Елена Муратова

Нарӑсӑн 22-мӗшӗнче Шупашкарта ски-кросс енӗпе ӑмӑрту пуҫланнӑ. Тупӑшӑва уҫмашкӑн Сочири хӗллехи Олимп вӑййисене хутшӑннӑ Елена Муратова ҫитнӗ.

Ӑмӑрту Энергетиксен урамӗнче вырнаҫнӑ сӑрт-ту йӗлтӗрӗн центрӗнче 11:00 сехетре пуҫланнӑ. Елена Муратова унта хутшӑнакансене саламласа ӑнӑҫу суннӑ.

— Чи кирли — хӑвӑра шанӑр, вара пӗтӗмпех пулать. Сирӗнтен кашниех тӗллеве пурнӑҫлама пултарнине пӗлетӗп. Эппин — малалла! — тенӗ могулҫӑ.

Ӗнер фристайл енӗпе (слоуп-стайл) ӑмӑрту пулнӑ. Вӑл та «Вертикаль» сӑрт-ту йӗлтӗрӗн центрӗнче иртнӗ.

Чӑваш Енре ӗҫсӗр 5 016 ҫынна регистрациленӗ. Ку ӗҫлекеннисемпе танлаштарсан — 0,77 процент. Кун пирки ЧР патшалах ӗҫлев службин официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ.

Муркаш районӗнче ӗҫ вырӑнне тупайманнисен йышӗ чи пӗчӗкки — 0,23 процент. Ҫӗрпӳ районӗнче вара — 0,32%, Етӗрне районӗнче — 0,35%, Елчӗк районӗнче — 0,41%, Вӑрмар районӗнче — 0,42%, Ҫӗмӗрле районӗнче — 0,43%. Чӑваш Енри организацисенче тулли мар кун ӗҫлекенсем — 14 751 ҫын. Ӗҫпе тивӗҫтерекенсем 2 231 ҫын валли пушӑ вакансисем пурри пирки пӗлтернӗ.

Нарӑс уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫ ялӗнче Валерий Албутова асӑнса волейбол турнирӗ иртнӗ. Валерий Албутов Аслӑ Арапуҫ шкулӗнчен вӗренсе тухнӑ, Чечня вӑрҫине хутшӑннӑ.

Турнира Валерин тӑванӗсем тата ял-йыш пуҫарма сӗннӗ. Уява савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ май Аслӑ Арапуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Владимир Секретов, ял тӑрӑхӗн депутачӗ, спорт ветеранӗ Арсентий Иванов сӑмах илнӗ.

Турнира 6 команда хутшӑннӑ: Шупашкарти «Вадюк» тулли мар яваплӑ общество, «Букет Чувашии», Аслӑ Арапуҫри «Школьники», «Аслӑ Арапуҫ ҫамрӑкӗсем», «Аслӑ Арапуҫ шкулӗн вӗрентекенӗсем», Шупашкарти ЧР ШӖМӗн «Динамо».

Валерий Албутовӑн амӑшӗ тата арӑмӗ турнир йӗркелӳҫисене тата унта хутшӑнакансене тав тунӑ. Турнирта «Динамо» 1-мӗш вырӑн йышӑннӑ. 2-мӗш вырӑна «Вадюк» тивӗҫнӗ. 3-мӗш вырӑна «Букет Чувашии» тухнӑ.

Сӑнсем (28)

Пушартан хӑрушӑраххи мӗн пур-ши? Нумаях пулмасть Ҫӗмӗрле хулинче пушар алхаснине пӗлтернӗччӗ. Телее, ун чухне инкекпе вӗҫленменччӗ.

Нарӑсӑн 22-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Шӑхасанта пысӑк инкек пулнӑ. Ҫапла, каллех «хӗрлӗ автан» ташланӑ. Хальхинче ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ.

Ирхине пушар хуралне Шӑхасанти Николаев урамӗнчи 6-мӗш ҫурт ҫунма тытӑннине кӳрши шӑнкӑравласа пӗлтернӗ. Шел те, ҫуртра пулнисене ҫӑлма май килмен.

Пушар амӑшӗн тата виҫӗ ачан пурнӑҫне татнӑ. Ҫамрӑк хӗрарӑм 1989 ҫулта ҫуралнӑскер. Унӑн ачисем 3, 2 тата 1 ҫулсенче пулнӑ. Пушарнӑйсем малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, ҫулӑм электричество плиткипе тӗрӗс мар усӑ курнӑшӑн тухнӑ. Ҫак ҫуртрах хӗрарӑмӑн пиччӗшӗ, унӑн ашшӗ-амӑшӗ пурӑннӑ. Вӗсем пушар тухнӑ чухне килте пулман.

Хастар педагогсем Улатӑрти ӳнер шкулӗнче сусӑр ачасене ӳстерекен ҫемьесем валли пулӑшу йӗркеленӗ. Чирку пулӑшнипе сенсор пӳлӗмне уҫнӑ. Вӑл ҫитес вӑхӑтра юсаса ҫӗнетнӗ ҫурта куҫӗ.

Улатӑрта сусӑр ачасемпе тухтӑрсем мар, вырӑнти музыка шкулӗн вӗрентекенӗсем заняти ирттереҫҫӗ. Кунта икӗ ҫула яхӑн ачасен социаллӑ адаптаци уйрӑмӗ ӗҫлет. Нумаях пулмасть хула администрацийӗ шкула юсамалли ҫурт уйӑрса панӑ.

— 2013 ҫулхи ҫулла ман пата икӗ амӑш пычӗ. «Пирӗн урӑх ниҫта кайма та ҫук. Пирӗн валли мӗн те пулин шухӑшласа кӑларӑр», — терӗҫ вӗсем, — каласа кӑтартнӑ Улатарти ача-пӑча ӳнер шкулӗн директорӗ Надежда Тютина.

Улатӑр хулинче 200 яхӑн сусӑр ача. Кунта коррекци шкулӗ те, шкул умӗнхи ятарлӑ шкул та ҫук. Тухтар патне та 200 ҫухрӑм, Шупашкара, каймалла, мӗншӗн тесен вырӑнти пульницара ятарлӑ ӑстасем ҫук.

— Эпӗ шухӑшлама тытӑнтӑм, — малалла каланӑ Надежда Тютина, иккӗмӗш пӗлӗвӗпе психолог пулнӑ май. Ҫавна май вӑл сусӑр ачасем валли программа хатӗрленӗ: хӑш-пӗр информацие тетелте тупнӑ, спициалистсемпе калаҫнӑ. Ҫак программӑпа вӗрентме килӗшекен преподавательсем те тупӑннӑ.

Малалла...

Чӑваш Республикинче министрсем улшӑнаҫҫӗ. Хальхинче улшӑну пурлӑхпа финанс ведомствисене пырса тивнӗ.

Светлана Енилина халӗ финанс министрӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлать, Ирина Устенко вара унӑн вырӑнӗнче — пурлах министрӗ (хальлӗхе тивӗҫсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлать).

Ҫӗнӗ министрсем тӗлӗшпе каларнӑ Хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев алӑ пуснӑ. Нарӑсӑн 23-мӗшӗнче Светлана Енилина министрсен кабинечӗн председателӗн ҫумӗ пулнине тата финанс министрӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫланине кӑтартакан документа алӑ пуснӑ. Паян вара Ирина Устенко Пурлӑх министерствине ертсе пынине калакан Хушӑва ала пуснӑ.

Светлана Енилинӑшӑн ку — ертӳҫӗ должноҫне йышӑннӑ виҫҫӗмӗш ведомство. 2003–2010 ҫулсенче вӑл ЧР ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ пулнӑ, 2010 ҫултанпа вара пурлӑх министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ. Ирина Устенко 2010 ҫултанпа Светлана Енилинӑн ҫумӗ пулнӑ.

Тӗлпулури самант

Кирек мӗнле вӑрҫӑ та халӑх чӗринче ӳт илеймен суран хӑварать. Вӑрҫӑ вӑрҫах: пӗрисем ҫапӑҫу хирӗнче выртса юлаҫҫӗ, теприсем, тӑван тӑрӑха сывӑ-чӗрӗ е аманса таврӑнаҫҫӗ. Иртнӗ ӗмӗрте Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи, Афганистан тата Чечня вӑрҫисем кӗрлерӗҫ. Вӗсенче мӗн чухлӗ салтак пурнӑҫӗ татӑлмарӗ-ши? Вӑрҫӑ пирки калаҫма йывӑр, анчах ун пирки манма пирӗн тивӗҫӗм ҫук.

Кӑҫал нарӑсӑн 15-мӗшӗнче Афганистанран Совет ҫарӗсене тӗппипех илсе тухнӑранпа 25 ҫул ҫитрӗ. Унти ҫапӑҫусем интернационалист салтаксен асӗнче яланлӑхах ҫырӑнса юлнӑ. Чечня вӑрҫи те чылай ҫамрӑкӑн пурнӑҫне вӑхӑтсӑр татнӑ. Хӑрушӑ ҫак вӑрҫӑсем салтак амӑшӗсен ҫӳҫне вӑхӑтҫӑр шуратнӑ.

Нарӑсӑн 23-мӗшӗнче Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунне уявланӑ май республикӑри кашни ял-хуларах тӗрлӗ мероприяти ирттернӗ. Акӑ Шӑмӑршӑ районӗнчи Васан ялӗнчи Культура центрӗнче уяв каҫӗ ирттернӗ. Унта Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсемпе, Афганистан тата Чечня вӑрҫисене хутшӑннӑ интернационалист салтаксемпе тӗлпулу йӗркеленӗ. Уява Шӑмӑршӑ район администрацийӗн социаллӑ хӳтлӗх пайӗн пуҫлӑхӗ Николай Ендиеров, Васан ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Юрий Ильин, республикӑри интернационалист салтаксен пӗрлӗхӗн районти организацин председателӗ Геннадий Ельцов, Васан, Ярӑслав, Кивӗ Шӑмӑршӑ ялӗсенчи интернационалист салтаксем, шкул ачисемпе вӗрентекенсем, ял халахӗ хутшӑннӑ.

Малалла...

Ҫынна тапӑнни, ӑна ҫаратни е хӗнени пирки массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче час-часах вуласа пӗлме пулать. Шел те, усал шухӑшлӑ ҫынсем пирӗн хушӑмӑрта пур ҫав. Уйрӑмах хуласенче сисчӗвленмелле, мӗншӗн тесен унта вӑрӑ-хурахла ӗҫсем чылай нумайрах пулаҫҫӗ. Ҫавӑнпах-тӑр тӳре-шара халӑх хӑрушсӑрлӑхӗшӗн сахал мар тӑрӑшать.

Шупашкарта «Хӑрушлӑхсӑр хула» программа пурнӑҫланать. Унпа килӗшӳллӗн общество йӗркине хӳтӗлемешкӗн, преступленисемпе кӗрешмешкӗн техника тата электрон тытӑмсемпе усӑ кураҫҫӗ.

«Полицейскисен кӑвак маякӗсем» кӑвак тӗслӗ плафонсене аса илтереҫҫӗ. Вӗсене халӗ хулари тӗрлӗ объектра вырнаҫтараҫҫӗ. Мӗн тума кирлӗ-ха вӗсем? Полици ушкӑнне чӗнме.

Кама та пулин йӗрке хуралҫисен пулӑшӑвӗ кирлӗ тӗк — вӑл кӑвак маяк лартнӑ объект ӗҫченӗ патне пыма, унтан полицейскисене чӗнсе пама ыйтма пултарать. Наряд нумай кӗттермӗ — вырӑна темиҫе минутранах ҫитӗ. Хур курнӑ ҫын сӑтӑрҫӑн паллисене астуса юлсан ӑна ҫийӗнчех тытса чарас шанӑҫ темиҫе хут ӳсет.

Шупашкар хулинчи Мускав районӗнче хальлӗхе 100 ытла маяк вырнаҫтарнӑ. Экспертсен шухӑшӗпе маяксем полицейскисене вӑрӑ-хурахла ӗҫсене хӑвӑртрах уҫӑмлатма пулӑшӗ.

Малалла...

Анатолийпе Надежда Никитинсем

Пушӑн 20-мӗшӗнче Анатолийпе Надежда Никитинсем «Салют» культура керменӗнче «Эпӗ телейлӗ санпа юнашар» ятлӑ ҫӗнӗ диск тухнӑ ятпа питӗ пысӑк шоу-концерт ирттереҫҫӗ — пурне те пырса курма йыхравлаҫҫӗ!

Концерт 18 сехет ҫурӑра пуҫланӗ. «Янташ» ушкӑнсӑр пуҫне унта ытти чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсем те хутшӑнӗҫ.

«Салют» Культура керменӗ Кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ микророайонта Энтузиастсен урамӗ, 36 ҫурт адреспа вырнаҫнӑ. Унта 19, 20 троллейбуссемпе, 2, 8, 22 автобуссемпе, 37,45, 46, 47, 49, 56, 60, 62, 325, 334 маршрутлӑ автобуссемпе ҫитме пулать.

Нарӑсӑн 25-мӗшӗнче Чӑваш Енре халӑха цифра телекуравӗ тӗлӗшӗпе пулӑшу паракан консультаци центрӗ уҫӑлӗ. Вӑл Шупашкарти радио ҫуртӗнче вырнаҫӗ.

Центрта кашниех цифра телекуравӗн программисем тӗлӗшпе сиксе тухнӑ ыйтава тӳлевсӗрех уҫӑмлатма пултарӗ.

2013 ҫул вӗҫӗнче цифра телекуравӗ Чӑваш Енри виҫӗ ял-хулана ҫитрӗ: Шупашкара, Канаша тата Тӑвая. Ҫапла майпа 500 пине яхӑн ҫын телекурава цифра пахалӑхӗпе курма пултараҫҫӗ. Ку — республикӑра пурӑнакан ҫынсен 40 проценчӗ. Вӗсем цифра телекуравӗн пӗрремӗш федераци пакетне кураяҫҫӗ. Унта «Пӗрремӗш Канал», «Раҫҫей 1», «Раҫҫей 2», «НТВ», «Петербург Пиллӗкмӗш канал», «Культура» «Раҫҫей 24», «Раҫҫейӗн общество телекуравӗ», «ТВ Центр», «Каруҫҫель» кӗреҫҫӗ. Ҫавӑн пекех унта «Маяк», «Раҫҫей радиовӗ», «Вести ФМ» радиосем пур.

Ҫитес вӑхӑтра цифра телекуравне Ҫӗрпӳ хулинче тата Йӗпреҫ поселокӗнче уҫма палӑртнӑ. Кӑҫал тата телекуравӑн 15 передатчикне хута ямалла. Ҫапла майа цифра телекуравӗн сигналне 1 070,3 ҫын (Чӑваш Енре пурӑнакансен 82,1 проценчӗ) илӗҫ.

Малалла...