Мускаври Хӗрлӗ лапамра 1975 ҫулхи уйӑхӗн 1-мӗшӗнче иртнӗ демонстраци // ТАСС фотохроникинчен

Мускавра ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнчи демонстарцие Хӗрлӗ лапамра ирттерӗҫ. Кун пекки 1991 ҫултанпа пачах та пулман иккен.

Хыпар тӗрӗсеххине Раҫҫейӗн никама пӑхӑнман профсоюзӗсен федерацийӗн председателӗ Михаил Шмаков ҫирӗплетсе панӑ. 1994 ҫулта колоннӑсем Хӗрлӗ лапамран иртнӗ иккен-ха, анчах демонстраци Васильев тӑвайккийӗнче пулнӑ. Хальхинче вара транспарантлӑ ҫынсем Хӗрлӗ лапампа утса кӑна иртмӗҫ, унтах пухӑнӗҫ.

Шмаков каланӑ тӑрӑх, ҫӗршыв ертӳҫисем унта хутшӑнас пулсан та Мавзолей трибуни ҫине хӑпармӗҫ.

Ҫӗмӗрлесем кедр лартаҫҫӗ

Ҫӗмӗрлери хӗрарӑмсен канашӗ Ҫара каякансен аллейине йӗркелеме шут тытнӑ. Асӑннӑ канаш хастарӗсем унччен те тӗрлӗ сӗнӳпе тухса ырӑ ӗҫе вӗҫне ҫитернӗ-мӗн-ха. Аллея йӗркелени те пулнӑ. Анчах хальхинче хӗрарӑмсем ҫар ҫыннисемпе пӗр шухӑшлӑ пулса ӗҫ пуҫарнӑ.

Ҫара каякансен аллейине кедр йывӑҫҫинчен йӗркелес тенӗ. Ҫак йывӑҫа хӗрарӑмсем ахальтен суйламан. Ҫӗршыв шайӗнче вӑл пуянлӑх та ҫирӗплӗх палли теҫҫӗ. Унӑн лӑсси те, хуппи те усӑллӑ та сиплӗ. Хунавне вырӑнти вӑрман хуҫалӑхӗ панӑ. Йывӑҫсене хулари шкул ачисем — саккӑрмӗш тата вунпӗрмӗш классенче вӗренекенсем лартнӑ.

Раҫҫейӗн Пенси фончӗн Чӑваш Енри специалисчӗсем Крым ҫыннисен пенсийӗсене шутласа парӗҫ. Ҫак тӗллевпе пирӗн тӑрӑхран унта 50 ытла специалиста яма йышӑннӑ.

Тӗрӗссипе, Крымра пурӑнакансен пенсине шутлассине пирӗн патри специалистсене кӑна мар, ҫӗршыври 24 регионтан явӑҫтарӗҫ. Чӑваш Енрисене 6-ша тӑракан йышпа икшер эрнелӗхе яма палӑртнӑ. Патӑрьел районӗнчен, сӑмахран, иккӗн тухса кайӗҫ. Крымри ӗҫлӗ командировкӑна Управленин мӗнпур районпа хулари специалисчӗсене ярӗҫ.

Раҫҫейри пенси саккунӗ Крымра 2015 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗрӗ. Хальлӗхе унти пенсионерсене кӑҫалхи нарӑсӑн 21-мӗшӗ тӗлне вӑйра пулнӑ саккунпа тӳлеҫҫӗ. Пенси ҫумне уйӑхсерен хушма тӳлев уйӑрма палӑртнӑ. Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне ӑна пенси ҫумне тепӗр 100 процент хушса парӗҫ.

Шупашкарти Питтукасси ҫӳп-ҫап купи инноваци технологийӗсене тӗрӗслемелли центр пулса тӑнӑ. Нумаях пулмасть хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов ISP Group инжиниринг компанийӗн представителӗсемпе тӗл пулнӑ, унта республикӑна коммуналлӑ технологисен паркне тӗрӗслемешкӗн илсе килме калаҫса татӑлнӑ. Хальлӗхе шредерпа ҫӳп-ҫап турттаракан машинӑна тӗрӗслесшӗн.

Ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Шупашкарти ҫулсене тасатмашкӑн вакуумлӑ машина пылесос та ҫитмелле. Шредер ҫӳп-ҫап калӑпӑшне пӑхмасть — пӗтӗмпех пӑчкӑ кӗрпи евӗр ваклать. Сӗтел-пукана та, пластика та… Вӑл икӗ кунра турттарнӑ ӑпӑр-тапӑра 8 сехет хушшинче ваклама пултарать. Аван япала! Уйрӑмах — ҫуркунне. Ара, шӑпах халӗ экологи акцийӗсем пыраҫҫӗ, кунсерен 800 машина ҫӳп-ҫап турттараҫҫӗ. Тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ҫак техникӑсене Шупашкар валли туянма пултарӗҫ.

Педагогика колледжӗнче ҫырнӑ самант / Н. Плотников тунӑ сӑн

Паян 13 сехетре Пӗтӗм чӑваш диктантне иккӗмӗш хут ҫырчӗҫ. Ҫак мероприятие пӗлтӗр пуҫланӑччӗ. Ун чухне 2 300 яхӑн хутшӑннӑччӗ.

Кӑҫал Марина Карягина хатӗрленӗ текста 3–4 вырӑнта (И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче, Чӑваш Республикин вӗренӳ институтӗнче, Н.В. Никольский ячӗллӗ Шупашкарти педагогика колледжӗнче, Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче) тата ытти вырӑнсенче ҫырнӑ. Ятарласа уйӑрнӑ вырӑнсене ҫитме пултарайманнисем тата республика тулашӗнче пурӑнакансем текста Чӑваш наци радиовӗн тӳрӗ эфирӗнче тата Чӑваш наци телекуравӗн тӗнче тетелӗнче вырнаҫтарнӑ видео урлӑ итлесе ҫырма пултарнӑ.

Пӗтӗм чӑваш диктантне ирттерессишӗн кӑҫал Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ яваплӑ пулнӑ. Унта илтнӗ калаҫусем тӑрӑх мероприяти пысӑк кӑлтӑксемсӗр иртнӗ. 15:00 сехетсем тӗлнелле йӗркелӳҫӗсем тӗрлӗ вырӑнта ҫырнӑ текстсене пухатчӗҫ, вӗсене И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧППУ-на тӗрӗслеме илсе каятчӗҫ. Илтнӗ тӑрӑх ӗҫсене Шупашкар шкулӗсенче ачасене чӑваш чӗлхине вӗрентекенсем тӗрӗслемелле.

Малалла...

Сӗнтӗрвӑррисем «Чӑваш Республикин чӗлхе саккунне» тӗпе хурса пурӑнаҫҫӗ. Унпа килӗшӳллӗн ачасене шкул ӳсӗмне ҫитиччен чӑвашла вӗрентмелле.

Нумаях пулмасть, Чӑваш чӗлхи кунӗ умӗн, районти Культура ҫурчӗн чӑваш юррин халӑх хорӗ «Пилеш» ача пахчинче пулнӑ, пӗчӗкскерсене чӑваш халӑх юрри-ташшипе паллаштарнӑ. Роза Ракова ертӳҫӗ мультимеди слайчӗ пулӑшнипе юрӑ жанрӗсем пирки каласа кӑтартнӑ. ЧР культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Геннадий Раков ертсе пыракан хор хӑна, туй юррисене шӑрантарнӑ, такмак каланӑ.

Ачасем те карталанса тӑрса вӗсемпе пӗрле ташланӑ. Мероприятире чӑваш композиторӗ А.Н.Тогаев ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине тӗпе хурса пысӑк вырӑн уйӑрнӑ. Интерактивлӑ пособисем пулӑшнипе ача пахчин педагогӗсем чӑваш чӗлхипе, унӑн историйӗпе, чӑваш ҫӗрӗн паллӑ ывӑлӗсен — Иван Яковлевӑн, Константин Ивановӑн, Ҫеҫпӗл Мишшин, Никита Бичуринӑн — пурнӑҫӗпе ҫывӑхрах паллашнӑ.

Алевтина Ефимова музей ӗҫенӗсемпе

Ҫӗнтерӳ кунӗ ҫывхарнӑ май Куславккари музей ӗҫченӗсем ветерансем патне килӗсене ҫӳреҫҫӗ, вӗсен аса илӗвӗсене хут ҫине куҫараҫҫӗ. «Аса ил-ха, салтак» ятлӑ вӑл. «Эпӗ санпа, ветеран!» акци малалла пырать. Акцие «Ҫӗнтерӳҫӗсен ӑрӑвне юрат, хисепле, хакла» девизпа килӗшӳллӗн иртет.

Ҫак кунсенче музей ӗҫченӗсем тыл ӗҫченӗ Алевтина Сергеевна Ефимова патӗнче пулнӑ. Ӑна Ҫуралнӑ кунпа тата ҫывхарса иклекен Ҫӗнтерӳ кунӗпе саламланӑ.

96 ҫулти Алевтина Сергеевна нихӑҫан та ӳпклешмест, унӑн куҫӗсем яланах ҫиҫеҫҫӗ. Вӑл кирлӗ чухне канаш пама, хавхалантрама пӗлет. Вӑрҫӑ пуҫламӑшӗнче вӑл чылай йывӑр ӗҫе пурнӑҫланӑ. Халӑх ӑна районти ревизи комиссине суйланӑ. Ҫавна май тӗрӗслӗхе уҫӑмлатмашкӑн ялсем тӑрӑх ҫӳремелле пулнӑ. 1942–1944 ҫулсенче Алевтина Сергеевна РОНОра ӗҫленӗ, унтан райком партийӗн пропагадисчӗ пулнӑ. Агитбригадӑсем, концертсем йӗркелесе колхоз уйӗсене, клубсене ҫитнӗ, юрӑ-ташӑпа халӑха йывӑр вӑхӑтра хавхалантарнӑ.

Алевтина Сергеевна ачасене 37 ҫул вӗрентнӗ. 22 ҫул Куславккари 1-мӗш шкулта ӗҫленӗ. 1963 ҫулта вӑл Чӑваш АССР тава тивӗҫлӗ вӗрентекен ятне тивӗҫнӗ.

Малалла...

Республикӑра кашни ҫуркунне экологи акцийӗсем иртеҫҫӗ, халӑх тавралӑха ҫӳп-ҫапран тасатать. Хӑшӗ-пӗри ҫутҫанталӑка кӑна мар, хӑйсене те хисеплемест темелле-ши — ӑпӑр-тапӑра ӑҫта кирлӗ унта ывӑтать. Ав, Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑратра икӗ ҫӳп-ҫап купине тӗп тунӑ.

Ҫак ӗҫе культура ӗҫченӗсем хастар хутшӑннӑ. Халӑх та айккинче юлман. Ялти Комбинатор урамӗнче ӑпӑр-тапӑра пухнӑ чухне ҫынсем хутшӑннӑ. Вӗсемех ҫӳп-ҫапа вӑхӑтлӑх упрамалли вырӑна транспортпа турттарма пулӑшнӑ.

Культура ӗҫченӗсем, шӑматкунлӑха хутшӑннисем тасалӑх нумайлӑха упранасса, ҫынсен ӗҫне хакламаннисем тупӑнмасса шанаҫҫӗ. Ял тӑрӑхӗн администраци ӗҫченӗсем халӑха ҫутҫанталӑка упрама, тавралӑха тасалӑхра тытма ыйтаҫҫӗ.

Ҫӗрпӳри 2-мӗш тӳрлетекен шкулта 9-мӗш «а» класра вӗренекенсем

Ҫӗрпӳ районӗн ачисем чӑваш наци костюмӗпе паллашнӑ. Районта Чӑваш чӗлхи кунне тата Культура ҫулталӑкне халалланӑ мероприятисем иртеҫҫӗ. Ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ вулавӑшӗнче «Чӑваш наци костюмӗ» фольклор сехечӗ иртнӗ. Мероприятие хутшӑннӑ ачасем, Ҫӗрпӳри 2-мӗш тӳрлетекен шкулӗнче 9-мӗш «а» вӗренекенскерсем, электронлӑ хӑтлавпа паллашнӑ.

Вулавӑшӑн тӗп библиотекарӗ Галина Филиппова чӑваш халӑх тумӗн аталанӑвӗ, алки-вӑчӑри, пуҫа тӑхӑнмалли хатӗрсем пирки каласа кӑтартнӑ. Вӗренекенсем тумӑн уйрӑмлӑхӗсем ҫинчен пӗлнӗ. Мероприяти вӗҫенче «Чӑваш тумӗпе атӑ-пушмакӗ» тест ирттернӗ.

Ҫак мероприятие кӗҫӗн ӑрӑва чӑваш культурине, наци тумне, историне вӗренме илӗртес теллевпе йӗркеленӗ. Ӑна ирттерни харама кайман: ачасем ыйтусене хаваспах хуравланӑ, асӑннӑ темӑпа кӑсӑкланнӑ.

Наци костюмӗ — халах ӳнерӗн пӗр пайӗ, чӑваш историйӗн тата этника культурин хӑйне евӗр палӑкӗ. Наци тумӗ ӗлӗк-авалах «ҫуралнӑ», темиҫе ӗмӗр аталаннӑ.

Яна Иванова

Шупашкарти 137-мӗш ача пахчин психолог педагогӗ Яна Игоревна Иванова «Интеграция» наци тытӑмӗ ирттерекен «Раҫҫейри наци пуянлӑхӗ» Пӗтӗм Раҫҫей конкурсӗн куҫӑн мар майпа иртнӗ тапхӑрӗнче лауреат ятне тивӗҫнӗ.

Конкурса РФ Президенчӗн администрацийӗ, РФ Федераци Канашӗн Патшалӑх Думи, РФ Вӗренӳ министерстви, РФ Энергетика министерстви, Федераци космос агентстви, РФ Спорт министерстви, Раҫҫей инженери академийӗ, РФ Вӗренӳ академийӗ пулӑшнипе йӗркеленӗ.

Конкурсҫӑсен йышӗ ҫулсерен ӳснине палӑртма кӑмӑллӑ. Кӑҫал конференцие Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчен 500 ытла конкурсҫӑ тата ӑслӑлӑх ертӳҫисем ҫитнӗ. «Раҫҫей наци пуянлӑхӗ» конкурсӑн куҫӑн майпа иртнӗ тапхӑрӗ «Непецино» кану ҫуртӗнче пулнӑ.

Яна Игоревна психологири ҫивӗч ыйтусене хускатнӑ тӗпчевӗпе «Педагогика, психологи, социологи» секцире паллаштарнӑ, жюри, ытти конкурсҫӑсен ыйтӑвӗсене хуравланӑ. Ҫамрӑк специалистӑн ӗҫне I Диплом парса хакланӑ. Йӗркелӳ комитечӗ 137-мӗш ача пахчине те Тав хучӗпе тата дипломсемпе чысланӑ.