Статистика
![]() Чӑваш Енре тӑлӑх ачасен шутне чакарас енӗпе программӑсем малалла ӗҫлеҫҫӗ. ЧР Вӗренӳ министерстви лайӑх хыпар пӗлтерет — пӗлтӗр республикӑра ашшӗ-амӑшӗн хӳттисӗр юлнӑ 378 ачана шута илнӗ. Ку, 2013 ҫулпа танлаштарсан, сахалрах. Ун чухне 403 ача пулнӑ. Ведомство хыпарланӑ тӑрӑх, тӑлӑх ачасен йышӗ Сӗнтӗрвӑрри, Шӑмӑршӑ, Ҫӗрпӳ, Муркаш, Шупашкар районӗсенче чакнӑ. Республикӑра тӑлӑхсен шутне чакарас тесе программӑсем тухӑҫлӑ ӗҫлеҫҫӗ. Ав Елчӗк тата Ҫӗрпӳ районӗсенче ятарлӑ программӑсем пурнӑҫа кӗреҫҫӗ. Комсомольски районӗнче те ку енӗпе ҫанӑ тавӑрса ӗҫлеҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне Чӑвашри район-хуласенче тӗрлӗ акцисем, канашлусем, конкурссем йӗркелеҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Спорт
![]() Паллӑ ҫынсене асӑнса тӗрлӗ спорт ӑмӑртӑвӗ ирттересси унта та кунта йӑлана кӗнӗ. Куславккари «Атӑл» вӑй-хал культурипе спорт комплексӗнче ӗнер унти 3-мӗш шкулта вӗрентекенте ӗҫленӗ Виталий Асланина асӑнса арҫынсен командисем волейболла вылянӑ. Ӑмӑртӑва районти тӳре-шарапа пӗрлех Асланинӑн арӑмӗ Зинаида Владимировна тата вӗсен ывӑлӗ хутшӑннӑ. Пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ пулин те Виталий Степанович ырӑ ят хӑварнӑ. Ҫакна ӑмӑртӑва пырса ҫитнисем ҫирӗплетсе панӑ. Асланинсен ҫемье тусӗ Михаил Ковальский хӑйӗн тусне асӑнса юрӑ та юрланӑ. Турнира 7 ушкӑн: «Барсы», Куславккари 3-мӗш шкул, «Карамӑш», «Энтри Пасар», Куславккари шалти ӗҫсен пайӗ, «Шик» тата «Вӑта Энӗш» — хутшӑннӑ. Вӗсенчен Куславккари «Шик» ушкӑна ҫитекен ҫапах та пулман. Иккӗмӗш вырӑна энтри пасарсем тухнӑ, виҫҫӗмӗшӗнче — «Вӑтам Энӗш» ушкӑн. Сӑнсем (27) Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял пурнӑҫӗ
![]() 2015 ҫулхи кӑрлачӑн 9-мӗшӗнче Красноармейски районӗ 80 ҫул тултарнӑ ятпа ҫавра сӗтел иртнӗ. 1935 ҫулта район Трак районӗ ятпа йӗркеленнӗ, 1940 ҫулта унӑн ятне улӑштарса ӑна Красноармейски районӗ ят панӑ. Халӗ районти 9 ял тӑрӑхӗнчи 89 ялта 15,2 пин ҫын пурӑнать. Ҫавра сӗтел тавра районти предприяти пуҫлӑхӗсем, шкул тата культура ҫурчӗсен ертӳҫисем, райадминистраци ӗҫченӗсем тата ытти чылай ҫын хутшӑннӑ. Пухӑва районти вӗренӳ пайӗн ертӳҫи Алексей Васильев уҫнӑ. Алексей Иванович пухӑннисене район кун-ҫулӗн паллӑ пулӑмсемпе паллаштарнӑ, район историйӗнче сумлӑ ят хӑварнӑ паттӑрсем ҫинчен, районта юлашки ҫулсенчи тунӑ ҫитӗнӳсем пирки чарӑнса тӑнӑ. Ҫавра сӗтел хӑнисем «Трак ен — 80 ҫулта» хӑтлавпа (презентаципе) паллашнӑ. Пухӑва районпа тантӑш ентеше те чӗннӗ. Яковлев Иосиф Яковлевич ӗҫ ветеранӗ шӑпах 1935 ҫулхи кӑрлачӑн 9-мӗшӗнче Мӑн Шетмӗ ял тӑрӑхӗнчи Кушар ялӗнче ҫуралнӑ. 2015 ҫулта районта ҫуралнӑ пӗрремӗш ачан ашшӗ-амӑшне — Прокопьев Константин Александрович ҫурални ҫинчен свидетельство панӑ. Пухӑннисем умӗнче тӗрлӗ ҫулсенчи район ертӳҫисем — С. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял пурнӑҫӗ
![]() Ольга Терентьевна Терентьева 1925 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 10–мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Пуканкасси ялӗнче ҫуралнӑ. Ачаранах ӗҫ патне туртӑннӑ, алӑ ӗҫӗсене вӗренсе ȳснӗ, чӑлха-нуски ҫыхма анчах мар, ҫӗвӗ ӗҫӗнче те, тӗрлеме те, чӗнтӗрлеме те ӑста пулнӑ. Ялта та, ҫывӑхри пасара тухса та хӑйӗн ӗҫӗсене сутса укҫа туса ҫемьене пулӑшнӑ. Иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи пуҫлансан вунултӑ ҫулхи хӗр аслисемпе пӗрле сухаланӑ, тырӑ вырнӑ, хӗллехи вӑхӑтра вӑрман каснӑ. Иваново облаҫне торф кӑларма та ӑна темиҫе хут та янӑ. Ӗмӗрӗпех тӑван ялта, тӑван колхозра ӗҫленӗ. Вӑтӑр ҫул ытла Пуканкасси ялӗнчи сӗт-ҫу ферминче дояркӑра тимленӗ, ҫав вӑхӑтрах бригадӑри ӗҫрен те пӑрӑнман. Тивӗҫлӗ канӑва тухсан та юратнӑ ӗҫрен пӑрахма васкаман тата пилӗк ҫул хушши дояркӑра ӗҫленӗ. Хӑйне телейлӗ туять Ольга Терентьевна, качча тухса ҫемье ҫавӑрайман пулсан та пӗччен мар вӑл ватлӑх кунӗсенче. Тӑван пиччӗшӗн ачисемпе мӑнукӗсем, вӗсен ачисем уявсенче мӑнаккӑшӗ патне пуҫтарӑнаҫҫӗ. Ытти кунсенче ӑна кинӗ Нина Афанасьевна Терентьева пӑхать. Хисеплӗ ӗҫпе вӑрҫӑ ветеранне ҫуралнӑ кунпа Вӑрнар район администрацийӗн ял хуҫалӑхӗпе экологи пайӗн пуҫлӑхӗ Вячеслав Горбунов, Ярмушка ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Алексей Петров килне ҫитсе саламланӑ, тата нумай ҫул пурӑнма сывлӑх суннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ӑслӑлӑх
![]() Паян, кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче, Ҫӗр ҫинче пурӑнакансем Меркурие хӑйсен куҫӗпе курма пултарӗҫ. Паян Меркурий планета Хӗвелрен чи аякка кайӗ, ҫапла майпа ӑна Ҫӗр ҫинчен телескопсӑрах сӑнама май пулӗ. Планетӑна тавралӑх тӗттӗмленсен курма май пур. Ытти чухне Хӗвел тытӑмӗнчи чи пӗрремӗш планетӑна вӑл патӗнче пулнӑран курма пулмасть. Анчах паян вара Меркурий Хӗвелрен чи аякри орбита точкинче пулӗ. Вӑл 69 миллион ҫухрӑм аякка кайӗ, ҫавна май кашниех ӑна телескопсӑрах курӗ. Пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, искусственнӑй ҫутӑ пулмасан Меркурие курас шанчӑк ӳсет. Планета Хӗвел ансан тепӗр 1 сехетрен курӑнӗ. Ӑна курас тесен кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ еннелле, Венерӑран кӑшт аяларах, пӑхмалла. Кӑҫал Меркурий Венера патне 5 градус ҫывӑхланӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Афиша
![]() Кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халалласа бал ташшисен «Ҫӗнтерӳ вальсӗ» республика конкурсӗ иртет. Мероприятие пӗтӗм тӗнчери «Кадетсен Георги балӗ» уҫӑ конкурспа килӗшӳллӗн йӗркелеҫҫӗ. Конкурса кадетсен кӗҫӗн класӗсенче вӗренекенсем, кадет класӗллӗ шкулсем хутшӑнӗҫ. Сӑмах май, бал ташшисен конкурсӗ иккӗмӗш ҫул аслӑ тата кӗҫӗн класрисем хушшинче уйрӑм иртет. Ансамбльте 8–12 ҫын пулмалла — 4–6 мӑшӑр. Ачасене ӳсӗмне кура пайлаҫҫӗ: 1 кӗҫӗннисем — 6-мӗш классем, 2 кӗҫӗннисем — 7-мӗш классем, 3 кӗҫӗннисем — 8-мӗш классем. Бал икӗ пайран тӑрӗ. «Ҫӗнтерӳ вальсӗ» конкурс Шупашкарти ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑх керменӗнче (Президент бульварӗ, 14-мӗш ҫурт) 12 сехетре пуҫланӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Спорт
![]() gov.cap.ru сайтри сӑн Ӗнер, кӑрлачӑн 9-мӗшӗнче, Шупашкарти «Шупашкар: 500 ҫул» паркра шкул ачисем хушшинче йӗлтӗрпе хӑваласа чупас енӗпе «Йӗлтӗр хули» массӑллӑ спорт ӑмӑртӑвӗ иртнӗ. Хула администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑмӑртӑва Шупашкарти 26 шкулти 300 ытла ача ҫитнӗ. Ҫак кун сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнакансем чи лайӑх йӗлтӗрҫӗ ятне илессишӗн тупӑшнӑ. Ӑмӑрту хӗрӳ иртнӗ. Йӗлтӗр йӗрӗ «Шупашкар: 500 ҫул» паркран пуҫласа кӳлмек таранах выртнӑ. Ҫамрӑк спортсменсене йывӑрлӑхсем кӗтнӗ: тӑвайккине хӑпарасси, чӑнкӑ тӑвайккинчен анасси… Кашниех хӑйӗн вӑйне тӗрӗсленӗ, ҫӗнтерӳ патне талпӑннӑ, уҫӑ сывлӑшпа тата илемлӗ тавралӑхпа киленнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Кӑрлачӑн 8-мӗшӗнче Шупашкар районӗнче 15 сехетре оперативниксем 6 ҫынна тытса чарнӑ. Вӗсене ЧР Элтеперне ӳкернӗ эрех кӗленчи салатнӑшӑн айӑпласшӑн. Пакунлисем пӗлтернӗ тӑрӑх, паллӑ мар ҫынсем Янӑш ялӗнче Михаил Игнатьева сӑнлӑ кӗленчесем салатнӑ. Шалта вара — эрех. Икӗ урапана тытса чарнӑ. Водительсене тата пассажирсене тӗпчеме палӑртнӑ. Тытса чарнисенчен виҫҫӗшӗ Нефтюганск хулинче регистрациленнӗ. Ыттисем — Чӑвашра. Ханты-Манси автономи округӗнчи ҫынсем кунта епле майпа тата мӗн тӗллевпе ҫитнӗ? Ҫитменнине, Михаил Игнатьевӑн тӑван ялне, Янӑша, унӑн ҫуралнӑ кунӗнче ҫитнӗ. Мӗн тума? Ыйтса тӗпчӗҫ. «Хӑнасем» Чӑваша ӗҫ шырама килнине ӗнентереҫҫӗ. Шупашкарта хваттер тара тытнӑ, урапана та тара илнӗ-мӗн. Пакунлисене Нефтюганск ҫыннисем чаплӑ урапапа ӗҫ шырани тӗлӗнтернӗ. «Ҫыхӑнура» халӑх тетелӗнчи страницисенче кӑтартнӑ тӑрӑх, вӗсем унти масс-медиасенчен ӗҫлеҫҫӗ. Чӑвашри ҫынсем ыйтса тӗпченине хирӗҫленӗ. Пӗри усламҫӑ пулнине, Ҫӗнӗ Шупашкарта суту-илӳ точки пулнине пӗлтернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Статистика
![]() Ку хыпара «Правда ПФО» интернет-хаҫат пӗлтерет. Ҫӗршывӑн правительствин пуҫлӑхӗ Дмитрий Медведев хушнипе ҫӗршывӑн ял хуҫалӑх министрӗ апат-ҫимӗҫ хакне тӗрӗслет иккен. Хушӑва пурнӑҫлассине вӑл Чӑваш Енрен тытӑннӑ. Маларах асӑннӑ МИХ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗршывра апат-ҫимӗҫ эмбарги туса хунӑ хыҫҫӑн Раҫҫейре ҫӗрулми вӑтамран 0,2 процент хакланнӑ пулать, пирӗн республикӑра вара — 29 процент. Купӑстана 20 процент хаклӑрахпа туянма тивет, Чӑваш Енре унӑн хакӗ 100 проценчӗпех ӳссе кайнӑ имӗш. Дмитрий Медведев премьер-министр Раҫҫейӗн ял хуҫалӑх министрӗпе Николай Федоровпа тӗл пулнӑ чух кӗпӗрнатторсемпе тата монополипе кӗрешекенсемпе пӗрле хаксене тӗрӗслеме хушнӑ-мӗн. Медведев Чӑваш Енри хаксем мӗншӗн ҫавӑн пеккипе уйрӑмах кӑсӑкланнӑ пулать. Медведев хушнине пурнӑҫласа ӗнер Николай Федоров министр пирӗн республикӑри хаксене тӗрӗсленӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Раҫҫейре
![]() interfax.ru тунӑ сӑн Кӑрлачӑн 10-мӗшӗнче, паян, Раҫҫейре ҫӗнӗ саккун вӑя кӗнӗ. Унпа килӗшӳллӗн йӗркене пӑснӑ мигрантсен Раҫҫее килме юрамасть. Саккунра палӑртнӑ тӑрӑх, мигрант пирӗн ҫӗршывра 120 кунран ытларах пурӑнсан ӑна кун хыҫҫӑн 3 ҫул кунта кӗртмеҫҫӗ. 270 кунран ытларах тӑк Раҫҫее 5 ҫул кӗреймӗ. Ку кӑна мар. Раҫҫейре 360 кунран ытларах пурӑнакан мигранта 10 ҫул кӗртмӗҫ. Ҫапла майпа миллион ытла ют граждансем Раҫҫее 10 ҫултан кӑна килейӗҫ. Халӗ пирӗн ҫӗршывра йӗркене пӑснӑ 3 миллиона яхӑн мигрант пурӑнать. Вӗсем 90 талӑк Раҫҫейре саккунсӑр майпа пурӑнаҫҫӗ. 734 мигрант 270 талӑкран ытларах кун кунлать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (24.04.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 748 - 750 мм, 10 - 12 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Кутузов Зиновий Михайлович — Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ агрономӗ ҫуралнӑ. | ||
| Мадуров Фёдор Иванович, паллӑ кӳлепеҫӗ ҫуралнӑ. | ||
| Денисов Петр Владимирович, истори ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, профессор, этнолог вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |