Территорие планлакан «Урбаника» институчӗ Раҫҫейӗн пысӑк хулисенчи пурнӑҫ пахалӑхне тата ҫав ырлӑх мӗн хака ларнине тишкернӗ. Ӑна вӑл пӗлтӗрхи кӑтартусем тӑрӑх хакланӑ. Чӑваш Енӗн тӗп хули ҫав списокра 100-тен 64–66-мӗш вырӑнсене йышӑннӑ. Сӑмах май каласан, списока пӗтӗмпе 100 хулана кӗртнӗ.

Балпа пӑхсан, тӑван республикӑмӑрӑн тӗп хули 58,5 балл пухнӑ. Ҫавӑн чухлех балл пухнисем тата тепӗр икӗ хула: Калининград тата Чуллӑ Ҫыр. 77,8 балл пухса Сургут малти вырӑна йышӑннӑ. Краснодар хулин — 74,4 балл, Тӗменӗн — 71,6 балл. Шахта, Бийск, Севастополь хулисен балӗсем вара самай пӗчӗккине кура вӗсем списокра вӗҫне кайса ларнӑ.

Атӑлҫи федераци округне кӗрекен хуласенчен Сарту, Саранск, Йошкар-Ола тата Киров Шупашкартан начартарах вырӑнта. Ӗпхӳ вара пӗтӗм ҫӗршыври списокра 4-мӗш вырӑн йышӑннӑ.

Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗ урапа туянать. Ӑна илме вӑл электрон меслетпе аукцион ирттерессине пӗлтернӗ. Урапана Тӗп суйлав комиссийӗ 1,6 миллион тенкӗпе илме шухӑшлать.

Урапана илме республика тата федераци хыснисенчен укҫа уйӑрмалла. 180 лаша вӑйӗллӗ урапана Тӗп суйлав комиссийӗ ют ҫӗршывра кӑларнине илесшӗн. Хӑватсӑр пуҫне урапа илемлӗ те, хӑтлӑ та пултӑр тени сисӗнет. Урапан ларкӑчне сӑрантан тунине кӑмӑл тунине палӑртнӑ. Урапан компьютер та пулмалла. Аудиотытӑм епли те пӗлтерӗшлӗ: хайхине ултӑ динамиклине суйлӗҫ. Машинӑра ларса пынӑ чух вулама меллӗ пултӑр тесе малти тата кайри ретре ларса пынӑ чух ҫутӑ уйрӑм ҫутатаканнине илӗҫ. Нумай ӗҫ пурнӑҫлама пултаракан сенсор дисплейӗ, Bluetooth тытӑмӗ, тӗрлӗ датчик пултӑр тенӗ. Урапана сутакансен заявкисене юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче пӑхса тухӗҫ.

Михаил Игнатьев Элтепер

Чӗпсене кӗркунне шутлаҫҫӗ теҫҫӗ те, сасӑлав пӗтӗмлетӗвне вӑл иртнӗ хыҫҫӑн палӑртаҫҫӗ. Ӑна Атӑлҫи регионсенчи сасӑлав епле иртнине тишкерме пуҫтарӑннӑ ҫавра сӗтелте сӳтсе явнӑ.

Аса илтертепӗр, Чӑваш Енре Михаил Игнатьев суйланчӗ. Иртнӗ суйлава пӗтӗмлетнӗ май Элтепер суйлав пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх суйлав, пӗтӗмӗшле илсен, йӗркеллӗ, демократи мелӗпе, конкурентлӑ иртнине, унӑн сӑлтавӗ обьективлине тата тӗрӗссине пӗлтернӗ.

Суйлав пирки калаҫнӑ май сӑнавҫӑсем Шупашкарти Депутатсен пухӑвне суйланасшӑн кӗрешӗве тухнӑ «Раҫҫей патриочӗсем» партин списокне шута илменнипе ҫыхӑннӑ ӑнланманлӑха аса илеҫҫӗ. Кайран ҫав партие Раҫҫейӗн Тӗп суйлав комиссийӗ хистенипе шута илтерттернӗччӗ.

Элтепершӗн сасӑланине илсен, пилӗк районта Михаил Игнатьевшӑн суйлава пынисенчен 80 процент ытларахӑшӗ Михаил Васильевича шаннине пӗлтернӗ. Улатӑр районӗнчи суйлавҫӑсенчен 87,34 проценчӗ, сӑмахран, Михаил Игнатьевшӑн сасӑланӑ, Шӑмӑршӑ районӗнче — 85,21 проценчӗ, Елчӗк районӗнче — 83,62 проценчӗ: Патӑрьел районӗнче — 82,51 проценчӗ, Комсомольски районӗнче — 80,19 проценчӗ.

Малалла...

Татьяна Наумова тухтӑр

Иртнӗ эрнере Мускавра Пӗтӗм Раҫҫейри «Ҫулталӑкри чи лайӑх тухтӑр» конкурс ҫӗнтерӳҫисене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура часланӑ. Унта Сергей Агафонкин, Республикӑри онкодиспансерӗн хирурги уйрӑмӗн заведующийӗ, пулнӑ.

Унсӑр пуҫне конкурсра пирӗн республикӑри тепӗр икӗ тухтӑр наградӑна тивӗҫнӗ. Республикӑри офтальмологи пульницин тухтӑрӗ Татьяна Юрьевна Наумова «Чи лайӑх офтальмолог» номинацире виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.

«Чи лайӑх фтизиатр» номинацире Республикӑри туберкулез диспансерӗн фтизиаторӗ Надежда Алексеевна Апраскина виҫҫӗмӗш вырӑна тухнӑ.

Аса илтерер: Пӗтӗм Раҫҫейри «Ҫулталӑкри чи лайӑх тухтӑр» конкурс 33 номинаципе иртнӗ. Кӑҫал унта 90 тухтӑр ҫӗнтерӳҫӗ пулнӑ. Вӗсене дипломпа тата укҫан хавхалантарнӑ.

Ҫак кунсенче Красноармейски районӗнче хӑрушӑ ӳкерчӗк пулнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, упӑшки арӑмне вӗлерме хӑтланнӑ, унтан хӑйӗн ҫине алӑ хунӑ.

Ку Карай ялӗнче пулнӑ. Юпан 19-мӗшӗнче пӗр ҫуртра кинӗ хунямӑшӗ выртнине курнӑ. 43 ҫултискер ҫуртӑн пӗрремӗш хутӗнче пулнӑ. Унӑн 46-ри мӑшӑрне сарайра тупнӑ.

Следстви управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, суранланнӑ хӗрарӑм тупнӑ чухне чӗрӗ пулнӑ. Анчах васкавлӑ медпулӑшу тухтӑрӗсем ҫӑлайман ӑна. Упӑшки сарайӗнче хӑйӗн ҫине алӑ хунӑ.

Ку ҫемьере мӗн пулса иртнӗ-ха? Тӗрӗслев материалӗсем кӑтартнӑ тӑрӑх, юпан 18-мӗшӗнче мӑшӑр хирӗҫсе кайнӑ. Упӑшки эрех ӗҫесшӗн пулнӑ, анчах арӑмӗ ирӗк паман. Ирхине, юпан 19-мӗшӗнче, арҫын ҫывӑракан хӗрарӑма пуҫӗнчен малатукпа ҫапнӑ. Мӑлатука ҫавӑнтах тупнӑ. Унтан арҫын хӑйӗн ҫине алӑ хунӑ.

Халӗ ку ӗҫе тишкереҫҫӗ.

Шикли шикленнӗ, кӗрӗк пӗркеннӗ теҫҫӗ те, Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тренкассси поселокӗнче пурӑнакансем «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» акционерсен обществи тата Чӑваш Ене ертсе пыракансен ячӗпе ҫыру хатӗрленӗ. Поселокра пурӑнакансенчен 200 ытла ҫын ҫав хута алӑ пусса панӑ. Вӗсем пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ «Мускав–Хусан» магистрале урӑх ҫулпа яма ыйтаҫҫӗ иккен.

Ҫынсем хӑйсен пӳрчӗсем хурал зонине лекниншӗн те мар, вӗсен кил-ҫуртне саккунсӑр хӑпартса лартнӑскерсем тенишӗн пӑшӑрханса ӳкнӗ-мӗн. Ҫӗршӗн те, пӳртшӗн ҫав ҫынсен хутсем йӑлтах пур, анчах влаҫрисем урӑхла шухӑшлаҫҫӗ пулать.

Пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ чукун ҫул Шупашкар районӗнче ял хуҫалӑх ҫӗрӗсем, промышленноҫ ҫурчӗсем, масарсемпе выльӑх ҫӑвисем урлӑ каять тесе хыпарлать магистраль пирки «Правда в ПФО» интернет-кӑларӑм. Трасса пурӗ 1163 ҫӗр лаптӑкне пырса тивмелле-мӗн.

Сӑvах май каласан, маларах Етӗрне районӗнче трасса пымалли ҫула пӑхса тухса урӑхлатнӑ.

Чӑваш Енри ҫул-йӗр фирмин акцийӗсене каллех аукциона сутма лартнӑ. Сӑмах — «Чӑвашавтодор» АУО пирки.

Аукциона «Чӑвашавтодорӑн» 75 процент акцине кӑларӗҫ. ЧР Пурлӑх патшалӑх комитечӗн сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, аукцион кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче пулӗ. Унччен аукцион ҫурлан 21-мӗшӗнче иртнӗ.

Акци пакечӗсен малтанхи хакӗ — 179 281 293 тенкӗ. Аукциона хутшӑнмашкӑн заявкӑсене 2015 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ.

«Чӑвашавтодор» организаци йышне 14 филиал, ҫул-йӗр юсакан 8 управлени, кӗпер юсакан управлени, проектпа смета бюровӗ, техникӑпа тивӗҫтерекен управлени кӗреҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне унӑн пурлӑхне 48 ҫӗр лаптӑкӗ, 200 ытла ҫуртпа сооружени кӗреҫҫӗ.

Аса илтерер: «Чӑвашавтодорӑн» экс-директорне Александр Волкова укҫа-тенкӗ йӑкӑртнӑшӑн пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 3 ҫуллӑха ӑсатнӑ тата 900 пин тенкӗлӗх штраф панӑ

Шупашкарта полицейскисем хӗре ҫапса кайнӑ водителе шыраҫҫӗ. ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак водитель 17 ҫулти хӗре ҫапса хӑварнӑ.

Ку пӑтӑрмах юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Шупашкарти Ленин проспектӗнчи 21-мӗш ҫурт ҫывӑхӗнче 18 сехет те 40 минутра пулнӑ. Ун чухне 17 ҫулти хӗр ятарлӑ вырӑнпа ҫул урлӑ каҫнӑ. Урапа Гагарин урамӗ енчен Карл Маркс урамӗ еннелле пынӑ.

Водитель хӗре ҫапса хӑварнӑ хыҫҫӑн вырӑнтан тарнӑ. Хӗр тӳрех пульницӑна кайман. Юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче кӑна вӑл тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ.

Халӗ полици ҫак пӑтӑрмаха курнӑ ҫынсене шырать. Курнисене 24-27-98, 002, 24-07-70 номерсемпе шӑнкӑравласа пӗлтерме ыйтаҫҫӗ. Анонимлӑх пирки шантарсах калаҫҫӗ.

Владислав Семенов тунӑ сӑн

Чӑваш Енре велоспорт-маунтинбайк енӗпе Атӑлҫи федераци округӗн чемпионачӗ иртнӗ.

Ӑмӑрту спортсменсен ӳсӗмне кура тӑватӑ ушкӑнра иртнӗ. 2001–2002 ҫулсенче ҫуралнӑ каччӑсемпе хӗрсем, 1999–2000 ҫулсенче кун ҫути курнӑ каччӑсемпе хӗрсем, 1997–1998 ҫулсенче ҫуралнӑ юниорсемпе юниоркӑсем тата 1996 ҫулта ҫуралнисем тата аслӑраххисем уйрӑммӑн тупӑшнӑ.

Ӑмӑртӑва 70 спортсмен килнӗ. Чемпионат пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, арҫынсемпе хӗрарӑмсен хушшинче Самар облаҫӗн спортсменӗсем — Максимпа Елена Гоголевсем — чи лайӑххисем пулнӑ. Пирӗн республикӑран финалистсен йышне Руслан Боредский, Татьяна Кузнецова, Марина Семенова кӗнӗ.

Ларура

Паян Чӑваш чӗлхин пӗрлехи комиссийӗн ларӑвӗ иртрӗ, унта пӗртен пӗр ыйтӑва — Чӑваш Республикин Чӗлхесем ҫинчен калакан саккуна улшӑнусем кӗртессине сӳтсе яврӗҫ, усӑллӑ сӗнӳсем тӑратрӗҫ.

Ларӑва Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн директорӗ Юрий Исаев ертсе пычӗ. Чӗлхе комиссийӗн ларӑвне ятарласа чӗннипе Булатова Эльвира Александровна — Патшалӑх Канашӗн социаллӑ политикӑпа наци ыйтӑвӗпе ӗҫлекен сектор ӗҫтешӗ — килнӗ, вӑл ҫак улшӑнусене мӗнле сӑлтавсене пула кӗртнине, мӗнле Федераллӑ саккунсем ҫине таяннине ӑнлантарса пачӗ.

Чи тавлаштаракан улшӑнусен шутне саккунри 10-мӗш статья кӗнӗрен ун пирки самай калаҫрӗҫ. Чӗлхе комиссийӗн йышне кӗрекенсем референдум-суйлав таврашӗнче чӑваш чӗлхине вырӑс чӗлхипе пӗр тан усӑ курмалли пирки сӗнчӗҫ. Улшӑнусенче вара пирӗн тӑван чӗлхепе май пулсан ҫеҫ усӑ курмалла ҫырса хунӑ. Яковлев Пётр Яковлевич калашле кунашкал йӗрке чӑваш чӗлхине суйлавра патшалӑх чӗлхинчен антарса тутар е ирҫе чӗлхисен шайне ҫитернипе пӗрех.

Малалла...