Хуласенче кӗркунне «Кӗр парни» уйӑхлӑх йӗркелесси ырӑ йӑлана кӗчӗ. Хальхи иртнӗ вырсарникун уҫӑлнӑ.

Кун пек уйӑхлӑх вӑхӑтӗнче хуласенчи суту-илӳ вырӑнӗсене ял хуҫалӑх таварне туса илекенсене ирӗклӗн усӑ курма май параҫҫӗ. Вӑл вӑхӑтра вырӑн укҫа ыйтмаҫҫӗ.

Шупашкара илсен, тӗп суту-илӳ вырӑнӗсене Ҫурҫӗр ярмӑрккӑра, «ДАР» тулли мар яваплӑ обществӑра тата «Николаевский» суту-илӳ комплексӗнче йӗркеленӗ. Тӗп хулара кӑна мар, республикӑри район центрӗсенче те «Кӗр парни» халӑха кӗтет. Канаш, Улатӑр, Ҫӗмӗрле хулисенче уйӑхлӑх ӗҫлеме тытӑннӑ ӗнтӗ. Ҫурлан 30-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта уҫӗҫ.

Инкекӗ ӗнер Красноармейски районӗнчи Мӑн Шетмӗ ялӗнчи ача пахчинче пулнӑ. Ачасене уҫӑлтарма кӑларма хатӗрленнӗ чух ачасен ҫипуҫне ҫакмалли шкап йӑтӑнса аннӑ. Вӑл икӗ ҫулхи хӗрачана лекнӗ. Инкек сӑлтавӗ шкапа япӑх тыттарнипе ҫыхӑннӑ теҫҫӗ. Пуҫне амантнӑ хӗрачана пульницӑна илсе кайнӑ.

Инкек тӗлӗшпе Следстви комитечӗн Чӑваш Енти управленийӗн Ҫӗрпӳри районсем хушшинчи пайӗ тӗпчеме тытӑннӑ. Вӗсем ача пахчинче ӗҫлекенсемпе тӗл пулнӑ, ыйтса пӗлнӗ, хӑш-пӗр хутсене пуҫтарса илнӗ. Тӗпчев малалла пырать.

Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнчен тытӑнса Шупашкарти тепӗр ултӑ шкула сусӑр ачасем вӗренме ҫӳрейӗҫ. Тӗп хулари иккӗмӗш, ҫиччӗмӗш, вуннӑмӗш, хӗрӗхмӗш, аллӑмӗш тата аллӑ пиллӗкмӗш шкулсенче юсав ӗҫӗсем вӗҫленеҫҫӗ.

Пӗтӗмӗшле илсен, Шупашкарта 463 сусӑ ача шкулта вӗренет, вӗсенчен 103-шӗ килте пӗлӳ илет. «Ирӗклӗ тавралӑх» федераци программипе килӗшӳллӗн шкулсене ятарлӑ оборудованипе пуянлатма 10 миллиона яхӑн тенкӗ укҫа уйӑрса панӑ.

40-мӗш шкула илсен, сӑмахран, унта урапапа кӗме пандус туса панӑ, классене кӗмелли алӑк уратисене илнӗ, алӑксене сарнӑ. Сусӑр ачасем валли сенсор пӳлӗмӗ уҫнӑ. Туалета та сусӑрсене кӗрсе тухма меллӗ пултӑр тесе йӗркеленӗ.

Чӑваш Енри кивӗ ҫуртcем ҫинче вӗсене хӑҫан сӳтессине кӑтартакан таблицӑсем ҫакса хумалла. Ҫапла хушнӑ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев иртнӗ шӑматкун районсен пуҫлӑхӗсемпе ирттернӗ канашлура.

Ҫынсене кивӗ ҫуртсенчен куҫарас ӗҫ хальхи вӑхӑтра малтанхи тапхӑрта пырать иккен. Ӑна 2013–2014 ҫулсене палӑртнӑ пулнӑ. Кивӗ ҫуртсенчен 3824 ҫынна куҫармалла. Хальлӗхе вӗсенчен пӗрре-пиллӗкмӗш пайӗ кӑна куҫарайнӑ. Ҫӗнӗ ҫуртсене, республикӑн Стройминӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 85 процент хатӗрлесе ҫитернӗ. Шупашкарта сахалтарах: 47 процент. Строительство министрӗ республика Элтеперне ӗнентернӗ тӑрӑх, халӗ ку енпе ыйту тавраш ҫук. Малтан шанчӑксӑр подрядчиксем ура хунӑ пулсан, халӗ ыйту татӑлнӑ имӗш.

2017 ҫулччен 860 кивӗ ҫурта сӳтсе унта пурӑнакансене ҫӗнӗ ҫӗре куҫармалла.

Виктор Родионов

Иртнӗ эрнере Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче РСФСР тата Чӑваш АССР халӑх артистне, К. Станиславский ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреатне Виктор Родионова асӑнса асӑну каҫӗ иртнӗ.

Виктор Родионов — сценӑн пысӑк ӑсти. Вӑл Шупашкар районӗнчи Шемшерте 1924 ҫулхи утӑн 22-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Шупашкарти музыка училищине пӗтернӗ хыҫҫӑн чӑваш театрӗнче артистра ӗҫлеме тытӑннӑ. Унтан Мускаври А. Луначарский ячӗллӗ театр ӳнерӗн патшалӑх институтӗн чӑваш студине вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн К. Иванов ячӗллӗ академи драма театрне лекет. Унта вӑл мӗн ӗмӗр тӑршшӗпе, пурӗ тӑватӑ теҫетке ҫул, ӗҫлет. Ҫав вӑхӑтра вӑл 350 ытла роль калӑплать. Пачӑшкӑ ывӑлӗ, вырӑс, яш чухнех чӑваш чӗлхине ҫине тӑрса вӗренет. Театрта ӗҫленӗ вӑхӑта вӑл чӑвашла яп-яка та таса калаҫма вӗренсе ҫитнине кура вӑл урӑх наци ҫынни тесе куракан тӗшмӗртмен те-тӗр.

Сӑнсем (14)

Чӑваш патшалӑх академи симфони капелли тата Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗн «Мерчен» музыка тӗпелӗ «Наци вулавӑшӗнчи музыка кӗҫнерникунӗсем» проекта пурнӑҫа кӗртсе ҫурлан 28-мӗшӗнче «Чун кӗвви» классика музыкин каҫне йыхравлаҫҫӗ.

Концерт программине тӗнчери музыка классикин хайлавӗсене кӗртнине пӗлтернӗ. Вӗсене симфони оркестрӗпе симфони капеллин солисчӗсем шӑрантарӗҫ.

Акт залӗнче «Ылтӑн музыка классики» кӗнекесен, нота тата мульти-медиа кӑларӑмӗсен куравӗ йӗркелӗҫ.

Уяв каҫхи 6 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.

Республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче вырма малалла пырать. Ӗҫҫи епле пынине республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев хула тата район пуҫлӑхӗсемпе ирттернӗ видеоконференцире те сӳтсе явнӑ.

Паян вырмана пӗрремӗш хуҫалӑх та пур республикӑра. Патӑрьел районӗнчи «Батыревский» акционерсен хупӑ обществинче пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене вырса пӗтернӗ. Асӑннӑ хуҫалӑх ертӳҫи Петр Ялуков пӗлтернӗ тӑрӑх пӗрчӗллисене 1 пин гектар ытла лаптӑк ҫинче ҫапса тӗшӗленӗ. Вырмана унта ҫурлан 8-мӗшӗнче тухнӑ та виҫӗм кун ӗҫе вӗҫленӗ. Ӗҫе пурӗ виҫӗ «Дон-1500» тата икӗ «Палессе» комбайна явӑҫтарнӑ. Вырмара Геннадий Арланов, Геннадий Ялуков тата Николай Викторов экипажӗсем уйрӑмах хастар ӗҫленӗ. Тухӑҫ гектартан 32 центнер тухнӑ.

Пӑрачкавра ҫӑлтӑрпа ирттернӗ зарядка

Хальхи вӑхӑтра ял кунӗсем унта та кунта ирттерни пирки вӗҫӗмех пӗлтеретпӗр. Шӑматкун Пӑрачкав 423-мӗш ҫуралнӑ кунне палӑртнӑ. Уяв ҫӑлтӑрпа зарядка тунинчен пуҫланнӑ.

Пӑрачкавӑн тӗп лапамӗнче пилӗк ҫӗре яхӑн ҫын пуҫтарӑннӑ. Йышра шӑпӑрлансенчен тытӑнса кинемейсемпе мучисем таран пулнӑ. Вӗсене зарядка кӑтартма Чӑваш Енӗн спорт аэробикин пӗрлештернӗ команди пуҫтарӑннӑ, ҫав шутра — Европа тата тӗнче чемпионӗ Алексей Германов та. Хула ҫыннисене Пӑрачкав салин пуҫлӑхӗ Александр Барыкин тата районти предприятисемпе организацисем тӗслӗх кӑтартнӑ.

Сӑнсем (14)

Ҫӗнӗ Шупашкарти лаша спорчӗн комплексне тӑвасси малалла пырать. Хальхи вӑхӑтра хупӑ манежа, администраци корпусне, выльӑх апачӗ упрамалли иккӗмӗш ангара тӑвасси вӗҫленсе пырать тесе пӗлтерет республикӑн Физкультурӑпа спорт министерстви.

Ӗҫе пурнӑҫлама пирӗн республикӑна Мускавран та укҫа килет. Иртнӗ вӑхӑта кӗскен таврӑнсан, 2011 ҫулта Ҫӗнӗ Шупашкарта хысна мар ҫӑлкуҫ шучӗпе икӗ лаша вити, лаша апачӗ хатӗрлемелли ангар, лашасене уҫӑлтарса ҫӳремелли виҫӗ вырӑн, конкурссем ирттермелли тата лашасене уҫӑлтармалли уйсем туса хатӗрленӗ.

Лаша спорчӗн ачасемпе ҫамрӑксен спорт шкулне 10 ҫултан аслӑрах ачасем ҫӳреҫҫӗ. Строительство ӗҫӗсене ҫитес уйӑхра вӗҫлемелле.

«Ватӑ ӑшши» клуб пайташӗсем

Вӑхӑт иртнӗҫемӗн кашни ҫынах ватӑлать, юратнӑ ӗҫне хӑварса тивӗҫлӗ канӑва тухать. Ку пуриншӗн те тенӗ пекех йывӑр тапхӑр.

Ҫакна тӗпе хураҫҫӗ Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑрат ялӗнчи культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем. Кунта «Ватӑ ӑшши» клуб ӗҫлет.

Ҫак клуб темиҫе ҫул ӗҫлет. Унта ҫӳрекенсем — вырӑнти йӑла-йӗркене пӗлекенсем. Уйрӑмах Иосиф Ильин, Ольга Басникова, Лидия Борисова, Раиса Иванова, Лидия Евдокимова, Раиса Петрова, Мария Васильева хастар — ялти, районти пӗр мероприятирен те юлмаҫҫӗ.

Культура ӗҫченӗсем тата «Ватӑ ӑшши» клуб пайташӗсем йӑла-йӗркене вӗренеҫҫӗ, вырӑнти халӑх юррисене ҫырса илеҫҫӗ, асаилӳ каҫӗсене йӗркелеҫҫӗ, хӗрарӑмсен пуҫ хатӗрӗсене ӑсталаҫҫӗ.

Хӑш чухне ватӑсем Серафим аттепе те курнӑҫаҫҫӗ.