Юлашки ҫулсенче РФ Сывлӑх сыхлавӗн министерстви йышӑннӑ йӗркепе килӗшӳллӗн, 21 ҫулран аслӑраххисем диспансеризаци витӗр тухаҫҫӗ. Кӑҫал камӑн ӳсӗмӗ виҫҫе пайланать, ҫавӑн тухтӑрсен патӗнче тӗрӗсленме май пур.

Кӑҫал диспансеризаци витӗр ҫак ҫулта ҫуралнисем тухма пултараҫҫӗ: 1996, 1993, 1990, 1987, 1984, 1981, 1978, 1975, 1972, 1969, 1966, 1963, 1960, 1957, 1954, 1951, 1948, 1945, 1942, 1939, 1936, 1933, 1930, 1927, 1924, 1921, 1918. Ытти ҫулта ҫуралнисен 2018-2019 ҫулсенче тӗрӗсленме май килӗ.

Пӗлтӗр республикӑра 210 пин ытла ҫын диспансеризаци витӗр тухнӑ. Ун чухне ҫынсем тӗрлӗ чирпе аптӑранӑ 27 пин ытла тӗслӗхе тупса палӑртнӑ. 413 ҫыннӑн усал шыҫӑ аталаннине тупса палӑртнӑ.

Елчӗк районӗнче вырнаҫнӑ «Яльчикское РТП» организаци район центрӗнче ҫынсене паха шывпа тивӗҫтерессипе кирлӗ пек ӗҫлемен. Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче палӑртнӑ тарӑх, хайхисем шыв пахалӑхне тӗрӗслесе тӑман. Ун пек кӑлтӑка «Спутник-1» обществӑра та асӑрханӑ.

Кӑлтӑка курнӑ район прокуратури асӑннӑ икӗ предприяти пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе те административлӑ ӗҫсем пуҫарнӑ. Вӑл ӗҫе Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗн Патӑрьел районӗнчи пайӗ пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн яваплисене 2-шер пин тенкӗлӗх штрафланӑ.

Маларах асӑннӑ РТПра тӗрӗслевҫӗсем ытти кӑлтӑка та самай асӑрханӑ: ӗҫлӗ хутсене кирлӗ пек йӗркелесе пыманнинчен пуҫласа территорире карта тытманни таранах асӑрханӑ. Уншӑн предприятие 10 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.

Раштав уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Раҫҫейре спиртлӑ шӗвексене, 25 процент ытлараххисене, сутма чарнӑ. Ку йышӑну 30 талӑк вӑйра пулӗ.

Ҫак тапхӑрта Роспотребнадзор 70 ытла суту-илӳ тата усламҫӑсене объектне тӗрӗсленӗ, йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ.

Спиртлӑ 26 шӗвеке лабораторие тӗрӗслеме илсе кайнӑ. Продукци йӗркепе килӗшсе тӑманнине тупса палӑртман. Сутма юраман шӗвеке лавкка сентрисем ҫинче асӑрханӑ. Кунашкал икӗ тӗслӗх пулнӑ. Шупашкарти «Ярмарккӑ» суту-илӳ комплексӗнче «Огуречный», «Персиковый», «Грейпфрутовый», «Медовый» лосьонсем сутнӑ. Пӗтӗмпе 147 штук. Ку 14,7 литрпа танлашать.

Кун пирки ШӖМе пӗлтернӗ. Канашра «Промхозстройра» вара пӗр «Медовый» тоник сутнӑ.

Тӗлӗнетӗп хамӑн паллаканӑмсенчен. Ҫӗрпӳ районӗнчи пӗр ялта пурӑнаҫҫӗ вӗсем. Кӳршӗллӗ Вӑрмар районӗнчен киле кайса кӗнӗ арҫын Ҫӗрпӳрен инҫех мар ялта ҫемйипе пурӑнать. Арӑмӗ те манашкал чӑвашах. Хӑй те манашкал чӑвашах. Вырӑнти ял хуҫалӑх предприятийӗ ура ҫинче ҫирӗп тӑнӑ вӑхӑтра иккӗшӗ те унта ӗҫленӗ: пӗри — фермӑра, тепри — механизаторта. Хальхи вӑхӑтра иккӗшӗ те Ҫӗрпӗве кайса вырнаҫнӑ: пӗри — стройкӑна, тепри — урам шӑлма. Ҫаксен хӗрӗпе ывӑлӗ те Ҫӗрпӳри шкула ҫӳреҫҫӗ.

«Мӗнрен тӗлӗннӗ-ши ҫак статья авторӗ? Пӗлӗшӗсем ялта пурӑнса хулара ӗҫленинчен-ши е лешсен ӗҫ вырӑнӗ тивӗҫтерменнинчен-ши?» — тесе пуҫ ватакансем ыйту хуравне кӗҫех тупӗҫ. Ҫук, ӑҫта тата кам ӗҫлени тӗлӗнтермест мана. Хайхи ҫак икӗ этем ачисемпе чӗлхисене хуҫа-хуҫа (акцентшӑн ӳпкелес килмест-ха, анчах вӗсен акценчӗ хӑлхана ытла та касать) вырӑсла пакӑлтатни. Лешсем те ашшӗпе амӑшне шелле пӗлмеҫҫӗ — вырӑсла калаҫаҫҫӗ. Илтмесен е уҫӑмлатмалли тупӑнсан: «Чо?» — тесе ыйтаҫҫӗ. Тепре шӑнкӑравласа калаҫмалли пулсан «созвОнимся» тесе килӗшсе татӑлаҫҫӗ.

Малалла...

Шупашкарта пурӑнакан Мария Яковлевӑна таракансем мӑй таран йӑлӑхтарса ҫитернӗ пулмалла. Юлашкинчен вӑл вӗсене пухса управляющи компанине илсе кайма шухӑшланӑ.

Кун пирки Мария Яковлева «Про Город» хаҫата пӗлтернӗ. Пӗр ҫуртра пурӑнакансем таракансенчен ывӑнса ҫитнӗ. Вӗсем кун пирки управляющи компанине пӗрре мар ҫӑхавланӑ. Анчах таракансем пӗтмен.

Подъездра ҫӳп-ҫап пемелли провод пур. Ҫынсен шухӑшӗпе, таракансем ҫавӑнпа пӗтмеҫҫӗ. Мария Яковлева таракансене ятарласа тытма пуҫланӑ. Вӗсене курупкана пуҫтарнӑ. Хӗрарӑм ӑна управяющи компанине йӑтса каясшӑн, унти ӗҫченсене кӑтартасшӑн.

Управляющи компанийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх вара, ҫав ҫуртра пурӑнакансем таракансем пирки ҫӑхав ҫырман.

Альбина Юрату — Николай Никольский премийӗн лауреачӗ

Чӑваш Енӗн Журналистсен союзӗ Ҫемен Элкер, Николай Никольский, Леонид Ильин премийӗсен пӗлтӗрхи лауреачӗсене палӑртнӑ.

Союз ертӳҫи Валерий Комиссаров пӗлтернӗ тӑрӑх, премие кама парассине комисси хӗрӳ сӳтсе явнӑ. Конкурса МИХсенче, информаци агентствисенче, пресс-службӑсемпе ытти медиа-тытӑмра ӗҫлекен Раҫҫей Журналистсен союзӗн пайташӗсем хутшӑннӑ.

Ҫемен Элкер премине Наци телекуравӗн аслӑ редакторне Владимир Егорова «Иксӗлми ҫӑлкуҫсем» автор проекчӗшӗн тата «Чӑваш Ен» ПТРКн «Чебоксары ТВ» (чӑв. Шупашкар ТВ) студийӗн шеф-редакторне Ольга Петрована «Чебоксарские адреса» кӑларӑмсен ярӑмӗшӗн чысланӑ.

Николай Никольский ячӗллӗ премие «Ҫамрӑксен хаҫачӗ» редакцин штатра тӑман корреспонденчӗ Альбина Любимова-Юрату «Чуна уҫса калаҫар» рубрикӑпа ҫыракан материалсемшӗн тивӗҫнӗ.

Леонид Ильин премине Патӑрьел районӗнчи «Авангард» хаҫатӑн экономика пайӗн редакторне Ольга Павлована панӑ.

Анатолий Емельянов

Вӑрнар районӗн «Ҫӗнтерӳ ҫулӗ» хаҫачӗ Анатолий Емельянов ячӗллӗ преми лауреатне пӗлтернӗ. Редколлеги ҫӗнтерӳҫӗ тесе хальхинче Роза Волковӑна палӑртнӑ. Вӑл редакципе темиҫе ҫул ӗнтӗ туслӑ ҫыхӑну тытать. Унӑн калавӗсене, сӑввисене тата юррисене район хаҫатӗнче тӑтӑшах пичетлеҫҫӗ. Роза Волкова — паллӑ ҫӗр ытла юрӑ авторӗ. Унӑн сӑввисене ытларах Юрий Кудаков юрра хывнӑ. Вӗсене Людмила Семенова, Василий Раймов, Надежда Заводскова тата ытти юрӑҫ шӑрантарать. Кӑҫал Роза Волкова 80 ҫул тултарать.

2005 ҫулта ҫирӗплетнӗ премие редакци Вӑрнар ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ ентеше, Чӑваш халӑх ҫыравҫине Анатолий Емельянова хисеплесе йышӑннӑ. Ҫыравҫӑ Вӑрнар райкомӗнче те, 1972—1973 ҫулсенче Чӑваш АССР культура министрӗнче те тӑрӑшнӑ.

Сергей Артамоновпа Михаил Игнатьев

Паян, кӑрлачӑн 12-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрне Сергей Артамонова республика Правительствин пуҫлӑхӗн ҫумне лартнӑ. Ҫӗнӗ тилхепене шаннӑ Сергей Геннадьевичпа Михаил Игнатьев Элтепер тӗлпулнӑ, агропромышленность комплексӗн ӗҫ-хӗлне, отраслӗн малашлӑх планӗсене сӳтсе явнипе пӗрлех вице-премьера ҫӗнӗ тивӗҫе ӑнӑҫлӑн пурнӑҫлама суннӑ. «Сирӗн тӗллев — республика Правительствин йышӗнче 10 ҫултан кая мар ӗҫлесси», — тенӗ Элтепер ҫамрӑк та пултаруллӑ ертӳҫӗне.

Аса илтеретпӗр, Сергей Артамонов Ҫӗрпӳ район администрацине ертсе пынӑччӗ. Кайран ӑна Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацине куҫарнӑччӗ. Унта вӑл Администраци ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗнче — шалти политика управленийӗн пуҫлӑхӗнче тӑрӑшнӑччӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗн суйлавӗ хыҫҫӑн ҫӗнӗ правительство йӗркеленӗ май Сергей Артамонова ял хуҫалӑх министрӗ пулма шаннӑччӗ.

Чӑваш Енӗн прокуратурин сайчӗ ӗнер, кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче, каҫхине ӗҫлесе кайнӑ. Асӑннӑ интернет-ресурса хакерсем тапӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ хыпарланӑччӗ. Константин Ишутов блогер пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫей территорийӗнче чарнӑ «Ислам патшалӑхӗ» терроризмла организацие (унӑн ӗҫӗ-хӗлне Раҫҫейре чарнӑ) кӗрекен Moroccan Islamic Union-Mail хакер ушкӑнӗ прокуратура серверне кӑрлачӑн 7-мӗш–8-мӗш каҫхине тапӑннӑ. Ун чухне тӗп страницӑна пӑснӑ. Кайран сайтӑн ытти пайне те, ҫав шутра «Руководство прокуратуры» ятлине, тапӑннӑ.

ШӖМӗн тата Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин регионти уйрӑмӗсем сайта пӑснине тӗрӗсленине те эпир палӑртнӑччӗ. «Правда ПФО» интернет-хаҫат ҫырнӑ тӑрӑх, сайта камсем тапӑнма пултарнине прокуратура комментарилемест. Ку пӑтӑрмаха специалистсем малалла тӗпчеҫҫӗ.

Кӑҫал та ҫулла Шупашкартан Симферополе самолетпа вӗҫсе ҫитме май килӗ. Самолетсен ҫуллахи расписанине нумаях пулмасть ҫирӗплетнӗ.

«Нордавия» авиакомпани кӑнтӑр енчи ҫав региона пассажирсене Чӑваш Енӗн тӗп хулинчен ҫулла турттарма килӗшнӗ. Рейссене эрнере пӗр хутчен палӑртнӑ. Вӗҫев ҫӗртмен 1-мӗшӗнчен пуҫланмалла. Авикомпани Boeing 737-500 самолета эрнекунсерен ҫула кӑларӗ. Шупашкартан самолет 17 сехет те 50 минутра вӗҫсе кайӗ, Шупашкара 16 сехет те 50 минутра килӗ.

Пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнчен «Шупашкар — Симферополь» (Крым Республики) авиарейс уҫӑлассине Чӑваш халӑх сайчӗ хӑй вӑхӑтӗнче пӗлтернӗччӗ. Рейссене «Ижавиа» тата «Нордавиа» авиакомпанисем ЯК-42 тата Boеing-737-500 самолетсемпе пурнӑҫлассине хыпарланӑччӗ.