Республикӑн Ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекцийӗн ӗҫченӗсем ҫак эрнери кӗҫнерникун Ача кунне палӑртасшӑн.

Пӗтӗм ҫӗршывӗпе иртекен ҫак кун инспекторсем Шупашкарти тӗп урамсене тухӗҫ. Пӗчӗк ачасене вӗсем аякранах ҫутӑ курӑнакан ятарлӑ лентӑсем тата чӗнӳллӗ канихветсем валеҫӗҫ.

Пропагандӑпа ӗҫлекен инспекторсем шкул ачисемпе тата ача пахчине ҫӳрекенсемпе тӗлпулма та палӑртаҫҫӗ. Курнӑҫура вӗсем ҫул-йӗр правилине пӑхӑнмалли пирки аса илтерӗҫ. Пульницӑра сипленекен шӑпӑрлансене те манмӗҫ. Вӗсене Ача кунӗпе саламлӗҫ, хӑвӑртрах сывалма сунӗҫ.

Ҫул-йӗрпе патруль службин экипажӗсем ачасем уйрӑмах йышлӑ ҫӳрекен вырӑнсенче тӑрӗҫ, водительсем ҫул-йӗр правилине епле пӑхӑннине сӑнӗҫ.

Акци ирттернӗ май шкул ачисене Патшалӑх автоинспекцийӗн музейне кӗртсе кӑтартма та палӑртнӑ. Вӑл Ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекцийӗн тӗп ҫуртӗнче вырнаҫнӑ. Унта 1937 ҫулхи юпан 5-мӗшӗнчен пуҫласа пухнӑ материалсемпе пуянлатнӑ. Экскурси хыҫҫӑн ачасене ҫул-йӗр правилисене хӑнӑхтаракан мульфильм кӑтартӗҫ.

Сӑмах май, ачасемлӗ ҫул ҫинчи инкексем ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 186 хутчен пулса иртнӗ, вӗсенче пилӗк ача вилнӗ, 204-ӑн суранланнӑ.

Малалла...

ЧР Наци вулавӑшӗнче православи кӗнекин «Радонеж» центрӗ уҫӑлнӑ. Вулакансем халӗ пине яхӑн кӗнекепе, дискпа паллашма пултараҫҫӗ. Фонда пухмашкӑн священниксем тата «Православи пуҫарӑвӗ» конкурс гранчӗ пулӑшнӑ.

Ку раритетсене — ҫырусене — перчетке тӑхӑнса ҫеҫ тытма пулать. Темиҫе ҫӗр ҫул усӑ курнӑ ҫырусене куҫ пек упрамалла вӗт. Наци вулавӑшӗнчен центр валли 200 кӗнеке суйланӑ.

ЧР культура министрӗн ҫумӗ Татьяна Казакова пӗлтернӗ тӑрӑх, вулакана православи кӗнекипе ҫывӑхлатасшӑн. Центр хӑйӗн вулаканне тупатех. «Радонеж» валли литература пухмашкӑн чиркӳ ҫыннисем те пулӑшнӑ. Вӗсене центр уҫӑлнӑ уява чӗннӗ.

Максим Курленко иерей фонд майӗпен пысӑкланасса иккӗленмест. Центра Христос ҫуралнӑ храмӑн настоятелӗ Сергий Пушков протоиерей нумай кӗнеке парнеленӗ. Шупашкарти арҫынсен Ҫветтуй Троица мӑнастирӗн манахӗсем те чылай пулӑшнӑ.

Грант пулӑшнипе вулавӑш 100 пин тенкӗлӗх православи кӗнеки туяннӑ. Православи литературин центрӗн алӑкӗ кашнин валлиех уҫӑ.

Ҫеҫпӗл Мишши

Республикӑра Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитнине халалланӑ мероприятисем иртрӗҫ. Комсомольскинчи 1-мӗш шкулта паян «Чӑваш ачи, сассуна пар!» фестиваль пулнӑ.

Уява районти чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенӗсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи С.Г.Индюкова уҫнӑ. Вӑл уява пухӑннисене Ҫеҫпӗл Мишшин пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ.

Поэтӑн «Хастарлӑ, хыт утӑмлӑ пулӑр…» сӑвӑри йӗркесем фестивале хутшӑнакансене тыткӑнланӑ, ҫунатлантарнӑ. Районти вӗрентӳ пайӗн методисчӗ С.П.Атласкина та пурне те уяв ячӗпе саламланӑ, ачасене ҫитӗнӳ тумашкӑн ӑнӑҫу суннӑ.

Фестивале Комсомольски районӗнчи 17 шкулти ачасем хутшӑннӑ. 5-7-мӗш классен йышӗнче Хырай Ӗнел шкулӗнче вӗренекен Егор Мартынов «Салтак шӑпи» хайлава вуланӑ. Тӑманлӑ Выҫлири Никита Бархонов — «Хурҫӑ шанчӑк», Шурут шкулӗнчи Алиса Голубева — «Инҫе ҫинҫе уйра уяв», Анастасия Тишова «Ҫӗн кун аки» сӑвӑсене пӑхмасӑр каланӑ.

Ҫӗҫпӗл Мишшине халалланӑ фестивале тутар ачисем те хутшӑннӑ, поэт сӑввисене вуланӑ.

Чӳкӗн 20-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 1-мӗшӗччен Пӗтӗм тӗнчери СПИДпа кӗрешмелли куна халалланӑ вунӑкунлӑх иртет. Шупашкар районӗнче ВИЧ-инфекциллӗ 36 ҫын пурӑнать.

Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ҫакна пула 6 ҫын вилнӗ. СПИД стадине пула 2 ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Канаш, Сӗнтӗрвӑрри, Куславкка, Канаш, Ҫӗмӗрле районӗсенче те ВИЧ-инфекципе чирлекен нумай. Шупашкар районӗнче ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ВИЧ-инфекциллӗ тӑватӑ амӑшӗ ача ҫуратнӑ. Пурте сывӑ.

Республикӑра кӑҫалхи 9 уйахра 124 ВИЧ-инфекциллӗ ҫынна тупса палӑртнӑ. Вӗсенчен пӗри — Шупашкар районӗнче. Шупашкар район пульницинче Пӗтӗм тӗнчери СПИДпа кӗрешмелли кун Уҫӑ алӑксен кунӗ иртӗ. Унпа килӗшӳллӗн медӗҫченсем валли семинар иртӗ.

Чӳкӗн 24–25-мӗшӗсенче Республикӑри СПИДпа кӗрешмелли центрта та Уҫӑ алӑксен кунӗ иртӗ. Ҫынсем инфекционистпа, дерматологпа, психологпа канашлама пултараҫҫӗ.

Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫри «Шуҫӑм» халӑх фольклор ансамблӗ 20 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Ҫавна май пысӑк концерт иртнӗ.

Ансамбле Валерий Васильевич Фролов 20 ҫул ертсе пырать. Ансамбль 1994 ҫулта йӗркеленнӗ. Унта ҫӳрекенсем хастар, вӑй-хӑватлӑ. Халӗ унта 17 ҫын сукмак такӑрлатать. Ушкӑн тӑван культурӑн йӑли-йӗркине сӳнме памасть.

Уяв концертӗнче Аслӑ Арапуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Владимир Секретов, Патӑрьел район администрацийӗн тӗп эксперт специалисчӗ Полина Логунова, Патӑрьелти культурӑпа кану центрӗн директорӗ Алевтина Овчинникова, Вӑрман районӗнчи Арапуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Александр Агеев тухса калаҫнӑ.

Юбилее паллӑ тума Чӗмпӗрти «Палнай» тата «Сарнай» фольклор ансамблӗсем, Вӑрмар районӗнчи Арапуҫ ялӗнчи ушкӑн ҫитнӗ. Уяв «Шуҫӑм» сцена ҫине тухнинчен пуҫланнӑ. Сцена ҫинче чылай юрӑ янӑранӑ.

Сӑнсем (39)

Ҫитес ҫул Раҫҫей Федерацийӗнче Литература ҫулталӑкӗ, Чӑваш Республикинче Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулӗ. Ҫавна май эпир Чӑваш халӑх сайчӗ, Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ тата Чӑваш патшалӑх гуманитари институчӗн филологи тӗпчевҫисен пӗрлӗхӗ ҫӗнӗ литература ӑмӑртӑвне пуҫарать. Ӑна эпир «Шан мана, тӗнче!» ят патӑмӑр, «Нарспи» поэмӑн пӗрремӗш куҫаруҫине, Тӑван ҫӗршывшӑн пуҫне хунӑ паллӑ поэта Андрей Петтокие (1905–1942) халалларӑмӑр.

Ку литература ӑмӑртӑвӗ малтанхисенчен кӑшт уйрӑлса тӑрать. Енчен те унчченхисене эпир фантастикӑпа фэнтези стилӗпе ҫыртараттӑмӑр пулсан ку хутӗнче конкурс теми ҫапла: хайлаври харкамҫӑн (геройӑн) кӑткӑс лару-тӑруран ӑнӑҫлӑ тухма, ыр ӗҫпе палӑрма, пултарулӑхпа паттӑрлӑх кӑтартма мехел ҫитермелле. Е, кӗскен каласан, хӑйне тивӗҫлӗ кӑтартма пултармалла. Малтанхи пекех жанрсем ирӗклӗ — сӑвӑ та, калав та, сценка-пьеса та йышӑнатпӑр. Литӑмӑртӑвӑн положенийӗпе тӗплӗн кунта паллашма пулать.

Ӗҫсене 2015 ҫулхи ака уйӑхӗн 27-мӗшӗччен йышӑнатпӑр (ҫителӗклӗ ярса памасан ку тапхӑра ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗччен тӑсма ирӗк пур).

Малалла...

Музыка училищинчи литература конкурсне хутшӑннӑ пике

Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищинче юрӑ-кӗвӗпе ҫыхӑннӑ мероприятисемсӗр пуҫне вӗренӳ заведенийӗн литература пурнӑҫне те аталантараҫҫӗ тесе пӗлтерет республикӑн Культура министерстви.

Ӗҫе училище ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ хурӑмсем кӗртсе пырать, ӑна кӗртнӗ чух ачасен кӑсӑкланӑвне тата хальхи вӑхӑтри коммуникацисен хатӗрсене тӗпе хурать-мӗн. Ҫавна кура черетлӗ мероприятие халӑх тетелӗнче ҫутатма йышӑннӑ. Литература фотоконкурсне асӑннӑ меслетпе усӑ куракансене явӑҫтарнине кура музыка училищин пурнӑҫӗпе кӑсӑкланакансем йышланнӑ имӗш.

Конкурса вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентекен Наталия Иванова йӗркеленӗ те ачасем хаваспах хутшӑннӑ тесе пӗлтереҫҫӗ. Конкурса хутшӑнакансем литературӑри паллӑ сӑнарсем евӗр ӳкерӗннӗ.

Сасӑлава хутшӑннисем эстрадӑн музыка ӳнерӗ уйрӑмӑн 1-мӗш курсӗнче вӗренекен Анастасия Егоркина (хӑй вӑл Кӳкеҫрен) ӗҫне пысӑка хураса хакланине кура вӑл пӗрремӗш вырӑна тухнӑ. Иккӗмӗш вырӑна вӗрсе каламалли инструментсен уйрӑмӗнче 2-мӗш курсра пӗлӗве туптакан Любовь Гаврилова тухнӑ, виҫҫӗмӗшне — фортепиано уйрӑмӗнчи 3-мӗш курс студентки Анна Васильева.

Малалла...

Конкурса тӑратнӑ ӗҫсенчен пӗри

Республикӑра ҫемье пултарулӑхӗн «Ҫемье мастерскойӗ» конкурс-куравӗ иртмелле. Ӑна кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут ирттереҫҫӗ. Декораципе ӗҫлев ӳнерне чӗртсе тӑратас, упраса хӑвара стата аталантарас, ӳнерӗн ҫав енӗпе аппаланакан пултаруллӑ ҫемьесене палӑртас тӗллевпе, ӳсекен ӑрӑва ҫав ӑсталӑхпа туслаштарас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ.

Чӳкӗн 15-мӗшӗнче Чутай районӗнчи культурӑпа кану центрӗнче зонӑри тапхӑрӗ иртнӗ. Унта Элӗк, Хӗрлӗ Чутай, Пӑрачкав тата Етӗрне районӗсенчи пултаруллӑ ҫемьесем хутшӑннӑ.

Етӗрне районӗнчен унта икӗ ҫемье хутшӑннӑ. Пӗрисем — Етӗрне ял тӑрӑхне кӗрекен Мӑрсакассинчи Григорьевсем, теприсем — Урпаш ял тӑрӑхӗнчи Анатри Ирҫери Максимовсем.

Григорьевсен ҫемйи ҫыхма ӑста. Вӗсем мӗн кӑна ӑсталамаҫҫӗ-тӗр! Ҫак пултарулӑха вӗсем ламран лама парса пыраҫҫӗ. Курава кукамӑшӗн, Агреппина Тимофеевнан, унӑн хӗрӗн Ольга Анатольевнан тата мӑнукӗн Дарьян ӗҫӗсене тӑратнӑ.

Максимовсем тӗрлеме ӑста. Ҫак йӑла кукамӑшӗн амӑшӗнчен, Вера Спиридовнӑран, пуҫланса кайнӑ. Халӗ хӑй вӑл ҫук ӗнтӗ, анчах ҫамрӑк ӑру чун киленӗҫне малалла тӑснӑ. Унӑн хӗрӗ Роналия Марковна кайран хӑйӗн хӗрне Иринӑна, лешӗ хӑйӗн хӗрне Розӑна хӑнӑхтарнӑ.

Малалла...

Чӑваш Енре пӑрлӑ ҫумӑр ҫунӑранпа, республикӑра инкеклӗ лару-тӑрӑва пӑрахӑҫланӑранпа вӑхӑт самай иртрӗ ӗнтӗ. Анчах ҫав вӑхӑта аса илтерекенни пур-ха. Республикӑри ҫулсен хӗррипе хуҫӑлса аннӑ йывӑҫсем йӑваннине иртен-ҫӳрен куратех.

Ку кӑна мар. Шупашкарта та ӳкнӗ йывӑҫсене пуҫтарса ӗлкӗреймен иккен. Шупашкар хула администрацийӗн чиновникӗсем планеркӑра хулари районсен пуҫлӑхӗсен, коммунальщиксен ӗҫӗпе кӑмӑлсӑррине палӑртнӑ. Картишсенче хуҫӑлнӑ йывӑҫсене ахаль ҫынсем кӑна мар, влаҫрисем те кураҫҫӗ вӗт.

Пӑрлӑ ҫумӑр хыҫҫӑн юлнӑ йывӑҫсене пуҫтарманнине кура планеркӑра Алексей Ладыковпа Леонид Черкесов районсен тата управляющи компанисен пуҫлӑхӗсем умне тӗллев лартнӑ: йӑлтах пуҫтармалла!

Аса илтерер: юпа уйӑхӗнче ҫунӑ пӑрлӑ ҫумӑра пула республикӑри 515 ял шар курнӑ, унта 100 пин ҫын пурӑнать. Юпан 19-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ республикӑра инкеклӗ лару-тӑру режимӗ пулнине йышӑннӑ.

Сӑр юханшывӗ умӗнчи пуҫтарса хунӑ понтон кӗпер

Сӑр юханшывне урапа анса кайни пирки МИХсем шавларӗҫ. Салонра Тутар Республикин ҫыннисем пулнӑ. Чӳкӗн 6-мӗшӗнче Чуллӑ Ҫырти Екатерина Филатовӑн Мӑкшӑ Республикинчи колонире ларакан упӑшки патне каймалла пулнӑ. Чӳкӗн 7-мӗшӗнче вӗсен тӗлпулмалла пулнӑ. Анчах ҫула тухни инкекпе вӗҫленнӗ.

Екатерина Филатова водителе нумай шыранӑ. Тавралӑха тӗтре карса илнӗрен никам та килӗшмен. Юлашкинчен 24-ри Айнур Киямов руль умне ларма килӗшнӗ. Вӗсем Ҫӗмӗрле районне кӗрсен ҫыхӑну татӑлнӑ.

Ҫав кун пӗр арҫын МЧСа шӑнкӑравласа куҫӗ умӗнче урапа Сӑр ҫинчен пуҫтарса салатнӑ понтон кӗпертен шыва сикнине пӗлтернӗ. Салонри ҫынсем тухнипе тухманнине вӑл курман.

Чылай водитель ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, инкекчен понтон кӗпере пуҫтарни пирки асӑрхаттаракан паллӑ пулман. Ҫӑлавҫӑсем халӗ путнӑ урапана тупнӑ, ӑна кӑларассишӗн тӑрӑшаҫҫӗ.