Китая 30 кунлӑха визӑсӑр кайма ирӗк панӑ

Ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнчен Раҫҫейпе Китай ансатлатнӑ виза режимӗ ҫине куҫнӑ. Енсем тунӑ килӗшӳ ӑслӑлӑхра, культурӑра ӗҫлекенсен тата спортсменсен туслӑ ҫыхӑнӑвне аталантарма пулӑшмалла.

Ӗҫ паспорчӗ пуррисем Раҫҫейрен Китая Тата Китайран Раҫҫее 30 кунлӑха нимӗнле визӑсӑрах килсе-кайса ҫӳреме пултарӗҫ. Патшалӑхсен хушшинчи проекта хутшӑнакансен вара чылай хутлӑха пырса ҫӳреме ирӗк паракан икӗ ҫуллӑх визӑсем илме юрӗ.

Аса илтеретпӗр, визӑпа ҫыхӑннӑ ҫӑмӑллӑх унччен те пулнӑ. 2012 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнчен тытӑнса, сӑмахран, Раҫҫей ҫыннисене Китайӑн Макао административлӑ районне 30 кунлӑха кӗме пӗр чӑрмавсӑр ирӗк панӑ. 2009 ҫулта вара Гонконг административлӑ района икӗ эрнелӗхе кайма ҫул уҫнӑ.

Юлашки 20 ҫула илсен республикӑра халӑх йышӗ хӑй майпа пуҫласа ӳснӗ иккен. Кун пирки нумаях пулмасть иртнӗ правительство ларӑвӗнче Чӑваш Енӗн сылӑх сыхлав ӗҫӗн министрӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Татьяна Богданова пӗлтернӗ.

Асӑннӑ факт патне тепӗр хут таврӑнас тӑк, ӳсӗм 1 000 ҫын пуҫне +0,8-па танлашнӑ. 2011–2013 ҫулсенче сывлӑха сыхлас ӗҫе ҫӗнетес республикӑри программӑна тишкернӗ май ытти лайӑх енсене те асӑннӑ. Сӑмахран, медицина пулӑшӑвӗ кӳрекен виҫӗ шайлӑ моделе пурнӑҫа кӗртнӗ, педиатринче ҫӗнӗ направленисене (сӑмахран, неонаталлӑ хирургие тата ачасене паллиативлӑ межпулӑшу кӳрессине) ӗҫлеттерсе янӑ. Пӗчӗккисем вилессипе республикӑмӑр ҫӗршывра чи лайӑх икӗ регион шутне кӗнине те палӑртма кӑмӑллӑ.

Халӑх та медицина пулӑшӑвӗ кӳрессипе кӑмӑллӑ-мӗн: 2009 ҫулта ун пеккисем 40,5 процент пулнӑ тӑк, пӗлтӗр 45,3 процента ҫитнӗ.

Ака уйӑхӗн 26-мешӗнче Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫри культура ҫуртӗнче «Ҫурхи пике — 2014» конкурс иртнӗ. Пултаруллӑ та маттур хӗрсем ҫак ята ҫӗнсе илессишӗн тӗрлӗ конкурса парӑнтарнӑ.

Чи малтанах сакӑр пике сцена ҫине тухса хӑйсемпе паллаштарнӑ. «Пирӗн пултарулӑх» конкурсра юрӑ-таша енӗпе тупӑшнӑ. «Хитре кӗпе» конкурсра пикесем илемлӗ тумӗсене кӑтартнӑ. «Пулас профессире» хӗрсем ӗмӗчӗсемпе паллаштарнӑ, пуласлӑхӗ пирки калаҫнӑ. «Ҫурхи тум» конкурсра ӑсталӑх шайне тӗрӗсленӗ, хӗрсем хӑйсен илемлӗхӗпе тӗлӗнтернӗ.

Куракансем пикесене хавхалантарас тӗллевпе кашни конкурс хыҫҫӑн тӑваллӑн алӑ ҫупнӑ.

«Ҫурхи пике — 2014» ята Пӳртлӗ Шӑхаль ялӗнчи Юлия Сидорова ҫӗнсе илнӗ. Пӑлаҫи Атӑкри Анна Федорова «Вице ҫурхи пике» пулнӑ. Анат Чакӑ ялӗн хӗрӗ Алена Елисеева «Ҫепӗҫ пике» коминацире ҫӗнтернӗ. Тури Пӳртлӗ-Шӑхальри Светлана Албутова «Кӑмӑллӑ пике» ята тивӗҫнӗ. Арапуҫ хӗрӗ Анастасия Давыдова «Хӳхӗм пике», Пӑлаҫи Атӑк хӗрӗ Елена Павлова «Сӑпайлӑ пике», Йӳҫ Шӑхаль хӗрӗ Виктория Еремеева «Чӑнкӑ пике», Аслӑ Арапуҫри Кристина Горшкова «Хаваслӑ пике» пулнӑ.

Малалла...

Николай Трофимова юбилейпе саламланӑ чухне

Вӑрнар районӗнчи Уйкас Кипек ялӗнче пурӑнакан 90 ҫулти ветеран… халӗ те велосипедпа ярӑнать. Николай Трофимович Трофимов ҫавра юбилейне нумаях пулмасть уявланӑ. Паллӑ ҫак кунпа ӑна Вӑрнар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Леонид Николаев, Ветерансен канашӗн председателӗ Василий Львов, Уйкас Кипек ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Петров киле пырса саламланӑ.

Николай Трофимович фронта ҫамрӑклах тухса кайнӑ. Тӑван ҫӗршыв умӗнче паттарлӑх кӑтартнӑшӑн ӑна орденсемпе, медальсемпе чысланӑ. Хӗрлӗ Ҫӑлтӑр орденӗ Николай Трофимова 55 ҫултан ҫеҫ тупнӑ.

Ветеран вӑрҫӑ хыҫҫӑн Енӗш тата Вӑрман Кипек шкулӗсенче ачасене вӗрентнӗ.

Николай Трофимовича 90-ра тееймӗн: хӑйӗн ҫулӗнчен ҫамрӑкрах курӑнать. Велосипедпа ярӑнма юратнисӗр пуҫне вӑл калчасем ӳстерет. Ветерана кинӗ Мария Михайловна пӑхса пурӑнать.

Чӑваш чӗлхи кунӗнче, ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ представителӗ Леонид Волков хӑйӗн ӗҫ вырӑнӗнче тӗнче тетелӗ урлӑ чӑваш диктантне ҫырнӑ.

— Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен иститучӗ диктант ҫырмашкӑн чӗннине хаваспах йышӑнтӑм. Манӑн Мускавра пурӑнакан чылай юлташ шухӑшӗпе, чӑваш чӗлхи — тӗнчери чи илемлӗ чӗлхесенчен пӗри. Чӗлхене малалла аталанма ӑнӑҫу сунатӑп. Манӑн шухӑшпа, эпӗ ҫак акцие хутшӑнса чӑваш чӗлхин пуласлӑхӗшӗн сасӑлатӑп. Диктант тексчӗ орфографипе грамматика тӗлӗшӗнчен ҫӑмӑл мар пулин те маншӑн питӗ интереслӗ пулчӗ, — тенӗ Леонид Волков.

Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шупашкарта Иван Яковлев палӑкӗ умӗнче Чӑваш чӗлхи кунне тата Яван Яковлевич ҫуралнӑранпа 166 ҫул ҫитнине халалланӑ митинг иртнӗ.

Кӑҫалхи уява ЧР Культура министрӗ Вадим Ефимова хутшӑннӑ. Вӑл тухса калаҫнӑ чухне Патриархӑмӑр чӑваш халӑхне ҫутта кӑларас, чӑваш чӗлхине тата культурине аталантарас ӗҫре пысӑк тӳпе хывнине палӑртнӑ. Митингра кӑҫал сумлӑ хӑнасем тата пулнӑ: ЧР вӗренӳ министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Светлана Петрова, Чӑваш наци конгресӗн вице-президенчӗ Петр Ивантаев, ЧР наци телерадиокомпанийӗн директорӗ Александр Магарин, «Хыпар» Издательство ҫурчӗн директорӗн-тӗп редакторӗн ҫумӗ Геннадий Максимов.

Мероприятире XV «Кӗмӗл сасӑ» фестивальте Гран-прие тивӗҫнӗ Сергей Лекеров юра шӑрантарнӑ, Шупашкарти 33-мӗш шкулта чӑваш чӗлхине вӗрентекен Ирина Диарова сӑвӑ вуланӑ. Ачасен «Еврокурав — 2013» конкурса хутшӑннӑ Анастасия Егоркина та юрланӑ.

Митинг вӗҫӗнче яланхи пекех Иван Яковлев палӑкӗ умне чечексем хунӑ. Ҫак кунах ЧР Культура министерствин ӗҫченӗсем Шупашкарти Яван Яковлев проспектӗнчи Яван Яковлев бюсчӗ умне те чечексем хунӑ.

Малалла...

Пӗр вӑхӑтра массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ҫӗршывра шывшӑн, газшӑн тата ӑшӑшӑн социаллӑ виҫесем кӗртесси пирки пӗлтерчӗҫ. Шел те, анчах ку вӑл усал шӳт пулмарӗ. Ҫӗршывра ун чухне коммуналлӑ пулӑшушӑн ҫынсене социаллӑ виҫепе тӳлеттерме пуҫлас шут тытнӑччӗ. Виҫеллӗ усӑ курсан — пӗр хакпа, иртсен — хаклӑрахпа. «Сывлӑшшӑн тӳлеттересси кӑна юлать ӗнтӗ», — кӑмӑлсӑрланмаллипех кӑмӑлсӑрланчӗҫ ҫынсем ҫав хыпара илтсен.

Социаллӑ виҫене йышӑнассине халӗ пӑрахӑҫлама йышӑннӑ. Яланлӑхах тесе ҫирӗплетеймӗпӗр те, анчах РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев тивӗҫлӗ йышӑну кӑларнӑ.

Ҫапла утӑм патне ҫитнине ун пек тума халӗ иртереххипе ҫыхӑнтараҫҫӗ. Мӗншӗн тесен паянлӑха кашни килтех счетчик ҫук-ха. Ҫынсенчен ҫурри ытларахӑшӗ кӑна счетчик вырнаҫтарнӑ. Тата сӑнавлӑ пек темиҫе регионта ҫӗнӗ йӗркене ӗҫлеттерсе пӑхни те хайхин уссине палӑртайман.

Ҫав вӑхӑтрах ҫутӑшӑн социаллӑ виҫепе тӳлтетересси хальлӗхе татса паман ыйту-ха. Ӑна регионсенче 2016 ҫулхи ака уйӑхӗн 1-мӗшӗччен татса памалла.

Радиовещанин продюсер центрӗн пуҫлӑхӗ Олег Прокопьев // сылтӑмра

Иртнӗ эрнекун Чӑваш наци радиовӗ хӑйӗн 5 ҫулхине паллӑ тунӑ. Унта хутшӑннӑ Чӑваш Ен Элтеперӗ асӑннӑ массӑллӑ информаци хатӗрӗн ӗҫне ҫавӑн пек пысӑк хак панӑ. «Наци радиовӗ тӗрлӗ жанрлӑ кӑларӑмсем хатӗрлесе итлекенсем патне наци историйӗн тата чӑваш халӑхӗн культурин мӗнпур пуянлӑхне халӑх патне илсе ҫитерет», — тенӗ вӑл. Кунсӑр пуҫне вӑл радиора «тухӑҫлӑ ушкӑн» ӗҫленине палӑртнӑ. Пӗр шухӑшлӑ асӑннӑ йыш радиожруналистикӑн чи лайӑх йӑлине аталантарса пырасса шаннине палӑртнӑ.

Наци радиовне 5 ҫул каялла, Чӑваш чӗлхи кунӗнче, ӗҫлеттерсе янӑ. Халӗ республика тулашӗнче те итлеме май пур. Уява информаци политикин министрӗ Валентина Андреева, финанс министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Светлана Енилина, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов тата ыттисем хутшӑннӑ.

Радиовещанин продюсер центрӗн пуҫлӑхне Олег Прокопьева «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ» ят панӑ. Радиовещанин аслӑ сасӑ режиссерне Виктор Дмитриева Чӑваш Ен Элтеперӗн Тав хучӗпе тата сехетпе чысланӑ.

Сӑнсем (32)

Чӑваш кӗнеке издательстви Чӗмпӗр облаҫӗн Вӗренӳ министерстви, Чӗмпӗрти вӗренӳ тытӑмӗнчи ӗҫченсен квалификацие пысӑклатакан институт, Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑваш наци культурин автономийӗ чӗннипе регионсем хушшинче иртнӗ «Иван Яковлевӑн педагогика еткерӗ хальхи вӗренӳпе культура аспектӗнче» ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцине хутшӑннӑ.

Мероприятие Чӑваш чӗлхи кунне тата чӑваш халӑхӗн Ҫуттакӑларуҫи ҫуралнӑранпа 166 ҫул ҫитнине халалланӑ. Вӑл акан 25-мӗшӗнче Чӗмпӗрте иртнӗ.

Конференцие килнӗ регион тата муниципалитет органӗсен вӗренӳ управленийӗн ӗҫченӗсем, ертӳҫӗсемпе педагогсем, таврапӗлӳҫӗсем, музей тата культура учрежденийӗн ӗҫченӗсем валли Чӑваш кӗнеке издательстви курав йӗркеленӗ. Конференцие ҫитнисем чӑваш чӗлхипе тата литературипе, чӑваш халӑх культурипе хатӗрленӗ вӗренӳпе медодика литературипе кӑсӑкланнине палӑртмалла.

Экспозицире, паллах, Чӑваш кӗнеке издательстви Иван Яковлевӑн пилӗк чӗлхепе кӑларнӑ «Чӑваш халӑхне панӑ Халал» пысӑк вырӑн йышӑннӑ. Ҫавӑн пекех «Повествование о чувашах» (Е.

Малалла...

Чӑваш Енри Ашшӗсен канашӗ «Ашшӗн кунне» патшалӑх уявӗ туса хурассине ырлать. Ӑна Канаш ӗҫ планне те кӗртнӗ. Республикӑра ҫак уява туни тӗрӗс тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ҫакна Ашшӗсен канашӗн президиум членӗ, Шупашкар хулин депутачӗ Александр Андреев пӗлтернӗ.

Ҫак уява календаре кӗртес ыйтӑва пӗлӗрхи юпа уйӑхӗн 9-мӗшӗнче иртнӗ Ашшӗсен канашӗн президиум ларӑвӗнче пӗрремӗш хут ҫӗкленӗ. Унта «Ашшӗн кунне» (ҫӗртме уйӑхӗ) тата «Асанне кунне» (юпан 28-мӗшӗ) уявлама сӗннӗ. Ҫак шухӑша пурте пӗр саслӑн ырланӑ. Анчах хальлӗхе ку планра кӑна-ха.

Раҫҫейӗн 20 ытла регионӗнче «Ашшӗн кунне» патшалӑх уявӗ туса хурас тӗлӗшпе алӑ пуснисене пухӗҫ. Акци Екатеринбургра старт илнӗ ӗнтӗ. Вӑтам Уралта пурӑнакансем хӑйсен автографӗсене ҫу уйӑхӗн вӗҫӗччен хӑварма пултарӗҫ. Унтан кӗнекене Раҫҫейӗн тӗрлӗ хулине ярӗҫ. Авӑн уйӑхӗнче ӑна Раҫҫей Президенчӗ патне илсе ҫитерме палӑртнӑ.

Акци йӗркелӳҫисен шухӑшӗпе, «Ашшӗн кунӗ» ашшӗсен сумне ӳстерӗ. Ҫак уява 50 ытла ҫӗршывра паллӑ тӑваҫҫӗ. Раҫҫейри 20 ытла регионта та ӑна уявлаҫҫӗ. Пӗлтӗр ӑна Патшалӑх Думин депутачӗ Александр Сидякин патшалӑх шайӗнче паллӑ тума сӗннӗ.

Малалла...