Пӑтӑрмахсем
![]() Аҫтӑрхан хулинче ҫӗркаҫ Чӑваш Енри каччӑ икӗ пикене ҫапса хӑварнӑ та сиккипе тарнӑ. Машинӑпа та мар, ҫуранах вӗҫтернӗ вӑл. «ВАЗ-2112» автомобильпе пыраканскер 15 тата 16-ри пӗртӑвансене шар кӑтартнӑ. Пикесем автобус чарӑнӑвӗнчен килелле утнӑ. Анчах темшӗн тротуарпа е ҫул айккипе мар, ҫулӑн сулахай енӗпе утнӑ. Шурӑ тӑкӑрлӑкран Гончаров тӑкӑрлӑкӗ енне каякан машина хӗрсене те асӑрхаман-ши — вӗсем ҫине кӗрсе кайнӑ. Аманнӑскерсене пульницӑна ӑсатнӑ. Машина хуҫи автомобиле лартса хӑварсах тарнӑ. Вӑл тӑрӑхри йӗрке хуралҫисем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫынсене амантнӑ машинӑна Чӑваш Республикинче регистрациленӗ. Асӑрханусӑр каччӑна халӗ Аҫтӑрханти пакунлисем шыраҫҫӗ, вӑл ӑҫтине пӗлтерме ҫынсене те пулӑшма чӗнсе калаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сумлӑ сӑмах
Культура
Белоруссире пурӑнакан Дмитрий Михлеев кинорежиссера Чӑвашра курман-илтмен ҫын теме ҫук. Юлашки хут вӑл пирӗн тӑрӑха тӑватӑ ҫул каялла килсе кайрӗ, Шупашкарти кинофестиваль программипе килӗшӳллӗн хӑйӗн тӗрлӗ ҫулта ӳкернӗ фильмӗсене кӑтартрӗ, пултарулӑх вӑрттӑнлӑхӗсем ҫинчен каласа кӑтартрӗ. Астӑватӑп, ӑна уйрӑмах телевидени журналисчӗсем «юратса пӑрахрӗҫ», юлашки хыпарсенче чӑвашла тата вырӑсла вӑрӑм интервьюсем кӑтартрӗҫ, тӳрӗ эфир йӗркелесех «кӗрлерӗҫ». Шӑпах ҫав тӗле Чӑваш кӗнеке издательствинче Дмитрий Никаноровичӑн «Ось земли» ятпа повеҫсемпе калавсен тата киносценарисен пуххи пичетленсе тухнӑччӗ, ун пирки те пичетпе телевидени ҫӑвара шыв сыпса лармарӗ. Паллӑ режиссера Чӑваш патшалӑх университетне чӗнсе студентсемпе куҫа-куҫӑн калаҫтарчӗҫ. Ун сасси хаҫат-журналсенче кайран та тӑтӑшах илтӗнчӗ, телевидени вӑл ӳкернӗ фильмсене уйрӑм ярӑм туса кӑтартрӗ. Режиссер хӑйӗн чи лайӑх фильмӗсене Электронлӑ тата кинодокументаци архивне парнелерӗ. ...Мӗтри пиччепе эпӗ 15 ҫул каяллах ҫырупа паллашнӑччӗ. «Советская Чувашия» хаҫатра ӗҫленӗ май унран сӑвӑсем ярса пама ыйтрӑм. |
Вӗренӳ
![]() Уява валли Кристина Бормотина тата Катя Морозова хатӗрленӗ тӗлӗтермӗшсем Хырхӗрри тӗп шкулӗнче ҫак кунсенче пиллӗкӗмӗш-улттӑмӗш класс вӗренекенӗсем валли кӗрхи уяв пулса иртнӗ. Кӑҫалхи уява пиллӗкӗмӗшсем хатӗрленӗ. Сӑмах май, вӗсем ҫак вӗренӱ ҫулӗнче ҫеҫ пӗрле вӗренме тытӑннӑ: маларах класри вунвиҫӗ ачаран ҫиччӗшӗ шкулӑн Вӑрманхӗрри Чурачӑк уйрӑменче ӑс пухнӑ. Уява Женя Хлебникова тата Наташа Лепешкина ертсе пынӑ. Маттур хӗрачасем тӗрлӗрен тупӑшусем ирттернӗ, тупмалли юмахсен тупсӑмӗсене шыраттарнӑ. «Пӗчӗк пике» ячӗшӗн ятарласа хӗрачасем валли хатӗрленӗ тупӑшу ирттернӗ. Пике ята харӑсах икӗ хӗрача — Вика Коновалова (6-мӗш класс) тата Катя Михеева (5-мӗш класс) — тивӗҫнӗ. Куракансем те ахаль ларман: тӗрлӗрен ыйтусен тупсӑмӗсене шыранӑ, ҫӗнтерӱҫӗсене алӑ ҫупса хавхалантарнӑ. Уяв хавас кӑмӑл-туйӑмпа иртнӗ, вӑхӑт иртни те сисӗнмен. Ҫапла ҫав вӑл: пӗр-пӗрне итлеме пӗлсен, ӑнланса пырсан, юлташсен ҫитӗнӗвӗшӗн савӑнма пӗлсен, туслӑх туйӑмӗсене мала хурсан – пурнӑҫ урапи те малалла ҫӑмӑлрах ӑнтӑлать (чупать). |
Республикӑра
![]() Андрей Тимофеев текех министр ҫумӗ мар Иртнӗ эрне вӗҫӗнче Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министрӗн ҫумӗ Андрей Тимофеев полковник отставкӑна кайнӑ. Ӗҫрен вӑл юпа уйӑхӗн 17-мӗшӗнчех кайнӑ. Министерствӑри тӳре-шара тата унта тӑрӑшакансем лайӑх кану сунма юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче пуҫтарӑннӑ. Сергей Неяскин министр хӑйӗн ҫумне тӑрӑшулӑхшӑн тав тунӑ май асӑнмалӑх парне тыттарнӑ. Андрей Тимофеев та ӗҫтешӗсен ячӗпе ӑшӑ сӑмахсем каланӑ. Полици тытӑмӗнче Андрей Тимофеев 1985 ҫулхи кӑрлачра ӗҫлеме тытӑннӑ. Министр ҫумӗн пуканне службӑра ҫирӗм ҫул тӑнӑ хыҫҫӑн йышӑннӑ. 2011-мӗш ҫултанпа министр ҫумӗ пулнипе пӗрлех ШӖМӗн полици пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫланӑ. Маларах Андрей Тимофеева «Ҫӗршыв умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» иккӗмӗш степеньлӗ орден медалӗпе чысланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Строймин пуҫлӑхӗ Владимир Михайлов Ӗнер Чӑваш Енӗн строительство, архитектура тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министрне ҫирӗплетнӗ. Михаил Игнатьев Элтепер ку пукана Владимир Михайлова шаннӑ. 32 ҫулти Владимир Юрьевич харӑсах темиҫе предприятие ертсе пынӑ. Вӑл «РегинИнвест», «МВМ Групп» тулли мар яваплӑ обществӑсен гендиректорӗ шутланнӑ, унсӑр пуҫне — «За Россию» (чӑв. Раҫҫейшӗн) халӑх фрончӗн регионти уйрӑмӗн учредителӗ. Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «МВМ Групп» ҫӗр чавассипе Чӑваш Енре кӑна мар, ытти регионта та тимлет. Регион ертӳҫипе тӗлпулнӑ чух Владимир Михайлов хӑйсен предприятийӗ аван ӗҫлесе пыни тата ытти ҫитӗнӳ пирки каласа кӑтартнӑ. «Кадрсене хаклатпӑр. Пӗри кайса тепри килни пирӗн патра ҫук», — ӗнентернӗ вӑл Элтепере. «Ҫамрӑксене эпир шаннӑ, шанатпӑр малашне те шанӑпӑр!» — тенӗ ҫӗнӗ министра ырӑ сунса Михаил Игнатьев Элтепер. Стройминӑн унчченхи ертӳҫине Олег Маркова авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче ӗҫрен хӑтарнӑччӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() Чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Халӑх пӗрлӗхӗн кунне уявланӑ чух, Шупашкарта хӑш-пӗр урама хупласа хурӗҫ. Вӑл вӑхӑтра машинӑсене иртсе ҫӳреме тата чарса лартма чарӗҫ. Хӗрлӗ лапамри 1, 3, 5-мӗш ҫуртсем, ҫавӑн пекех Президент бульварӗ тата Ленинград урамӗ Воробьев композиторсен урамӗпе пӗрлешнӗ вырӑнтан пуҫласа Хӗрлӗ лапам таран машинӑсене ирттермӗҫ. Чару ирхи 7 сехетрен пуҫласа 16 сехетчен пырӗ. 10 сехетрен тытӑнса 12 сехетчен автомобильсен Константин Иванов урамӗпе ҫӳреме юрамӗ. Чару Свердлов урамӗ тӗлӗнчен Шупашкар заливӗн дамби таран пырӗ. Шупашкар заливӗн дамбинчен пуҫласа Воробьев композиторсен урамӗ, асӑннӑ урам Ярославль тата Карл Маркс урамӗсемпе хӗресленнӗ, Карл Маркс урамӗ Воробьев композиторсен урамӗпе хӗресленнӗ вырӑнтан пуҫласа Республика лапамӗ таран та машинӑсене ирттермӗҫ. Ҫула тухнӑ автомобильсене Мускав проспекчӗпе, Президент бульварӗпе, Джержинский, Ярославль, Калинин, Водопроводнӑй урамсемпе кайтарӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Административлӑ правӑна пӑснӑ машинӑсене ятарлӑ стоянкӑсене илсе кайма пултарнине пӗлетпӗр-ха. Тӗслӗхрен, автомобиле юраман вырӑнта (газон е тротуар ҫинче) лартсан ҫавӑн пек ҫӗре илсе каяҫҫӗ. Машинӑна унтан илсе тухас тесен хуҫин маларах кӑлтӑкшӑн штраф тӳлемеллеччӗ тата автомобиле турттарса кайнин тӑкакне саплаштармаллачӗ. Ӗнертенпе ку йӗркене улшӑну кӗртнӗ. Чӑваш Енӗн Элтеперӗ алӑ пуснӑ 75-мӗш номерлӗ саккунта тытса чарнӑ машинӑсене ятарлӑ стоянкӑна куҫарассин йӗркине улшӑну кӗртнӗ. Ҫапла вара хуҫи кӑлтӑкне ҫийӗнчех пӗтерсен машинӑна ятарлӑ вырӑна илсе кайнишӗн укҫа тӳлеттермӗҫ. Сӑмах май ҫакна та палӑртмалла: автомобиле ятарлӑ вырӑна илсе кайнишӗн мӗн чухлӗ тӑкакланассине республикӑн Тариф енӗпе ӗҫлекен патшалӑх служби палӑртать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Спорт
![]() Хырхӗрри ялӗ картта ҫинче Комсомольски районӗнчи Хырхӗрри тӗп шкулӗ ҫак кунсенче тӗрлӗрен пулӑмсемпе пуян пулнӑ. Вӗсен шутне 5-7 классем валли ятарласа ирттернӗ «Хаваслӑ стартсене» кӗртмелле. Кашни класс ултӑ ачаран тӑракан команда хатӗрленӗ: виҫшер арҫын ача тата виҫшер хӗрача. Малтанах хутшӑнакансем хӑйсемпе паллаштарнӑ, ушкӑнсене ятсем панӑ. Ун хыҫҫӑн хӗрӱ тупӑшу пуҫланнӑ. Еплерех кӑна вӑй виҫмен пулӗ ҫамрӑк спортсменсем: ункӑпа баскетбол ҫӑмхисене маларах кустарса ҫитерессипе те, урасене йӗлтӗр сырса спортзалӑн тепӗр вӗҫне чупса ҫитсе тӗл перессипе те, харӑсах виҫшер пысӑк мечӗк йӑтса чупассипе те, шурӑ хут листине алсемпе тытмасӑр йӑтассипе те — тата ытти нумай хаваслӑ тупӑшусенче. Ҫиччӗмӗшсем, паллах, пӗрремӗш вырӑна алран вӗҫертмен. Вӗсенчен кӑшт ҫеҫ кая юлса улттӑмӗшсем иккӗмӗш, пиллӗкӗмӗшсем – виҫҫӗмӗш вырӑнсене йышӑннӑ. Куракансем — шкул ачисемпе вӗрентекенсем — ӑмӑртакансене тупӑшу вӑхӑтӗнче алӑ ҫупса хавхалантарнӑ, вӗҫӗнче ҫӗнтерӱҫӗсене ҫак майпах саламланӑ. «Хаваслӑ стартсене» «Ҫамрӑксем — сывӑ пурнӑҫ йӗркишӗн» акци шучӗпе Алексей Викторович Гаврилов хатӗрленӗ, хӑйех ертсе пынӑ. |
Хулара
![]() Шупашкарта кавӑн фестивалӗ пӗрремӗш хут иртнӗ. Унта ҫак ҫимӗҫрен хатӗрленӗ ӗҫсене курма май пулнӑ. Фестиваль Николаев ячӗллӗ паркра иртнӗ. Фестиваль йӗркелемешкӗн ятарласа 3 тонна кавӑн туяннӑ. Пӗрремӗш юр ӳкнӗ пулин те «ТыкваПарк» фестивале йӗркеленӗ. Унта кӑсӑклӑ тӗрлӗ экспозици нумай пулнӑ. Вӗсене ачасем ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле хатӗрленӗ. Конкурссем те ирттернӗ. Михӗре сиксе, шӳтлӗ эстафетӑра тупӑшса парнесем ҫӗнсе илнӗ. Кунашкал фестивале тӑтӑшрах ирттерме палӑртнӑ: икӗ уйӑхра пӗр хутчен. Тепрехинче юр кӗлеткесен фестивальне ирттересшӗн. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
![]() Муркаш районӗнчи Москакассинче пурӑнакан Неонила Белова 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Вӑл халӗ 10 мӑнукпа, вӗсен 12 ачипе, 2 кӗҫӗн мӑнукӗпе савӑнса пурӑнать. Ҫулӗсем самай пулин те кинемей шӳтсене ӑнланать, хастар пулма тӑрӑшать. Юбиляр уявне ҫемйипе паллӑ тунӑ. Ҫамрӑк чухне Неонила Степановна Шупашкарти ҫар хӳтӗлевӗн савутӗнче тӑрӑшнӑ. 1939 ҫулта вӑл ӗҫтешне качча тухнӑ. Вӑрҫӑ пуҫлансан упӑшки Семен Федорович фронта тухса кайнӑ. Неонила Степановна килте ачапа юлнӑ. Телее, мӑшӑрӗ вӑрҫӑран сывах таврӑннӑ. Кун хыҫҫӑн вӗсем йӗркеллех пурӑннӑ, колхозра ӗҫленӗ. Неонила Степановнӑна сумлӑ юбилейпе саламлама районти тӳре-шара та килнӗ. Вӗсем кинемее ҫирӗп сывлӑх ӑнӑҫу суннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (30.05.2025 21:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 752 - 754 мм, 22 - 24 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 0-2 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Пуршев Федор Иванович, медицина ӑслӑлӑхӗсен тухтӑрӗ, офтальмолог ҫуралнӑ. | ||
| Сокольников Петр Фадеевич, патшалӑх ӗҫченӗ вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |