Тури чӑвашсен музейӗнчи черетлӗ курав

Муркаш районӗнчи Тури чӑвашсен музейӗнче интереслӗ те анлӑ проект пурнӑҫланать: культура пайӗн пуҫарӑвӗпе кунта «Пултарулӑх: йӑла-йӗрке тата хальхи вӑхӑт» ятпа ӑстаҫӑсен фестиваль-конкурсӗ иртет. Унпа килӗшӳллӗн ҫулталӑк тӑршшӗпе кашни ял тӑрӑхӗ кунта ал ӗҫӗсен куравне йӗркелет.

Авӑн уйӑхӗн 10-мӗшӗнче музей залӗнче Турай тата Катькас ял тӑрӑхӗнчи ӑстаҫӑсен куравӗ уҫӑлнӑ. Пухӑннисене художество пултарулӑх ушкӑнӗсем ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ, курава «Асран кайми аки-сухи» юрӑпа пуҫланӑ.

«Ӗҫ ҫынна илем кӳрет» ятлӑ ӑстаҫӑсен куравне Турай ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Павлов уҫнӑ. Вӑл Турай ял тӑрӑхӗ питӗ пултаруллӑ та ӗҫчен ҫынсемпе пуян тесе палӑртса хӑварнӑ.

Турай тата Катькас ял тӑрӑхӗнчи ӑстаҫӑсен ӗҫӗсемпе авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗччен паллашма май пур, хыҫҫӑн эстафетӑна Хорнуй ял тӑрӑхӗ йышӑнать. Унти ӑстаҫӑсен пултарулӑхӗпе те малалли икӗ эрнере паллашма пулӗ. Ҫапла вара чӳк уйӑхӗчченех курав улшӑнса тӑрӗ.

Тӗрлӗ халӑх тетелӗсенче сӑнанӑ май ҫамрӑксем, чӑвашла пӗлеҫҫӗ пулин те, ытларах чухне вырӑсла ҫырни палӑрать. Унӑн сӑлтавне пӗлес тесе ыйтӑм ирттерес терӗмӗр — чӑвашла ҫырма мен чӑрмантарнине пӗлме. Чӑвашла пӗлменни-и, чӑвашла ҫырас килменни-и, чӑвашла ҫырма май ҫукки-и.

Ыйтӑма ытларах ҫынна хутшӑнтарас тӗллевпе ӑна тӗрлӗ халӑх тетелӗсенче те уҫрӑмӑр: Фейсбукра, Контактра, Пӗркласрисенче. Пурне те хутшӑнма йыхравлатпӑр!

Йӑвӑр шухӑшсем

Шупашкартан тухрӑм, тӳрех утрӑм,

Атӑл тӑвайккийӗ ҫине ухрӑм.

Акӑ куҫӑм умӗнче чӑваш ҫӗрӗ…

Тӑван ҫӗршыв тавра чунӑм вӗҫрӗ.

Атӑл шавланине итлерӗм:

Чуна лӑплантарса пули терӗм.

Анчах канӑҫсӑр чунӑм лӑпланмарӗ,

Пуҫран йӑвӑр шухӑш каймарӗ.

Тӑван ҫӗршыв, сана ӗненеттӗм,

Пулас мухтавлӑхна сисеттӗм...

Халиччен шанчӑкпа чӗре ҫунчӗ…

Паян теме сиссе ӗмӗт сӳнчӗ.

Шанчӑксӑр чунӑма сивӗ ҫапрӗ,

Сивӗннӗ чӗрере вӑйӑм чакрӗ.

* * *

— Килсем часрах, чӑваш поэчӗ! —

Тесе яланах чун чӗнетчӗ.

Шухӑшлаттӑм: акӑ талан килӗ —

Тӑван ҫӗршыв чӗлхине илем килӗ.

Ҫырулӑхӑн пулӗ тӗрӗс ҫулӗ,

Кӗнеке те пулӗ ҫӗршыв мулӗ...

Анчах кунсем, ҫулсем иртсе кайрӗҫ,

Чӑваш поэчӗсем сас памарӗҫ.

Хальччен шанчӑкпала чӗрем ҫунчӗ,

Паян кун чӗрере ӗмӗт сӳнчӗ.

Шанчӑксӑр чунӑма сивӗ ҫапрӗ,

Хуйхӑллӑ чӗрере вӑйӑм чакрӗ...

*

Тӑван ҫӗршыв, е сан та вӑю пӗтрӗ?

Е чӑваш чӗлхин хӑват ҫӗтрӗ?

Е ют чӗлхесем ӳснӗ майӗ

Чӑваш чӗлхи ҫӗтсе, пӗтсе кайӗ?

Малалла...

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Кивӗ Атикасси ял тӑрӑхне 8 ял кӗрет. Кашнин хӑйӗн историйӗ, йӑли-йӗрки...

Ҫурлан 9-мӗшӗнче Чурпай ялӗ ирех уяв сывлӑшӗпе тулчӗ. Унта пурӑнакансем ял кунне паллӑ турӗҫ.

Уява Кивӗ Атикасси ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Людмила Ионова уҫрӗ. Хисеплӗ хӑнасем — районти финанс пайӗн ертӳҫи Ольга Музякова, Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ Людмила Шишкова.

Людмила Ивановна пурне те уяв ячӗпе саламларӗ, ҫирӗп сывлӑх, ӑнӑҫу, тулӑх пурнӑҫ сунчӗ. «Кашни ҫемьере ӑшӑлӑх, хӑтлӑх тата ҫителӗклӗх хуҫалантӑр», — терӗ вӑл.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев вӗренӳ тытӑмӗнче ӗҫлекенсене преми парасси пирки хушу алӑ пусать. Ҫакна вӗренӳ тытӑмне аталантарма пулӑшас тӗллевпе пурнӑҫлаҫҫӗ.

Каҫал та Михаил Васильевич 30 вӗрентекене премипе хавхалантарнӑ. Вӗсенчен кашниех 20 пин тенке тивӗҫнӗ. Премие тивӗҫнӗскерсем шкулта, ача пахчинче е ача-пӑча пултарулӑх центрӗнче вӑй хураҫҫӗ.

Палӑртмалла: 20 пин тенке тивӗҫнӗ вӗрентекенрен 16-шӗ — Шупашкартан.

Нумаях пулмасть Халӑх фрончӗ Канашри ҫулсене тӗрӗсленӗ. Вӗсем чылай ҫӗрте ҫул япӑххине палӑртнӑ.

Муниципалитет 100 ҫухрӑм ҫула пӑхса тӑрать. Унран пӗрре виҫҫӗмӗш пайӗ ҫеҫ хытӑ сийлӗ. Кунашкаллисен йышӗнче — Ильич урамӗ. Унта асфальт ҫукпа пӗрех. Ку ҫул ҫинче шӑтӑксем 19 сантиметр тарӑнӑш.

Ленин проспектӗнчи, Комсомольски урамӗнчи, Карл Маркс урамӗнчи ҫулсем ҫинче те шӑтӑк-путӑк самай. Хӑш-пӗр ҫӗрте кирпӗч сарнӑ. Ҫул хӗрринче сий ҫуккипе арматура тухса тӑрать. Ҫавна май унта авари пулас хӑрушлӑх пысӑк.

Ленин проспектӗнче лару-тӑру тата йывӑртарах. Арканнӑ ҫул 10 метр таранах ҫитет. Халӑх фрончӗ муниципалитета ку ҫитменлӗхсем пирки пӗлтернӗ. Усси пурах ҫав. Канашри хӑш-пӗр вырӑнти ҫула юсанӑ. Унта-кунта ӗҫе тӗплӗн туман, ҫапах пӑр вырӑнтан тапранни паха.

Шӑмӑршӑ районӗнче пурӑнакан 17 ҫулти каччӑ суд тенкелӗ ҫине ларнӑ. Ӑна экстремизмшӑн айӑпланӑ.

Следстви тата суд ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, 2014 ҫулхи ҫурла тата юпа уйӑхӗсенче вӑл халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче видеофайл тата сӑвӑ вырнаҫтарнӑ. Экспертиза вӗсем халӑхсен хушшинче курайманлӑх ҫуратнине ҫирӗплетнӗ.

Суд ҫамрӑк тӗлӗшпе приговор вуланӑ. Ӑна 100 сехет ӗҫлеттерме йышӑннӑ.

Чылайӑшӗ хваттер е пӳлӗм тара тытса пурӑнать. Раҫҫейри тӗрлӗ регионта хваттер тара тытма мӗн чухлӗ укҫа кирлӗ? Танлаштарӑм хатӗрленӗ.

Шупашкар списокра юлашки вырӑнтан пӗрне йышӑннӑ. Раҫҫейӗпе пӗтӗмӗшле илес-тӗк, пӗлтӗрхи ҫурла уйӑхӗпе танлаштарсан, Раҫҫейре пӳлӗм тара тытмашкӑн хаклӑрах.

Мускавра тара тытнӑ пӳлӗмшӗн уйӑхне 15657 тенкӗ памалла. Унтан списокра Сургут вырнаҫнӑ. Унта ҫакӑншӑн 13242 тенкӗ тӑкакламалла. Мускав облаҫӗнче — 12216, Питӗрте 11406 тенкӗ тӳлемелле.

Магнитогорскра пӳлӗмшӗн 3500 тенкӗ ҫеҫ тӳлемелле. Шупашкарта пӳлӗме вӑтамран 3677 тенкӗпе тара тытма май пур. Пензӑра — 3833, Омскра — 4200, Саранскра 4250 тенкӗ тӳлемелле. Палӑртмалла: Шупашкарта пӳлӗм тара тытмашкӑн 10 процент йӳнелнӗ.

Шупашкарта тата Ҫӗнӗ Шупашкарта «Анонимлӑ ӗҫкӗҫсем» сообщество ӗҫлеме тытӑннӑ. Шупашкарти Калинин районӗн администрацийӗ каланӑ тӑрӑх, вӑл темиҫе ушкӑна пӗрлештерет, эрехпе туслашнӑ ҫынсене тӳрӗ ҫул ҫине тӑма пулӑшать. Ку тӳлевсӗр тата анонимлӑ.

Сообщество сектӑпа, тӗнпе, политикӑпа ҫыхӑнман. Унта занятисем тӳлевсӗр иртеҫҫӗ. Ҫыннӑн ятне-шывне никам та пӗлмест.

«Ступени» ушкӑн Патрис Лумумба урамӗнчи 10-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ. Занятисем тунтикун, юнкун, эрнекун иртеҫҫӗ, 18 сехетре пуҫланаҫҫӗ. «Источник» вара Уруков урамӗнчи 19-мӗш ҫуртра ӗҫлет. Унта тунтикун тата эрнекун 18 сехетре йышӑнаҫҫӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта «Август» ушкӑн ӗҫлет. Вӑл наркодиспансерта вырнаҫнӑ. Унта ытларикун 18 сехетре йышӑнма хатӗр.

Нумаях пулмасть «Ирӗклӗх» общество организацийӗ ЧР Экономика аталанӑвӗн министерствине ют ҫӗршывсенче Чӑваш Ен элчелӗхне уҫма сӗннине пӗлтернӗччӗ. Ведомство хурав панӑ.

Халӗ экономика тӗлӗшӗнчен лару-тару лайӑхах маррине пула ют ҫӗршывсенче элчелӗх уҫас ӗҫ вырӑнсӑррине пӗлтернӗ. Ҫапах министерство Чӑваш Енри компанисене ют ҫӗршывсенчи рынока тухма пулӑшассине ҫырнӑ.

Элчелӗхе РФ Ют ҫӗршывсен министерстви ирӗк парсан ҫеҫ йӗркелеме юрать. Ӑна регионӑн хӑйӗн тытса пымалла. Ҫавӑн пекех Владимир Аврелькин РФ Ют ҫӗршывсен министерствинче партнерсемпе ҫыхӑну йӗркелемешкӗн инфратытӑм лайӑххине палӑртнӑ. Ҫитменнине, РФ Финанс министерстви хальхи лару-тӑрура хысна укҫине перекетлеме сӗннӗ.

Аса илтерер: «Ирӗклӗх» элчелӗх йӗркелеме сӗнсе ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев патне ҫырупа тухнӑ.