«Про Город» тунӑ сӑн

Ӗнер, юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче инкек пулнӑ. Унта амӑшӗ хӑйӗн ачине вӗлернӗ.

ЧР Следстви комитечӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫулталӑк ҫурӑри ачана вӗлерме пултарнӑ хӗрарӑма, арҫын ача амӑшне, тытса чарнӑ.

Ку пӑтӑмрах юпан 22-мӗшӗнче ирхине пулнӑ. Ҫамрӑк хӗрарӑм килӗнче ӳсӗр пулнӑ. Унран ыйтса пӗлнӗ чухне ҫакӑ ҫиле тухнӑ. Хӗрарӑм ачан сӑмсине тата ҫӑварне аллипе хупласа сывлама паман. Ача пӳлӗнсе вилнӗ.

Хӑй амӑшӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын ача чылай вӑхӑт макӑрнӑ, лӑпланайман. Ку ӗҫе следстви органӗсем тӗплӗ тишкерӗҫ. Халӗ тӗрлӗ экспертиза ирттереҫҫӗ.

Ҫак кунсенче Литература музейӗ ҫавра юбилейне паллӑ тунӑ. Кӑҫал вӑл 75 ҫул тултарнӑ. Ҫавна май унта музей историне халалласа курав йӗркеленӗ. Музей юбилейне писательсемпе, поэтсемпе, студентсемпе, шкул ачисемпе тата ыттисемпе паллӑ тунӑ.

Литература музейӗ хӑйӗн адресне пӗрре те улӑштарман. Вӑл пирвайхи хут 1940 ҫулта уҫӑлнӑ. Анчах ҫулталӑк ҫеҫ ӗҫленӗ вӑл ун чухне. Экспозици тепӗр хутчен 1957 ҫулта ҫеҫ Корытников купса ҫуртӗнче уҫӑлнӑ. Анчах 1978 ҫулта Шупашкар ГЭСне тунӑ май вӑл шыв айне лекнӗ. 12 ҫултан ҫеҫ, Константин Иванов ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ чухне, вӑл хальхи вырӑнта уҫӑлнӑ.

Музейра чӑваш литературин тулли историйӗпе паллашма пулать. Ута чӑваш ҫыравҫисен сайра тӗл пулакан кӗнекисене курма пулать. Константин Ивановӑн пултарулӑхӗ уйрӑм вырӑн йышӑнать. Унта унӑн алҫырӑвӗсене, ҫыру хатӗрӗсене, хӑй тунӑ ҫыру машинкине курма пулать.

Ҫавӑн пекех музейра литература салонӗ ӗҫлет. Унта кӗнеке хӑтлавӗсем, поэзи каҫӗсем, пултарулӑх тӗлпулӑвӗсем ирттереҫҫӗ.

Сусӑрсен тӗлӗшпе пуҫарнӑ патшалӑх программи хуласенче ҫеҫ мар, ялсенче те пурнӑҫланать. Унпа килӗшӳллӗн, сусӑрсене тӗрлӗ ҫӗре кӗрсе ҫӳремелли майсем туса параҫҫӗ.

Кӑҫал Патӑрьел районӗнчи Туҫа ялӗнчи шкулта та улшӑнусем пулнӑ. Шкула сусӑрсем валли хӑтлӑлатнӑ. Унта кӗнӗ ҫӗрте пандус пур. Ҫакна тумашкӑн шкул кӑҫал 480 пин тенке тивӗҫнӗ. Унпа чылай ӗҫ тума пултарнӑ.

Малтанах вӗсем шкула кӗмелли алӑка улӑштарнӑ. Унӑн 90 сантиметр сарлакӑш пулмалла. Ҫапла тунӑ та вӗсем.

Шкулта 156 ача вӗрент. Вӗсенчен 6-шӗ — сусӑр. Халӗ вӗсем коридорпа ҫӑмӑллӑнах ҫӳреҫҫӗ. Вӗсен иккӗмӗш хута хӑпармалла ан пултӑр тесе пӗрремӗш хутра ятарлӑ пӳлӗм уйӑрнӑ. Унта пур предметпа та урок иртет. Ҫавӑнпа сусӑрсен пӳлӗмрен пӳлеме куҫса ҫӳремелле мар.

Кӑҫал Туҫа шкулӗ тепӗр программӑна кӗнӗ. Шкул спортзалне ҫӗнетмешкӗн вӑл 180 миллион тенке тивӗҫнӗ. Унпа чӳречесене, урайне улӑштарнӑ, душ кӗмелле, хывӑнмалли пӳлемсем тунӑ, спорт хатӗрӗсем туяннӑ.

Юпа уйӑхӗнчен пуҫласа 22-мӗшӗнче Шупашкар урамӗсемпе «хӑрушсӑрлӑх троллейбусӗ» ҫӳреме тытӑннӑ. 4-мӗш маршрутпа ҫӳрекенсене ИӖМ ӗҫченӗсем ир-ирех кӗтсе илнӗ, хӑрушӑ лару-тӑрура хӑйсене мӗнле тытмаллине аса илтернӗ.

Символикӑллӑ тата ҫӑлав службин номерӗсемлӗ троллейбуса ыттисен хушшинче тӳрех асӑрхама май пулнӑ. Кунсӑр пуҫне МЧС ӗҫченӗсем троллейбусра пушарнӑйсен тата ҫӑлавҫӑсен сӑнӳкерчӗкӗсене вырнаҫтарнӑ. Тӗп лозунг кабина умӗнче пулнӑ. Айккисене ҫӑлав службин номерӗсене ҫырса тухнӑ.

Троллейбус управленийӗ МЧСран тӑтӑшах пулӑшу ыйтать. Ҫавӑнпа 882 троллейбуса вӗсене реклама тӗлӗшпе усӑ курма панӑ. Ҫакна ҫынсем МЧС номерӗсене пӗлччӗр тесе тунӑ. Ҫакнашкал социаллӑ реклама халӑха номерсене астуса юлма пулӑшать.

«Хӑрушсӑрлӑх троллейбусӗ» ҫулталӑкӗпех 4-мӗш маршрутпа ҫӳрӗ

Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн экс-пуҫлӑхӗ Юрий Моисеев тӗлӗшпе нумаях пулмасть ҫӗнӗ приговор вуланӑ. Ун тӗлӗшпе пӗрре мар суд ларӑвӗ иртнӗ. Кӑҫалхи кӑрлачра ӑна сӗтев илнӗшӗн, должноҫри полномочипе ытлашшипех уса курнӑшӑн тата вӑрланӑшӑн ҫирӗп режимлӑ колоние 11 ҫуллӑха ӑсатнӑччӗ. Анчах Моисеев кунпа килӗшмесӗр аппеляци панӑ. Аслӑ суд ӑна тивӗҫтернӗ. Хальхинче айӑплава кӑштах ҫемҫетнӗ.

Хальхинче Моисеев сӗтев илни вырӑнне вӑрланӑ тесе ӗнентересшӗн пулнӑ. Куншӑн айӑплав ҫемҫерех-ҫке. Следстви вӑхӑтӗнче вӑл 2 миллиона ялти культура ҫуртне тунӑ ҫӗре яма палӑртнине ӗнентерме хӑтланнӑ. Унран пулӑшу ыйтнӑ хӗрарӑма та пулӑшма хатӗрленнӗ имӗш вӑл. Анчах ҫаксене йӑлтах ӗнентерме май килмен.

Приговора хальхинче виҫӗ сехет ытла вуланӑ. Ҫапла майпа Моисеева ҫирӗп режимлӑ колоние 9 ҫуллӑха ӑсатма, 60 миллион тенкӗ штраф тӳлеттерме йышӑннӑ.

Анчах Моисеев хӑй айӑплӑ марринех калать. Вӑл малалла кӗрешме хатӗр-мӗн. Ҫак кун Моисеев тӗлӗшпе кӑна мар, унӑн пӗлӗшӗ Сергей Галочкин тӗлӗшпе те приговор вуланӑ. Вӑл 2 миллиона панӑ чухне посредник пулнӑ.

Малалла...

«Пиҫет пилеш...» ҫак ятпа йыхравлать хӑйӗн юбилей каҫне Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки, Чӑваш Республикин халӑх артистки Полина Чамжаева. «Пиҫет пилеш, пиҫет палан, кӗр хӗрелет хӗрле. Пӗрлешнӗ кайӑксем паян вӗҫрӗҫ ҫӳлелле», — ҫак йӗркесем пурччӗ Полина Чамжаева юрлакан юрӑра. Вӑл хӑш спектакльтен пулнине те астумастӑп халӗ. Эп кӑна мар, аслӑраххисем те маннӑ-тӑр, анчах ӑна шӑрантаракан сасӑ та, юррин ҫеммипе темиҫе йӗрки те асрах.

Кӑҫал Полина Чамжаева 50 ҫул тултарчӗ. Сцена ҫинче вӑл 30 ҫул ытла куракана савӑнтарать. Пукане пек кӗлеткеллӗ, пӑрчӑкан пек вӑр-вар теме пулать Полина Чамжаева пек ҫынсем пирки. Бенефисра чӑваш халӑх артисткин юратни юррисем, вӑл ӗҫлекен Ҫамрӑксен театрӗн спектаклӗсенчи сыпӑксем пулӗҫ. Уяв Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, 18 сехет те 30 минутра, пуҫланӗ.

Юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Чӑваш наци конгресӗн Хӗрлӗ Чутай уйрӑмӗн хастарӗсем Юлия Мареева ертсе пынипе Шупашкарти конгресс ҫуртне тӗлпулӑва пынӑ. Хӑнасене ЧНК Президенчӗн пӗрремӗш ҫyмӗ Валерий Клементьев йышӑннӑ.

Чутайри уйрӑмӑн «чи хастар пайташӗсен» тӗп тӗллевӗ — конгресс ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашасси, усӑллӑ канашсем илесси тата, паллах, хӑйсем туса ирттернӗ ӗҫ-хӗлпе паллаштарасси пулни пирки Чӑваш наци конгресӗн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева пӗлтерет.

Хӗрлӗ Чутай уйрӑмӗн хастарӗсене Валерий Клементьев чӑваш наци музейне йыхравланӑ, унти пуян экспонатсемпе паллашма туса май панӑ. Каҫхине хӑнасем вара чӑваш патшалӑх академи юрӑпа ташӑ ансамблӗн сезонне уҫакан концертне васканӑ. Унччен вӗсем хӑйсен тӑрӑхӗнчи ӗҫ-хӗлпе те паллаштарса ӗлкӗрнӗ.

И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУра хӑш-пӗр факультетсене пӗрлештернӗренпе темиҫе ҫул та хыҫа юлчӗ ӗнтӗ. Шел те, унчченхипе танлаштарсан, тӳлевсӗр вырӑнсем сахалланса пыраҫҫӗ.

Халӗ ав виҫӗ факультета пӗрлештерсе Вырӑс, чӑваш филологийӗсен тата журналистика факультечӗ пулса тӑнӑ. ЧПУн официаллӑ сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес ҫул ҫак факультетра «Журналистика» енӗпе вӗренекенсем валли тӳлевсӗр 10 вырӑн пулӗ. Ҫакна РФ Вӗренӳ министерстви федераци конкурсӗнче палӑртнӑ.

Аса илтерер: унччен факультетра журналистика енӗпе пӗр тӳлевсӗр вырӑн та пулман. Виҫӗ факультета 2013 ҫулта пӗрлештернӗ.

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗ «Кам чапа кӑларӗ района?» ятпа интернет-конкурс ирттерет. Унта хутшӑнма кирек кам та: ватти те, вӗтти те — пултарать. Конкурс материалӗсене хаҫатӑн ҫӗнӗ сайтӗнче — вӑл www.respublika21.ru ятлӑ — вырнаҫтарӗҫ. Конкурса хутшӑнакансенчен халь пурӑнакан мухтавлӑ ҫынсем: ҫыравҫӑсем, литераторсем, вӗрентекенсем, музыкҫӑсем, ӑсчахсем, ҫар ҫыннисем, фермерсем, агрономсем тата ыттисем — пирки ҫырса кӑтартма юрать.

Конкурс материалӗсене А4 форматпа, Times New Roman шрифтпа, 12-мӗш виҫепе икӗ страницӑран ытла ҫырмалла мар. Фото ӳкерчӗк ярса парсан та аван. Ҫырусене кӑҫалхи раштавӑн 31-мӗшӗччен respublika-21@yandex.ru адреспа йышӑнаҫҫӗ.

Конкурса уҫӑ онлайн-сасӑлавпа кашни районтан уйрӑмшар палӑртӗҫ. Чи лайӑх материалсене хаҫатра пичетлӗҫ.

Чӑваш халӑх сайтӗнчи шырав тинех кирлӗ пек ӗҫлеме пуҫларӗ. Пирӗн портала уҫнӑранпа 10 ҫул иртрӗ пулин те ҫак функционал хальхи вӑхӑтччен чипер ӗҫлеместчӗ. Хыпарсенче пушшех те шырама май ҫукччӗ, энциклопеди пайӗнче вара шырасан тупса панӑ материалпа усӑ курма йывӑрччӗ.

Халь шырав пайӗпе усӑ курассине ҫӑмӑллатрӑмӑр. Хыпарсен пайӗнче шыранӑ чухне — вӑл анлӑшра тупӗ, энциклопедиллинче пулсан — информациллӗ пайра. Шыранӑ чухне те тӗрлӗ пайсем тӑрӑх куҫассине ҫӑмӑллатрӑмӑр. Мӗнле шырамаллине вара шырав страницинче уҫӑмлатса панӑ: эсир кирлӗ сӑмахсене палӑртма, кирлӗ маррисене сирме, уйрӑмах кирлисене ушкӑнлама пултаратӑр.

Аса илтеретпӗр, ҫӗнӗ дизайна эпир кӑҫал тума тытӑнса. Ун концепцийӗ тӑрӑх шырав йӗрки сайтӑн чи ҫӳллӗ пайӗнче вырнаҫнӑ, страницӑна антарсан та вӑл ҫухалмасть. Унсӑрӑн пуҫне шырав пайне йӗркене туса ҫитересси пирки эпир сайтӑн 10 ҫулне халалланӑ статьясенче те палӑртнӑччӗ.