Чӑвашстат республикӑри апат-ҫимӗҫ хакне тишкернӗ. Пӗр уйӑхра хуратул, вир, рис, тип ҫу, сахӑр, ҫӑнӑх, кӑлпасси, сысна какайӗ, макарон таврашӗ йӳнелнӗ. Ҫӗрулми, панулми, помидор, хӑяр, сӗт юр-варӗ вара хакланнӑ.

Ҫӗрулми – 1, панулми – 1,4, помидор – 34,3, хӑяр 28,8 тенкӗ хӑпарнӑ. Ҫӑмарта хакӗ те уснӗ: 11 тенкӗ хаклӑрах. Сӗт 3,8 тенкӗ, услам ҫу 18 тенкӗ, чӑкӑт 17,8 тенкӗ, тӑпӑрчӑ 13 тенкӗ хӑпарнӑ.

Хуратул самаях йӳнелнӗ – 11 тенкӗ чакнӑ. Рис – 1,4, тип ҫу – 6,9, сахӑр – 2, кӑлпасси 6,2 тенкӗ йӳнӗрех туянма пулать. Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, тӑвар, чӑх какайӗ, вермишель самаях хакланнӑ.

ЧР Министрсен Кабинечӗ чиновниксен ӗҫ укҫине ӳстернӗ: 7,7 процентран 10 процента ҫитнӗ.

Ку йышӑнӑва юпа уйӑхӗн 10-мӗшӗнчех ҫирӗплетнӗ. Халӗ ЧР Министрсен Кабинечӗн председателӗ Иван Моторин 50 496 тенкӗ окладсӑр пуҫне 2,25 мар, 2,46 поцент чухлӗ преми илӗ. Эппин, унӑн шалӑве 10 пин тенкӗ ӳснӗ.

Пӗчӗкрех должноҫ йышӑнакан тӳре-шаран та ӗҫ укҫи ӳснӗ: 7,7 процентран 9 процента ҫитнӗ.

Унччен ЧР Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн ӗҫ укҫи те ӳснине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: 2015 ҫулхи пуш уйӑхӗнче Михаил Игнатьев тӳре-шаран шалӑвне 10 процент пӗчӗклетесси пирки алӑ пуснӑччӗ. Ку республика хыснине перекетлес тӗллевпе пулнӑ.

Паянхи ҫумӑрлӑ ҫанталӑк пирки республикӑри тӳре-шара селекторлӑ канашлӑва пухӑнса сӳтсе явнӑ. «Ҫанталӑк пирӗн ҫирӗплӗхе тӗрӗслет. Теветкеллӗхе чакарас тесе мӗнпур мера йышӑнмалла», — тенӗ унта республикӑри муниципалитетсен ертӳҫисене Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев. Республика тулашне тухса кайман пуҫлӑхсене (сӑмахӗ ҫулталӑкра пӗрре илекен кану пирки пырать) вӑл ӗҫе тухма чӗнсе каланӑ.

Асӑрхануллӑ пулма 2014 ҫулхи кӗркунне шар кӑтартнӑ пӑрлӑ ҫумӑр та хистет. Ун чухне республикӑри темиҫе ял электричество ҫутисӗр темиҫе кунлӑха тӑрса юлнӑччӗ. ЧР Министрсен Кабинечӗ Председателӗ Иван Моторин та канашлура электрохуҫалӑх тата ҫул-йӗр япӑхнине асӑнса хӑварнӑ. Лару-тӑрӑва вӑл вырӑна тухса тӗрӗслемеллине палӑртнӑ. Михаил Игнатьев вара ҫул-йӗре вӑхӑтра тасатмаллине аса илтернӗ.

Ачасем ӗҫпе пиҫӗхнине эпӗ пӗртте хирӗҫ мар. Анчах витӗр йӗпетекен ҫумӑрпа тупӑшса ӗҫленине, каҫарӑр та, ӑнланмастӑп.

Тӗлӗнмелле ҫак ӳкерчӗке паян эпӗ Шупашкарти электромеханика колледжӗ патӗнчен иртсе кайнӑ чухне асӑрхарӑм. Вӑхӑт ун чухне вуннӑ ҫурӑ патнеллеччӗ. МТВ чарӑнуран Пичет ҫурчӗ патне ҫитиччен ура йӗп-йӗпех пулчӗ. Вӑйлӑ ҫумӑртан хӳтӗленме кӑларнӑ сунчӑк та пулӑшаймарӗ: куртка нӳрелчӗ.

Ыр ҫын хӑй йыттине урама кӑларман ҫанталӑкра каччӑсем колледж умӗнчи йӗпе юра тасататчӗҫ. Лаптӑкӗ аванах — пуҫтарма тытӑннӑ кӑначчӗ. Яшсенчен пӗри: «Пӗрре! Иккӗ!» — тесе шӳтлесе юлташӗсем патне пычӗ.

Ҫумӑрлӑ ҫанталӑксӑр пуҫне ырӑ вӑхӑт тупайман-ши тесе колледж администрацийӗпе ҫыхӑнма пӑхрӑм. Ҫине-ҫине шӑнкӑравласа ларсан кирлӗ ҫынсем патне ҫитрӗмех: вӗҫне-хӗрне тухма пулчӗҫ.

Чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Шупашкарти В.И. Чапаев скверне йытӑ-кушака хӳтӗлекенсем пухӑннӑ. Вӗсем Раҫҫей Федерацийӗн Пуҫиле кодексӗн 245-мӗш статйине хытарма, тӗнче тетелӗнче вырнаҫнӑ петицисенче алӑ пусма ыйтнӑ. «Эпир ҫакна тивӗҫ мар», «Пирӗн те пурӑнас килет» йышши лозунгсемпе пӗрлех ҫакскерсем Хабаровскра чӗрчунсене шар кӑтартакан икӗ хӗре пуҫиле майпа айӑпламалли йышши плакатсем ҫырса тухнӑ.

Йытӑ-кушак пусса ҫиекенсем пирки Пӗрремӗш каналпа темиҫе кӑларӑм кун ҫутти курнӑччӗ. Ун пек кӑларӑмсене пырса сурчӑк сирпӗтсе лараканнисенчен хӑшӗсем ахаль чухне, кӳршӗ-аршӑ пусса ҫиеҫҫӗ тенине илтмӗш пулса пурӑннӑскерсемех. Кайран кӑна, хӑйсен чӗрчунӗ ҫухалсан, пыр шӑтӑкӗ ҫурӑласла кӑшкӑрашма тытӑнаҫҫӗ.

Йытӑ (кушакӗ пиркиех илтсех кайман та) пусса ҫиекенсем ӗлӗкех пулнӑ. Туберкулезран сиплет тенӗрен ҫапла тунӑ хӑшӗсем. Хальхи вӑхӑтра тухтӑрсем ку шухӑша пачах ырламаҫҫӗ, пустуй сӑмах тесе ҫирӗплетеҫҫӗ.

Чӑн та, РФ Пуҫиле кодексӗн 245-мӗш статйи чӗрчунсемпе тискеррӗн тытакансене явап тыттарма пӑхса хӑварнӑ. Статьяна ӑнлантарса панинче тискерлӗх мӗнне ӑнлантарнӑ: ури, хӳрине татса илни, тирне сӳни тата ҫавӑн йышши хӑш-пӗр хӑтланкаларӑш.

Малалла...

Шупашкарти Студентсен скверӗнче кӳлепе чутах тӳнсе кайман. Чалӑшса кайнӑскере рабочисем ҫийӗнчех тӳрлетме тытӑннӑ.

Студентсен скверӗнчи «Добрый ангел мира» (чӑв. Тӗнчен ырӑ пирӗштиӗ) скульптура чалӑшма пуҫланине хула ҫыннисем ӗнер асӑрханӑ. Шупашкар тӑрӑмӗшӗн яваплисем те палӑк тӳнме пуҫланине курнӑ — ӑна ҫийӗнчех юсама тытӑннӑ. Ӗнер вӑл вырӑнта икӗ техника ӗҫленӗ. Аллинче чечек тытакан хӗрарӑм евӗрлӗ ҫав палӑка рабочисем хӑй вырӑнне йӗркелесе лартассипе тӑрӑшнӑ.

Чипер ларакан скульптура чалӑшса кайнине ҫынсем унӑн постаменчӗ чалӑшнипе сӑлтавлаҫҫӗ.

Маларах эпир Шупашкарти «Ашмарин урамӗ» чарӑнуран Кӳкеҫ еннелле кайнӑ ҫул ҫавринче «Уйӑх ҫинчи хӗр» улӑм палӑк ҫуннине пӗлтернӗччӗ. Пӑтӑрмах ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗнче пулнӑччӗ.

Чи кирли — ҫаксене ашшӗ-амӑшӗ юраттӑр

Ача-пӑчана хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен уполномоченнӑй должноҫӗ пирки Чӑваш Енре юлашки вӑхӑтра тӗрлӗрен калаҫнине илтме тиврӗ. Пӗчӗккисен омбудсменӗ Вячеслав Рафинов республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутатне суйланнӑ хыҫҫӑн пирӗн тӑрӑхра ку должноҫе пӗтересси пирки ЧР Патшалӑх Канашӗн сайтӗнче юпа уйӑхӗн 20-мӗшӗнче пӗлтерчӗҫ. Ачасен правине хӳтӗлессине ун чухне этем правине хӳтӗлекен ҫине тиеме йышӑннӑччӗ. Михаил Игнатьев сессире ачасем те ҫынах тенине чылай МИХпа блогер цитатӑланӑччӗ.

Каярах РФ Федераци Канашӗн спикерӗ Валентина Матвиенко Михаил Игнатьев Элтепер ячӗпе ҫыру янӑччӗ, унта вӑл ачасен хӳтӗлевҫине упраса хӑварма ыйтнӑччӗ. Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче чӑваш парламенчӗн сайтӗнче тепӗр хыпар пичетленчӗ. Унта Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗ ачасен правине хӳтӗлекен кирлӗлӗхне тата пӗлтерӗшне тӗпе хурса ҫак должноҫе сыхласа хӑварас тенине ӗнентерчӗҫ.

Ӗнер Александр Белов журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, Михаил Игнатьев Элтепер чӑваш парламенчӗн депутачӗсем ачасен омбудсменне пӗтересси ҫинчен йышӑннӑ саккуна алӑ пусма килӗшмен.

Малалла...

«Чӑваш бройлерӗ» шалу тӳлесшӗн мар

Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Чӑваш бройлерӗ» акционерсен обществи ӗҫ укҫипе парӑмлине пытарма хӑтланнӑ. Кӑлтӑка асӑннӑ районти прокуратура тӗрӗслевӗ палӑртнӑ.

Штата кӗскетнӗ тесе ӗҫрен кӑларса янӑ ҫынсем шалӑва паян кун та илсе пӗтереймеҫҫӗ. Аптӑранисенчен пӗр пайӗ ҫийӗнчех прокуратурӑна, теприсем суда ҫул тытнӑ.

«Чӑваш бройлерӗ» 278 рабочи умӗнче 7 миллиона яхӑн парӑма кӗрсе кайнӑ. Шалӑва унта утӑ, ҫурла уйӑхӗсемшӗн те тӳлесе татман. Унтан та ытларах — парӑм пуррине статистика органне пӗлтермелле пулин те предприяти хыпарламан. Куншӑн прокуратура административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ, ун тӑрӑх предприятие Чӑвашстат 20 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.

Прокуратура сайтӗнчи кӗске хыпарта ҫынсене шалӑва хӑҫан тӳлесе татассине асӑнман.

Чӑваш Енри аслӑ шкулсенче чӑваш чӗлхипе тата литературипе кӑсӑкланакансем ҫулсерен хушӑнса пыраҫҫӗ. Ку шухӑша филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн чӑваш чӗлхипе литературин кафедрин ертӳҫи Татьяна Денисова палӑртнӑ.

Преподаватель хӑйӗн шухӑшне вӗренме кӗренекенсем хушшинчи конкурс пысӑкланнипе ҫыхӑнтарнӑ. Тепӗр саманта та асӑрханӑ вӑл: Чӑваш Енре чӑвашла вӗренекенсен йышӗ чакать. Лару-тӑру малашне те ҫаплах пулсан «наци республикишӗн караул пулать», — тесе цитатӑлать филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗн сӑмахне REGNUM информаци агентстви.

Сӑмах май каласан, ЧППУра чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗсене хатӗрленӗ май вӗсене вырӑс чӗлхине вӗрентме те хӑнӑхтараҫҫӗ.

Валентин Шурчановпа Михаил Игнатьев

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев РФ Патшалӑх Думин хысна енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫин ҫумӗпе Валентин Шурчанов коммунистпа тӗл пулнӑ. Республикӑри коммунистсен лидерӗ REGNUM информаци агентствине пӗлтернӗ тӑрӑх, енсем хысна, сывлӑх сыхлав, транспорт тата «Трактор савучӗсем» концернпа ҫыхӑннӑ ыйтӑва сӳтсе явнӑ. Валентин Шурчанов тӗлпулу «тухӑҫлӑ, йӗркеллӗ» иртнине пӗлтернӗ.

Чӑваш Енри паллӑ коммунист ӗнер Шупашкарта Октябрьти аслӑ революцие халалланӑ митингра та Михаил Игнатьев Элтеперпе курнӑҫнине палӑртса хӑварнӑ. Унта пуҫтарӑннисене вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗлпулу республика ертӳҫи пуҫарнипе иртнӗ. Элтеперӗн ҫак утӑмне коммунист халӗ 2017-мӗш ҫул валли бюджет йышӑнмалли вӑхӑт пулнипе сӑлтавланӑ.