Остерта Ҫеҫпӗле манмаҫҫӗ

Ҫеҫпӗл Мишшин черетлӗ 117-мӗш ҫуралнӑ кунӗ ячӗпе пирӗн республикӑра тӗрлӗ мероприяти иртрӗ. Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, поэтӑн Шупашкарти палӑкӗ патӗнче митинг иртнӗ. Вӑл ирхи тӑхӑр сехетре пуҫланнӑ. Унта ытти ҫулсенчи пекех тӑван культурӑна, чӗлхене, Ҫеҫпӗле сума сӑвакансем: ҫыравҫӑсем, культура ӗҫченӗсем, вӗренекенсем — пуҫтарӑннӑ.

Ӗнер Украинӑри Чернигов облаҫӗнчи Остер хулинче те Ҫеҫпӗл Мишшине сума сунӑ. Кун пирки Лидия Филиппова журналист тата поэт «Одноклассники» (чӑв. Пӗр класрисем) халӑх сетӗнчи хӑйӗн страницинче хыпарланӑ. Ҫулӑм чӗреллӗ классикӑмӑра пытарнӑ вырӑна унти хастарсем чӑвашсен Украинӑри обществин пайташӗсем Н. Лисовая тата М. Люллина ертсе пынипе чечек хунӑ, сӑвӑсем вуланӑ.

Етӗрне районӗ

Етӗрне район администрацине Андрей Софронов ертсе пырӗ. Ахӑртнех, вӑл. Ятарлӑ комисси ырланӑ кандидатурӑна ҫывӑх вӑхӑтра вырӑнти Депутатсен пухӑвӗнче пӑхса тухӗҫ.

Аса илтеретпӗр, Етӗрне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Кузьмин иртнӗ уйӑхра ӗҫрен кайнӑ, ку тивӗҫе вӑхӑтлӑха Владимир Семенов пурнӑҫлама тытӑннӑ. Пуҫлӑх пулмалли ҫынна палӑртакан комиссие ЧР Элтепер Администрацийӗн Ертӳҫин пӗрремӗш ҫумне — Шалти политика управленийӗн пуҫлӑхне Лариса Арсентьевана, ЧР Патшалӑх Канашӗн Ертӳҫин ҫумне — Патшалӑх строительстви, вырӑнти хӑйтытӑмлӑх, Регламент тата депутат этики енӗпе ӗҫлекен комитет ертӳҫине Николай Малова; чӑваш парламенчӗн тепӗр депутатне, Чӑвашпотребсоюз канашӗн ертӳҫине Валерий Павлова; Чӑваш Республикин муниципалитет пӗрлешӗвӗсен канашӗн ӗҫ тӑвакан директорне Станислав Николаева кӗртнӗччӗ.

Виҫӗмкун комисси Андрей Софронов кандидатурине ырланӑ. «Правда ПФО» пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫав ҫын асӑннӑ районта социаллӑ пулӑшу кӳрессипе ӗҫленӗ, маларах вӑл газ участокӗн пуҫлӑхӗнче тӑрӑшнӑ.

Владимир Доброхотов

Чӑваш Енӗн транспорт тата ҫул-йӗр министрӗ пулнӑ Владимир Доброхотова республикӑн ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ пулма шаннӑ. Хушӑва ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев алӑ пуснӑ.

«Дорэкс» акционерсен уҫӑ обществин пуҫлӑхӗ пулнӑ Владимир Доброхотова транспорт ведомствине ертсе пыма иртнӗ ҫулхи юпа уйӑхӗнче шаннӑччӗ. Министр пуканне тивӗҫнӗ ҫав ҫын «Дорэкса» ертсе пыма тытӑниччен тӳре-шарара ӗҫлесе пӑхнӑ. Вӑл Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх ыйтӑвӗсемпе ҫумӗнче тимленӗ. Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗнче ку должноҫе Михаил Резникова лартрӗҫ.

Ӗнертенпе Владимир Анатольевич республикӑн Ял хуҫалӑх министерствинче тӑрӑшма тытӑннӑ. Унта вӑл Сергей Артамонов министра ҫум должноҫӗнче пулӑшӗ.

Александр Яковлев орнитолог

Шупашкар районӗнчи Ҫӗньялта ҫуралса ӳснӗ Александр Яковлев орнитолог ӗнер хӑйӗн черетлӗ ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ.

Ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнче: утравсемпе тинӗссем хӗрринче — кайӑк-кӗшӗк тӗнчине тӗпчекен маттур ҫак ҫынна ҫутӑ тӗнчене килнӗ ятпа Лӑпкӑ океан (Чукотка, Сахалин, Курил утравӗсем) хӗрринче пурӑнакансенчен пуҫласа Атлантика (Германи, Англи, Франци, Израиль...) таранах саламланӑ. Ӑшӑ сӑмахӗсем Раҫҫей, Казахстан, Украина, Беларуҫ урлӑ вӗҫнӗ. Шупашкар район ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗскере юлташӗсем, ӗҫтешӗсем, вӗренекенӗсем, студентсем, фотографсем, ҫулҫӳревӗҫсем, кайӑк-кӗшӗке юратакансем, биологсем, ҫутҫанталӑкӑн уйрӑмах хӳтӗлемелли вырӑнӗсенче ӗҫлекенсем ырӑ суннӑ. Фейсбукри хӑйӗн страницинче пурне те тав тунӑ май Саша Яковлев малашне те хӑйӗн сӑнӳкерчӗкӗсемпе савӑнтарма тата ҫутҫанталӑк ҫинчен каласа кӑтартма шантарать.

Юлашки ҫулсенче Саша тӗрлӗ тӑрӑха кайса унти кайӑк-кӗшӗке тӗпчет. Пурне те хут ҫине куҫарать вӑл, ӳкерсе те илет. Аякри ҫӗрсенчи кайӑк-кӗшӗк тӗнчине ӑслӑлӑх ӗҫченӗ пек тӗпчессине Александр Яковлев 2013 ҫулта Курил утравӗ ҫинчи пысӑк сӑмсаллӑ ула кураксенчен пуҫланӑччӗ.

Малалла...

Шупашкар районӗнчи Шӗнерпуҫӗнче вырнаҫнӑ «Чувашский бройлер» (чӑв. Чӑваш бройлерӗ) ҫывӑх вӑхӑтра ӗҫлесе каймалла. Предприяти ертӳҫисем унта ӗҫлекенсене каланӑ тӑрӑх, хапрӑк бройлерсен ҫӗнӗ ӑратне ӳстерме тытӑнмалла. Хальхи вӑхӑтра унта рабочисем ҫине тӑрсах тирпейлесе тасатаҫҫӗ. Вӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче инкубаторсене ҫӑмарта хумалла.

Хапрӑка панкрута кӑларас шутпа «Ваша марка» тулли мар общество Чӑваш Енӗн Арбитраж судне тухнӑччӗ, анчах унӑн тавӑҫне тивӗҫтерменнине кура Улатимӗр хулинчи Арбитраж судне ҫитнӗ. Унта ӗҫе чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗнче пӑхса тухнӑ. Анчах тавӑҫа унтисем те тивӗҫтерме килӗшмен.

Суд чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗнче пулнӑ. Тавӑҫ тӑратаканӗ — «Ваша марка» тулли мар яваплӑ общество. Вӑл «Чӑваш бройлерне» панкрута кӑларма ыйтнӑ. Анчах суд тавӑҫа тивӗҫтермен.

Хула пуҫлӑхӗн ӗҫ укҫине пӗтермелле-и е ҫук-и? Шупашкарти депутатсем ҫак ыйтӑва сӳтсе явнӑ, сасӑлав ирттернӗ. Кун пирки тин кӑна пӗлтернӗччӗ.

Ку ыйтӑва унччен халӑх итлевӗнче сӳтсе явнӑ ӗнтӗ. Хӑш-пӗр депутат интереслӗ сӗнӳсем панӑ. Вӗсенчен пӗри чӑннипех те хӑйне евӗрлӗ. Ӑна ыттисем шӳт вырӑнне йышӑннӑ-и е ҫук-и — калама хӗн. Нихӑш партие те кӗмен депутат Александр Андреев хула пуҫлӑхне кушак аҫине суйлама сӗннӗ.

Кунашкал практика АПШра пур ӗнтӗ. «Хула пуҫлӑхӗпе» паллашма нумай турист килет-мӗн. Тен, пирӗн те ҫапла тумалла? Ҫакнашкал ыйту панӑ Александр Андреев. «Акӑ манӑн ӗҫре Васька аҫа пур. Унпа пурте селфи ӳкерӗнеҫҫӗ. Ун чухне, иккӗленместӗп, эпир инвестици илӗртес енӗпе Раҫҫейре пӗрремӗш пулӑпӑр», — тенӗ вӑл.

Кулӑшла пулӗ те, анчах депутатсем хальлӗхе ку шухӑша пурнӑҫа кӗртме тӑхтанӑ. Вӗсем хула пуҫлӑхӗ тӳлевсӗр ӗҫлесси пирки йышӑну тунине пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ.

Шупашкар хула депутачӗсен пухӑвӗн ларӑвӗнче «Ҫеҫпӗл» кинотеатр пулнӑ ҫурт шӑпине сӳтсе явнӑ. Депутатсем ӑна Ҫамрӑксен театрне парас тесе пӗр саслӑн пулнӑ.

Кинотеатр 2014 ҫултанпа ӗҫлемест. Республика влаҫӗ ӑна ахаль лартасшӑн пулман, ҫавӑнпа аукциона тӑратнӑ. Анчах никам та ӑна илмен. Ун хыҫҫӑн ЧР Минстрсен Кабинечӗ ӑна хула балансӗ ҫине куҫарнӑ.

Малтанах мэри савӑнса кайнӑ темелле. Чиновниксем ҫак шухӑш патне ҫитнӗ: вӑл ҫамрӑксем валли хальхи пултарулӑх центрӗ пулӗ. Ӑна юсама, ҫӗнетме, ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтерме палӑртнӑ.

Анчах ӑна тытса тӑмашкӑн хула хыснинче укҫа тупӑнман. Юсама кӑна 70 миллион тенкӗ кирлӗ. Хатӗр-хӗтӗр туянма вара – 50 миллион тенкӗ. Ҫавна май ҫурта республика шучӗ ҫине тавӑрма шухӑшланӑ. Малашне унта Ҫамрӑксен театрӗ пулӗ.

Раҫҫейри биатлонистсен пӗрлӗхӗ пӗтӗм тӗнчери ӑмӑртусене хутшӑнакан спортсменсене ҫӗршывӑн пӗрлештернӗ командине кӗртнӗ. Ку чыса камсем тивӗҫнӗ-ха?

Йыша Мускаври политехника институчӗн Шупашкарти филиалӗнче вӗренекен Татьяна Акимова та кӗнӗ. Тӗменри тренировкӑра вӑл спринт чупса финиша иккӗмӗш ҫитнӗ.

Пӗтӗм тӗнчери биатлонистсен пӗрлӗхӗ Татьяа Акимова сезонра чи лайӑх ҫын тесе йышӑннӑ. Пӗрлӗхӗн Кубокне ҫӗнсе илессишӗн чӳкӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 3-мӗшӗччен кӗрешӗҫ. Тӗнче кубокӗ Швецире ҫав тапхӑртах иртӗ, анчах пӗр кун маларах вӗҫленӗ.

Архиври сӑнӳкерчӗксем

Чӑваш наци музейӗн ӗҫченӗсем тӑван халӑхӑмӑрӑн паллӑ историкӗн, этнографӗн Василий Магницкин тӑванӗ Елена Гарцева чӗннипе асӑннӑ йӑхӑн ҫемье материалӗпе паллашнӑ.

Музей ӗҫченӗсем Магницкий ҫемйин архивӗпе паллашнӑ. Йӑх сӑнӳкерчӗкӗсене сканерласа илнӗ. Ҫав материалсемпе тата музей фондӗнчи ӳкерчӗксемпе усӑ курса Василий Магницкий фотоальбомне кӑларма шухӑшлаҫҫӗ.

Елена Васильевна Василий Константиновичӑн кӗҫӗн шӑллӗн Константин Константиновичӑн мӑнукӗн хӗрӗ пулать. Константин Магницкий ҫар врачӗнче ӗҫленӗ. Улатӑр районӗнчи Сартури педагогика училищине вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн Елена Васильевна тӑван тӑрӑха таврӑннӑ, ача пахчин заведующийӗнче ӗҫленӗ. Вӑл хупӑннӑ хыҫҫӑн 10 ҫул ытла Улатӑрти «Западный» территорири общество хӑйтытӑмлӑхӗн канашне ертсе пырать.

Александр Дарчиев

Шупашкарта пӗр миллион укҫана тивӗҫ чи хитре юрлакана палӑртнӑ. Ку ҫын — Александр Дарчиев. Финала пӗтӗмпе 10 юрӑҫа суйласа илнӗ. Вӗсенчен чи пултаруллине «Русское радио» пӗр миллион тенкӗ преми панӑ.

Аса илтеретпӗр, кастинга виҫӗ куна палӑртнӑччӗ. Пӗрремӗшӗ юпа уйӑхӗн 19-мӗшӗнче «Олимп» культура ҫуртӗнче иртнӗ. Теприне юпан 23-мӗшӗнче «Медвежий угол» барта, виҫҫӗмӗшне каллех «Олимпра» пухнӑ.

Финал Шупашкарти «Мега Галакси» кану центрта иртнӗ. Александр Дарчиева «Ураган» юрӑшӑн пӗр миллион тенкӗ преми панӑ. Тӗрлӗ номинаципе конкурса хутшӑннисенчен Александрӑн лирикӑлла юрри ҫӗнтернӗ. Каччӑна «Golden Flash» шоу-балет ташласа пулӑшнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗне премие «Серебро» хӗрарӑмсен поп-ушкӑнӗн юрӑҫисем тыттарнӑ.

Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Александр Дарчиева «Русское радио» тӳрӗ эфира чӗннӗ. Унта вӑл Дмитрий Шараппа калаҫнӑ. «Хам ҫӗнтернине халӗ те ӗненместӗп», — тенӗ каччӑ унта.