Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче опера фестивальне ирттересси йӑлана кӗнӗ. Кӑҫал вӑл 25-мӗш хут иртӗ. фестивале чӳк уйӑхӗн 20–29-мӗшӗсенче йыхравлаҫҫӗ.

Фестиваль Гаэтано Доницеттин «Любовный напиток» оперипе уҫӑлӗ. Ӑна чӳк уйӑхӗн 20–21-мӗшӗсенче курма май пулӗ.

Чӳкӗн 25-мӗшӗнче Джузеппе Вердин «Бал-маскарад» опери сцена ҫине тухӗ. Унта Мускаври чи лайах солистсем юрлӗҫ. Ричард сӑнарне Пысӑк театрӑн тенорӗ, петӗм тӗнчери конкурссен лауреачӗ Максим Пастер калӑплӗ.

Чӳкӗн 26-мӗшӗнче классика курма май пулӗ. Вӑл — «Четыре короля оперной сцены». Контратенорӗ — Василий Хорошев, тенорӗ — Георг Эннарис, баритонӗ — Владимир Целебровский, басӗ — Олег Бударацкий.

Чӳкӗн 28-мӗшӗнче сцена ҫине Чулхула артисчӗсем тухӗҫ. Вӗсем кӑҫал Моцртӑн «Так поступают все» оперине кӑтартӗҫ.

Чӳкӗн 29-мӗшӗнче гала-концертра ҫӗршыври тата ют ҫӗршыври ҫӗнӗ ҫӑлтӑрсем сцена ҫине тухӗҫ. Палӑртма кӑмӑллӑ: раштавӑн 2-мӗшӗнче театр артисчӗсем Пӑрачкавра пулӗҫ.

Иркутск облаҫӗнчи Зима районӗнче чӑваш чӗлхине уроксем хыҫҫӑн вӗрентме тытӑннӑ. «Чӑваш халӑхӗн ҫӑлкуҫӗсем» ят панӑ урок хыҫҫӑнхи занятисене унти Масляногорскри вӑтам пӗлӳ паракан шкулта йӗркеленӗ. Хальхи вӑхӑтра 15 ытла ача чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе кӑсӑкланать, ӑна ӑша хывать.

Иркутск облаҫӗнчи чӑвашсен «Юлташ» наципе культура автономийӗ занятисене шкулта кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче йӗркелесе янине хыпарлать.

Урока 5-мӗш класра вӗренекенсемпе ирттереҫҫӗ. Заняти вӑхӑтӗнче ачасем чӑваш чӗлхипе, культурипе, чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗркипе паллашаҫҫӗ.

Кайран занятисене Новолетники ялӗнчи шкулта та йӗркелесшӗн. Унсӑр пуҫне вырӑна тухса Балаганск, Тайшет, Зима районӗсенчи ачасемпе уроксем ирттерме шухӑшлаҫҫӗ.

Шкулсенче чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе ачасене паллаштарасси маларах асӑннӑ «Юлташ» автономи пуҫарнипе пурнӑҫа кӗрет.

Амур барсӗ. Тепӗр ячӗ ун — Инҫеттухӑҫ леопарчӗ. Вырӑнти вӑхӑтпа паян 09:00 пулать ӗнтӗ, Инҫет Тухӑҫра ҫак чӗрчуна ҫапса кайнӑ. Паян ирхи тӑрсан ҫакӑн пирки чылай МИХ ҫырса пӗлтерчӗ. Хам пулсассӑн кунашкал кушак тӗсӗ пуррине пӗлместӗмччӗ те, капла вара ҫӗнни самай пӗлтӗм.

Амур барсӗ, иккен, питӗ сайра тӑрса юлнӑ пысӑк кушак тӗсӗ. Тӗнчипе те вӗсен йышӗ 80 ҫитмест. 57-шӗ вара Тинӗсҫум (ытлашши чӑвашлатма юратманнисем валли — Приморье) тӑрӑхӗнчи «Земля леопарда» (чӑв. Леопард ҫӗрӗ) наци паркӗнче пурӑнаҫҫӗ. Шӑп ҫавӑнта пулса иртнӗ те тет пӑтӑрмахӗ — пысӑк кушак Nissan Wingroad урапа айне лекнӗ. Шеремечӗ вӑйлах аманнӑ курӑнать, вырӑнтах вилсе кайнӑ. Халь ку ӗҫ тӗлӗшӗпе тӗрӗслев пырать — айӑплине шыраҫҫӗ.

Мӗн пирки пуҫларӑм-ха ҫак калаҫӑва? Амур барсне, паллах, питӗ шел. Сахал тӑрса юлнӑ кушак вилни уйрӑмах пӑшӑрхантарать. Анчах тӗп сӑмахӑм манӑн хамӑр пирки. Чӑвашсем ҫинчен.

Паян чӑваш хастарӗсем Патшалӑх суверенитечӗ пирки калакан декларацине йышӑннӑранпа 25 ҫул ҫитнине палӑртрӗҫ.

Малалла...

25 ҫул каялла Чӑваш Совет Социализмла Республикин патшалӑх суверенитечӗ ҫинчен калакан Декларацине йышӑннӑ. Ку 1990 ҫулхи юпан 24-мӗшӗнче иртнӗ Аслӑ Канаш депутачӗсен пухӑвӗнче пулса иртнӗ.

Ҫак куна паллӑ туса паян чӑваш халӑхӗн хастарӗсем темиҫе вырӑна ҫитсе чечек хучӗҫ. Чи малтан Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши палӑкӗ умӗнче пухӑнчӗҫ. Чечек хурас умӗн темиҫе ҫын сӑмах тухса каларӗҫ. Вӗсен шутӗнче Николай Лукианов, Фёдор Мадуров, Тимӗр Тяпкин, Олег Цыпленков тата ыттисем пулчӗҫ. Вӑл вӑхӑтра ҫак декларацие йышӑнас ӗҫре самай вӑй хунисем те тухса сӑмах каларӗҫ. Фёдор Мадуров хӑйӗнпе пӗрле хатӗрлесе илсе килнӗ халӑх пухӑвӗн резолюцине вуласа пачӗ. Пухӑннӑ халӑх вара ӑна тӳрлетӳсем кӗртнӗ хыҫҫӑн йышӑнма килӗшрӗ. Вырӑнта тӳрех алӑ пусакансем те чылай пулчӗҫ.

Унтан чӑваш хастарӗсем тепӗр тӑватӑ вырӑна ҫитсе чечек хучӗҫ: Богдан Хмельницкий урамӗнче вырнаҫнӑ ҫӑвара, Ҫӗнтерӳ Паркӗнчи Ӗмӗр-ӗмӗр ҫунакан ҫулӑм патӗнче, Республика тӳремӗнчи Ленин палӑкӗ умӗнче тата ҫавӑнтах вырнаҫнӑ чӑваш ялавӗн флагштокӗ патӗнче.

Малалла...

Чӑваш Енри тӑватӑ хаҫат федераци шайӗнче социаллӑ пӗлтерӗшлӗ массӑллӑ информаци хатӗрӗсен йышне кӗнӗ.

Вӗсем — Елчӗк районӗнчи «Елчӗк ен», Ҫӗнӗ Шупашкарти «Грани», Вӑрнар районӗнчи «Ҫӗнтерӳ ҫулӗ», Етӗрне районӗнчи «Ӗҫ ялавӗ» хаҫатсем.

Социаллӑ пӗлтерӗшлӗ массӑллӑ информаци хатӗрӗсен йышне медиарынокра 5 ҫултан кая мар ӗҫлекен, РФ тата МИХсен саккунне пӑсман хаҫатсемпе журналсем кӗреҫҫӗ. Ҫавӑн пекех вӗсен йышне халӑх килӗштерекен, сусӑрсен, наци тата тӗн ыйтӑвӗсене хускатакан, экстремизмпа кӗрешекен хаҫат-журнал кӗрет.

Ҫак массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ача-пӑчапа тата ҫамрӑксемпе ҫыхӑннӑ проектсене пурнӑҫлаҫҫӗ. Вӗсем патриотлӑх воспитанине, ҫемье ыйтӑвне, йӑла-йӗркене, сывӑ пурнӑҫ йӗркине сарассине пысӑк тимлӗх уйӑраҫҫӗ.

Максим Смирнов

Шупашкарта пурӑнакан ҫамрӑк Пӗрремӗш канал геройӗ пулса тӑнӑ. Ун пирки «Ырӑ ир» кӑларӑмра кӑтартнӑ.

Кӑларӑм юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче эфира тухнӑ. Ӑна Раҫҫейри пултаруллӑ ачасене халалланӑ. Сюжет «Я у мамы инженер» (чӑв. Эп еннен инженерӗ) ятлӑ пулнӑ. Унта Шупашкарти пӗр шкулта ӑс пухакан Максим Смирнов пирки те каласа кӑтартнӑ.

Максим Смирнов хӑй шухӑшаса кӑларнӑ 8 япала валли патент илнӗ. Вӗсен йышӗнче — урапан хӑрушсӑрлӑх тытӑмӗ. Унти ларкӑч урапа ҫапӑнсан 180 градус ҫаврӑнать.

9-мӗш класра вӗренекен Максим Смирнов тӗнчене улӑштарма пултаракан ҫынсен списокӗнче 5-мӗш вырӑнта тӑрать. Арҫын ача чылай медаль ҫӗнсе илнӗ. Вӑл тӗнче шайӗнчи конкурссенче те мала тухнӑ.

Олимп вӑййисене, 2016 ҫулта Рио-де-Жанейрӑра иртекенскере, кам кайӗ? Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине тӑватӑ спортсмен кӗме пултарӗҫ.

Вӗсем — Ирина Калентьева маунтинбайкер, Татьяна Архипова марафонка, Елена Наговицына ҫӑмӑл атлетка тата Наталья Гольц. Олимп вӑййисене кайма пултаракан кандидатсене уйӑхсерен стипенди пама йышӑннӑ. 2016 ҫулхи ҫурлан 31-мӗшӗнчен 15 стипенди 30-шар пин тенкӗ пулӗ, 10 стипенди — 15-шер пин тенкӗ. Паралимп вӑййисене каякансене те стипенди параҫҫӗ.

Аса илтерер: Татьяна Архипова 2012 ҫулхи Ҫуллахи Олимпиадӑра хӑйӗн рекордне ҫӗнетсе медаль илнӗ.

Валерий Туркай

«Хыпар» Издательство ҫуртӗнче каллех улшӑнусем. Паян, юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, ку таранччен директор-тӗп редактор тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ Валерий Владимирович Туркай юлашки кун ӗҫленӗ. Юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ЧР информаци политикипе массӑлла коммуникацисен министрӗ Александр Иванов алӑ пусса уведомлени янӑ. Унта пӗлтернӗ тӑрӑх, Валерий Туркая контракт тӑсса паман.

Паян «Хыпар» Издательство ҫуртне министр ҫумӗ килнӗ. Коллектива пухса директор-тӗп редактор тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан ҫынпа паллаштарнӑ. Вӑл хыпарҫӑсемшӗн ҫӗнӗ ҫын мар ӗнтӗ. Ку тивӗҫе хальлӗхе Михаил Михайлович Арланов пурнӑҫлӗ. Унччен вӑл коммерци директорӗ пулнӑ.

Пухура «Хыпар» Издательство ҫурчӗн ертӳҫине суйламашкӑн конкурс ирттерессине пӗлтернӗ. Ӑна ирттерсе, ҫӗнӗ хуҫана палӑртса уйӑх ҫурӑ та иртӗ. Ҫапла хальлӗхе «Хыпар» Издательство ҫуртне Михаил Арланов ертсе пырӗ.

«Про Город» архивӗнчи сӑн

Раҫҫей правительствинче ятарлӑ комисси саккун проектне пӑхса тухнӑ. Унпа килӗшӳллӗн, Раҫҫейре чиновниксен тивӗҫлӗ канӑва тухмалли ӳсӗме 5 ҫул ӳстерме пултарӗҫ.

Ҫапла майпа, саккуна йышӑнсан ӗнтӗ, чиновниксем пенсие 60-ра мар, 65 ҫулта кайӗҫ.

Ку проект патшалӑх тытӑмӗнче ӗҫлекен тӳре-шарана ҫеҫ пырса тивет. Ыттисене ку ыйту канӑҫсӑрлантармалла мар.

Комисси саккун проектне юпа уйӑхӗн 21-мӗшӗнче пӑхса тухса ырланӑ. Кунсӑр пуҫне нумай ӗҫленӗшӗн тӳлекен пенсие пырса тивекен улшӑнусене пӑхса тухнӑ. Вӗсене 15 ҫултан мар, 20 ҫултан кун тӗлӗшпе укҫа хушса тӳлесшӗн.

Хальлӗхе саккун проектне тӗппипех ырламан. Ӑна малашне правительство ларӑвӗнче пӑхса тухӗҫ.

Грамотӑна тивӗҫнисем

Улатӑрти чукун ҫул техникумӗн студенчӗсем маттур теме пулать. Вӗсене ҫак кунсенче грамотӑпа чысланӑ.

Роман Апраксин, Андрей Чемашкин тата Александр Иванов арҫын пурнӑҫне ҫӑлнӑшӑн наградӑна тивӗҫнӗ. Вӗсем хӑйсене питӗ паттӑр кӑтартнӑ.

Ку авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче пулнӑ. Ҫамрӑксем Сӑр урлӑ хывнӑ кӗпер ҫинче уҫӑлса утнӑ. Кӗтмен ҫӗртен вӗсем патне палламан арҫын пынӑ та япалисене — телефонне, уҫӑсене — тытма хушнӑ та перила урлӑ каҫнӑ. Арҫын ҫамрӑксем кӑшкӑрнине пӑхмасӑрах аялалла сикнӗ. Анчах тарӑн пулман унта.

Студентсем тӳрех ҫӑлав службине шӑнкӑравланӑ. Ҫав вӑхӑтра вӗсем арҫынна тӗрлӗ ыйту панӑ, унӑн сывлӑхӗшӗн пӑшӑрханнӑ. Шывран хӑйсем туртса кӑларман. Арҫыннӑн шӑмми хуҫӑлма пултарнӑ-ҫке.

Тухтӑрсем килсен студентсем арҫынна носилка ҫине хума пулӑшнӑ. Халӑ арҫын пульницӑра выртать. Унӑн ури хуҫӑлнӑ. Студентсем грамотӑна тивӗҫнӗ пулин те хӑйсене паттӑр тесе шутламаҫҫӗ. Вӗсен шухӑшӗпе, кун пек лару-тӑрура кирек кам та ҫапла тӑвӗччӗ.