Ака уйӑхӗн 12-22-мӗшӗсенче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Пӗтӗм тӗнчери балет фестивалӗ иртет.

Акан 12-мӗшӗнче «Петипа-гала» концерт программин премьери пулӗ. Ӑна паллӑ балетмейстер Мариус Петипа ҫуралнӑранпа 200 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.

Ака уйӑхӗн 14-мӗшӗнче куракансем пӗлтӗр сцена ҫине пӗрремӗш хут тухнӑ «Жизель» (А.Адан) балетпа киленӗҫ. Ӑна Чӑваш Ен балечӗ 50 ҫул тултарнине халалланӑ. Тӗп рольсене Пысӑк театр ҫӑлтӑрӗсем вылӗҫ.

Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Пермь хӑнисем сцена ҫинче пулӗҫ. «Евгений Панфилов балечӗ» С.Прокофьевӑн «Ромео и Джульетта» балетне лартӗ.

Акан 20-мӗшӗнче мускавсем пултарулӑхне кӑтартӗҫ. Н.Касаткина тата В.Васильев ячӗллӗ классика балечӗн патшалӑх академи театрӗ «Весна священная» тата «Жар-Птица» балетсем кӑтартӗ.

Гала-концерт акан 22-мӗшӗнче иртӗ.

Нурлат хулинче ҫуралса ӳснӗ чӑваш хӗрӗ Александра Цыганова ашшӗ-амӑшӗн чӗлхине пӗлмест пулин те чӑваш чӗлхине тӗпчет. Ҫакӑн пирки вӑл тӑрӑхри «Сувар» хаҫатра ҫырса кӑтартнӑ.

«Александра Хусанти федераллӑ университетӑн Халӑхсем хушшинчи ҫыхӑнусен факультетне пӗтернӗ», — тесе ҫырнӑ унта. Турцири Анкара университетӗнче вӗренме грант ҫӗнсе илсен востоковед-африканист должноҫне хӑварса ют ҫӗршыва вӗренме кайнӑ.

Турцири ӗҫтешӗсемпе пӗрле пулса вӑл Тутарстан чӑвашӗсемпе Чӑваш Енрисен уйрӑмлӑхне тӗпчет. Нумаях пулмасть аспирантка тӑван тӑрӑха информаци пуҫтарма килнӗ. Унччен асӑрхаман япаласем кӑсӑклантарнӑ ӑна. Александра Цыгановӑна ентешӗсем, вырӑнти Чӑваш наципе культура центрӗ пулӑшнӑ. Тӗпчев анлӑ та тӗплӗ пултӑр тесе Якуркелти фольклор ансамблӗпе ЧНКЦ хуплу пӗҫерсе, сӑра вӗретсех кӑтартнӑ.

К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ хӑйӗн пӗр ӗмӗрхи юбилейне халалланӑ мероприятисене малалла ирттерет.

Аса илтерер, ҫулҫӳревпе артистсем темиҫе района ҫитме ӗлкӗрнине эпир пӗлтернӗччӗ. Ҫак уйӑхӑн 20-мӗшӗнче вӗсем Етӗрнери культура ҫуртӗнче спектакль лартӗҫ. Етӗрнесене Федор Павловӑн пьеси тӑрӑх лартнӑ «Ялта» драмӑна кӑтартӗҫ.

Ака уйӑхӗн 8–9-мӗшӗсенче театр Питӗр хулинче гастрольте пулӗ. Шупашкарти артистсем ун чухне Литейнӑй проспектри Патшалӑх драма театрӗн сцени ҫине тухӗҫ.

Пӗрремӗш кунхине питӗрсем И.С. Максимов-Кошкинский пьеси тӑрӑх лартнӑ «Вӗри юнлӑ ҫемҫе чун» спектакльпе киленӗҫ, тепӗр кунхине — Арсений Тарасов пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Туя туй пек тӑвар-и»? камитпе.

Паян иртнӗ Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче республикӑра кашни ҫынна пӗр уйӑх пурӑнма пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк укҫа виҫине пӑхса тухнӑ.

Кварталта пӗрре йышӑнакан ҫак цифра иртнӗ ҫулхи IV кварталшӑн палӑрмаллах чакнӑ. Кашни ҫынна пурӑнма уйӑхсерен кирлӗ укҫа виҫи 6,2 процент сахалланнӑ. Вӑтамран вӑл 8236 тенкӗпе танлашать. Тепӗр майлӑ каласан, 543 тенкӗ пӗчӗкленнӗ.

Вӑйпиттисене кирлӗ чи пӗчӗк укҫа виҫи 8719 тенкӗ тесе йышӑннӑ, пенсионерсене — 6716 тенкӗ, ачасене — 8365 тенкӗ.

ЧР Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче тухса калаҫнӑ Чӑваш Енӗн Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Сергей Димитриев федерацин Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи мӗнпур регионта ҫак укҫа виҫи сахалланнине пӗлтернӗ. Ҫав шутра, ӑнлантӑмӑр ӗнтӗ, Чӑваш Ен те пур.

Smolensk-i.ru сайтри сӑнӳкерчӗк

Чӑваш Енри тӗпчевҫӗсем ҫак кунсенче икӗ хӗрарӑм мӗн сӑлтавпа вилнине тӗпчеҫҫӗ. Вӗсене иккӗшне те урамра тупнӑ.

Тӗпчевҫӗсем малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, хӗрарӑмсене ирӗксӗрлесе вӗлерни сисӗнмест. Вӗсем иккӗшӗ те шӑнса кӳтнипе леш тӗнчене ӑсаннӑ.

Вӑрнар районӗнче пурӑннӑ 49 ҫулти хӗрарӑм виллине нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче асӑрханӑ. Ҫав каҫхине вӑл Вӑрнарти пӗлӗшӗсем патӗнче мунча кӗни паллӑ. Унтан ҫурҫӗр иртни пӗр сехет тӗлӗнче тухса кайнӑ. Хӑнара вӑл епле хӑналанни хальлӗхе паллӑ мар.

Шупашкарта пурӑннӑ 82 ҫулти кинемей Ҫӗрпӳ районӗнчи пахча юлташлӑхне ҫӑлкуҫ шывӗ ӑсма кайнӑ. Ҫапла ӗмӗтлине вӑл нарӑс уйӑхӗн 11-мӗшӗнче тӑванне пӗлтернӗ. Кинемей виллине дача енне каякан сукмак ҫинче кӑнтӑрла асӑрханӑ.

Тутарстанра Ольга Зиятдионовӑпа (хӗр чухнехи хушамачӗ: Гавриленко) тутарсем хушшинчи хирӗҫӳ сарӑлса пырать. Ольга хӑйӗн ачине ирӗксӗрлесе тутарла темиҫе ҫул вӗрентнӗшӗн суда панипе чапа тухнӑ. Анчах суд тавӑҫа тивӗҫтермен. Кун хыҫҫӑн «Контактра» ун ятӗнчен тутарсене кӳренӳллӗ темиҫе сообщени вырнаҫтарнӑ пулнӑ. Ку тутарсене килӗшмен, вӗсем хӗрарӑма явап тыттарма ыйтнӑ.

Нумай пулмасть Ольга Зиятдионова ячӗ каллех халӑх ҫине тухнӑ. Хӑй пӗлтернӗ тӑрӑх ҫак уйӑхӑн 9-мӗшӗсенче унӑн хваттерне полицейскисем килнӗ, япаласене ухтарма пуҫланӑ. Экстремислӑ материалсем шыранӑ, хӗрарӑмӑн ноутбукне, планшетне, флешкӑсемпе ачан смартфонӗ таранах тӗпчев ирттерме илсе кайнӑ. Ку Ольгӑна питӗ килӗшмен, ҫавна май вӑл тӗнче тетелӗнче уҫӑ ҫыру вырнаҫтарнӑ.

Полицейскийсем унӑн патне килсе кайнине Ольга Зиятдионова «Контактра» хӑварнӑ комментарисене пула тесе шутлать. Анчах вӗсене хӑй ҫырнине йышӑнмасть, ку ӗҫе ачи тунӑ тесе калать. Ывӑлӗ амӑшне апла та капла кӳрентернине чӑтайман, ҫавна май тутар халӑхне кӳрентерсе ҫырнӑ та тесе тӳрре тухма пӑхать.

Чӑваш Енре демографи лару-тӑрӑвӗ лайӑхланнине палӑртнӑ. Пурнӑҫ тӑршшӗ те вӑрӑмланнӑ, халӑх йышӗ те нумайланнӑ. Ҫынсен йышӗ мигрантсене пула кӑна мар, ача нумай ҫуралнипе те ӳснӗ.

Чӑвашстат малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Шупашкарта пурӑнакан ҫынсен хисепӗ 502 255-пе танлашнӑ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, ку 2203 ҫын нумайрах.

Ҫитес ҫулсенче те демографи лару-тӑрӑвӗ лайӑх пуласса шанаҫҫӗ. Сӑмах май, пӗлтӗр 6 275 ача ҫуралнӑ. Вӗсенчен 2 462-шӗ ҫемьере пӗрремӗш пепке пулнӑ. 2 804-шӗ — иккӗмӗш ача, 801-шӗ — виҫҫӗмӗш тӗпренчӗк, 208-шӗ тӑваттӑмӗш тата ун хыҫҫӑнхи ача пулнӑ.

Ҫӗмӗрлере 13 ҫулти хӗрача ҫухалнӑ. Пӗр талӑка яхӑн шыранӑ хыҫҫӑн, телее, вӑл тупӑннӑ.

Нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче хӗрачан ашшӗ-амӑшӗ полицирен пулӑшу ыйтнӑ. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, хӗрӗ уроксем хыҫҫӑн киле таврӑнман. Хӗрачана Ҫӗмӗрле районӗнчи кӑна мар, кӳршӗ районти полицейскисем те, Чулхула облаҫӗнчи ҫынсем те шыранӑ.

Нимеҫӗсем (волонтерсем) те ӗҫе кӳлӗннӗ. Вӗсем пакунлисемпе пӗрле вӑрманта, юхӑннӑ ҫуртсенче, путвалсенче, мачча тӑррисенче шыранӑ. Телее, хӗрачана тепӗр кунхине патрульпе пост службин ӗҫченӗсем тупнӑ, киле илсе ҫитернӗ.

Хӗрача тупӑннӑшӑн ашшӗ-амӑшӗ питӗ савӑннӑ. Вӗсем полицейскисемпе нимеҫӗсене йывӑрлӑхра пӑрахманшӑн тав тунӑ.

Нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче полицие Шупашкарти Кӑкшӑм урамӗнчи пӗр ҫурт балконӗнчен пӑшалтан пенӗ сасӑ илтӗнни пирки пӗлтернӗ. Ҫынсене ахальтен илтӗнмен-мӗн. Пакунлисем вырӑна ҫитсе тӗрӗсленӗ. Балконран «Байкал МП-512» пневматика пӑшалӗнчен икӗ хутчен пенӗ.

Ҫакна 15 ҫулти арҫын ача тунӑ. Хайхискер пӑшалтан пемелли секцие ҫӳрет-мӗн. Пневматика пӑшалне вӑл хӑй туяннӑ пулнӑ. Куншӑн унӑн ашшӗ-амӑшне явап тыттарнӑ.

Телее, арҫын ача балконран икӗ хутчен пенӗ пулин те никам та шар курман. Каярахпа вӑл полицейскисене акӑ мӗн ӑнлантарнӑ: пӑшала ашшӗ-амӑшӗнчен вӑрттӑн туяннӑ пулнӑ. Аслисем килте ҫук чухне пӑшала тӗрӗслеме шухӑшланӑ.

Арҫын ачан ашшӗ-амӑшӗ тӗлӗшпе протокол ҫырнӑ. Халӗ полицейскисен 15-ри ачана кам пӑшал сутнипе палӑртмалла.

Михаил Игнатеьвпа Вероника Крашенинникова

Ӗнер Шупашкарта Раҫҫейӗн Общество палатин пайташӗ Вероника Крашенинникова пулнӑ. Асӑннӑ политолог Тулаш политика тата пуҫарусен институчӗн гендиректорӗ шутланать, «Звезда» (чӑв. Ҫӑлтӑр) телеканалпа «Прогнозы» кӑларӑма ертсе пырать.

Вероника Крашенинникова ӗнер, нарӑсӑн 13-мӗшӗнче, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн культура керменӗнче ҫамрӑксемпе ҫӗршывӑмӑрӑн тулаш политикине сӳтсе явнӑ.

Политологпа ӗнерех Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ЧР Правительство ҫуртӗнче тӗл пулнӑ. Хӑнана Михаил Васильевич ҫамрӑксемпе курнӑҫнӑшӑн тав тунӑ.

Вероника Крашенинникова Элтепере истори тата общество пӗлӗвӗн вӗрентекенӗсем валли уҫӑ лекци ирттернине, вӗсем ӑна кӑсӑкланса итленине пӗлтернӗ.