Шупашкар районӗнчи Урай Макаҫри халӑх юррисен «Сарнар» ансамблӗ раштавӑн 5-мӗшӗнче ҫӗнӗ шупашкарсене концертпа савӑнтарнӑ.

Ҫав кунта унта «Юри килтӗм юрлама» ятпа чӑваш халӑх юррисен концерчӗ иртнӗ. Ун пирки йӑлана кӗнӗ концерт тесе пӗлтереҫҫӗ.

Урай Макаҫри халӑх юррисен «Сарнар» ансамблӗ хутшӑннӑ уява пырса ҫитнӗ ушкӑнсем «Кӗр сӑри» уяв кӑтартнӑ. Кунсӑр пуҫне чӑвашсен тумтирне кӑтартнӑ вӗсем.

«Сарнар» ансамбль чӑваш композиторӗсен юррисене шӑрантарнӑ, шӳтлӗ сценӑсем лартнӑ.

Концертра пулнисем хӑй тӗллӗн вӗреннӗ артистсен сцена ҫинчи пултарулӑхӗпе ӑсталӑхне чӑвашсен юрри-ташшине, йӑли-йӗркине ӑшшӑн йышӑннине, кашни номер хыҫҫӑн тенӗ пекех тӑвӑллӑн алӑ ҫупса хавхалантарнине пӗлтереҫҫӗ.

Тимӗр Акташ сӑн ӳкерчӗкӗнче - Анна Брагина

Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче, раштавӑн 3-мӗшӗнче, Шупашкарти Литература музейӗнче Чӑваш художникӗсен пӗрлешӗвӗн куравӗ уҫӑлнӑ. Ӑна кӑҫалхи ҫулла Муркаш районӗнчи Ильинкӑра иртнӗ пленэр тӑрӑх хатӗрленӗ.

Куравра пулса курнӑ Тимӗр Акташ пӗлтернӗ тӑрӑх, Литература музейӗнчи курава тӑватӑ художник — Анна Брагина, Владимир Галошев, Анатолий Головинский тата Николай Федотов — ӗҫӗсене тӑратнӑ. Пленэра хутшӑннӑ тепӗр художник, Арина Перцева (Перцаль), командировкӑран Шупашкара таврӑнсан хӑйӗн ӗҫӗсене курава тӑратма шантарнӑ-мӗн.

Курава Муркаш районӗнче те кӗтеҫҫӗ. Унти Вирьял чӑвашсен музейӗн ертӳҫи Татьяна Ермолаева авторсене йыхравланӑ та. Музее картина парнеленӗшӗн вӑл Анна Брагинӑна Тав хучӗпе те хавхалантарнӑ.

Онкологи чи усал чиртен пӗрине пурте пӗлеҫҫӗ. Чире вӑхӑтра палӑртса ҫийӗнчех сиплеме ыттӑнсан амака ҫӗнтерме пулать тесе лӑплантараҫҫӗ-ха тухтӑрсем. Шупашкарта вырнаҫнӑ республика шайӗнчи онкологи диспансерӗ ҫумӗнче тума пуҫланӑ хирурги корпусне специалистсем пысӑк шанӑҫпа кӗтеҫҫӗ. Специалистсенчен ытла вӑл чирлисене кирлӗ тесен те тӗрӗс.

Ӗнер, раштавӑн 7-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ултӑ хутлӑ ҫав корпуса тӑвасси епле пынипе паллашнӑ. Ӑна хута янин хакӗ 950 миллион тенкӗпе танлашать. Хирурги объектне 2012 ҫулта тума тытӑннӑ. Хальхи вӑхӑтра шалти ӗҫсем пыраҫҫӗ-мӗн: стенасене йӗркене кӗртеҫҫӗ, урайсене сараҫҫӗ, электричество, вентиляци, сантехника ӗҫӗпе аппаланаҫҫӗ.

Хирурги корпусне туса пӗтерме килес ҫул федераци хысничнен 294 миллион тенкӗ уйӑрасса шанаҫҫӗ. Республика бюджетӗнче 68,7 миллион пӑхса хӑварнӑ.

Ҫӗнӗ корпуса хута ярсан ҫулталӑкра 5 пин операци тума май килӗ.

Сӑнсем (11)

Елизавета Шишкина ӗҫӗ

Патшалӑх элемӗсем пирки чи лайӑх пӗлекенсене палӑртма республика шайӗнчи конкурс иртнӗ. Унта мӗнпур район-хуларан 279 ӗҫ тӑратнӑ. Ҫав шутра Йӗпреҫ районӗнчи ачасем те пур. Вӗсем конкурса 10 ӗҫ ҫитернӗ.

Конкурс виҫӗ номинаципе иртнӗ: «Раҫҫей элемне мухтатӑп...», «Раҫҫей элемӗнче ҫӗннине уҫатӑп», «Патшалӑх символики декораципе прикладной ӳнерте».

Юлашкинчен асӑннинче Йӗпреҫри ача-пӑча пултарулӑх ҫуртӗнчи «Асамат» пултарулӑх мастерскойне ҫӳрекен Елизавета Шишкина иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Вӑл тӗрлӗ тӗслӗ хутран «Акӑш-патриот» кӳлепе ӑсталанӑ. Ӑна Раҫҫей ялавӗ тӗслӗ тунӑ. Пултарулӑх мастерскойне кӑҫал тӑваттӑмӗш ҫул ҫӳренине пӗлтереҫҫӗ вырӑнтисем. Ҫак вӑхӑтра хӗрача пултарулӑхне туптаса, ҫӗнӗрен ҫӗннине ӑша хывса пырать.

Чӑваш Ен капюсав енӗпе малта пыракан 20 регионсен йышне кӗнӗ. Кун пек федераци чиновникӗсем шухӑшлаҫҫӗ.

Капюсав ыйтӑвӗсемпе Правительство ҫуртӗнче канашлу иртнӗ. Унта ҫивӗч тӑракан ыйтусене сӳтсе явнӑ. Малтанах ҫакна палӑртнӑ: юлашки вӑхӑтра капюсавшӑн тӳлекенсем нумайланнӑ — 40 процентран 90-а ҫитнӗ. Чиновниксем ку енчен япӑх лару-тӑруллӑ регионсене те асӑннӑ. Анчах вӗсен йышӗнче Чӑваш Ен ҫук. Пачах тепӗр май — вӑл чи лайӑххисен йышӗнче.

ЧР строительство министрӗ Олег Марков каланӑ тӑрӑх, капюсав программи вӗҫленсе пырать. 272 ҫуртран 264-шӗнче юсав тунӑ ӗнтӗ.

Ытларах чухне ҫуртсенче электропралуксене улӑштармалла-мӗн. Иккӗмӗш вырӑнта — канализаци тата шыв пӑрӑхӗсене улӑштарасси. Унтан — газ пӑрӑхӗсем.

Сӑмах май, 2015–2016 ҫулсенче капюсав программине 425 ҫурт кӗртнӗ. Кун валли хальлӗхе 606 миллион тенкӗ кирлӗ. Анчах ку хисеп ӳсме те пултарать.

Ку паттӑр арҫын ача пирки унччен те ҫырнӑччӗ-ха. Ун ҫинчен пӗлтерме татах салтавӗ тупӑнчӗ. Нумаях пулмасть ӑна Мускавра чысланӑ.

Мускавра ҫынсен пурнӑҫне ҫӑлнисене чыс тунӑ. Вӗсен йышӗнче 4-ри Кирилл Яковлев та пулнӑ. Чыслав раштав уйӑхӗн 4-мӗшӗнче иртнӗ.

Кирилл 4 ҫулта кӑна-ха. Анчах вӑл пӗчӗк пулин те паттӑр ӗҫ тума ӗлкӗрнӗ. Вӑл ҫемйине пушартан ҫӑлнӑ.

Аса илтерер: ҫав кун Кирилӑн ҫемйи Канашран Шаккӑл яшне канма кайнӑ. Арҫын ача пуринчен те маларах вӑраннӑ та урама тухнӑ. Вӑл сарай тӑрринче явӑнакан ҫулӑма асӑрханӑ. Аптӑраса ӳкмен вӑл — тӳрех пурне те вӑратнӑ. Ҫакна пула никам та пушарта вилмен.

Кирила Мускавра «Герой ачасем» номинацире дипломпа чысланӑ.

Японин Раҫҫейри Посольствинчи официаллӑ йышӑну вӑхӑтӗнче Чӑваш Ен Элтеперне Михаил Игнатьева тав туни пирки Чӑваш Енӗн влаҫ органӗнсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет.

Японин Раҫҫейри чрезвычайлӑ тата тулли праваллӑ элчи Тикахито Харада йыхравланипе Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев Японин Императорӗ ҫуралнӑ кунне халалласа ирттернӗ савӑнӑҫлӑ мероприятие хутшӑннӑ. Тикахито Харада яппун тата Раҫҫей халӑхӗ туслӑ пурӑннине палӑртса хӑварнӑ. Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев Япони Императорӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тума йыхравлани ҫав тери пысӑк пархатар пулнине каланӑ. «Эпир Чӑваш Ен илӗртӳллӗ чаплӑ республика пулнине курса ӗнентӗмӗр. Хальхи вӑхӑтра бизнесӑн ытти енӗсене сирӗн патра аталантарма тӗллев лартнӑ», — тесе каланӑ Хироси Тадзима.

Сӑнсем (12)

Йӗпреҫ районӗнчи Туҫари вулавӑшра раштавӑн 5-мӗшӗнче «Кайӑксене хӗлле апат ҫитерӗр» ятпа калаҫу ирттернӗ.

Экологи темине халалланӑ мероприятие вулавӑш кӗҫӗн классенче вӗренекенсене пухнӑ. Чӗнме ыттисене те чӗннӗ-ха. Пӗчӗккисем уйрӑмах хастар пулнӑ. Вулавӑш ӗҫченӗсем чи малтанах вӗсене Чӑваш Енӗн кайӑк-кӗшӗкӗпе паллаштаракан слайд кӑтартнӑ. Ун тӑрӑх пӗчӗкскерсем чылай кайӑк хамӑр патрах хӗл каҫма юлнине пӗлнӗ. Мӗнле кайӑксем сивӗ хӗлтен хӑраманнине те пӗлнӗ ачасем. Сивӗрен хӑрамаҫҫӗ те вӗсем, анчах выҫлӑх самай шиклентерет. Ҫунатлӑ туссене хӗл каҫма ҫӑмӑл пултӑр тесен вӗсене апат памалла. Апат хурса пама сырӑш туса ҫакмалла. Сырӑшне ачасем ашшӗ-амӑшӗ пулӑшнипе туса та хатӗрленӗ.

Слайдсемпе паллашнӑ хыҫҫӑн вулавӑш ӗҫченӗсемпе пӗрле вӗсем хӑйсен сырӑшӗсене ҫакма тухнӑ.

Патӑрьел районӗнчи аграрисем кашни лаптӑк ҫӗр тупӑш патӑр тесе нумаях пулмасть иртнӗ канашлура калаҫнӑ. Канашлӑва республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ С. Артамонов тата Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутачӗ О. Мешков хутшӑннӑ.

Ял тӑрӑх пуҫлӑхӗсемпе, ял хуҫалӑх предприятийӗсен ертӳҫисемпе, фермерсемпе тӗл пулнӑ май ҫӗрпе тухӑҫлӑ усӑ курасси пирки кӑна мар ял хуҫалӑхне аталантарасси пирки те калаҫнӑ.

Канашлура килти хушма хуҫалӑха аталантарма май паракан ҫӑмӑллатнӑ кредитпа районта тухӑҫлӑ усӑ курнине палӑртнӑ. «Анчах ӑна тӗллевлӗ усӑ курмалла. Ҫӗре, ҫӗр пайӗсене ӗҫе кӗртнине тӗрӗслесех тӑмалла», — тенӗ ял хуҫалӑх министрӗ С. Артамонов.

Ҫӗр пайӗсене вырӑнта мӗнле усӑ курнипе район пуҫлӑхӗ, «Первомайск» тата «Малалла» ял хуҫалӑх предприятийӗсен ертӳҫи М. Петров, «Исток» ҫӗр ӗҫ фирмин тӗп директорӗ А. Илюткин, Ишлӗ тата Пикшик ял тӑрӑхӗсен ертӳҫисем Л. Юркинӑпа В. Мефодьев паллаштарнӑ. Р. Санзяпов фермер вара ҫӗр лаптӑкӗсен докуменчӗсене тӑвас ӗҫ кӑткӑс пулнине палӑртнӑ.

Сӑнсем (18)

Раштавӑн 5-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Вӑрман-Ҫӗктер ял тӑрӑхӗнчи Станъял ялӗ ҫумӗнчи «Акатуй» уҫланкинче («Чемен крепоҫӗнче») «Тени наших предков» фестиваль иртнӗ.

Ҫарпа истори клубӗсен ҫак фестивалӗ кӑҫалхипе улттӑмӗш хут иртни пирки асӑннӑ тӑрӑхри Николай Смирнов пӗлтерет.

Ку тӑрӑхра пӗрремӗш хут иртекен кӑҫалхи фестивальне Раҫҫейри 10 хуларан 12 ҫарпа истори клубӗ хутшӑннӑ.

Пушкӑртсен тӗп хулинчен, Ӗпхӳрен, ҫухрӑма 800 км хыҫа хӑварса фестивале килнӗ Александр Шабалинпа Наталия Герасимова ертсе пыракан «Медвежий двор» вара чӑн-чӑн юрта лартса, кӑвайт чӗртсех кӑтартнӑ.

Малтанах куракансемпе хӑнасем, авалхи ҫар ҫыннисен реконструкциленӗ тумӗсемпе, хӗҫпӑшалӗсемпе, тимӗрҫӗ лаҫҫипе, лагерьти шатерсемпе юртӑпа паллашнӑ, сувенирсем туяннӑ.

Уява килнӗ ачасем Ҫӗпӗрти хаски ӑратлӑ 6 йытӑ кӳлнӗ нартӑпа хаваспах ярӑннӑ. Шупашкаркасси ял старости Роза Бычкова уява 3 лашапа хутшӑннӑ. Ачасене те, аслисене те хыҫлӑ ҫунапа та, ахальлӗн те ярӑнтарнӑ.

Сӑнсем (9)