Персона
Сулахай енче лараканни Марина Петрова Ӗнер Федерацин налук службин республикӑри управленине кам ертсе пырассине ҫирӗплетнӗ. Ҫӗршывӑн Финанс минситерствин хушӑвӗпе ҫак должноҫе Марина Петрована шаннӑ. Ҫак ятпа управленире канашлу иртнӗ. Канашлӑва тӗрлӗ шайри пуҫлӑх пухӑннӑ: Федерацин налук службин Атӑлҫи федераци округӗнчи регионсем хушшинчи пуҫлӑхӗ В.Н. Губанов, федерацин Чӑваш енри инспекторӗ Г.С. Федоров, ЧР Министрсен Кабинечӗн ертӳҫи И.Б. Моторин, Чӑваш Енӗн премьер-министрӗн ҫумӗ — финанс министрӗ С.А. Енилина, РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн ертӳҫи А.П. Мигушов, ЧР шалти ӗҫсен министрӗн ҫумӗ А.В. Тимофеев, республика прокурорӗн ҫумӗ И.Г. Сахаров, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Л.И. Черкесов. Налукҫӑсене ҫӗнӗ пуҫлӑхпа паллаштарнӑ май Губановпа Федоров Петрован ӗҫлес пултарулӑхӗ пысӑк тесе ырланӑ. Управленин ертӳҫин тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ Ольга Никинӑна та ӗҫшӗн тав тунӑ. Марина Валерьяновна 1970 ҫулта Вӑрнарта ҫуралнӑ. Бухгалтер учечӗпе аудичӗ енӗпе специальноҫ алла илнӗскер налук службине 1995 ҫулта ӗҫлеме пынӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарти инспекцире вӑл пай пуҫлӑхӗн ҫумӗнче, инспекцин пуҫлӑхӗн ҫумӗнче тӑрӑшнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
Йывӑр лару-тӑрури шкул ачисем ҫуркуннехи каникулта социаллӑ пулӑшу кӳрекен организацисем ҫумӗнче йӗркеленӗ уйлӑхсенче канӗҫ. Ун пек мая 450 ача валли туса парӗҫ. Ҫав шутран 35 сусӑра Ачасен реабилитаци центрӗ ҫумӗнче йӗркеленӗ уйлӑхра кантарӗҫ. Хула тулашӗнчи канупа сывлӑх уйлӑхсене те яма палӑртаҫҫӗ. Унта вӗсем пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнчен тытӑнса 29-мӗшӗччен канӗҫ. Хула тулашӗнчи кану вырӑнне ҫитме 861 ача валли путевка уйӑрӗҫ. Путевкӑсене «Сказка», «Агроздравница», «Белые камни», «Солнышко», «Салют» тата «Надежда» уйлӑхсене параҫҫӗ. Вӗсене ЧР Сывлӑх сыхлав министерствин халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрӗсенче параҫҫӗ. Йывӑр лару-тӑрури ачасен шутне ашшӗ-амӑшӗн хӳтлӗхӗсӗр юлнисем, сусӑр ачасем, хавшак сывлӑхлисем, хӗҫпӑшаллӑ тата наци хушшинчи хирӗҫтӑрӑва пула шар курнисем, ирӗксӗртен куҫса килнисен тӗпренчӗкӗсем, пусмӑра тӳссе ирттернисем, воспитани колонийӗсенче айӑплава ирттерекенсем, сахал тупӑшлӑ ҫемьере ӳсекенсем тата ытти хӑш-пӗр категори кӗрет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкилти ача пахчине ҫӳрекенсем вулавӑшпа паллашнӑ. Унта вӗсене Г. Осипова воспитатель илсе пынӑ. Пӗчӗкскерсене кӗнекен тӗлӗнтермӗш тӗнчине Н. Камасева библиотекарь илсе кӗртнӗ. Ачасене валли «Юмахсемпе тӗлӗнтермӗшсен тӗнчинче» кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ. Сӑмахпа каланине астуса юлма ҫӑмӑлтарах пултӑр тесе тата ачасене хӑйсене те кӑсӑклантарас тесе вулавӑшра викторина та йӗркеленӗ. Ача пахчинчи аслӑ ушкӑна ҫӳрекенсем «Юмаха тунӑ ҫулҫӳрев» ҫав викторинӑна хутшӑнса хӑйсем мӗн пӗлнине кӑтартма пултарнӑ. Ачасене библиотекарь кӗнекесене ҫӗтмелле маррине тата ытти ҫавӑн йышши сӗнӳсем панӑ. Ачасене вӑл вулавӑшра кӗнекесене мӗне кура вырнаҫтарни пирки те ӑнлантарнӑ. Вулавӑша пынӑскерсене «Асанне ҫӳпҫинчен» пӗчӗк музея та кӗрте кӑтартнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑваш чӗлхи
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ Гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ регионсен шайӗнчи «Чӑваш орфографийӗ: иртни, хальхи, пуласси» конференцие хутшӑнма йыхравлать. Мероприяти Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче пуш уйӑхӗн 12-мӗшӗнче иртет. Ҫак секцисем ӗҫлӗҫ: 1. Чӑваш орфографийӗн теори никӗсӗ. 2. Чӑваш орфографийӗн шкул вӗрентӗвӗнчи вырӑнӗпе пӗлтерӗшӗ. 3. Чӑваш орфографине пичетре тытса пырасси. Конференци чӑвашла тата вырӑсла ӗҫлӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑвашлӑх
Тутарстанри Рункӑри пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкулта Пӑва районӗнчи шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсем хӑйсен черетлӗ ларӑвне пуҫтарӑннӑ. Ку ларӑва чӑваш литература классикӗ К.В. Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑ. Чи малтанах учительсем ҫак шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Н. Сайкина ирттернӗ уҫӑ урокра пулнӑ. 8-мӗш класра вӗренекенсем «Константин Ивановпа Габдулла Тукай пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗнчи пӗрпеклӗхсемпе уйрӑмлӑхсем» темӑпа иртнӗ урока тӗплӗн хатӗрленнӗ-мӗн: поэтсем ҫинчен хӑтлавсем хатӗрленӗ, кӗнекесен выставкине йӗркеленӗ, сӑвӑсем пӑхмасӑр вӗреннӗ. «Уҫӑ урока ирттернӗ чух учителӗн тӗрлӗ енлӗ пултарулӑхӗ палӑрчӗ», — тесе ӗнентерет «Сувар» хаҫат. «Туслӑ икӗ халӑхӑн пӗр вӑхӑтра пурӑннӑ чаплӑ поэчӗсен шӑписем пӗрешкелех пулнӑ: сахал вӗреннӗ, вырӑс поэчӗсен хайлавӗсене куҫарнӑ, халӑх сӑмахлӑхне пухнӑ, революцие хутшӑннӑ, халӑхӑн асаплӑ пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ, авланман, пӗр чирпех чирленӗ, ҫамрӑкла вилнӗ, каярахпа иккӗшӗ те халӑх хисепне, юратӑвне тивӗҫнӗ...», — хыпарлать хаҫат. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑвашлӑх
Чӑваш наци конгресӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ Валерий Клементьев Чӑваш Ен Элтеперӗ ертсе пынӑ йышпа Крыма кайса килни пирки аса илтернӗ май ЧНК сайчӗ ҫулҫӳревӗн тӗп тӗллевӗ Крым Республикинчи йӑхташӑмӑрсемпе ҫывӑхрах паллашасси тесе палӑртать. Раҫҫейпе ҫӗнӗрен пӗрлешнӗренпе унта чӑваш наципе культура автономине туса хурасси тата та ҫивӗчленнӗ имӗш. Севастополь хулинче пирӗн йӑхташӑмӑрсем автономи пӗрлешӗвӗ туса хунӑ-ха, анчах та Крым Республикинче пур чӑваш автономийӗсене пӗрлештерсе тӑракан организаци ҫук. Симферопольте Валерий Клементьев Крымра пурӑнакан пирӗн ентешсемпе тӗл пулнӑ. Калаҫу ҫак ҫул унта чӑваш наципе культура автономийӗ йӗркелесе ярасси пирки пынӑ. Крым чӑвашӗсем тӑван чӗлхесӗр, тӑван культурӑсӑр тунсӑхланине пӗлтернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Паян «Чӑваш Енӗн туризм индустрийӗнче малта пыракансем — 2014» республикӑри конкурс ҫӗнтерӳҫиснее чысланӑ. Пӗлтӗрхипе 11-мӗш йӗркеленӗ ӑмӑртура республикӑн чи лайӑх экскурсовочӗ ята Куславккари Н.И. Лобачевскийӗн историпе краеведени музей-ҫурчӗн пуҫлӑхӗ Надежда Егорушкина ҫӗнтернӗ. «Вырнаҫтармалли чи лайӑх хатӗр» номинацире «Волга Премиум Отель» хӑна ҫурчӗ ҫӗнтернӗ. «Вырнаҫтармалли чи лайӑх хатӗр — санатори» «Чӑваш Ен» хӑна ҫурчӗ мала тухнӑ. «Труизм отраслӗн сӑнӗ» — «Чӑваш Ен Турист» тулли мар яваплӑ общество. «Регионти чи лайӑх турфирма» — «ЛеКо» общество (хӑшӗсем ӑна «Стодорог» ҫул ҫӳрев клубӗ тенипе пӗлеҫҫӗ). «Тухса ҫӳремелли туризма аталантарассинчи ӑнӑҫушӑн» номинацире хастар хутшӑннӑшӑн «Сирӗн канӑвӑрӑн агентстви», «Спутник» тата «Сӑр шуҫӑмӗ» обществӑсене дипломпа палӑртнӑ. «Экологи туризмне аталантарассинчи ӑнӑҫушӑн» «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗ наградӑна тивӗҫнӗ. «Промышленноҫ туризмне аталантарассинчи ӑнӑҫушӑн» Трактор историйӗн музейне чысланӑ. «Чи лайӑх турпартнер» номинацире харӑсах иккӗн ҫӗнтернӗ: «Экскурси тӗнчи» компанипе И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Спорт
Етӗрне районӗнчи Пӗрҫырланти Культура ҫуртӗнче Урапакасси ялӗнче ҫуралса ӳснӗ, Тимирязев ячӗпе хисепленсе тӑракан колхоз ертӳҫи, унтан Етӗрнери Энергонадзор ертӳҫи пулса тӑрӑшнӑ, район депутачӗ пулнӑ, чире пула вӑхӑтсӑр уйрӑлса кайнӑ Григорьев Сергей Станиславовича асӑнса пилӗк команда хушшинче волейбол ӑмӑртӑвӗ иртрӗ. Унта пӗрҫырлансен виҫӗ команди «Молодежь», «Заря», «Ветераны», Етӗрнери иккӗмӗш номерлӗ вӑтам шкулӑн тата Асламас ял тӑрӑхӗн ушкӑнӗ хутшӑнчӗ. Пухӑннисене Пӗрҫырлан ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Степанова Н. Ю., Сергей Григорьевӑн мӑшӑрӗ Ирина Григорьева, пӗр-пӗрне куллен пулӑшса пӗрле ӗҫленӗ тусӗсем — Етӗрнери БТИ директорӗ Шуверов В. Б., усламҫӑ Титов В. Т., Сӗнтӗрвӑрринчи сӗт-ҫу савут директорӗ Мурзин А. М., «Сурстройсервисӑн» тӗп инженерӗ Мурзин Н. М., отставкӑри полковник Охандеров Н. И., «Региональная распределительная сетевая компания» начальникӗ Козлов А. В., Палтайри вӑтам шкул директорӗ Ярославцева Г. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Чӑвашлӑх
Мускаври «Нагаткино» культура ҫуртӗнче Мускаври «Атӑл» чӑваш хорӗн пултарулӑх каҫӗ иртнӗ. Халӑх коллективне Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков саламланӑ. Вӑл «Атӑл» хор Мускаври чӑвашсен ентешлӗхӗ ирттерекен нихӑш мероприятирен те юлманнине палӑртнӑ. Ҫавӑнпа вӑл пултарулӑх ушкӑнне тав тунӑ, малашне те ҫитӗнӳсем тума ӑнӑҫу суннӑ. Леонид Волков хор ертӳҫине Галина Никитинӑна та тав сӑмахӗ каланӑ, юбилей ячӗпе саламланӑ. Вӑл Галина Никитинӑна патшалӑх наградине илме тӑратмашкӑн сӗннине халӑх тӑвӑллӑн алӑ ҫупса ырланӑ. «Атӑл» хора Пушкӑртстан халӑхӗн ентешлӗхӗ юрӑпа саламланӑ. Ҫавӑн пекех пултарулӑх ушкӑн тӗлӗшпе Мускаври чӑваш культурин обществин ертӳҫи Лира Смирнова та ырӑ сӑмах каланӑ. Хора саламласа Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ, 2-мӗш музыка шкулӗнче вӗреннӗ Сергей Давыдов юрӑ шӑрантарнӑ. Вӑл малтан ҫар оркестрне ертсе пынӑ, «Атӑл» хорта та юранӑ. Пултарулӑх каҫӗ вӗҫӗнче «Атӑл» хор пухӑннисене икерчӗпе хӑналанӑ. Сӑнсем (79) Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сывлӑх
Глаукомӑпа кӗрешмелли пӗтӗм тӗнчери кунпа килӗшӳллӗн Шупашкарти пульницӑсенче уҫӑ алӑксен кунӗсем иртӗҫ. Унпа килӗшӳллӗн ҫынсем пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗччен куҫри юн пусӑмне скрининг мелӗпе тӗрӗслеттерме пултарӗҫ. Пациентсене Хулари 1-мӗш клиника пульницинчи сывлӑх центрӗнче (Трактор тӑвакансен проспекчӗ, 46-мӗш ҫурт), васкавлӑ медпулӑшу пульницин сывлӑх центрӗнче (Университет урамӗ, 24-мӗш ҫурт), Хулари П.М.Осипов ячӗллӗ 1-мӗш пульницинче (К.Иванов урамӗ, 14-мӗш ҫурт) йышӑнаҫҫӗ. Пуш уйӑхӗн 5-6-мӗшӗсенче Республикӑри клиника офтальмологи пульницинче те (Ашмарин урамӗнчи 85-мӗш ҫурт) тӗрӗсленме пулать. ЧР Сывлӑх министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ кунсенче ирхи 8 сехетрен пуҫласа 15 сехетчен тӗрӗсленме пулать. Уҫӑ алӑксен кунне глаукомӑна тупса палӑртас тӗллевпе ирттереҫҫӗ. 51-36-54 телефонпа шӑнкӑравласа ҫырӑнма, тӗплӗнрех ыйтса пӗлме пулать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (18.01.2025 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 746 - 748 мм, -1 - -3 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Евсевьев Макар Евсевьевич, ҫыравҫӑ, этнограф, мордва чӗлхин ҫыруллӑхне никӗслекенни ҫуралнӑ. | ||
| Данилов-Чалдун Максим Николаевич, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Абрамов Иван Кузьмич, РСФСР тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ ҫуралнӑ. | ||
| Василий Краснов-Асли, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Антонов Иван Захарович, чӑваш ҫыравҫи, журналисчӗ ҫуралнӑ. | ||
| Чаппан вӑрҫи пуҫланнӑ. | ||
| Ленский Леонид Александрович, тава тивӗҫлӗ ӑслӑлӑх ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Михлеев Дмитрий Никонорович, чӑваш кинорежиссёрӗ, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Ярды Валерий Николаевич, чӑваш спортсменӗ, тӗнче чемпионӗ ҫуралнӑ. | ||
| Галкин Андрей Петрович, чӑваш кӗвӗҫи ҫуралнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |