Ҫӗнӗ Лапсар патӗнчи ҫул тӑваткалӗ / Н. Плотников тунӑ сӑн

Атӑлҫи федераци округне илсен, 100 пин ҫын пуҫне ҫын вилессипе Чӑваш Енре чи пысӑк кӑтарту. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан ку цифрӑна 2–3 процент чакарма май килнӗ-ха та, ҫапах та ку лӑпланса-савӑнса лармалли сӑлтав мар.

Ҫул-йӗр ҫинчи лару-тӑру темине Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьевпа ирттернӗ пресс-конференцире те хускатнӑ. Ҫул-йӗр ҫинчи инкексене чакарас тесен Михаил Васильевич шучӗпе ҫулсем тума тата пуррисене юсаса ҫӗнетмелле. 2018 ҫулччен республика лаптӑкӗнче федераци пӗлтерӗшлӗ мӗнпур ҫула юсаса пӗтермелле. Ун валли 10 миллиард тенкӗ уйӑраҫҫӗ. Сӑр юханшывӗ ҫинче кӗпер тӑвас ыйтӑва татса парассипе те ӗҫлеҫҫӗ имӗш. Унччен вара проектпа смета документацине хатӗрлемелле.

М–7 трассӑна юсанӑ май Ҫӗнӗ Лапсар поселокӗ патӗнче ҫул ҫаври тума палӑртнӑ.

Ҫитес ҫул Шупашкарти Мускав кӗперне тума федераци хысничнен укҫа килессе шанаҫҫӗ. Пысӑк тӑкаклӑ ӗҫе пурнӑҫлама 1 миллиард та 600 миллион тенкӗ кирлӗ.

1,5 метртан пӗчӗкрех ҫынсене тиев машини, автобус, троллейбус тата трамвай рулӗ умне лартма чарасшӑн. Раҫҫейӗн Сывлӑх сыхлав министерстви ятарлӑ йышӑнура пӑхса хӑварнӑ.

150 сантиметртан пӗчӗкрех ҫынсене медицина тӗлӗшӗнчен руль умне лартма чарасси ҫинчен калкан документра C, CT, D, DE, Tm тата Tb категориллӗ транспорт хатӗрӗсемпе ҫӳретме чарасшӑн. Ку категорисем йывӑр пикапсемпе, прицеплӑ урапасене пырса тивеҫҫӗ.

Тӑвай районне илсен экономикӑра инвесторсемшӗн илӗртӳллӗ секторсем шутне ҫурт-йӗр тӑвассине, ял хуҫалӑхӗ, промышленность, туристпа рекреаци зонисене кӗртеҫҫӗ. Туризм тенӗрен, ял туризмӗ ҫынсене вӑхӑтлӑха ялта канма йышӑннине пӗлтерет. Енӗш Нӑрваш ял тӑрӑхӗнче ӑна Сергей Дмитрий аталантарать. Хӑйӗн укҫине хывса вӑл 19 гектар «Упа кӗтесӗ» ял хуҫалӑхӗпе туризм бази йӗркеленӗ. Ӑна йӗркелеме 25 миллион тенкӗ кирлӗ.

Сергей Николаевич — художник вӗренни тӑрӑх та, Турӑ панӑ пултарулӑхӗ те пур енӗпе. Пӗчӗкренех вӑл йывӑҫ япаласем хатӗрлессипе кӑсӑкланнӑ. Хӑйех пӗчӗк архитектура формисем: ярӑнмаллисем, канмалли вырӑнсем, ҫӑлсем, ача-пӑча лаптӑкӗсем тата ыттисем хатӗрлет. Уншӑн кашни туратпа тӗм усӑллӑ материал.

Чӑваш халӑхӗн ҫурт-йӗр тӑвассин йӑли-йӗркине пӑхӑнса хӑтлӑ пӳртсем туса лартнӑ. Ҫынсене хӑнана йышӑнма мӗнпур услови туса панӑ. Вӗлле хурчӗ те тытать. Туристсене валли мунча та туса лартнӑ.

Сӑнсем (9)

Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш, вырӑс филологийӗсен тата журналистика факультечӗ ҫак ҫуртра вырнаҫнӑ

Чӑваш чӗлхине упраса хӑварассишӗн сахал мар тӑваҫҫӗ. Ҫапла шухӑшлать Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев. Ку шухӑша вӑл ӗнер ирттернӗ пресс-конференцире асӑнса хӑварнӑ.

Унта И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче чӑваш филологи факультетне ытти факультетпа пӗрлештернӗ хыҫҫӑн хысна вырӑнӗ сахалланса юлни пирки кӑсӑкланакан та пулнӑ.

Михаил Васильевич наци кадрӗсем хатӗрлессинче хӑш-пӗр ыйтусем пуррине пытарман.

Вырӑс, чӑваш филологийӗсен тата журналистика факультетӗнче хысна вырӑнне ӳстерес тесе Раҫҫейӗн Вӗренӳ министерствипе тӗллевлӗ ӗҫлени пирки пӗлтернӗ вӑл. Кӑҫал ку енӗпе асӑннӑ аслӑ шкула 30 хысна вырӑнӗ туса панӑ, пӗлтӗр пӗтӗмпе 10 пулнӑ.

Михаил Игнатьев Элтепер журналистсен ыйтӑвӗсене хуравлать

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паян пресс-конференци ирттернӗ. Унта федераци, регион, район тата хула шайӗнчи 46 массӑллӑ информаци хатӗрӗ хутшӑннӑ. Умсӑмахӗнче Элтепер республикӑна ертсе пыма пуҫланӑ малтанхи кунранах ҫынсен пурнӑҫ пахалӑхне лайӑхлатас тӗллев лартнине пӗлтернӗ. Ку шута вӑл тивӗҫлӗ тӳлекен ӗҫ вырӑнне те, пурӑнма хӑтлӑ вырӑн кирлине те, ыранхи куна шанчӑклӑн пӑхассине те кӗртнӗ. Ку енӗпе республика влаҫӗсем тӑватӑ ҫул тӑрӑшнине палӑртнӑ Михаил Васильевич. Шухӑшланинчен хӑшне утма май килнине, хӑшне май килменнине пытарман вӑл. Унсӑр пуҫне пурнӑҫламалли тата нумаййине те палӑртнӑ.

Журналистсемпе икӗ сехет калҫнӑ хушӑра вӑл 32 ыйтӑва хуравланӑ. Пресс-конференцин видео-версине Чӑваш наци телекуравӗ паян кӑтартнӑ. «Раҫҫей 1» телеканалпа ӑна ҫурлан 10-мӗшӗнче 10 сехет те 20 минутра паллашма май килӗ, «Раҫҫей 24» телеканалпа ҫав кун — 19 сехет те 30 минутра. Пресс-конференцин аудиоверсине Чӑваш наци радиовӗ паян пӗрре янӑратнӑ, ҫурлан 9-мӗшӗнче 19 сехетре тепре итлеме май килӗ.

Сӑнсем (35)

Шупашкар районӗнчи Хыркассинчи ветерансен ҫуртӗнче (халӗ ун пеккисене вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑм теме тытӑнчӗҫ-ха) куҫа тем тӗрлӗ чечек илӗртет. Вӗсене Петр Ивановчи текен сусӑр пӑхса тӑрать. Хӑрах алӑллӑ пулин те ӗҫлеме ӳркенмест вӑл.

Ҫав вӑхӑтрах асӑннӑ уйрӑмра пурӑнакан ытти ҫын валли те ӗҫ тупӑнсах тӑрать. Пӗрисем пахча ҫимӗҫ пуҫтараҫҫӗ, теприсем — ҫырла. Ҫу кунӗ ҫулталӑк тӑрантарать теҫҫӗ те, тӑрӑшаҫҫӗ ҫынсем. Ӗҫе асӑннӑ уйрӑмри социаллӑ ӗҫченсем йӗркелесе пыраҫҫӗ.

Сӑнсем (5)

Шел те, Шупашкарти 40 ҫулти арҫын Шупашкар районӗнчи Етӗрнекассинче пурӑнакан ашшӗ-амӑшне савӑнтармах тӑрӑшман. Ҫу уйӑхӗн пӗр кунӗнче вӑл, ӳсӗрскер, киле пырсах ҫапӑҫса тухса кайнӑ. Хӑйӗн тыткаларӑшӗпе арҫын виҫӗ преступлени тунӑ тесе пӗлтерчӗҫ Шупашкар район прокуратуринче: хӗненӗ, сывлӑха вӑтам йывӑрлӑхлӑ сиен кӳнӗ, вӗлерессипе хӑратнӑ.

Ашшӗ-амӑшӗпе хирӗҫме пуҫланӑскер амӑшне вут пуленккипе персе унӑн чӗркуҫҫине ыратарнӑ, ашшӗ енне мрамор татӑкӗ илсе ывӑтнӑ, анчах лешӗ пӑрӑнса ӗлкӗрнӗ. Ашшӗне вӑл вӗлерессипе хӑратнӑ май «Эпӗ сана вӗлеретӗп. Сирӗн вырӑн ҫӑва ҫинче!» — тесе кӑшкӑрнӑ. Ашшӗпе-амӑшне сӗрӗмпе вилетӗр тесе те хӑратнӑ. Унтан тӗпелтен вӑл ашшӗне пуҫӗнчен тата кӑкӑрӗнчен чышкӑпа янлаттарнӑ. Алӑри хутаҫӗпе (унта апат-ҫимӗҫ тата эрех кӗленчи пулнӑ) те ҫапса панӑ вӑл пуҫран. Кун хыҫҫӑн ашшӗ урайне йӑтӑнса аннӑ.

Ывӑлӗ ашшӗне «тӑн кӗртнӗ» хушӑра амӑшӗ йӗрке хуралҫисене чӗнме ӗлкӗрнӗ. Лешсем пырса кӗрсе ҫапӑҫакана лӑплантарнӑ, ватӑ ҫынна пульницӑна ӑсатнӑ.

Судра хӗрӗхри арҫын хӑйӗн айӑпне йышӑнман, ӗҫ-пуҫ пирки каласа кӑтартма килӗшмен.

Малалла...

ҪҪХПИ ӗҫченӗсем микроавтубуспа пыракан водителе документсене тӗрӗслеме чарнӑ та… Лешӗн руль умне лармалли права та пулман иккен.

Унӑн правине унччен маларах туртса илнӗ-мӗн. Анчах арҫын пурпӗрех руль умне ларнӑ. Ҫавна май унӑн административлӑ явап тытма тивнӗ.

Саккунпа килӗшӳллӗн ҫакнашкал административлӑ явапа тытакансене 30 пин тенкӗ штраф тӳлеттермелле, 15 талӑклӑха ирӗксӗр хӑвармалла е 100-200 сехет ӗҫлеттермелле.

Шупашкарти Ленин районӗн миравай тӳри ҫак арҫынна 100 сехет ӗҫлеттерме йышӑннӑ. Йӗркене пӑснӑ арҫынна хулари пӗр управляющи компанине янӑ. Унта вӑл урамсене, картишсене тирпейлӗ, урам шӑлӗ.

Халӑх — уявра

Вӑрнар районӗнчи Уйкас Кипек ял уявне анлӑ паллӑ тунӑ. Спорт ӑмӑртӑвӗсем, куравсем, концерт… Йӑлтах савӑнӑҫлӑ иртнӗ, халӑх кӑмӑлӗ ҫӗкленнӗ. Уявра уйкас кипексем, хӑнасем какай шӳрпипе сӑйланнӑ.

Уйкас Кипек ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ А.В.Петров кунти халӑх ҫакнашкал уява чӑннипех те тивӗҫ пулнине палӑртнӑ, мӗншӗн тесен ҫынсем ӗҫчен, тӑван кӗтес аталанӑвӗшӗн тӑрӑшаҫҫӗ.

Уйкас Кипек культура центрӗн директорӗ Л.А.Михайлова «Кипек ен» фольклор ушкӑнне ҫӳрекенсене Хисеп грамотисемпе чысланӑ. Вӗсен йышӗнче — Ольга Осипова, Агриппина Игнатьева, Юлия Петрова, Галина Петрова, Людмила Христофорова, Юлия Христофорова, Лидия Васильева, Галина Данилова.

Концерта Ярмушкари «Утмӑлтурат» ушкӑн, Хорнсор Ҫармӑсри «Тарават», Ҫавалкас ял клубӗн культйӗркелӳҫи Екатерина Федорова, чӑваш эстрада юрӑҫисем хутшӑннӑ.

Ачасем батут ҫинче сиксе савӑннӑ.

Кӑҫал Уйкас Кипек тата Ҫӗнӗ Сӑрьел ялӗсен командисем волейболла выляса вӑй виҫнӗ. Уйкас Кипек маттурӗсем хӑнасене ҫӗнтернӗ.

Малалла...

ЧР ШӖМӗ патруль автомобилӗсене видеосӑнав вырнаҫтарӗ. Ҫак списока 52 урапа кӗнӗ.

Ҫав 52 урапана кашнине тӳрех виҫӗ камера тата сасса ҫыртармалли микрофон вырнаҫтарӗҫ. Кун пирки «Руль умӗнче» редакци пӗлтерет.

Видеокамерӑсем хирӗҫ тата ҫумӑн пыракан урапасен номерӗсене «паллама», аварие, ҫынсем ҫул-йӗр правилисене пӑснине, хирӗҫӳллӗ ыйтусене уҫӑмлатма пулӑшаҫҫӗ.