Константин Яковлев Владимир Агеев ӗҫӗсемпе паллашать

Чӑваш Енӗн культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министрӗ Константин Яковлев Улатӑр районӗнчи Кувакинӑри Раиса Терюкалова художникӑн пултарулӑх мастерскойӗнче пулнӑ чух унӑн ӗҫне туяннине эпир пӗлтернӗччӗ. Халӗ министр тата тепӗр ӗҫ илнӗ. Хальхинче вӑл урӑх художникӑн ӗҫне туяннӑ.

Чӑваш патшалӑх музейӗнче нумаях пулмасть Чӑваш халӑх художникӗн Владимир Агеевӑн куравӗ уҫӑлнӑ. Ака уйӑхӗн 5-мӗшӗнче унта Константин Яковлев министр ҫитсе курнӑ. Экспозици музей фондӗнче упранакан ӗҫсемпе ҫеҫ мар, уйрӑм ҫынсен коллекцийӗсенчи пуянлӑхпа та куракана илӗртет.

Республикӑн культура министрӗ Владимир Агевӑн ӗҫне туяннӑ. Ун пирки Фейсбукра Рита Кириллова журналист Константин Яковлев ырӑ тӗслӗх кӑтартнине палӑртнӑ.

Александр Иванов министртах юлӗ

Иртнӗ уйӑхра эпир Ҫын правине хӳтӗлекен республикӑри уполномоченнӑй пулма Чӑваш Енӗн информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министрне Александр Иванова шанаҫҫӗ текен сас-хура ҫӳренине хыпарланӑччӗ.

«Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра Александр Белов журналист ӗнер хыпарланӑ тӑрӑх, министр апла сӑмах-юмахран тӗлӗннине пӗлтернӗ. Ӑна вӑл пысӑк трибуна умне тухса каламан, калем ӑстипе куҫран куҫ сӑмах вакланӑ чухне кӑмӑл-туйӑмне уҫнӑ.

«Прессӑра эпӗ вӑл вырӑна йышӑнасшӑн тесе ҫыраҫҫӗ. Хамран ыйтасчӗ хать. Эп ун ҫинчен шутламан та. Вӑл ман валли мар», — тенӗ министр Александр Белова.

Аса илтерер, ӗнер иртнӗ чӑваш парламенчӗн сессийӗнче Чӑваш Республикинчи ҫынсен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑйӑн Юрий Кручининӑн ӗҫрен хӑтарма ыйтса ҫырнӑ заявленине пӑхса тухса омбудсмен пулнӑ ҫыннӑн ыйтӑвне тивӗҫтернӗ.

Федерацин монополипе кӗрешекен службин республикӑри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, «Кредит доверия» микрофинанс организацийӗ патшалӑх элемӗсемпе саккуна пӑсса усӑ курнӑ.

Хӑйне рекламӑлас тесе хыпарланӑ чухне вӑл Чӑваш Республикин элемӗсемпе: пурнӑҫ йывӑҫҫипе, виҫӗ хӗвелпе — усӑ курнӑ.

«Кредит доверия» организаци ҫапла хӑтланнине Чӑваш Енӗн Культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви асӑрханӑ. Монополипе кӗрешекенсене вӑлах систернӗ.

Финанс организацийӗн ӗҫ-хӗлне тӗрӗслеме тытӑнсан ытти кӑлтӑка та асӑрханӑ: реклама хучӗсене кредит условийӗпе паллаштарман, предприятин йӗркелӳпе право формине те уҫӑмлатман.

Монополипе кӗрешекенсем микрофинанс организацийӗ ячӗпе асӑрхаттару хучӗ ҫырса саккуна пӑсма пӑрахмаллине палӑртнӑ. Организацие 100 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.

Ӗнер улттӑмӗш созыври Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн черетлӗ ҫиччӗмӗш сесссийӗ иртрӗ. Унта республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев регион Правительствин иртнӗ ҫулхи ӗҫӗ-хӗлӗ пирки доклад турӗ. Отчет туса пӗтернӗ хыҫҫӑн вӑл депутатсен ыйтӑвӗсене яланхиллех хуравларӗ. «Чӑвашавтотранс» пирки те калаҫу пулчӗ.

Аса илтерер, «Чӑвашавтотранс» предприятири лару-тӑру пирки Раҫҫей шайӗнче те калаҫнӑ. Ыйту федераллӑ министрсем патне ҫитнӗрен «Чӑвашавтотранс» пирки пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Правительство канашлӑвӗнче тепре сӳтсе явнӑччӗ. Унта парӑма ҫӗртмен 1-мӗшӗччен парса татасшӑннине пӗлтернӗччӗ.

ЧР парламенчӗн ӗнерхи сессийӗнче «Чӑвашавтотранс» пирки сӑмах хускатнӑ май Михаил Игнатьев вӑл предприяти коммерци организацийӗ пулнине аса илтерчӗ. Яваплӑха республика ертӳҫисем хӑйсем ҫинчен сирмӗҫ, анчах ыйтӑва республика хысни шучӗпе ҫеҫ татма пӑхни тӗрӗс маррине палӑртрӗ Элтепер. «Вӑл предприятири ыйтӑва татса эсир хыснаҫӑсене — учительсене, врачсене ӗҫ укҫисӗр хӑварас тетӗр-им?» — пӗлтерчӗ вӑл хӑйӗн шухӑшне.

Курава тӑратнӑ ӗҫсенчен пӗри

Виҫӗм кун, ака уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Ҫӗрпӳри 1-мӗш шкулта чӑваш чӗлхи вӗрентекенсен семинарӗ иртнӗ. Унта Шупашкартан ҫеҫ мар сумлӑ делегаци пырса ҫитнӗ. Йышра пулнӑ 19-мӗш шкулти чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Роза Мазикова пӗлтернӗ тӑрӑх, Тавӑшкасси шкулӗнче «Чӑвашсен пурнӑҫӗпе йӑли йӗрки декораципе ӳнерӗнче» курав та ӗҫленӗ. Поваркасси шкулӗнче «Иртнӗ пурнӑҫа манакан — паянхи пурнӑҫран юлакан» уяв каҫӗ иртнӗ.

Ҫӗрпӳри шкулти мероприятире Ҫӗрпӳ районӗнчи чӑваш чӗлхи вӗрентекенсен ертӳҫи Татьяна Петрова вӑл тӑрӑхри чӑваш чӗлхипе культурин аталанӑвӗ пирки тухса калаҫнӑ. Красноармейски районӗнчен ҫитнӗ чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗсем те доклада тӗплӗн хатӗрленӗ. Шупашкарти Ирина Диарова доклачӗ те кӑсӑклӑ пулнӑ.

Шупашкар районӗнчи пилӗк ялта пылчӑк ҫӑрӑлнӑ чухне машинӑсем тракторсӑр тухаймаҫҫӗ. «Чӑваш Ен» ПТРК журналисчӗсем ҫав вырӑнсене ҫитсе килнӗ.

Рудольф Матвеев автосервисра ӗҫлет. Шӑпах ҫак вӑхӑтра унта ӗҫ нумайланать-мӗн. Ара, ҫак ялсенчи водительсем ҫул япӑх пулнӑран бамперсене, кустӑрма дискӗсене сиенлетеҫҫӗ, двигатель хӗрсе каять. Трактор пулман-тӑк машинӑсем пылчӑкран ҫӑрӑлса тухаймӗччӗҫ.

Ял ҫыннисем каланӑ тӑрӑх, 25 ҫул каялла та ҫапла пулнӑ, халӗ те нимӗн те улшӑнман. Ҫатра Маркари Антоний Марков ҫынсем пульницӑна ҫитейменнине каланӑ. Анаткас Маркара пурӑнакан Алексей Шаров яла васкавлӑ медпулӑшу кӗрейменшӗн кӑмӑлсӑр. Хӑш чухне шкул автобусӗ те пылчӑкра кӗрсе ларать. Шупашкартан яла ҫитес тесен ҫынсен Ишекре анса юлма тивет, кайран утмалла. Виҫӗ ҫухрӑм — пылчӑклӑ ҫул.

ЧР Элтеперӗ кашни ял патне асфальт ҫитмелле тесе пӗлтерет. «Пирӗн ҫул 4 яла ҫыхӑнтарать. Эпир ҫакнашкал ҫулпа ҫӳретпӗр пулсан вырӑнти влаҫ Элтепер каланине шута хумасть», — тенӗ Анаткас Марка ялӗнчи Андрей Молодкин. Ял тӑрӑхӗн администрацийӗ ку ҫул район балансӗ ҫинче пулнине пӗлтерет.

Малалла...

Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн тата И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ студенчӗсем Республика тӳремӗнче пултаруллӑ ҫамрӑксем валли лапам уҫма сӗннӗ. Унта, вӗсен шухӑшӗпе, селфи ӳкерӗнмелли вырӑн тата уҫӑ тӳпе айӗнчи музей пулмалла.

Республика тӳремӗнчи сквера кӗҫех ҫӗнетме палӑртнӑ. Унта ҫутта улӑштарма, сукмаксене ҫӗнетме, бордюр чулӗсене ылмаштарма, фонтан лартма палӑртнӑ.

Ку лапам – ҫамрӑксен чи юратнӑ вырӑнӗсенчен пӗри. Унта вӗсем канма юратаҫҫӗ, ҫавӑнпа студентсем фонтан вырнаҫтарма сӗннӗ. Хӗлле унта мероприятисем ирттерме май пулӗ. Ҫавӑн пекех ҫамрӑксем лапамра wi-fi хута яма, пирус туртмалли вырӑнсене пӗтерме, пултаруллӑ яш-хӗр валли сцена тума сӗннӗ. Пуҫаруллӑскерсем студентсен пурнӑҫне кӑтартакан скульптура вырнаҫтарасшӑн. Ҫак тӗллевпе конкурс ирттерме сӗннӗ.

Сӑмах май, кӑҫал Шупашкарта 15 скверпа парка, 47 хӑтлӑлатма палӑртнӑ.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев 2017 ҫул вӗҫленнӗ тӗле Чӑваш Енре 2800 яхӑн ӗҫ вырӑнӗ йӗркелесси пирки пӗлтернӗ. Кун пирки вӑл ЧР Патшалӑх Канашӗн ларӑвӗнче хыпарланӑ.

Ӗҫ вырӑнӗсене мӗнле йӗркелӗҫ? Предприятисенче ҫӗнӗ производство хута кайсан. Сӑмахран, Ҫӗнӗ Шупашкарти «Химпром» кальци гипохлоричӗ кӑларма тытӑнать. Унашкал аналогсем Раҫҫейре ҫук. Ҫавӑн пекех «Акконд», «Хӗвел», «Букет Чувашии» предприятисем хӑйсен производствине ҫӗнетӗҫ.

ЧР Элтеперӗн администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, 2018 ҫул вӗҫнелле Чӑваш Енри монохуласенче 6 пин ытла ӗҫ вырӑнӗ пулӗ. Вӗсенчен 1,5-ше – Канаш хулинче.

Ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнче ҫурҫӗр иртни 2 сехет те 20 минутра Улатимӗр облаҫӗнчи Камешково районӗнче авари пулнӑ. Унта Чӑваш Енрен кайнӑ рейс автобусӗ «Жигулин» вунтӑваттӑмӗш моделӗпе ҫапӑннӑ.

Автобусра пассажирсем пулнӑ. Телее, никам та вилмен, медицина пулӑшӑвӗ ыйтман. «Жигули» водителӗ вара вилнӗ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӑмӑл машина водителӗ руле итлеттереймен, транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ. Унта вӑл Чӑваш Енрен килекен рейс автобусӗпе пырса ҫапӑннӑ.

Автобус ҫул хӗррине тухса кайнӑ, тӳнсе кайман — ӑна йывӑҫсем тытса тӑнӑ.

Ҫак кунсенче РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев патшалӑх хыснинчен ҫӗршыври регионсенчи ҫулсене тумашкӑн 10 миллиард тенкӗ уйӑрасси пирки хушӑва алӑ пуснӑ.

Ку укҫапа Раҫҫейри регионсенче ҫулсене юсӗҫ, ҫӗннисене сарӗҫ. 10 миллиард тенке 49 тӑрӑх хушшинче пайлӗҫ. Ку списока Чӑваш Республики кӗмен.

Анчах ку республикӑри ҫулсене аталантармашкӑн укҫа-тенкӗ килмессине пӗлтермест. Кӑҫал Раҫҫейре ҫак тӗллевпе пӗтӗмпе 700 миллиард тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ. Чӑваш Енри ҫулсене юсамашкӑн тата ҫӗннисене сармашкӑн 7 миллиард тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ.