Кумертаури ача ҫуртӗнче «Ачалӑха ырӑпа ӑшӑтар» ыр кӑмӑллӑх акцийӗ иртнӗ. Унта Кумертау хула округӗн администрацийӗн представителӗсем‚ хулари предприятисен ертӳҫисем хутшӑннӑ. Вӗсем ачасене парнесемпе савӑнтарнӑ.

Кумертау администрацийӗн пуҫлӑхӗ Борис Беляев тата акцие хутшӑннӑ ытти участниксем малтан ача ҫуртӗнчи чи кӗҫӗннисен ушкӑнӗсенче пулса курнӑ. Унта пӗчӗкскерсемпе кӗр уявӗ ирттернӗ. Вӑтаммисем хӑйсен пултарулӑхне спорт ӑмӑртӑвӗсенче тӗрӗсленӗ пулсан‚ чи аслисем Республика кунне халалланӑ уяв картинче савӑннӑ.

Хӑнасем ача ҫурчӗн воспитанникӗсене нумай ӑшӑ сӑмах каланӑ‚ парнесем панӑ.

Уяв хыҫҫӑн Попечительсен канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта ача ҫуртӗнче юсав тата тирпей-илем ӗҫӗсем ирттерессине сӳтсе явнӑ.

Ҫӗпӗр чӑвашӗсем Чӳклеме ирттерни чӑннипех те Красноярск крайӗн наципе культура пурнӑҫӗнче историе кӗрсе юлмалли пулӑм. Мӗншӗн тесен чӑвашсен уявне регион шайӗнче уявлани кунта хальччен пулман. Ҫапах та йӗркелекенсене ҫак мероприятие мӗнле ирттересси мар, палӑртнӑ кунра ҫанталӑк мӗнле пуласси ытларах хумхантарнӑ, ара, Ҫӗпӗр кӗркуннинчен темӗн те кӗтме пулать-ҫке. Йӗпе-сапа ҫанталӑк мероприятие пӑсать ҫеҫ мар, унта хутшӑнакансен, курма пыракансен кӑмӑлне те хуҫать. Телее, ҫанталӑк уяр пулчӗ.

Красноярскран Назарово хулине уява автобуспа каяс текенсем ирхине ирех Мир тӳремне пуҫтарӑнчӗҫ. Унта вӗсем йӑхташсемпе Вадим Антонов генералпа тата Чӑваш Енри Элӗк районӗнчи «Валинкке» фольклор ушкӑнӗпе тӗл пулчӗҫ.

Палӑртнӑ кун кӑнтӑрла пултарулӑх ушкӑнӗсен артисчӗсем хӑнасемпе, куракансемпе алла-аллӑн тытӑнса вӑйӑ картине тӑрса юрӑ пуҫларӗҫ. Назарово хулин пуҫлӑхӗ Сергей Сетов, Назарово районӗн администраци пуҫлӑхӗ Сергей Крашенинников, крайри Кӗпӗрнаттӑр Аппарачӗн, Правительствин, Законодательство Пухӑвӗн официаллӑ ҫыннисем чӑвашсене, курма килнисене крайри пӗрремӗш чӑваш уявӗпе саламларӗҫ.

Малалла...

Юпан 11-мӗшӗнче Красноармейски ялӗнчи Ленин урамӗнчи 89-мӗш ҫуртра (финн поселокӗн микрорайонӗнче) халӑх апатланӑвӗн ҫӗнӗ предприятийӗ — «Трак ен» кафе — уҫӑлчӗ.

Ҫав ятпа кунта иртнӗ савӑнӑҫлӑ мероприятине район администрацийӗн пуҫлӑхӗ В. В. Александров, ытти хӑнасем, «Уяв» фольклор ансамблӗ хутшӑнчӗҫ.

«Ӑнӑҫлӑ ӗҫлемелле пултӑр сирӗн», — терӗ Владимир Валерьянович хӗрлӗ хӑйӑва каснӑ май.

Кафе директорӗ Л. М. Петрова ӑна, ытти хӑнасене ӑшшӑн тав турӗ, «Трак ен» алӑкӗ пурин валли те уҫӑ пулнине палӑртрӗ.

Пӗлме. Людмила Михайловна Петрова — Красноармейски районӗнченех, Васнар ялӗнчен. Халӑх апатланӑвӗн тытӑмӗнче нумай ҫул вӑй хурать. 2001 ҫулта ӑна «Раҫҫей Федерацийӗн мастер-поварӗ» ят панӑ.

Кафере 2 зал: пӗри 80 ҫын вырнаҫмалӑх, тепри (банкетсем ирттермелли пӗчӗк зал) — 12 ҫын валли. Вӗсенче таса та ҫутӑ, хӑнасене тарават йышӑнма пӗтӗм майсем пур. Пысӑк зал стени ҫине хальхи йышши телевизор вырнаҫтарнӑ: спорт тата вӑйӑ, ытти передачӑсем пӑхма меллӗ.

Малалла...

Михаил Игнатьев Элтепер ЧР Патшалӑх Канашне тата халӑх патне ҫулсерен яракан Ҫырӑва хатӗрлеме пуҫланӑ. Ҫак пысӑк пӗлтерӗшлӗ документра вӑл правительствӑн, парламентӑн, вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсен, предприятисемпе организацисен ӗҫӗн кӗске тата нумай вӑхӑтлӑх стратегийӗн программине йӗркелеме ҫитӗнӳсемпе пӗрлех ҫивӗч ыйтусене те уҫӑмлӑн палӑртӗ. Ҫырӑва хатӗрленӗ чухне республика пуҫлӑхӗ Чӑваш Ен халӑхӗн, общество организацийӗсен, граждан обществин ытти институчӗн шухӑш-кӑмӑлне те шута илӗ.

Ҫынсен пурнӑҫ шайне ӳстерес тесен пирӗн пӗрле мӗнле тӗллевсем палӑртмалла? Чӑваш Ен Президенчӗн мӗнле темӑсене тӗплӗнрех тишкермелле? 2012 ҫулхи Ҫырӑва эсир мӗн кӗртме сӗнетӗр? Сирӗн шухӑшӑрпа пурнӑҫа мӗн лайӑхрах, хӑтлӑрах, меллӗрех тӑвӗ?

Сӗнӗвӗрсене ҫак адреспа йышӑнаҫҫӗ: Шупашкар хули, Президент бульварӗ, 10-мӗш ҫурт; эл. адрес: analit2@cap.ru. «Ҫырӑва хатӗрлеме» тесе палӑртмалла. Тел.: 39-35-73, 39-35-75.

Виталий Енӗш

Юпан 19-мӗшӗнче Вӑрманкас Ухман (Канаш районӗ) ялти тӗслӗх вулавӑшӗнче вулакансемпе кӑсӑклӑ та информаципе пуян калаҫу-тишкерӳ иртрӗ. Ӑна библиотека ӗҫченӗсем Виталий Енӗш 70 ҫул тултарнине халалласа хатӗрлерӗҫ, ҫавӑнпа ячӗ те ҫак куна ҫывӑхччӗ — «Виталий Енӗш — ҫыравҫӑ, сӑвӑҫ тата тӑлмач».

Мероприятине пухӑннисем кӑмӑллӑ юлчӗҫ, ҫыравҫӑ пирки тем те пӗр кӑсӑкли пӗлчӗҫ — калаҫӑва ирттерекен ун пурнӑҫне, пултарулӑхне тӗплӗн сӑнласа пачӗ. Виталий Григорьевичӑн тӗп хайлавӗсемпе те паллашрӗҫ — ку тӗлӗшӗнчен вара ҫыравҫӑн «Ҫӗр тӗрекӗ», «Чун кӑварӗ», «Пурҫӑн йӑлмак» кӗнекисем пулӑшрӗҫ.

Виталий Енӗш 1941 ҫулхи юпан 19-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Пратьякас Енӗш ялӗнче ҫуралнӑ. Тӗрлӗ вӑхӑтра токарь, слесарь, Пушкартстанри Авӑркас район хаҫатӗнче ӗҫленӗ. «Капкӑн» журнал редакторӗн ҫумӗ пулнӑ. Пултарулӑх анине «Ялан халӑхпа пӗрле» очеркпа кӗнӗ.

Малалла...

Ӳнер тӗрлӗрен чӗлхепе калаҫакан ҫынсене те тӑванлаштарать тени тӗрӗсех-мӗн. Турккӑ ҫӗршывӗнчи Конья хулинче пурӑнакан Шюкрю Октачпа иртнӗ тӗлпулу ҫакна лайӑх ҫирӗплетсе пачӗ. Чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн аслӑ преподавателӗ О.В. Сорокина чӗннипе вӑл студентсемпе тӗлпулӑва килсе ҫитрӗ. Гитара каласа юрлакан турккӑ ҫынни пурне те хӑйӗн тыткӑнне илчӗ темелле. Турккӑ халӑх юррисене те, Ашык Вейбел ятлӑ юрӑҫ юррисене те хӑйӗн тӑван чӗлхипе шӑрантарчӗ Шюкрю. Кайран тата … чӑваш юррисем те янӑрарӗҫ. Вӗсене Шюкрю Октач Интернет урлӑ тимлесех вӗреннӗ-мӗн. Хӑй хальлӗхе чӑвашла пӗлмест пулин те чӑваш кӗввисене илтнипех чӗлхене юратса пӑрахни пирки пӗлтерчӗ хӑна. Турккӑ чӗлхисӗр пуҫне акӑлчан, финн, вырӑс чӗлхисемпе ҫӑмӑллӑнах калаҫакан Шюкрю Октачпа пӗрле студентсем те хавхалансах «Шӑнкӑрав курӑкӗ», «Вун саккӑрта чух» юрӑсене янраттарчӗҫ кӑна.

— Чӑваш ене эпӗ иккӗмӗш хут килтӗм. Пӗлтӗр Пӗтӗм тӗнчери чӗлхесен «Ӑнӑҫу чӗлхи» фестивалӗнче пулса курнӑ май Э.

Малалла...

Куславккари «Хӗвелҫаврӑнӑш» ансамбль

Куславкка районӗнчи 3-мӗш вӑтам шкулӑн 8-мӗш «б» класӗнче пӗлӳ пухакан Юлия Винокурова пӗрремӗш класранпах «пиллӗк» паллӑсемпе вӗренет. Ҫав хушӑрах ачасен «Хӗвелҫаврӑнӑш» хореографи ансамблӗнче ҫичӗ ҫул ӑсталӑхне туптать. Хула, республика, Раҫҫей шайӗнчи олимпиадӑсемпе пултарулӑх конкурсӗсенче тӑван шкул чысне хӳтӗлет.

Вӗренӳ ҫулӗ пуҫланчӗ кӑна пулин те Юля сумлӑ ҫӗнтерӳсен хисепне ӳстерме ӗлкӗрнӗ. Раҫҫей ачисен «Тӑван тавралӑх историйӗ» конкурсӗнчи республикӑри ӗҫсен пӗтӗмлетӗвӗпе вӑл пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Хаклава хӗрача «Пӗчӗк герб — пуян истори» ӗҫ тӑратнӑ, унта Куславкка хулин гербӗ, паллӑ вырӑнӗсем тата ҫыннисем пирки каланӑ. Сӑмах май ку ӗҫпе вӑл 2009 ҫулта та мала тухнӑччӗ — «Эткер» ирттерекен Раҫҫей элемӗсен конкурсне хутшӑннӑ май ун чухне 2-мӗш вырӑн йышӑннӑччӗ.

— Кашни кун мӗн те пулин ҫӗннине пӗлме тӑрӑшатӑп. Мана пулӑшса хавхалантаракансем — анне тата вӗрентекенсем, — тет Юля.

Чӑваш наци библиотекин Геннадий Айхи пӳлӗмӗнче «Тумас Транстрёмер тата Геннадий Айхи» курав уҫӑлнӑ. Ӑна Чӑваш халӑх поэчӗн юлташне, Нобель премийӗн (литература енӗпе) лауреатне Тумас Транстрёмера халалланӑ.

Вӗсем 1993 ҫулта Г.Айхипе Перуджа хулинче (Итали) Петрарка премине панӑ чухне паллашнӑ. Сӑмах май, Транстрёмер та ҫак преми лауреачӗ. Ҫулталӑк иртсен вӑл чӑваш ҫыравҫине Швецие чӗннӗ. Унта унӑн пултарулӑхне халалланӑ Пӗтӗм тӗнчери фестиваль иртнӗ. Ҫавна май Геннадий Николаевич хӑйне евӗрлӗ парне хатӗрленӗ. Швед поэчӗн сӑввисене, И.Кутик куҫарнӑскерсене, тата И.Вулох илемлетнӗскерсене «Сегодня» хаҫатра (1994, ҫу, 7, 85№) пичетленӗ. Хыҫсӑмахне хӑй ҫырнӑ. Транстрёмер ку парнене хӗпӗртесе йышӑннӑ. 2001 ҫулта Мускавра Г.Айхин, И.Вулохӑн, Т.Транстрёмерӑн пӗрлехи куравӗ йӗркеленнӗ.

Ҫакӑн пирки тӗплӗнрех Наци библиотекинчи куравра пӗлме пулать, вӑл унта чӳкӗн 30-мӗшӗчченех ӗҫлӗ.

Ҫанталӑк уяртса ячӗ те уй-хир культурисене пухса кӗртес ӗҫ хӑвӑртланчӗ. Вӑрнар районне илсен «иккӗмӗш ҫӑкӑра» 91,5 процент кӑларнӑ. «Мураты», «Агрохмель», «Кольцовка», «Гвардеец» ял хуҫалӑх организацийӗсен ҫӗрулми пуссинче те паян-ыран ӗҫ вӗҫленмелле. Аграрисен ҫӗрулмин вӑтам тухӑҫӗ 192 центнер. Хӑш-пӗр хуҫалӑхсенче кӑтарту пысӑкрах. «Санары» агрофирмӑра ҫӗрулмине кашни гектартан вӑтамран 300 центнер, «Знамя» кооперативра – 250 центнер пухса илнӗ.

Кӗрхи ҫӗртме сухи те пӗтмен-ха. Пӗлтерӗшлӗ ӗҫе ял хуҫалӑх организацийӗсем 85 процент (9500 гектар) пурнӑҫланӑ. Чи пысӑк кӑтарту Вӑрнарти аш-какай комбиначӗн хушма хуҫалӑхӗнче: кӗрхи ҫӗртмене 2250 гектар тунӑ. «Кӑҫал ҫӗр хатӗрлеме кӑткӑс. Мӗн тӑвӑн, ҫанталӑкран иртеймӗн. Ҫапах та хресчен пархатарлӑ тивӗҫе пурнӑҫлас тесе пӗтӗм вӑйран тӑрӑшать. Ҫӗр кӑкри ҫӑкӑр парать-ҫке», — терӗ Вӑрнарти аш-какай комбинатӗнче тимлекен Валерий Филиппов механизатор.

Пахча ҫимӗҫ ҫитӗнтерессипе ҫулленех «Санары» агрофирма, Михаил Тарасов фермер хуҫалӑхӗ тӗллевлӗ тӑрӑшаҫҫӗ.

Малалла...

Етӗрне районӗнче «Мухтав хӗрарӑма» уяв иртнӗ. Пухӑннисене республикӑри хӗрарӑмсен канашӗн председателӗ, Чӑваш Республикин Патшалӑх канашӗн социаллӑ политика, сывлӑх сыхлавӗн, физкультурӑпа спорт комитечӗн председателӗ Ольга Зайцева, Президентӑн пепкелӗх центрӗн тӗп тухтӑрӗ Алла Самойлова, район администрацийӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ — ял хуҫалӑх пайӗн пуҫлӑхӗ Леонид Ефремов, Чӑвашпотребсоюз Канашӗн председателӗ Валерий Павлов саламланӑ. Етӗрне районӗнчи Хӗрарӑмсен канашӗн пердседателӗ Ирина Облинова Тав ҫырӑвне тивӗҫ пулнӑ.

Районти кашни ял тӑрӑхӗнчен пӗрер хӗрарӑм сцена ҫине тухса хӑйӗнпе паллаштарчӗ, кашниех тӗрлӗ номинацире палӑрчӗ. Альбина Наумова Мӑн Сӗнтӗртен, Валентина Корчева Кӑкшӑмран, Людмила Русскова Мӑн Шемертентен, Ирина Григорьева Пӗрҫырлантан, Роза Михайлова Советскинчен, Нина Стексова Стрелецкинчен, Светлана Мельникова Мучартан.

Малалла...