗмӗрсе кӗнӗ. Унта юлнӑ арҫын ача чӳречерен тухса ӳкнӗ-мӗн.

«Фармаци» предприяти Улатӑрти 119-мӗш аптеки пуҫа минретекен шӗвек сутнӑ. Кӑҫалхи ҫур ҫулта пӗтӗмпе — 240 штук.

Габапентин япалаллӑ препарата эпилепсипе аптӑракансем валли туса кӑлараҫҫӗ. Ӑна тухтӑр рецепчӗпе ҫеҫ сутмалла. «Фармаци» предприятин республикӑри мӗнпур аптекине пурӗ те 11 штук кӑна илсе кайнӑ, вӗсенчен тӑваттӑшне ҫеҫ сутнӑ вӑхӑтрах Улатӑрта ӑна черет тӑрса пек туяннӑ.

Ӗнер Чӑваш Ен Элетперӗ Михаил Игнатьев ирттернӗ Правительство канашлӑвӗнче препарата пули-пулми сутни пирки хытах калаҫу сиксе тухнӑ. Михаил Игнатьев республикӑн сывлӑх сыхлав министрне Владимир Викторова тӗплӗ тӗрӗслеме хытарсах каланине кура министр итлеме шантарнӑ, каланине пурнӑҫласа ку факта тӗрӗслеме пулнӑ.

Шупашкар районӗнчи Чаканар ялӗ ҫывӑхӗнче темиҫе ҫул каялла пулнӑ авари халӗ те ҫынсен асӗнчен тухмасть. Ун чухне арӑмӗпе упӑшки вилнӗ, вӗсен хӗрӗ 10 уйӑх комӑра выртнӑ хыҫҫӑн сывлама пӑрахнӑ. Ывӑлӗ ҫеҫ чӗрӗ юлнӑ. Вӑл та пулин сусӑра тухнӑ.

Нумаях пулмасть ҫак аварире айӑплӑ ҫынна УДОпа колонирен кӑларнӑ. Ҫакӑ аварире шар курнӑ ҫынсен тӑванӗсене питех те тӗлӗнтернӗ. Вӗсем ку ӗҫе Аслӑ суда пӑхса тухма ыйтнӑ.

Ҫак кунсенче суд тавӑҫа пӑхса тухнӑ. Аса илтерер: руль умне ӳсӗрле ларса авари тунӑ Сергей Белова ун чухне 8 ҫуллӑха колоние ӑсатнӑ. Анчах вӑл ирӗке 5 ҫул маларах тухнӑ. Адвокачӗ ӗнентернӗ тӑрӑх, вӑл тӳрӗ ҫул ҫине тӑнӑ, ирӗке тухсанах ӗҫе вырнаҫнӑ.

Шар курнӑ ҫынсем Белов малтанах икӗ ҫын вилнӗшӗн ҫеҫ явап тытма шухӑшланине шута илме ыйтнӑ. Пӗчӗк хӗрача комӑра выртнӑ хыҫҫӑн, приговор янӑрасан, ҫеҫ пурнӑҫран уйрӑлнӑ имӗш. Айӑпланнӑ ҫын Улатӑр районӗн сучӗ УДО пирки ыйтӑва пӑхса тухас умӗн ҫеҫ кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен тӑкак кӳнине саплаштарма тытӑннӑ.

ЧР Аслӑ сучӗ Белова каялла колоние тавӑрмалла тесе йышӑннӑ. Арҫын суд ларӑвне килмен, колоние унӑн хӑйӗнех ҫитмелле.

Иртнӗ эрнере Шупашкарта тата Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакансем ырӑ мар шӑршӑ кӗнине туйнӑ. Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ ку лару-тӑру пирки пӗлет. Анчах Шупашкар хула администрацийӗ лайӑх мар шӑршӑ ӑҫтан кӗнине уҫӑмлатайман-ха.

Роспотребнадзор специалисчӗсем сывлӑшра аммиак пуррине тупса палӑртнӑ. Анчах унӑн виҫи хӑрушла нумай мар, ҫавна май вӑл халӑха сиен кӳмест.

Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ ҫак ырӑ мар шӑршӑ хӑш предприятирен тухма пултарнине палӑртнӑ-ха, анчах кун пирки официаллӑ майпа хальлӗхе пӗлтермен.

Борис Чиндыков ҫыравҫӑ, тӑлмач, драматург

Паян Борис Чиндыков ҫыравҫӑ, драматург, тӑлмач черетлӗ ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ку хыпара «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗн хастарӗ Дмитрий Степанов халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче пӗлтернӗ.

«Чӑваш нацин чӑн пултаруллӑ ывӑлӗ, хальхи вӑхӑтри шухӑшлавҫӑ, элтешӗмӗр, юнташӑмӑр, тӑван чӑваш чӗлхемӗре тӗлӗнмелле тарӑн сисме-туйма пултаракан», — тесе хаклать вӑл Борис Чиндыкова.

«Борис пичче, эпир, «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗн хастарӗсем, сана ҫуралнӑ кунпа чун-чӗререн саламлатпӑр. Сан пултарулӑх ӗҫӗнче хӑватлипе ҫӗнни, чӑваша татах та ытларах чӑвашлантараканни тупӑнсах тӑтӑр! Чыс та мухтав сана», — тенӗ унта.

«Борис Чиндыков «Тӑван Атӑл» журналӑн литература тишкерӗвӗпе публицистика пайӗн пуҫлӑхӗнче, «Лик Чувашии» журналӑн тӗп редакторӗнче ӗҫленӗ. Хӑй вӑхӑтӗнче «Аван-и» (1990–1993) тата «Реклама и объявления» (1992–1993, хальхи вӑхӑтра Шупашкарта «Почтовый экспресс» ятпа тухса тӑрать) хаҫатсем кӑларнӑ. Чӑваш рекламин чи талантлӑ креаторӗ тата копирайтерӗ шутланать. Чӑваш аталану партийӗн, «Сансӑр» тата «Teen/Тин» юрӑ ушкӑнӗсен, «Аван-и» хаҫат ячӗсене шутласа тупнӑ, Чуваш.

Малалла...

Вячеслав Оринов

Паян Чӑваш Енӗн культура, нациольноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗн ҫумӗ Вячеслав Оринов утмӑл ҫул тултарнӑ.

Вячеслав Оринова тӑван республикӑмӑрта тӳре-шара пулнинчен ытла режиссер тата актер евӗр пӗлеҫҫӗ пулӗ. Вӑл Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Сӗренкасси ялӗнче ҫуралнӑ. Шупашкарти музыка училищинчи актерсене хатӗрлекен уйрӑмра тата Мускаври В.В. Луначарский ячӗллӗ театр институтӗнче режиссерсене хатӗрлекен факультетра вӗреннӗ.

Зоя Яковлева режиссер калашле, унӑн пӗтӗм пурнӑҫӗ Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗпе ҫыхӑннӑ. Унта ӗҫленӗ чухне вӑл 25 ытла сӑнар калӑпланӑ.

Режиссер И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче, Культура институтӗнче те вӑй хунӑ. Кинофильмсем те вӑл пӗрре кӑна мар ӳкернӗ.

Алексей Московский эстрада юрӑҫи «Контрактра» халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче хитре сасӑллисене шыранине пӗлтернӗ.

Шоу-бизнесра хӑйсене туптама хатӗр пултаруллӑ ҫынсене аталантарма укҫа хывса пулӑшма хатӗррине палӑртнӑ май анкетӑсене boss.aleksm@mail.ru электрон адреспа йышӑннине каланӑ. Сцена ӑсти пулас текенсене Чӑвашран та, республика тулашӗнчен те йышӑнаҫҫӗ.

Сӑмах май, Алексей Московскийпе ҫыхӑннӑ тепӗр хыпар та пӗлтерер. Ӑна «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Самант» журналӗн иртнӗ уйӑхри номерӗнче хыпарланӑ. Московский жилетне аукционта сутнӑ. Света ятлӑ пике ҫак тума 19 пин тенкӗпе туяннӑ. Ӑна Ирина ятлӑ хӗр те илме ӗмӗтленнӗ. Анчах — 2 пин ҫурӑпа. Ирина ӗҫлекен парикмахер салонне Московский ҫӳҫ кастарма ҫӳрет иккен.

Питӗрти патшалӑх университечӗн преподавателӗ Мария Кошелева

Финпа угр ҫамрӑкӗсен тӗнчери пӗрлӗхӗн академийӗ ҫак уйӑхӑн 8-мӗшӗнче вебинар ирттерет. Ӑна йӗркелекенни — Питӗрти патшалӑх университечӗн преподавателӗ Мария Кошелева.

Ҫамрӑк ӑсчах — вепс хӗрӗ. Аслӑ шкул преподавателӗ вебинарта тӑван чӗлхине тишкерсе каласа кӑтартӗ. Вебинар каҫхи 17 сехет те 30 минутра пуҫланӗ. Унта хутшӑнма регистрациленес тесен ҫак каҫӑпа иртмелле: https://mafun.clickmeeting.com/veps/register.

Вебинар пирки Дмитрий Степанов «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗн Фейсбукри страницинче паян ирпе пӗлтернӗ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, вепс чӗлхипе паллашма йыхравлакан Мария ӑшӑ тинӗс тата кофе юратать.

Вепс чӗлхин корпусне ҫак каҫӑпа вырнаҫтарнӑ: http://vepsian.krc.karelia.ru/about/. Вепс вики каҫҫи —

https://vep.m.wikipedia.org/wiki/Pälehtpo’.

Пӗлтӗрхи Чунҫӳрев пирӗн халӑхӑн мӑн аслашшӗсем пурӑннӑ вырӑна — Хӑнахура — кайса килнӗччӗ. Унта вӗсем пысӑк чул лартса вӑл вырӑнта Аслӑ Пӑлхар патшалӑхӗ пулнине ҫирӗплетсе хӑварнӑччӗ.

Пӗлтӗр лартнӑ чул мӗнле тӑнине пӑхма чӑваш хастарӗсем Хӑнакура (Фанагорине) кӑҫал тепре ҫитнӗ. Шупашкартан автобуспа 43 ҫын, тата уйрӑммӑн Мускавран тӑваттӑн. Владимир Болгарский каласа панӑ тӑрӑх вырӑнтисем чула кӑшт куҫарнӑ. Туристсем чул патӗнче тӳлевсӗр ан ӳкерӗнччӗр тесе ӑна карта хыҫне лартнӑ. Сӑмах май, ку чул палӑк Хӑнакурта ҫӗре чавса шыранӑ вырӑнта (е тепӗр май каласан, раскопкӑсем патӗнче) ларать. Туристсене унта тӳлевлӗ кӗртеҫҫӗ — хакӗ 150 тенкӗ. Экскурси вара шӑп та лӑп чул палӑк патӗнчен пуҫланать.

«Чулпа асамлӑ япаласем пулса иртеҫҫӗ. Эпир ҫитес умӗн вӗсем [вырӑнтисем] чулне хӑйсем куҫарма тытӑннӑ. Троссемпе кӑкарса тракторпа хӗрес хыҫне куҫарнӑ, анчах та ҫӗклеймен. 4 тоннӑллӑ чул чӑвашсемсӗр ҫӗкленесшӗн пулман», — пӗлтерчӗ Владимир Болгарский. Чӑвашсем ҫитнӗ хыҫҫӑн вара чулне ҫӗклесе лартнӑ, сӑрланӑ, вырнаҫтарса лартнӑ. Чул йӗри-тавра тимӗртен чӑвашла юпасем вырнаҫтарса сӑнчӑрсемпе картланӑ.

Малалла...

Канаш хулинче утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче шывпа тивӗҫтерессине чакарнӑ. Пурӑнмалли ҫуртсене, социаллӑ объектсене, организацисемпе предприятисене шыв виҫеллӗ пырса тӑма пуҫланӑ.

Республикӑри хӑш-пӗр муниципалитетра газ тата ҫутӑ укҫине вӑхӑтра тӳлесе пыманран парӑм пухӑнса кайнине Чӑваш халӑх сайчӗ те ҫырман мар. Энергопурлӑхпа тивӗҫтерекен монополистсем ку ыйтупа темиҫе хутчен те канашлу ирттернӗ. Канашра парӑм самаййине кура Чӑваш энергосбыт компанийӗ хулари «Водоканал» предприятие ҫутӑ парассине чакарнӑ. Насуссенчен улттӑшӗ ҫеҫ ӗҫленӗ. Пусӑм пӗчӗккипе шыв 4–5-мӗш хутсене ҫитеймен.

Канашри шыв ыйтӑвне ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлура хускатнӑ. «Шыв ҫуккипе тӗрлӗ чир-чӗр пуҫарса яма эпир пултараймастпӑр. Шыв каҫа валли пултӑр», — тенӗ Михаил Игнатьев.

ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, шыв парса тӑрассине каҫ енне Канашра йӗркелесе янӑ.