Пуш уйӑхӗн 13-мӗшпе 18-мӗшӗсенче пирӗн сайт ҫак хыпарсене ҫутатрӗ (вӗсене ытти чухнехи пекех чи нумай пӑхни тӑрӑх вырнаҫтарнӑ):

• Владимир Викторова мӗнле ӑшӑ пукан лекме пултарасси пирки систертӗмӗр;

• Малти вырӑна тухма пирӗн сайта тишкерсе те пултарасси ҫинчен пӗлтӗмӗр;

• Электронлӑ сӑмахсарсен сайчӗ ҫӗнӗ словарьпе пуянланни ҫинчен каласа патӑмӑр;

• Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ кӑҫал та иртесси пирки пӗлтертӗмӗр;

• Ҫӗрпӳ районӗн пуҫлӑхӗн пуканӗ каллех пушанни ҫинчен хыпар тухрӗ;

• Борис Чиндыков хатӗрленӗ кӗнекесене тӗп хуламӑрти университетра хӑтлани ҫинчен хыпарларӑмӑр;

• Шуршӑл ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне мӗне пула пӗр кунне икӗ хут тытса чарни пирки каласа патӑмӑр;

• Элтепер район пуҫлӑхӗсене мӗншӗн ятланине уҫса патӑмӑр;

• Жириновский «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» депутачӗсене мӗн сӑлтава пула персе пӑрахма шут тытнине пӗлме пултартӑр;

• Чӑваш Ен прокуратурине Патшалӑх Канашӗ кама шанма йышӑннине пӗлтертӗмӗр.

Малалла...

Кинематографистсем канашлаҫҫӗ

Кӑҫал Пӗтӗм чӑвашсен III «Асам» кинофестивалӗ чӳк уйӑхӗн 13–17-мӗшӗнче иртӗ. Ку йышӑнӑва Чӑваш кинематографисчӗсен пӗрлешӗвӗ иртнӗ уйӑхрах тунӑ. Нарӑс уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ЧРКП пайташӗсем Раҫҫей кинематографисчӗсен пӗрлӗхне чӑваш кинематографисчӗсене кӗртес, правленине ҫӗнетес тата ытти ыйтӑва сӳтсе явнӑ.

Чӑваш кинематографисчӗсен пӗрлешӗвӗн сайтӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, «Республикӑмӑрта ӳкернӗ фильмсене ытти тӗрӗк халӑхӗ хушшинче сарма, чӑваш ҫӗрӗ «Тӗрӗк киноӳнерӗн тӗнчи» ята тивӗҫме, чӑваш киноӳнерне аталантарма республикӑмӑра инвестицисем илсе килес тӗлӗшпе тӗрӗк кинематографисчӗсем валли «Влияние кино на познание народов — «Тюркское кино» ятла уйрӑм конкурс йӗркелеме» йышӑннӑ.

Ҫак программӑн тӳрисен йышне Кӑркӑсстанри Эдил Марлис Уулу кинорежиссера, продюсера, Тӗрӗк халӑхӗсен конгресӗн президентне тата Екатеринбургри Сергей Анашкин кинокритика, киноведа, режиссера, Раҫҫей кинематографисчӗсен пӗрлӗхӗн, Тӗнчери кинокритиксен FIPRESCI федерацийӗн пайташне суйланӑ.

ЧР Транспорт министерстви «Чӑвашупрдор» валли директор шырать. Конкурс иртнӗ ӗнтӗ. Халхинче унта сакӑр ҫын хутшӑннӑ. Конкурса пилӗк кунран пӗтӗмлетӗҫ.

Аса илтерер: пӗрремӗш конкурс пирки кӑрлач уйӑхӗнче пӗлтернӗ. Вӑл нарӑс варринче иртмелле пулнӑ. Анчах конкурс иртмен, мӗншӗн тесен унта икӗ кандидат кӑна хутшӑннӑ.

Хальхинче комиссие сакӑр ҫын предприяти аталанӑвӗн стратегийӗ пирки каласа кӑтартнӑ. Конкурсра кам ҫӗнтерни паллӑ мар-ха.

Хальлӗхе предприятие вӑхӑтлӑха Александр Немов ертсе пырать. Унччен ку должноҫе Евгений Барсуков йышӑннӑ. Ӑна ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев «кумлӑ», хысна укҫине тӑкакланӑ тесе айӑпланӑ. Унтан Евгений Барсуков ЧР транспорт министрӗ Михаил Резников хыҫҫӑнах должноҫрен кайнӑ.

Нумаях пулмасть Чӑваш Енре Израильти «Хорев» медицина центрӗн элчисемпе тӗл пулнӑ, хӑш-пӗр ыйтӑва сӳтсе явнӑ.

Тӗлпулӑва ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев, ЧР сывлӑх сыхлавӗн министрӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Светлана Ананьева, Элтепер канашҫи Лев Кураков, И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн ректорӗ Андрей Александров, «Хорев» компани президенчӗ Роман Барак хутшӑннӑ.

Компани президенчӗ «Тухтӑрсем – чикӗсӗр» проект пирки каласа кӑтартнӑ. Унпа килӗшӳллӗн Израильти пофессорсем пациентсене тӗрӗслеҫҫӗ, тухтӑрсем валли ӑсталӑх класӗсем ирттереҫҫӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ ку проекта республикӑра та пурнӑҫлама хатӗррине пӗлтернӗ.

ЧР ШӖМӗ ултавҫӑсене шырать. Республикӑра Пенси фончӗн суя ӗҫченӗсем ҫынсене шӑнман пӑр ҫине лартса янӑ тӗслӗхсем пулнӑ.

Пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан 56 ҫулти хӗрарӑм патне палламан хӗрарӑм шӑнкӑравланӑ, хӑйӗнпе Пенси фончӗн ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ. Хайхискер пенсин пӗр пайне социаллӑ картта ҫине куҫарса пама шантарнӑ, номерне ыйтнӑ, ят-шывпа кӑсӑкланнӑ. Лешӗ ӑна ӗненсе йӑлтах каланӑ. Кӗҫех хӗрарӑм патне СМС-ҫыру килнӗ. Унти хисепсене палламан хӗрарӑм пӗлтерме ыйтнӑ. Юрать, ултавҫӑн ӗҫӗ вӗҫне ҫитеймен. Банк ҫак операци иккӗленӳллӗ тесе блокировка тунӑ.

Сӗнтӗрвӑрри тата Ҫӗрпӳ районӗсенче пурӑнакан хӗрарӑмсем те ултавҫӑ аллине ҫакланнӑ. «Пенси фончӗн ӗҫченӗсем» вӗсен 7500 тата 12500 тенкине вӑрланӑ.

Халӗ полици ҫав ултавҫӑсене шырать. Астӑвӑр: банк карттин даннӑйӗсене никама та пӗлтерме юрамасть.

Чӑваш Ен малашне тепӗр регионпа туслӑ ӗҫлӗ. Ҫак кунсенче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Мурманск облаҫӗпе туслӑ ҫыхӑну йӗркеленине ҫирӗплетсе алӑ пуснӑ.

Паян Мурманск облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗпе Алексей Тюкавинпа ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев тӗл пулнӑ. Михаил Васильевич Мурманск облаҫӗнче 4 пин ытла чӑваш пурӑннине палӑртнӑ. Халӗ икӗ регионӑн пӗр тӗллев: халӑх пурнӑҫне лайӑхлатасси.

Икӗ регион экономика, суту-илӳ, ӑслӑлӑхпа техника тата культура тытӑмӗсенче туслӑ ӗҫлессине палӑртса килӗшӳ алӑ пуснӑ.

Владимир Нагорнов куравне Чӗмпӗрте уҫнӑ самант

Ӗнер, пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Чӗмпӗрте Владимир Нагорновӑн «Время. Стиль. Образ» (чӑв. Вӑхӑт. Стиль. Сӑнар) куравӗ уҫӑлнӑ. Кун пирки Фейсбукра вӑл тӑрӑхри Микулай Павловский пӗлтернӗ.

Курава Чӗмпӗр облаҫӗнчи В.И. Ленин ячӗллӗ ӑслӑлӑх вулавӑшӗнче 16 сехетре савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Унта художниксем, культура ӗҫченӗсем, журналистсем, ятлӑ-сумлӑ ытти ҫын пуҫтарӑннӑ.

Владимир Нагорнов — Чӑваш Республикин тата Пушкӑрт Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Раҫҫейри художниксен пӗрлешӗвӗн пайташӗ. 1956 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Чӗмпӗр облаҫӗнчи Чӑнлӑ районӗнчи Пухтел ялӗнче ҫуралнӑ. 1984 ҫултан вӑл Шупашкарта пурӑнма пуҫланӑ.

Владимир Нагорновӑн паллӑрах ӗҫӗсен шутӗнче Шупашкарти Амӑш палӑкне, К. Иванов, П. Хусанкай, Н. Полоруссов-Шелепи палӑкӗсене тата ытти чылай скульптурӑна асӑнма пулать.

Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнчи хушӑвӗпе Владимир Агеев художника «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе наградӑлама йышӑннӑ. Хушура ҫырнӑ тӑрӑх, чыса ӳнерҫӗ «Чӑваш Республикин ырлӑхӗшӗн нумай ҫул таса чунпа ӗҫленӗшӗн» тивӗҫнӗ.

Чӑваш Республикин халӑх художникӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Константин Иванов, Иван Яковлев ячӗллӗ премийӗсен лауреачӗ — график та, живописец та. 1932 ҫулхи ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗкре ҫуралнӑ. Шупашкарти ӳнер училищинче вӗреннӗ. Владимир Агеев Чӑваш кӗнеке издательствинче, «Капкӑн» журналта чылай ҫул ӗҫленӗ. Кӗнекесене те илемлетнӗ, уйрӑм ӗҫсемпе те ларнӑ, сатирӑра та хӑйне туптанӑ.

Чӑваш кинематографисчӗсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫин ҫумӗ Ильтимер Ефремов пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн 10–15-мӗшӗсенче «Юман» илемлӗ фильм ӳкерме пуҫлаҫҫӗ. Режиссерӗ — Елена Рябцева. Аса илтерер, Пӗтӗм чӑвашсен пӗлтӗрхи «Асам» иккӗмӗш кинофестивалӗнче Е. Рябцеван «Принять удар» ӗҫӗ «Чи лайӑх илемлӗ фильм» номинацире ҫӗнтернӗччӗ.

Ильтимер Ефремов халӑх тетелӗсенчен пӗринче ҫырнӑ тӑрӑх, «Муркаш районӗнчи Уйкасси ял ҫумӗнчи пӗве хӗрринче пӗр сценӑна ӳкерме лаша урапапа кирлӗ». Ҫав тӑрӑхри ялсенче лаша пуррисене пулӑшма ыйтать. Лашашӑн укҫа тӳлӗҫ.

Ильтимер Ефремовран фильм мӗн ҫинчен пуласси пирки те ыйтса пӗлтӗмӗр. Ку ӗҫ этем ҫирӗпленӗвӗ пирки теме юрать. Ачисем пӗчӗклех вилнӗрен черетлӗ ачине Хветуҫ Юман ят панӑ. Анчах ӑна та вӑл ҫухатать. Хуйха путса чӗмсӗрленнӗ кинеми патне студент чӑваш халӑх сӑмахлӑхне ҫырса илме студент пырать...

Сӑнарсене калӑплама паллӑ сцена ӑстисемпе — Нина Яковлевапа, Иосиф Трерпа — калаҫса татӑлнӑ.

Ҫак кунсенче Тутарстанри Пӑва (Буинск) драма театрӗнче регионсен хушшинчи театраллӑ фестиваль пырать. Унта чӑваш театрсене чӗнмен. Ҫак ҫинчен «Idel.Реалии» сайт пӗлтерет.

Мӗншӗн пире йыхравламан? Ҫак ыйтуна хӑш-пӗр кӳршӗ республикин театр ӗҫтешсем хуравлаҫҫӗ. Хӑш-пӗр чӑваш театрсенче ӳсменни (застой) лару-тӑру имӗш.

Тӗрӗс-и ку шухӑш? Эпӗ ку ыйтуна — «Тӗрӗс мар!» тесе хуравлатӑп. СССР пӗтнӗ хыҫҫӑн чӑваш театрсенче нумай ырӑ улшӑнусем иртсе кайрӗҫ. Актуаллӑ, пурнӑҫа ҫывӑх, тӗрӗс кӑтартакан пулӑмсене чӑваш театрсенче хамӑр артистсем ӑста выляҫҫӗ.

Тӗслӗхсем — Шупашкарти Константин Иванов ячӗллӗ академи драма театрӗнче Анатолий Хмытӑн «Сутӑн илнӗ чыс» спектакльне илӗпӗр. Унта Афган вӑрҫинче пулнӑ хӑрушӑ пулса иртнӗсем, вилӗм, бомбӑсемпе, ракетӑсемпе мирлӗ кишлаксене пӗтерни, чӑваш салтака плена илни, моджахедсем, совет ҫар ҫыннисем наркӑмӑшсене (наркотиксене) унтан СССР пата вӑрттӑн яни.

Ҫакна кӑтартакан ҫинчен хӑш-пӗр «афгансен» пӗрлӗхӗн ертӳҫисем, «замполитсем» килӗшмен. Вӗсем ҫӑхавсемпе ЧР Культура министерствине, театрӑн худрук патне кайса ҫӳрени сахал мар пулнӑ.

Малалла...