Мӑн Шетмӗ ялӗн иртнӗ ӗмӗрти чиркӗвӗ

Н.А. Архангельский — Чӑваш Енри паллӑ археолог-этнограф, чиркӳ ҫынни. Иртнӗ кунсенче паллӑ ентеш ҫуралнӑранпа 150 ҫул ҫитрӗ. Николай Архангельскин Мӑн Шетмӗпе Кушлавӑш чиркӳ прихучӗсенчи ачасемпе ҫынсене ҫутта кӑларас, Чӑваш тӑрӑхӗн районӗсенчи археологи тӗпчевне йӗркелес ӗҫӗсенчи пӗлтерӗшӗ калама ҫук пысӑк.

Н. Архангельский 1861 ҫулхи ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче (ҫӗнӗ стильпе) Мӑн Шетмӗ ялӗнче ҫуралнӑ. Ашшӗпе аслашшӗ те чиркӳ ҫыннисем пулнӑ. Ашшӗ, Александр Иванович Архангельский, Канаш тӑрӑхӗнчи Шаккӑл ялӗнчен. 1938 ҫултан пуҫласа мӗн виличченех — 60 ҫул Мӑн Шетмӗ чиркӗвӗнче пупра ӗҫленӗ. Тӗн ҫыннин йӗркисене пурнӑҫласа пынипе кӑна лӑпланман вӑл.

Мӑн Шетмӗ тӑрӑхӗнче тӗпленнӗскер, Александр Иванович кӗҫех кунта хӑйӗн тӑванӗсене — Павел Федоровичпа Василий Федоровича — чӗнсе илнӗ. Асли чиркӳре тӗн йӑла-йӗркине тытса пыма пулӑшнӑ. Пиччӗшӗнчен 10 ҫул кӗҫӗнрех шӑллӗ ҫӑкӑр пӗҫерме пуҫланӑ. Ахаль мар ӑна ку тӑрӑхра Кулач Ваҫлейӗ е Ухсах Ваҫок тесе чӗннӗ.

Малалла...

Премьера афиши

Красноармейскинчи Халӑх пултарулӑх ҫурчӗ ҫумӗнчи «Юхӑм» драма коллективӗ куракансем умне ҫӗнӗ премьерӑпа тухрӗ. Артистсем Анатолий Чебанов ҫырнӑ икӗ пайлӑ «Тарҫӑ» камите лартса пачӗҫ.

Камит сюжечӗ паянхи пурнӑҫпа тачӑ ҫыхӑннӑ. Ӗҫсӗр тӑрса юлнӑ арҫыннӑн арӑмӗ чикансемпе явӑҫса килтен тухса каять. Унӑн ирӗксӗрех ӗҫ шырама тивет. Пӗр пуян ҫемьене тарҫӑ кирлӗ иккен. Анчах та хӗрарӑм-тарҫӑ кирлӗрех иккен вӗсене. Ҫавӑнта вырнаҫать те арҫын ӗҫлеме. Хӗрарӑм тумне тӑхӑнса ӗҫлет вӑл унта. Тем тӗрлӗ мыскара курса пӗтет вара.

Кулӑшла самантсем чылай камитре. Юрӑ-кӗвӗ те сахал мар. Курма-пӑхма аван.

Кун пек япала ҫитменлӗхсӗр пулмасть ӗнтӗ. Артистсем хӑйсен сӑмахӗсене манса кайни, кирлӗ мар ҫӗрте ытлашши пауза туни, музыка ӑнӑҫлах марри — камит хаклавне кӑшт ӳкерет. Ҫапах та, пӗтӗмӗшле илсен, премьера ӑнӑҫлӑ пулса тухнӑ.

К.И.Васильева режиссер-постановщик лартнӑ ку пьесӑна. Куракансем ӑна тата халӑхран тухнӑ Трак ен артисчӗсене ӑшшӑн алӑ ҫупса саламларӗҫ.

Сӑнсем

Вӑйӑ-конкурс Дипломӗпе медалӗ

Чӑваш чӗлхине лайӑх пӗлекен ачасен «Ҫамрӑк ӑсчах — 2011» вӑйӑ конкурсӑн иккӗмӗш куҫӑм тапхӑрӗ акан 21-мӗшӗнче муниципалитетӑн пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан Красноармейски иккӗмӗш вӑтам шкулӗнче иртрӗ. Унта пӗрремӗш куҫӑмсӑр тапхӑрта ҫӗнтернӗ 68 вӗренекен хутшӑнмаллаччӗ. Шел пулин те, вӗсенчен 21 вӗренекен ҫеҫ иккӗмӗш тура килме май тупнӑ. Вӗрентекенсемпе вӗренӳ органӗсен яваплӑ ҫыннисем тӑрӑшнӑ пулсан майне тупма пулатчӗ пуль-ха... Ҫапах та Районсем хушшинчи V «Ҫамрӑк ӑсчах» инҫет вӑйӑ конкурс ӑнӑҫлӑ иртрӗ теме пулать. Финала 4 район ачисем (Красноармейски, Элӗк, Сӗнтӗрвӑрри тата Комсомольски) хутшӑнма пултарчӗҫ. Вӗрентекенсене тавах уншӑн. Тӑкаклӑ инҫе ҫула илсе тухса ачасен пӗлӗвне тӗрӗслес тата аталантарас текен вӗрентекенсем вӗсем. Ҫӗнтерӳҫӗ паллӑ. Вӑл — Красноармейски районӗнчи Трак чӑваш-нимӗҫ гимназийӗнче 10 класра вӗренекен Маркова Анна (вӗрентекенӗ — Кузьмина Юлия Егоровна).

Малалла...

Кӗрхи тырӑ лайӑх хӗл каҫнӑ

Ака уйӑхӗн вӗҫӗнче, 30-мӗш кунӗнче, Чӑваш Ен Президенчӗ Михаил Игнатьев Патӑрьелпе Каҫал тӑрӑхӗсене ҫитсе унти ҫураки ӗҫӗ епле пынипе паллашрӗ. Кун пирки Президент администрацийӗн пресса хӗсмечӗ пӗлтерет.

Чи малтанах Михаил Васильевич Патӑрьел районӗнчи «Малалла» хуҫалӑхри (ытларах сухан лартса тӑваҫҫӗ) ӗҫсемпе кӑсӑкланчӗ — ҫуртри акасси мӗнле пынипе тата кӗрхи тырӑ епле хӗл каҫнипе паллашрӗ. Механизаторсемпе калаҫнӑ май Президент ял хуҫалӑхӗнче ӗҫлекенсене пулӑшу парса тӑмалли пирки сӑмах каларӗ. Ҫавӑн пекех ӑна сӗрмелли-ҫунтармалли шӗвекпе йӳнӗлле тивӗҫтересси епле пыни кӑсӑклантарчӗ. Асилтеретпӗр, «НК «Роснефть» АУО пирӗн республикӑри ял хуҫалӑхӗнче тӑрӑшакансене пурӗ йӳнӗрех хакпа 16 600 тонна пама килӗшнӗ. Сӗрмелли-ҫунтармалли шӗвеке Чӗмпӗрти нефть базинчен тоннӑшӑн 16 200 тенкӗ тӳлесе турттараҫҫӗ. Ҫапла май пӗр литр дизтопливо, сӑмахран, ҫул тӑршшӗне кура 14-15 тенке ларать. «Малалла» хуҫалӑха илес пулсан, вӗсем 23 пин литр туяннӑ та ӗнтӗ.

Малалла...

Тетелти СУМ лавккари таварсен йышӗ ҫӗртен иртрӗ. Хальлӗхе категорисен йышӗ 3 кӑна пулсан ҫитес вӑхӑтра нумайланмалла.

Чӑваш халӑх сайчӗ хатӗрленӗ тетел лавккинче эсир кӗнекесем, CD тата DVD дисксем туянма пултаратӑр. Маларах, паллах, эсир вӗсемпе паллашайратӑр — чылай япалан тӗрлӗ сӑн ӳкерчӗкӗсем пур. Хушма сӑнсенче кӗнекен ӑшлӑхӗ, фильмсенчи кадрсемпе паллашма май пур. Таварсен хакӗ те ахаль лавккарисенчен йӳнӗрех.

Вӑл http://www.i-sum.su адреспа ӗҫлӗ. Таварсене эпир почтӑпа усӑ курса Раҫҫейӗн пур тӑрӑхне те ҫитерме пултаратпӑр. Ҫавӑн пекех Шупашкара тата ун ҫывӑхӗнчи тӑрӑхсене кил таран ҫитерсе пама пултаратпӑр.

Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталне республика Президенчӗпе унӑн ҫемйин, Правительство членӗсемпе вӗсен ҫывӑх ҫыннисен тупӑшпа, пурлӑхпа ҫыхӑннӑ кӑтартӑвӗсене вырнаҫтарнӑ. Вӗсене тишкерер-ха.

Сӑмах 2010 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 31-мӗшӗчченхи тапхӑр пирки пырать. Ҫапла вара Михаил Игнатьев Президентӑн 2010 ҫулхи тупӑшӗ 2 416 050,96 тенкӗпе танлашнӑ. Унӑн мӑшӑрӗпе пӗрлехи харпӑрлӑхра 2000, 623 тата 5000 тӑваткал метрлӑ ҫӗр лаптӑкӗсем пур. Ҫийӗнчен республика пуҫлӑхӗ 50599 тӑваткал метрлӑ ҫӗр лаптӑкӗпе те усӑ курать. Унӑн ҫавӑн пекех 216,2 тата 95,4 тӑваткал метрлӑ пурӑнмалли икӗ ҫурт, 129,5 тӑваткал метрлӑ хваттерте 1/3 чухлӗ тӳпе пур. Мӑшӑрӗн пӗлтӗрхи тупӑшӗ 277 пин тенке яхӑн пулнӑ. Унӑн ҫавӑн пекех 25300 тӑваткал метрлӑ ҫӗр лаптӑкӗ, 88,4 тӑваткал метрлӑ хваттер, «Мерседес БенцВ 170» автомобиль тата 36,2 тӑваткал метрлӑ гараж боксӗ пур.

Правительство членӗсене илес тӗк Олег Макаров премьер-министр декларациленӗ тупӑш чи пысӑкки — 11 021 800,3 тенкӗ. Палӑртни вырӑнлӑ пуль: ку укҫа — Правительствӑра ӗҫлесе илнӗскер мар, Олег Витальевич Министрсен Кабинечӗн тилхепине кӑҫал ҫеҫ тытнӑ-ха.

Малалла...

Георгий Семенович Самсонов

Ҫитес ҫул Хӗрлӗ Чутай районӗ 85 ҫул тултарнине паллӑ тӑваҫҫӗ. Сумлӑ юбилей ҫывхарса пынӑ май районта кунта ҫуралса ӳснӗ, район историйӗнче тарӑн йӗр хӑварнӑ паллӑ ентешсен ӗҫӗ-хӗлӗпе ҫыхӑннӑ мероприятисем ирттерме палӑртнӑ. Акан 27-мӗшӗнче Ҫӗн Атикасси шкулӗнче район шайӗнче «Манӑн шкул: истори, ҫынсем, пулӑмсем» ятпа конференци ирттерчӗҫ. Ӑна Ленина пытарма хутшӑннӑ Георгий Семенович Самсонов ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче 125 ҫул тултарнӑ май йӗркеленӗ.

Конференци пуҫаруҫи — Георгий Семеновичӑн мӑнукӗ Юрий Никонович Григорьевский. Вӑлах конференци умӗн кукашшӗне халалласа «Жизнь, отданная народу» ятлӑ кӗнеке пичетлесе кӑларнӑ.

Конференци ӗҫне Штанашри чиркӳ пачӑшки Отец Вячеславпа унӑн пулӑшаканӗсем хутшӑнса пухӑннисене пил парса саламларӗҫ, залри кашни ҫынна сӑваплӑ мӑнкун ҫӑмарти парса хӑналарӗҫ.

Вӗренекенсем тӑватӑ номинаципе тӗпчев ӗҫӗ ҫырса хатӗрленӗ: шкулӑн пӗрремӗш директорӗ; шкул историйӗ; вӗсем пирӗн шкулта вӗреннӗ; вӗрентекен, сан умра пуҫ таятӑп.

Малалла...

Пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан Чӑваш Сурӑм вӑтам шкулти конференцире

Акан 26-мӗшӗнче Элӗк районӗнчи Чӑваш Сурӑмри пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкулта «Чӑваш чӗлхи — тӑван чӗлхе, ялан эс пирӗн чӗрере!» темӑпа районти чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенсен ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртрӗ. Унта ЧПУн чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн ӗҫченӗсем те хастар хутшӑнчӗҫ. Чи малтан 4 курс студентки Инна Данилова 6 класра уҫӑ урок пачӗ. Унтан Г.А. Ермакова профессор, О.И. Печников, И.Ю. Кириллова, А.С. Егорова доцентсем, Э.И. Родионова аслӑ преподаватель методика ыйтӑвӗсемпе доклад турӗҫ. Докладсене сӳтсе явнӑ май учительсемпе преподавательсем тӗрлӗ ыйту ҫинче чарӑнса тӑчӗҫ, чӑваш чӗлхи пуласлӑхӗ вӗрентекенсенчен те килнине палӑртрӗҫ.

Тӗлпулун иккӗмӗш пайӗнче Чӑваш Сурӑм шкулӗн вӗренекенӗсем тата районти чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗсем сӑвӑ илемлӗ вуласа тупӑшрӗҫ. Сумлӑ жюри членӗ, культурологи кафедрин доценчӗ И.

Малалла...

Абрамов Я.А.

Акан 25-мӗшӗнче Упи кану центрӗнче Раҫҫей парламентаризмне йӗркеленӗренпе 105 ҫул ҫитнине халалласа пысӑк уяв иртрӗ. Ҫавна май Мӑн Ҫавал шыв тӑрӑхне Мускав хӑнисем — Раҫҫей Федерацийӗн Патшалӑх Думин депутачӗсем, парламентри «Тӳрӗ кӑмӑллӑ Россия» фракци депутачӗсем А. Г. Аксаков, Думӑн бюджет комитечӗн членӗ В. А. Лекарева, парламентӑн обществӑлла пӗрлешӳсен комитечӗн председателӗн ҫумӗ А.В. Кузьмина тата Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ И. Ю. Моляков килчӗҫ.

Мускавран килнӗ хӑнасем малтанах Упири пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкулӑн историпе краеведени музейӗнче пулса курчӗҫ. Кунта курмалли, пӗлмелли питӗ чылай. Ленин орденне тивӗҫнӗ, СССР Аслӑ Канашӗн депутачӗ пулнӑ К. И. Горинана уйрӑм вырӑн уйӑрнӑ. Чӑваш Енӗн Министрсен Канашӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ, республикӑн, РСФСРӑн Аслӑ Канашӗн тӗрлӗ созывӗсен депутачӗ пулнӑ, каярах Раҫҫей парламенчӗн пӗтӗмӗшле пайне ертсе пынӑ Л.П. Прокопьев пирки те материал чылай.

Малалла...

Салам чӑвашсем! Ҫывӑхрисем, инҫетрисем! Шкул ачисем, студентсем, ҫитӗннисем!

Паянхи хӑварт улшӑнса пыракан пурнӑҫра чи кирлисенчен пӗри вӑл — хальхи хыпарсемпе вӑхӑтра паллашса тӑрасси. Ӑҫта мӗн иртет, ӑҫта мӗн пулнӑ. Ҫакна тӗпе хурса Чӑваш халӑх сайчӗ, портала хыпарсемпе вӑхӑтра та туллин тултарас енӗпе, ҫӗнӗ проект пуҫлать — «Хыпарла!». Укҫине те тӳлетпӗр!

Хутшӑнас тесен мӗн тумалла-ха? Чи малтан — сайтра регистрациленмелле. Ку эсир ҫырнӑ хыпарсене идентификацилеме май парӗ. Ун хыҫҫӑн вара, тӗп страницӑри «Хуш» каҫӑпа усӑ курса, хыпар ҫырса тултармалла.

Мӗнле хыпар ярса пама юрать? Чи малтанах — сирӗн тӑрӑхра пулса иртекеннисем пире кӑсӑклӑ. Сирӗн ялта Акатуй иртнӗ-и унта, е асфальт ҫул сарса пӗтернӗ — пурте пӗлтерӗшлӗ. Иккӗмӗшӗнчен — республикӑра е тӗнчере пулса иртекен кӑсӑклӑ хыпарсем. Вӗсене эсир республикӑри сайтсенчен е ытти информаци порталӗсенчен илсе чӑвашла куҫарайратӑр. Виҫҫӗмӗшӗнчен — мӗнле те пулин концерт, спектакль, е мероприяти пуласси пирки пӗлтерни.

Хакӗсем пирки кӗскен.

Малалла...