Пурнӑҫ кустӑрми пӗрре те пӗр вырӑнта тӑмасть — кусать те кусать малалла. Технологисем те унран юлмасла аталансах пыраҫҫӗ. Windows XP тин ҫеҫ чи анлӑ сарӑлнӑ операци системи пулсаччӗ — халь вӑл вырӑна Windows 7 йышӑнасшӑн тапӑҫланать. Тимӗрӗ те, компьютер ӑш-чикӗ, улшӑнать — хӑватлансах пырать. 64 битлӑ операци системисене усӑ куракансем нумайланса пынӑран чӑвашла ҫырма май паракан сарӑма (раскладкӑна) вӗсем валли хатӗрес ыйту тухса тӑчӗ.

Паянтан пуҫласа унашкал сарӑма Чӑваш чӗлхи комиссийӗн сайтӗнче тупма пулать — ӑна ун валли усӑҫсем (пользовательсем) ыйтнипе ятарласах хатӗрленӗ. Эсир ӑна «Материалсем» пайра курайратӑр.

Пысӑк Енккасси шкулӗнче

Ҫурлан 23-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Элтепӗрӗ Михаил Игнатьев ӗҫлӗ ҫулҫӳревпе Вӑрмар районӗнче пулнӑ.

Чи малтан ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне хатӗрленнине тӗрӗслес тӗллевпе Пысӑк Енккассинчи пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкула ҫитнӗ. Шкула кӑҫал пурӗ 240 ача килӗ. Районта шкул чи лайӑххисен шутӗнче, вӗренме пур услови те ҫителӗклӗ. Шыв кӗртнӗ, хутса ӑшӑтмалли системӑсем аванах ӗҫлеҫҫӗ. Икӗ автобус 18 ялти вӗренекене шкула илсе ҫитерет. Пур ачана та вӗри апатпа тивӗҫтереҫҫӗ. Шкулӑн хушма хуҫалӑх та пур — унта туса илнӗ пахча-ҫимӗҫпе хӑйсен столовӑйӗнче усӑ кураҫҫӗ.

Вӗренӳ учрежденийӗн ертӳҫи Галина Архипова шкул пурнӑҫӗпе хӑнасене тӗплӗн паллаштарчӗ — ачасен олимпиадӑсенчи, спортри ҫитӗнӗвӗсем пирки уйрӑммӑн чарӑнса тӑчӗ. Шкулта 18 вӗренмелли пӳлӗм. Михаил Игнатьев компьютер класӗнче пулчӗ, ачасем тӗнче уҫлӑхӗпе епле усӑ курма пултарнипе кӑсӑкланчӗ. Шкулти вулавӑшра та ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне тӗплӗ хатӗрленнӗ — кӗнекесем, хушма литература ҫителӗклӗ илсе ҫитернӗ.

Малалла...

Ҫула юсаҫҫӗ

Ярмушка ялӗ Вӑрнар районӗн ҫурҫӗр енче, Упаҫырма шывӗ хӗрринче ларать. Ялӗ пӗчӗкех мар, 500 яхӑн ҫын пурӑнать. 4 урам. Ялта фельдшер пункчӗ, клуб, спорт тӳремлӗхӗ, лавкка пур, газ кӗртнӗ. Шупашкар–Ишек–Калинин–Вӑрнар ҫулӗ ҫывӑхӗнче ларать.

Ялта вӑтам шкул та пур — ӑна 1862 ҫултах кунта уҫнӑ. 1961 ҫулта сакӑр класлӑ шкул шайне хӑпартнӑ, 1975 ҫултанпа вара — вӑтам шкул. 2002 ҫулта ӑна базӑллӑ шкул туса хунӑ — юнашар ялти ачасем кунта ытларах ҫӳреме пуҫланӑ.

Ял пысӑк ҫул ҫывӑхӗнче ларнӑран асфальтлӑ ҫул ялах кӗрет. Шкул патне те ҫитерет вӑл. Тахҫантанпах сарнӑран чылай вырӑнта вӑл пӑсӑлнӑ, шӑтӑклӑ-саплӑклӑ. Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ ҫитнӗрен «Вӑрнарҫулстрой» ӑна юсама кӑмӑл тунӑ — шӑп та лӑп ҫак вӑхӑтра ҫула сараҫҫӗ те ӗнтӗ.

Малтанхи пӑхӑр хулла кӑлараҫҫӗ

Вӑрнарта хальхи вӑхӑтра «Чувашкабельмет» АХО предприятие хута яма хатӗрленеҫҫӗ. Ӗнер оборудование тӗрӗслес тӗлӗшпе пӗрремӗш пӑхӑр хуллисене кӑларса пӑхрӗҫ. Тӗп директор Александр Хавронин пӗлтернӗ тӑрӑх ҫулталӑкне кунта пурӗ 3 пин тонна продукци кӑларма пултарӗҫ.

«Чувашкабельмет» Вӑрнарта пӑхӑр пралук кӑлармалли ҫурма продукт — 8 мм диаметрлӑ заготовкӑсем тӑвӗ. Предприяти кунта 2007 ҫулта тӗпленме пуҫланӑ — пулас производство валли вӗсем 4-мӗш стройтрестӑн Вӑрнарти МГП-48 базӑна (вӑл унччен юхӑнса выртнӑ) суйланӑ. Хальхи вӑхӑтра кунта 35 ҫын вӑй хурать.

Ҫурлан 21-мӗшӗнче Елчӗкри «Урожай» стадионта Космонавтика ҫулталӑкне тата Раҫҫей парламентаризмӗ 105 ҫул тултарнине халалласа районта мини-футбол енӗпе ирттернӗ уҫӑ турнира вунӑ ушкӑн хутшӑнчӗ. Спортсменсемпе физкультурниксене Раҫҫей Федерацийӗн Патшалӑх Думин депутачӗ Анатолий Аксаков тата район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Миллин ӑшшӑн саламларӗҫ.

Кашни тӗлпулу ҫивӗч кӗрешӳре иртрӗ. Олимп системипе ирттернӗ турнирта финала акционерсен «Прогресс» обществин тата Аслӑ Пӑла Тимеш ялӗнчи «Юман» спорт клубӗн командисем тухрӗҫ. Вӑйӑ 0:0 шутпа вӗҫленчӗ. Хушса панӑ вӑхӑтра «Прогресс» командӑри Эдуард Николаев, Александр Захаров тата Юрий Петров мечӗке хапхана тӗл тапса кӗртнипе хӑнасене 3:2 шутпа ҫӗнтерчӗҫ, турнирӑн тӗп парнине ҫӗнсе илчӗҫ. «Юман» командӑшӑн Георгий Титовпа Артем Диомидов уйрӑмах лайӑх вылярӗҫ.

Виҫҫӗмӗшпе тӑваттӑмӗш вырӑншӑн пынӑ матчра Тӑрӑм ялӗнчи «Рассвет» хуҫалӑхӑн команди Шупашкарти «Славяне» командӑна 2:1 шутпа ҫӗнтерчӗ.

Малалла...

Лакрей вӑрманӗ — кану вырӑнӗсенчен пӗри

Вырсарникун шупашкарсем валли чылай мероприяти хатӗрленӗ. Эпир сире вӗсенчен хӑш-пӗрипе паллаштарасшӑн (тулли вариант кунта):

◊ 10 сехетре Шупашкар хулин музейӗнче Александр Насекин куравӗ уҫӑлать.

◊ Атӑл хӗрринче 11 сехетре парӑс регаттине курма май пур.

◊ 12 сехетре Калинин районӗн «Кӗрешӳ» уҫӑ ӑмӑрту пуҫланать.

◊ 13 сехетре Шупашкарӑн 500 ҫуллӑх паркӗнче «Атӑл мерченӗ — 2011» уяв программинче савӑнма пулать — спорт мероприятийӗсем, вӑйӑсем, ӑмӑртусем, концерт.

◊ Лакрей вӑрманӗнче «Пысӑк кулӑш урапи» ятлӑ кану программи хатӗрленӗ — вӑл 13 сехетре пуҫланмалла.

◊ 14 сехетре Шупашкарӑн 500 ҫуллӑх паркӗнче «Элара» АУО хатӗрленӗ «Ҫӳле вӗҫме вӑхӑт» уяв программи пуҫланать.

◊ Чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсен концертне курма кӑмӑллакансене «Шупашкар» суту-илӳ центрӗ патне чӗнетпӗр — 14 сехетре унта «Уяв ячӗпе, Шупашкар!» концерт уҫӑлӗ.

◊ 16 сехетре «Салют» КК умӗнче те концерт пулӗ — тӗрлӗ ушкӑнсем хӑйсен пултарулӑхӗппе паллаштарӗҫ.

Малалла...

Чӑваш Енӗн тӗп хули ыран, ҫурла уйӑхӗн виҫҫӗмӗш вырсарникунӗнче, Хула кунне паллӑ тӑвать.

Яланхи пекех уяв хаваслӑ мероприятисемсӗр иртмӗ. Хула ертӳҫисемпе республика пуҫлӑхӗсем тӗп хулан кунне кашни ҫул интереслӗ те савӑнӑҫлӑ ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ — Шупашкарта пурӑнакансем валли вун-вун мероприяти хатӗрлеҫҫӗ. Уйрӑм усламҫӑсем те вӗсенчен юлмасть — ҫакӑн пек уявра суту-илӳ питӗ лайӑх пырать-ҫке.

Шупашкар хулин кунне уявлама ӗнерех пуҫланӑ тесен те йӑнӑш пулмӗ. Тӗрӗссипе хӑш-пӗр уяв саманчӗсем тӗп хулан 17-мӗшӗнчех иртнӗ — Ярославль урамӗнче «Атӑл» хӑна ҫуртне уҫнӑ, Калинин районӗнче кил-йыш тухтӑрӗн практикин центрӗпе ача-пӑча площадкине уҫнӑ. Кӗҫнерникун вара Шупашкар хулин хисеплӗ ҫыннисене чысланӑ, Ленин районенче ача-пӑча вылямалли икӗ тӳремлӗхе (9-мӗш пилӗкҫулӑх тата Мир проспекчӗсенче) уҫнӑ. «Салют» КК ҫитме кӑмӑл тунисем вара ятарлӑ концерт курса савӑннӑ. Эрнекун, ҫурлан 19-мӗшӗнче, «Юманлӑх» хӑна ҫуртне (Николаев урамӗнче вырнаҫнӑ) тата ача-пӑча канмалли тепӗр икӗ тӳремлӗхе хута янӑ. Ҫӗнӗ Лапсар посёлокӗнче пурӑнакансем валли «Под крышей дома своего!

Малалла...

Шупашкарӑн хаклӑ ҫыннисем!

Сире Хула кунӗ ячӗпе чӗререн саламлатӑп!

Чӑвашсен тӗп хулин ҫуралнӑ кунӗ — республикӑшӑн паллӑ пулӑм, тӗлӗнмелле илемлӗ те асра юлакан уяв; вӑл пирӗн тӑрӑхра пурӑнакан пур халӑх ҫыннине пӗрлештерет.

Пирӗн паян мухтанмалӑх сӑлтав ҫук мар. Чӑваш Ен тӗп хулин сӑн-сӑпачӗ ҫулсерен ҫӗнелсе пырать. Нумай хутлӑ ҫуртсем тӳпенелле ҫӗкленеҫҫӗ, автомобиль ҫулӗсене ытларах та ытларах сараҫҫӗ, парксемпе скверсем илемленсе пыраҫҫӗ, урамсемпе кил картисенче тирпей-илем кӗртеҫҫӗ. Ҫӗнӗ производство объекчӗсем хута каяҫҫӗ, Шупашкара хӑвӑртрах аталанма май паракан пысӑк капашлӑ инвестици проекчӗсем пурнӑҫа кӗреҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах Чӑваш Ен тӗп хули хӑйӗн авалхи сӑн-сӑпатне, нацин хӑй евӗрлӗхне палӑртакан енсене упраса пурӑнать. Кунта Шупашкарсен — ӗҫчен, тараватлӑ тата тӑван тӑрӑх шӑпишӗн чунтан тӑрӑшакан ҫынсен — тӳпи питӗ пысӑк.

Ҫакна шанатӑп: республика тӗп хулин пуласлӑхӗ пысӑк, пӗрлехи вӑйпа эпир пур ҫӗрте те ӑнӑҫу тӑвӑпӑр. Ҫакна пурнӑҫа кӗртмешкӗн пирӗн пурте пур: ӑс-хакӑлпа пуҫаруллӑх, культурӑпа ӑслӑлӑх вӑй-хӑвачӗ, чи кирли вара — Шупашкара пӗтӗм чӗререн юратни.

Малалла...

Шупашкар сувенирӗсем

Вырсарникун, ҫурлан 21-мӗшӗнче, Шупашкарта Хула кунне паллӑ тӑваҫҫӗ — ӑна халалласа вара тӗрлӗ мероприятисем хатӗрлеҫҫӗ. Уявӗ вырсарникун пулин те тӗрлӗ ӑмӑртусем маларах та иртеҫҫӗ.

Паян, ҫурлан 19-мӗшӗнче, «Шупашкар сувенирӗсем» ӑмартӑва пӗтӗмлетнӗ. Тӗрлӗ япаласене — кантӑк, тимӗр, пир, хӑма, тӑм тата ыт. те — усӑ курса хатӗрленӗ сувенирсем чӑн та питӗ илемлӗччӗ.

Хаклавҫӑсем хӑйсен шухӑшне пӗлтернӗ хыҫҫӑн ҫакӑ паллӑ пулчӗ: 1-мӗш вырӑн — Толстов М.М. ИП; 2-мӗш вырӑн — «Листок» ТМЯО; 3-мӗш вырӑн — Сахаров Е.Ю. ИП. Кашни ҫӗнтерӳҫе ятарлӑ хисеп хучӗпе тата укҫапа чысларӗҫ. Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн тав ҫырӑвӗпе те хисеплерӗҫ.

Сӑнсем

Ҫурлан 15-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Президенчӗ видеоканашлу мелӗпе районсемпе хуласен ертӳҫисемпе республикӑра сывлӑх сыхлавне ҫӗнетессипе ҫыхӑннӑ ыйтӑва сӳтсе явнӑ. 2011-2012 ҫулсенче Программӑна пурнӑҫлама Чӑваш Ене 4 миллиард та 539 миллион тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ. Палӑртнӑ тӗллевсенчен пӗри вӑл сывлӑх сыхлавӗнчи учрежденисенче материаллӑ техника базине тӗпрен ылмаштарасси.

Видеоканашлура Чӑваш Республикин сывлӑха сыхлас ӗҫ тата социаллӑ аталану министрӗ Венера Муллина ҫапла пӗлтерчӗ: «Хальхи вӑхӑтра 18 ед. ҫӗнӗ йышши медицина техникине 18,5 миллион тенкӗлӗх вырнаҫтарма май килнӗ. 2012 ҫул вӗҫлениччен хальхи пурнӑҫпа килӗшсе тӑракан 2 пине яхӑн техника илсе ҫӗнетме палӑртнӑ. 25 пульница тӗпрен юсаса ҫӗнетме укҫан уйӑрнӑ. Хальӗхе 7 муниципалитетра 13 медицина учрежденийӗсенче юсав ӗҫӗсем пыраҫҫӗ. Анчах та хӑш-пӗр обьектсенче графикран юлса пынисем те пуррине асӑрхаттарнӑ. Калӑпӑр, Муркаш районӗн тӗп пульницинче хирурги корпусӗн ҫурт тӑррине утӑ уйӑхӗнчех витсе пӗтерме палӑртнӑ пулнӑ, анчах та паянхи кун та унта ӗҫсем пыраҫҫӗ.

Малалла...