Валентина Тарават ҫыравҫӑ

Чӑваш Енӗн профессионал писательсен пӗрлӗхӗпе Чӑваш телекуравӗ Валентина Тарават ҫыравҫӑна 70 ҫулхи юбилейпа саламлама ҫитсе килнӗ.

Тутарстанри Ҫӗпрел районӗнчи Упи ялне Валентина Тарават ҫыравҫӑна чыслама кайса килнине Марина Карягина тележурналист Фейсбукри хӑйӗн страницинче ӗнер пӗлтернӗ.

Тӗрлӗ ҫулта Чӗмпӗр тата Амур облаҫӗсенчи больницӑсенче медсестрара тата медпункт заведующийӗнче ӗҫленӗ ҫын халӗ — РФ культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ. Ҫапла-ҫапла, культурӑн. Валентина Тарават — чӑвашла тата вырӑсла ҫырнӑ 26 кӗнеке, 100 ытла юрӑ авторӗ. «Аппӑшне саламлама, паллах, шӑллӗ те, Анатолий Музыкантов, хӑй ертсе пыракан «Сӑвар» ташӑ ушкӑнне илсе пынӑ. Унӑн хӗрӗ те, Ирина Музыкантова, таҫтан та пуҫтарӑннӑ зал тулли халӑха темиҫе юррипе савӑнтарчӗ», — тесе ҫырнӑ Марина Карягина.

"Тӑван Ен" хаҫат символикиллӗ курка тата хутаҫ

Шупашкар районӗнче тухса тӑракан «Тӑван Ен» хаҫат ҫитес ҫулхи утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче 85 ҫул тултарать. Ҫак куна унтисем халех хатӗрленме тытӑннӑ.

Юбилея халалланӑ мероприятисен шутне редакци ӗлӗкхи пичет машинисене пухнине кӗртмелле. Кивӗ, сайра тӗл пулакан ҫав япалана хаҫатҫӑсем хаваспах кӗтеҫҫӗ. Унсӑр пуҫне вӗсем тӗрлӗ ҫулта тӗрлӗ ятпа тухса тӑнӑ район хаҫачӗн («Ленин ҫулӗпе», «Колхозник хаҫачӗ», «Ленинец») иртнӗ ӗмӗрӗн 20-60-мӗш ҫулӗсенчи подшивкисене пухассине пӗлтереҫҫӗ. Хаҫат кун-ҫулӗпе ҫыхӑннӑ ытти япалана та унта кӑмӑлтан кӗтеҫҫӗ. Пухнӑ япаласенчен хаҫатҫӑсем музей кӗтесӗ йӗркелесшӗн.

«Хаҫат юбилейӗ умӗн» ят панӑ рубрикӑна вара хаҫатӑн тӗп редакторӗнче ӗҫленисене халалланӑ. Хальлӗхе Анатолий Семенов, Андрей Михайлов тата Василий Петров ҫинчен каласа кӑтартма ӗлкӗрнӗ. Ленинград тата Мускав тӑрӑхӗнче тухса тӑракан хаҫатҫӑсен опычӗпе паллашнӑ хыҫҫӑн Андрей Михайлов штатра тӑман корреспондентсен сетьне йӗркелесе янӑ. Вӑл пуҫарнӑ «Ятман Якур ятранах ятлать» рубрикӑна та аслӑрах ҫулхисем астӑваҫҫӗ пулӗ. Кайран, эп астӑвасса, вӑл рубрикӑра «ятранах» сӑмахӗ тухса ӳкнӗччӗ.

Малалла...

"ВДС" обществӑри Евгений Гаврилов комбайнер

Ҫӗрпӳ районӗнчи комбайнерсем пӗр-пӗринпе ӑмӑртса тыр-пул выраҫҫӗ. Ытларах тӗшӗлесе илекен нумайрах укҫа лекесси паллӑ-ха. Анчах Ҫӗрпӳ районӗнчи хуҫалӑхсенчи комбайнерсем тата механизаторсем хушшинче ятарласа ӑмӑрту та йӗркеленӗ. Ӗлӗкхилле, совет саманинчи пек.

Вырмара тар тӑкакансен ӗҫне хаклакансем ӗнер иртнӗ эрнери ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетнӗ. Комбайнерсенчен «ВДС» тулли мар яваплӑ обществӑри Евгений Гаврилов мала тухнӑ. Вӑл пӗр эрнере 225 тонна тырӑ ҫапса тӗшӗленӗ. Механизаторсенчен «Ҫӗрпӳ беконӗ» обществӑн «Авангард» филиалӗнчи Владислав Герасимова палӑртнӑ. Вӑл кӗрхисене 275 гектар акнӑ. «Колос» патшалӑхӑн унитарлӑ предприятийӗнчи Сергей Максимов водитель тӗштырӑна 620 тонна турттарса мала тухнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсене вымпел тыттарнӑ тата районта тухса тӑракан «Ҫӗрпӳ хыпарҫи» хаҫата ҫырӑнса панӑ.

«Акконд» фурипе ҫапӑннӑ урапа

Ӗнер кӳршӗллӗ Тутарстан территорийӗнче пирӗн тӑрӑхран каякан «Акконд» хапрӑк фурине «Вольво» урапа пырса ҫапӑннӑ. Инкек кӑнтӑр тӗлӗнче пулнӑ. Пысӑк хӑвӑртлӑхпа пыракан «Вольво» хирӗҫ килекен ҫулпа пысӑк хӑвӑртлӑхпа вӗҫтерсе пынӑ чух пысӑк тиевлӗ урапа ҫине пырса кӗнӗ. Аварире пиллӗккӗн вилнӗ.

12 сехет те 20 минутра пулнӑ инкеке ӳкернӗ видео тӗнче тетелне лекнӗ. ProKazan.ru интернет-кӑларӑм вырнаҫтарнӑ роликра «Вольво» ҫул-йӗр правилине пӑсни курӑнать. Ҫул-йӗр ҫинчи инкеке Тутарстан президенчӗн пресс-службин ертӳҫи Эдуард Хайруллин хӑй куҫӗпе курнӑ. Вӑл инкеке ӳкерсе илсе «Твиттерта» вырнаҫтарнӑ.

Асӑннӑ регионти Шалти ӗҫсен министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Ӗпхӳ номерӗллӗ ҫӑмӑл урапа Пушкӑртстана кайнӑ пулнӑ.

Урам уявӗ хавас иртнӗ

Шупашкар районӗнчи Атайкасси ялӗнчи Шкул урамӗ пуҫласа уяв ирттернӗ. Вырӑнти ял тӑрӑхӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку мероприятие кӳршӗ-арша хисеплеттерме хӑнӑхтарас тӗллевпе йӗркеленӗ. Кунсӑр пуҫне кӑҫал Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкӗ пулнине те, панулми сӑпасӗ ҫитнине те асӑнса хӑварнӑ.

Уяв ирттерекен вырӑнта ӗлӗкхилле вӑрӑм сӗтел вырнаҫтарса лартнине те пӗлтереҫҫӗ. Хуранта вара... ҫук, шӳрпе мар, чашлама вӗренӗ. Кавказ кухни шутланакан ҫак апата ҫиме лариччен вырӑнти ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Ю.В. Башкиров ҫынсене урама хӑтлӑх кӗртнишӗн тав тунӑ. Вӑл хӑйӗн ачалӑхӗпе ҫамрӑклӑхне те аса илнине пӗлтернӗ ял тӑрӑхӗн сайчӗн урам уявӗ пирки хыпарланинче. Ветерансен канашӗн ертӳҫи А.И. Николаева вара урамри чи ҫамрӑк пурӑнакана парне тыттарнӑ. Юбиляр-ӗҫ ветеранӗсене те ҫав ҫын саламланӑ. А.Н. Польков депутат тата староста та тухса калаҫнӑ. Вырӑнти юрӑ-ташӑ ӑстисем уяв сӗмӗ кӗртни урам ӗҫкине пухӑннисемшӗн чӑннипех те ырӑ кӗтменлӗх пулнине пӗлтереҫҫӗ.

Никита Бичурин ҫулӗпе ҫулҫӳреве тухнисем

Шупашкар районӗнчи Шемшер ялӗнче ҫуралса Китайра тӗпчев ӗҫӗпе тимлесе пурӑннӑ Иакинф Бичурин ҫуралнӑранпа килес ҫул 240 ҫул ҫитет. Кӳкеҫре вырнаҫнӑ «Бичурин тата хальхи самана» музейӑн попечительство канашӗн пайташӗсем «Н.Я. Бичурин йӗрӗпе» туристла ҫулҫӳрев йӗркеленӗ май Иакинф архимандрит пулнӑ вырӑнсенчен хӑшӗсене ҫитсе курнӑ.

Ҫулҫӳреве хастарсем Кӳкеҫри Бичурин пахчинчи ӑсчахӑн палӑкӗ умне чечек хунинчен пуҫланӑ. Унтан Никита Бичуринӑн тӑван кӗтесне, Типнере, кайнӑ. Унти асӑну чулӗ умне те чечек хунӑ. Ҫула тухнисем унтан Сӗве хулине кайнӑ. Шӑпах унта Никита Бичурин тӗн ӗҫне пуҫланӑ. Кайран Хусана ҫитнӗ. Ӑсчахӑн унти тапхӑрӗ 16 ҫула пынӑ: 13 ҫул (1786—1799 ҫулсенче) вӗреннӗ, 2 ҫул вӗрентнӗ, 1 ҫул мӑнастире ертсе пынӑ. Хусанта Пичуринский хушамата тата Иакинф манах ятне илнӗ.

Ҫапла вара кӳкеҫсем Никита Бичурин 1777 ҫултанпа 1802 ҫулччен пулнӑ вырӑнсене ҫитнӗ.

Пӑрачкав районӗнче Африка мурне тупнӑранпа пӗр эрне ҫитсе пырать. Унта сыснасене тӗп тӑвас ӗҫ малалла пырать. Унӑн какайне сутма тӳрех чарнӑ.

Халӗ районта сӗт юр-варӗпе сутӑ тума та чарнӑ. Районта аш-какай пасарӗ ӗҫлемест. Ҫынсем сӗт-турӑх, ҫу таврашӗ те туянаймаҫҫӗ.

Ку чару ҫурла уйӑхӗн 18-мӗшӗнче вӑя кӗнӗ. Вӑл 30 куна пырӗ. Сӑмах май, Чулхула облаҫӗнче те сыснасене тӗп тӑваҫҫӗ. Анчах хӑшӗ-пӗри ӑна пусса сутма ҫӳрет-мӗн.

Пӑрачкав районӗнчи Напольное ялӗнче пӗтӗм сыснана тӗп тунӑ. Ҫывӑхри ял тӑрӑхӗнче те сысна юлман. Выльӑха ятарлӑ вырӑнта ҫунтараҫҫӗ. Халӗ ытти ялти сыснасене тӗп тӑвас ӗҫ пырать.

Шупашкарти Ленин проспектӗнче пурӑнакансем капюсав мӗнле пынипе кӑмӑлсӑр. Вӗсен ҫуртне пӗлтӗрех юсанӑ. Анчах ҫынсем вӗсене Пирогов урамӗнчи 9-мӗш ҫуртӑн шӑпи кӗтесрен шикленеҫҫӗ.

Ҫурта 1962 ҫулта хӑпартнӑ. Унтанпа ӑна ҫӗнетмен. Пӗлтӗр тинех капюсав ирттернӗ. Анчах чӳречесем ҫинче халӗ те кантӑк ҫук, стенасем ҫурӑлнӑ.

Ҫуртра канализаци пӑрӑхӗсене, электропралука улӑштарнӑ. Анчах кун хыҫҫӑн ҫурт никӗсӗ патӗнче шӑтӑксем пулнӑ, стенасем ҫурӑлнӑ. Шӑтӑка кӑштах хупланӑ-ха, анчах шыв пур-пӗрех юхать.

Ку ҫитменлӗхсене ҫурт-йӗр инспекцийӗ те ҫирӗплетнӗ. Ҫавна май управляющи компанине предписани ҫырнӑ.

Рабочисем путвалта юсав ӗҫӗсем ирттернӗ чухне светильниксене туртса кӑларнӑ, ҫавна май мачча ҫинче шӑтӑксем юлнӑ. Сварщиксем сывлама ҫукран кантӑксене ҫӗмӗрнӗ. Авӑн-пуш уйӑхӗсенче ҫынсем ҫаплах пурӑннӑ, урам ӑшӑтнӑ. Вӗсем пирки маннӑ тейӗн.

Управляющи компанийӗ ҫак ҫитменлӗхсене ҫывӑх вӑхӑтра пӗтермелле. Ҫынсем ку ӗҫе сивӗ ҫанталӑк пуҫланиччен вӗҫлессе шанаҫҫӗ.

Tjournal.ru портал пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫейре шкулта ӑс пухакан ачасен вӗренӗвне тӗрӗслесе тӑмашкӑн ятарлӑ сарӑм шухӑшласа кӑларнӑ.

Сарӑма телефонри тӗнче тетелӗ лайӑх аталаннӑ регионсем валли хатӗрленӗ. Ӑна шухӑшласа кӑларакансем вӑл пӗчӗк хӑвӑртлӑхлӑ тӗнче тетелӗнче те ӗҫленине ӗнентереҫҫӗ.

Сарӑмра ачасем шкулта илнӗ паллӑсем, вӗсене киле парса янӑ ӗҫсем курӑнӗҫ. Шӑпӑрлан япӑх паллӑ илсен е урокра лармасан ашшӗ-амӑшӗн телефонӗ ҫине кун пирки хыпар килет.

Сарӑм пулӑшнипе вӗрентекенсемпе те ҫыхӑнма пулать. Унтах чӗрӗкшӗн мӗнле паллӑ тухма пултарассине те курма май пур. Ҫапла майпа ашшӗ-амӑшӗ ачине хӑш предметпа ытларах вӗрентмеллине ӑнланӗ.

Сарӑма авӑн уйӑхӗнче хута ярасшӑн.

Раҫҫейри спортра тепӗр харкашу тухнӑ. Вӑл та Бразилире иртнӗ Олимп вӑййисемпе ҫыхӑннӑ. Чӗмпӗр облаҫӗнче чӑваш ялӗнче ҫуралнӑ спортсменкӑна ӑмӑрту хыҫҫӑн Раҫҫейри спорт кӗрешӗвӗн федерацийӗн президенчӗ Михаил Мамиашвили хӗненӗ.

Инна Тражукова спортсменка каланӑ тӑрӑх, вӑл ӑна пӑхӑр медаль ҫӗнсе илейменшӗн питӗнчен ҫапнӑ. Инна 63 килограмм тайман виҫе категорийӗнче вӑй виҫнӗ. Анчах вӑл, ҫамрӑкскер, Польшӑри 37 ҫулти спортсменкӑна выляса янӑ.

Ҫакӑ Михаил Мамиашвилие килӗшмен. Вӑл ҫынсен умӗнчех Иннӑна питӗнчен икӗ хут ҫапнӑ. «Тражуковӑн килтех ҫапла каламалла пулнӑ: «Эпӗ сире кирлӗ самантра сутӑп, йывӑрлӑхсене, хамӑн вӑйсӑрлӑха ҫӗнмӗп, ҫавӑнпа мана пӗрлештернӗ командӑна ан кӗртӗр, — тенӗ тарӑхнӑ Мамиашвили. – Ҫапла пулса тухрӗ те: Тражуковӑна Риона ӑнсӑртран лекнӗ 37-ри сортменка ҫӗнтерчӗ».

Инна Тражукова Раҫҫее таврӑнсан прокуратурӑна ыйту ҫырасшӑн.