Чӑвашлӑх
Тӑвай районӗнче Чӑваш наци конгресӗн уйрӑмӗ иккӗмӗш ҫул хастар ӗҫлет. Председателӗн тивӗҫӗсене Анатолий Кириллов пурнӑҫлать. ЧНКн районти уйрӑмне чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗсем, вулавӑш ӗҫченӗсем, хӑш-пӗр музей ӗҫченӗсем, «Ял ӗҫченӗ» хаҫат редакторӗ тата ыттисем кӗнӗ. Кӑҫал мӗн-мӗн тумалли плана ҫирӗплетнӗ ӗнтӗ. Унпа килӗшӳллӗн Ҫӗнтерӳ 70 ҫул ҫитнине уявламалла. Ҫавӑн пекех районти ача пахчисенче чӑваш чӗлхине аталантармалла. Палӑртмалла: Тӑвайри 2-мӗш ача пахчи ку енӗпе ҫанӑ тавӑрса ӗҫлет. Ачасем унта чӑваш тӗррипе паллашнӑ. Воспитательсем кун пирки пӗчӗккисене кӑсӑклӑ каласа кӑтартнӑ. Чӑвашсен наци тумӗ авалхи хӗрарӑм пуҫлӑхсен тумне аса илтерет-мӗн. Тухьяпа хушпу шлем пек имӗш. Шӳлкемене сӑнӑсемпе хӗҫсенчен хӳтӗлекен япалапа танлаштарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
Таисия Михайловнӑпа Михаил Андрианович Назаровсем Пӗрле нумай пурӑнакан мӑшӑрсем ҫамрӑксемшӗн тӗслӗх вырӑнӗнче. Килӗштерсе пурнӑҫ ҫулне пӗрле парӑнтаракан упӑшкипе арӑмӗнчен тӗслӗх илмелли пурах ҫав. Ҫак сӑмахсене Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Туппай Сӗмӗл ялӗнче пурӑнакан Таисия Михайловнӑпа Михаил Андрианович Назаровсем пирки калама пулать. Вӗсем нумаях пулмасть, нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, 60 ҫул пӗрле пурӑннине уявланӑ. Таисия Михайловна Октябрьскинчи 2-мӗш пульницӑра ӗҫленӗ. Михаил Андрианович вара Октябрьскинчи совхозра выльӑх пӑхаканра тӑрӑшнӑ. Назаровсем 3 ача ҫуратса ӳстернӗ. Халӗ вӗсем 7 мӑнукпа, вӗсен 11 ачипе савӑнса пурӑнаҫҫӗ. Юбилярсене Октябрьски ял тӑрӑхӗн администрацийӗ саламланӑ, нумай ҫул пурӑнма сывлӑх, телей суннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
Ҫӗнӗ вакансисем кӗртнипе мар-тӑр-ха. Ара, кирек епле ӗҫри пекех-ҫке: пӗрисем килеҫҫӗ, теприсем каяҫҫӗ пулӗ. Кунсӑр пуҫне тата тӳрере ӗҫлеме ирӗк панӑ вӑхӑт тухать те вӗсен кандидатурине ҫӗнӗрен пӑхса тухаҫҫӗ. Паян республикӑн Аслӑ судӗнче тӳресене удостоверени панӑ. Ҫын шӑпине татса пама (ҫапла тени пысӑк йӑнӑш мар пуль тетпӗр) ирӗк паракан хута ятарлӑ лару-тӑрура, салам сӑмахӗ каласах тыттарнӑ. Тӳре удостоверенине тивӗҫекенсене республикӑн Аслӑ сучӗн ертӳҫи Н.П. Порфирьев тата Суд департаменчӗн республикӑри управленийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан В.М. Воронов кӑна мар, Федерацин тӗп инспекторӗ Г.С. Федоров та саламланӑ. Вӗсем тӳресене саккунлӑ тата фактсемпе ҫирӗплетнӗ йышӑнусем кӑларма суннӑ. Раҫҫей Федерацийӗн Президенчӗ алӑ пуснӑ удостоверение Чӑваш Енӗн Аслӑ сучӗн тӳрине Дмитрий Алексеева, Шупашкар район сучӗн ертӳҫин ҫумне Раиса Кудряшована, Йӗпреҫ район тӳрине Алексей Паймина панӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
Чӑваш Енри суд Мари Эл каччине ирӗксӗр ӗҫлеттермелле йышӑну кӑларнӑ. Нумаях мар та, анчах 140 сехет тар тӑкмалла пулать хайхин. Айӑплава каччӑ ӳркенменлӗхшӗн тивӗҫнӗ теме пулать. Пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн 23-мӗш каҫхине вӑл Канаш станцине унта тӑнӑ вакуна тата алӑкне сирпӗтмелле сӑрӑпа граффити меслечӗпе ӳкернӗ. Каччӑн ӳкерес ӑсталӑхне чукун ҫулта ӗҫлекенсем ырламан, хакламан, пахаламан. «Хусан-Канаш» электропуйӑсӑн йышӗнче пулнӑ ҫав вакуна ҫула кӑларман. Каччӑн художник ӑсталӑхне вара вандаллӑх тесе йышӑннӑ та йӗрке хуралҫисене пӗлтернӗ. Чукун ҫулта ӗҫлекенсемпе транспорт полицийӗнче тӑрӑшакансем те килӗшнӗ, каччӑ тӗлӗшпе пуҫарнӑ ӗҫ судах ҫитнӗ. Халӗ, ав, тӳре приговор та кӑларнӑ: 140 сехет ӗҫлеттермелле тунӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ҫурт-йӗр
Хваттере е пӳлӗме тӳлевсӗр приватизацилемелли вӑхӑта Раҫҫейӗн Патшалӑх Думин депутачӗсем тӑсасшӑннине эпир пӗлтернӗччӗ. Ҫак вӑхӑта миҫе хутчен куҫарнине те манса кайрӑмӑр ӗнтӗ. Хальхинче унӑн вӑйӗ кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче тухмаллаччӗ. Анчах ҫӗршыв шайӗнче хатӗрленӗ черетлӗ саккун проектӗнче приватизаци вӑхӑтне тата тепӗр 3 ҫуллӑха тӑсма шухӑшланине палӑртнӑ. Паян РФ Патшалӑх Думин лепутачӗсем саккун проектне пӗрремӗш вулавпа йышӑннӑ. Анчах ҫурт-йӗре харпӑрлӑха куҫарас текенсен виҫӗ ҫулта ӗлкӗрӗпӗр-ха тесе тӑсӑлма май килмест-тӗр. Иккӗмӗш вулавра саккун проектне улшӑну кӗртессине пӗлтереҫҫӗ. Ун чухне приватизаци вӑхӑтне малтанхи вариантри пек 3 ҫуллӑха мар, ҫулталӑка кӑна тӑсасшӑн. Тепӗр майлӑ каласан, йышӑнса пӗтерсен, приватизаци вӑхӑчӗ 2016 ҫулхи пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗччен тӑсӑлӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Кӑҫал пирӗн Республикӑра Константин Иванов ҫулталӑкӗ пулнине пӗлетпӗр ӗнтӗ. Ҫавна май Чӑваш Енӗн Культура министерстви вилӗмсӗр «Нарспи» авторне тата унӑн пултарулӑхне халалласа регионсем хушшинче конкурс ирттерессине пӗлтерет. Конкурса ҫыравҫӑсене, сӑвӑҫсене, хӑй тӗллӗн ҫыракан авторсене тата автор ушкӑнӗсене хутшӑнма чӗнеҫҫӗ. Пултарулӑх енчен ӑмӑртма ҫапах та пурин те май килмӗ. Хӗрӗх ҫултан иртнисене ку конкурса хутшӑнтармӗҫ. Кирек епле конкурса йӗркеличчен те унӑн тӗллевне палӑртаҫҫӗ те, кунта та ҫаплах. Ҫав шутра чӑвашла ҫыракан ҫамрӑк авторсене палӑртассине те асӑннӑ. Конкурс материалӗсене нарӑсӑн 24-мӗшӗнчен пуҫласа юпан 31-мӗшӗччен хут ҫине ҫырса тата электрон вариантпа Шупашкарти Президент бульварӗнчи 17-мӗш ҫуртри 630-мӗш пӳлӗме тата culture41@cap.ru электрон адреспа ярса памалла. Конкурса чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗччен пӗтӗмлетмелле. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ — (8352) 64-22-34. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Культурӑра, литературӑра тата ӳнерте ӗҫлекенсен пӗр ушкӑнӗ ҫынсем сахал вуланишӗн пӑшӑрханнине пӗлтерсе ҫыру-чӗнӳ хатӗрленӗ. Хута вӗсем нарӑсӑн 12-мӗшӗнчех алӑ пуснӑ-ха. Ҫыру авторӗсем вулас туртӑм чакса пынишӗн хумханаҫҫӗ. Литература вара халӑхӑн ӑс-хакӑл пуянлӑхӗн никӗсӗ пулнине палӑртса хӑварнӑ. Ача-пӑча вулавӑшӗсен кивелсе пыракан фончӗсенче ҫамрӑк ӑру хӑйне кирлӗ ыйту хуравне тупмалли кӗнекесем сахал тесе шухӑшлаҫҫӗ ҫыру авторӗсем. Чӑваш чӗлхине упраса хӑварас, ҫамрӑк ӑрӑва кӗнекепе кӑсӑкланатарс тесе темиҫе ҫул каялла республикӑн Министрсен Кабинечӗ ачасемпе ҫамрӑксем валли ҫыракан авторсен конкурсне йӗркеленине те аса илнӗ. Унтан тӗрлӗ хӑтлав ирттернине асӑннӑ. «Ҫапах та пирӗн кӗнекесем вулакансем патне ҫитмеҫҫӗ. Шкулти тата муниципалитет вулавӑшӗсенче ача-пӑча кӗнеки сахал, уйрӑмах — чӑвашлисем», — тенӗ ҫырура. Чӗнӳ авторӗсӗем ача-пӑча тата социаллӑ пӗлтерӗшлӗ ытти кӗнекене, Чӑваш кӗнеке издательствин кӑларӑмӗсене туянса шкул тата муниципалитет вулавӑшӗсене, ача ҫурчӗсене парнелеме чӗнсе каланӑ. Ку чӗнӗве вӗсем муниципалитет пӗрлешӗвӗсен ертӳҫисен, предприятисемпе организацисен пуҫлӑхӗсен, тӗрлӗ шайри депутатсен, усламҫӑсен ячӗпе шӑрҫаланӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Экономика
Чӑваш Енӗн Экономика аталанӑвӗн министерстви И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗпе студенстене лавккана яма калаҫса татӑлнӑ. Аслӑ пӗлӳ илекен ҫамрӑксен тӗллевӗ — ӑҫта мӗн хак тӑнине министерствӑна пӗлтерсе тӑрасси. Нарӑсӑн 16-мӗшӗнче асӑннӑ министерство «Чӑваш Ен фончӗ» общество организацийӗн волонтерӗсем, унта И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУ студенчӗсем кӗреҫҫӗ те, канашлу ирттернӗ. Унта тӳре-шарапа ҫамрӑксем килӗштерсе ӗҫлесси пирки калаҫса татӑлнӑ. Волонтерсен тавар хакӗ ӑҫта йӳнӗреххине палӑртса ҫынсем патне министерство урлӑ ҫитермелле. Студентсем тавара йӳнетсе сутмалли акцисене хӑш лавккасем ирттернине те систерсе тӑрӗҫ. Кирлӗ информацие Экономика аталанӑвӗн министерствин сайтӗнче шырамалла. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял пурнӑҫӗ
Ҫӗнтерӳ кунӗ кӗҫех ҫывхарӗ. Республика паллӑ ҫак пулӑм 70 ҫул тултарнине анлӑ уявлама шутлать. Ҫавна май чылай ялта, вулавӑшсенче акцисемпе мероприятисем иртеҫҫӗ. Вӗсем тӗрлӗрен. Кашни хӑйне евӗр кӑсӑклӑ. Ҫӗрпӳ районӗнчи Йӗкӗрвар ялӗнчи вулавӑшра ав акци пуҫарнӑ. Вӗсем ҫӗршывӑн тӗп уявӗсенчен пӗрине паллӑ тума хатӗрленнӗ май ҫынсене Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине сӑнлакан хайлавсене вулама сӗнеҫҫӗ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине нумай ҫыравҫӑ хӑйӗн хайлавӗсенче ҫутатнӑ. Чӑваш писателӗсемшӗн те ҫак тема ҫывӑх пулнӑ. Йӗкӗрварта «Вӑрҫа пирки кӗнеке вула» акцие ҫынсем хутшӑнма пуҫланӑ ӗнтӗ. Малтанах Николай Чебоксаров, Йӗкӗрвар шкулӗн вӗрентекенӗ Николай Васильев, Галина Емельянова вӑрҫӑ ҫулӗсене сӑнлакан кӗнеке алла тытнӑ. Вӗсем В.Некрасовӑн «В окопах Сталинграда», В.Быковӑн «Обелиск», А.Бекӑн «Волокаламское шоссе», Б.Васильевӑн «Завтра была война» тата «В списках не значился», Л.Агаковӑн «Ылтӑн вӑчӑра» хайлавӗсене вуланӑ. Вулавӑш ыттисене те акцие хутшӑнма чӗнет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Нумаях пулмасть Куславкка районӗнчи культура ҫуртӗнче ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑхӗн «Калейдоскоп талантов» тата «Ташша яра пар» конкурс-фестиваль иртнӗ. Фестивале пултарулӑх ушкӑнӗсем те, уйрӑм юрӑҫӑсем те, шкул ачисем те хутшӑннӑ. 5 ҫултан пуҫласа 35-ри таранах сцена ҫине тухнӑ. Тӑватӑ номинаципе иртнӗ. Халӑх вокалне «Эткер» фольклор ушкӑнӗ, «Шевле» фольклор ансамблӗ хутшӑннӑ. Эстрада вокалне чылаййӑн хутшӑннӑ. Вӗсен йышӗнче — Дарья тата Полина Мораньковсем, Мария Романова, Диляра Нуруллина, Ангелина Сорокина… Вокал ансамблӗсенче «Улыбка», «Снежинки» вокал ансамблӗсем, «Асамат» вокал дуэчӗ, «Волшебное детство» тата «Пчелка» дуэтсем хутшӑннӑ. Кашниех икшер юрӑ юрланӑ. Хореографи номинацийӗнче «Подсолнух», «Созвездие», «Молния» тата ытти ташӑ ансамблӗсем сцена ҫинче ташланӑ. Фестиваль пилӗк сехете тӑсӑлнӑ. Сӑнсем (86) Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (18.01.2025 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 746 - 748 мм, -1 - -3 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Евсевьев Макар Евсевьевич, ҫыравҫӑ, этнограф, мордва чӗлхин ҫыруллӑхне никӗслекенни ҫуралнӑ. | ||
| Данилов-Чалдун Максим Николаевич, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Абрамов Иван Кузьмич, РСФСР тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ ҫуралнӑ. | ||
| Василий Краснов-Асли, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Антонов Иван Захарович, чӑваш ҫыравҫи, журналисчӗ ҫуралнӑ. | ||
| Чаппан вӑрҫи пуҫланнӑ. | ||
| Ленский Леонид Александрович, тава тивӗҫлӗ ӑслӑлӑх ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Михлеев Дмитрий Никонорович, чӑваш кинорежиссёрӗ, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Ярды Валерий Николаевич, чӑваш спортсменӗ, тӗнче чемпионӗ ҫуралнӑ. | ||
| Галкин Андрей Петрович, чӑваш кӗвӗҫи ҫуралнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |