Чулхулара пурӑнакан арҫынна йӗплӗ пралук леш енне Чӑваш Енрен ӑсатнӑ. Хайхискер ултӑ ҫул хушшинче 500 тенкӗлӗх ҫӗр-ҫӗр хут укҫа ҫапнӑ.

Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗр-ҫӗр хут укҫаран 280-шне вӑл пирӗн республикӑра тата Иваново облаҫӗнче ӑсталанӑ. Ухтару вӑхӑтӗнче суя купюрӑсем туса кӑлараканран пӗтӗмпе 214 пин тенкӗ суя укҫа туртса илнӗ. Унӑн ҫумӗнче 500 тенкӗлӗх 400 ытла хут укҫа пулнӑ.

Следстви ӗҫӗсем пынӑ вӑхӑтра хайхи арҫын хӑй айӑплине туллин йышӑннӑ тата йӗркелӗх хуралҫисене ӗҫе тишкерсе уҫӑмлатма пулӑшса пынӑ. Ҫак сӑлтавсене шута илсе суд айӑплава ҫемҫетнӗ — суя укҫа ҫапакана пӗтӗмӗшле йӗркеллӗ колоние 3 ҫул ҫурӑлӑха ӑсатма йышӑннӑ. Унсӑр пуҫне кирпӗч шутлаканӑн патшалӑха 160 пин тенкӗ тӳлеме тивӗ.

Республикӑн тӗп хулинчи транспортӑн 90-а яхӑн проценчӗ ҫул укҫине терминал урлӑ илет. Ятарлӑ йӗрке ҫирӗплетнӗ пулин те ыттисем пассажирсенчен «чӗрӗ» укҫа кӑна илеҫҫӗ.

Пассажирсене турттаракан маршрутҫӑсен терминал пулмаллине Чӑваш Ен Элтеперӗ республикӑн Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура та палӑртнӑччӗ.

Ҫул укҫине транспорт карттипе тӳлеме май туса пани пассажирсемшӗн те пайталлӑ, мӗншӗн тесен ҫапла кашни тӳлемессерен нухрат (хулара, тӗслӗхрен, 4-шар тенкӗ) перекетленет. Тепӗр ен вӑл налук тӳлессипе ҫыхӑннӑ. Касса витӗр тухакан укҫана налукҫӑсенчен пытараймӑн.

Шупашкарти 32, 41, 49, 51, 65-мӗш маршрутсенче терминалпа тивӗҫтермен, вӗсене хула администрацийӗ ӗҫлеме чарнӑ. Йышӑнупа килӗшмесӗр маршрутҫӑсем суда кайнӑ.

Кашни пиллӗкмӗш пуҫиле ӗҫпе килӗшмесӗр пӗлтӗр пирӗн Чӑваш Енре аппеляци ҫӑхавӗ ҫырнӑ. Кунашкал пӗтӗмлетӗве республикӑн прокуратури иртнӗ ҫул кӑларнӑ пуҫиле ӗҫсем тӗлӗшпе пысӑкрах шайри суда аппеляци ҫӑхавӗсем шӑрҫаланине тишкернӗ май тунӑ.

Судсем пӑхса тухнӑ пуҫиле ӗҫсен 20 проценчӗ, е 1280 ӗҫ, тӗлӗшпе прокурорсем аппеляци ҫӑхавӗсем шӑрҫаланӑ. 249 ҫын тӗлӗшпе унчченхи приговорсене ылмаштарнӑ е улӑштарнӑ. Ҫав шутран 90 проценчӗ — прокуратура хатӗрленӗ ҫӑхав хыҫҫӑн. Прокурорсен аппеляци шалӑпӗ хыҫҫӑн 159 ҫын тӗлӗшпе айӑплава ҫемҫетнӗ.

Пӗрремӗш инстанцири судсем кӑларнӑ приговора ылмаштарни е пӑрахӑҫлани, ЧР прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, пуҫиле саккун ыйтнине пӑснипе, судсем мӗнпур саманта шута илменнипе ҫыхӑннӑ.

Чӑваш Енӗн Информаци политикипе массӑллӑ коммуникаци министерстви компьютерсем туянать. Хӑйӗн валли ҫеҫ мар, Чӑваш Енӗн ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсем валли илесшӗн.

Компьютерсене туянма конкурс ирттереҫҫӗ. Ун вӑхӑтӗнче 690 единица техника илесшӗн. Кашни компьютершӑн вӑтамран 49 пин те 466 тенкӗ те 67 пус тӑрать. Компьютерсемшӗн пурӗ 34 миллион та 132 пин тенкӗ тӳлеме хатӗр. Техникӑпа пӗрлех вӗсен драйверсем, утилитӑсем пулмалла. ЧР Информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министерстви тӳре-шара валли, паллах, ҫӗнӗ оборудовани илесшӗн. Ҫакна конкурс документацийӗнче кӑтартнӑ.

Республикӑн ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсем валли компьютер сутас кӑмӑллисен заявкисене кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 7-мӗшӗ таран йышӑнаҫҫӗ.

Чӑваш Енре полковника «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ строителӗ» хисеплӗ ят панӑ. Ю.Н. Тульчева строительствӑри тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн тата нумай ҫул таса чунпа ӗҫленӗшӗн ҫапла хавхалантарма йышӑннӑ.

Шалти ӗҫсен службин полковникӗ Юрий Николаевич Тульчев — Чӑваш Республикин Шалти ӗҫсен министерствин капиталлӑ строительство йӗркелессипе ӗҫлекен уйрӑм пуҫлӑхӗ.

Полковника хисеплӗ ят парасси ҫинчен калакан хушӑва Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев паян хушу кӑларнӑ.

5-мӗш номерлӗ ӗҫлӗ хута паянах Чӑваш Республикин влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче «Законодательство» (чӑв. саккунсем) ярӑмра вырнаҫтарнӑ.

Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, полковник пӗлтӗрхи нарӑс уйӑхӗн 7-мӗшӗнче 50 ҫул тултарнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл Тольяттинчи ҫар училищинче вӗреннӗ.

Чӑваш Енре алимент парӑмӗ 1 миллиарда ҫывхарнӑ. Пӗлтӗр 350 миллион тенке шыраса илме май килнӗ-ха, ҫапах та парӑм виҫи ытла та пысӑк.

Алиментпа ҫыхӑннӑ парӑма паян иртнӗ республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче хускатрӗҫ. Кун йӗркинчи ыйту алиментпа тӳрремӗн ҫыхӑнманччӗ-ха, сӑмахӗ Чӑваш Енре тӳлевсӗр юридици пулӑшӑвне кӳресси ҫинчен калакан саккуна улшӑну кӗртесси пирки калаҫнӑ чух хускалчӗ. Тата тӗрӗсрех каласан, тӳлевсӗр пулӑшӑва тивӗҫ категорисене сӳтсе явнӑ май ачисене пӗччен ӳстерекен ашшӗ-амӑшӗ пирки сӑмах пулчӗ.

Чӑваш Енӗн юстици министрӗ Наталья Тимофеева пӗлтӗр 350 миллион тенкӗ алимент шыраса илме май килнине каларӗ. Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев парӑмӑн пӗтӗмӗшле виҫипе кӑсӑкланчӗ те министр 1 миллиарда яхӑннине пӗлтерчӗ. Михаил Игнатьев яваплисен алимент шыраса илессипе ҫине тӑмаллине палӑртса хӑварчӗ.

Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗн администрацийӗн халӑх хӑрушсӑрлӑхӗпе тӗрӗслев управленийӗн пуҫлӑхне Алексей Метелкина ӗҫрен кӑларнине Чӑваш халӑх сайтӗнче ӗнер Никита Сурский пӗлтерсе ӗлкӗрнӗччӗ. Ӗнерхитепӗр хушупа, аса илтерер, Алексей Метелкина Чӑваш Республикин Хисеп хучӗпе чыслама йышӑннӑччӗ. Кунта ҫакна та пӗлтерер: маларах ҫак тӳре-шара Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче вӑй хунӑ.

Алексей Метелкин ӗҫсӗр юлмӗ, ӑна Чӑваш Енӗн патшалӑх ӗҫ инспекцине ертсе пыма шанӗҫ. Ҫӗнӗ хыпара Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн паян иртнӗ ларӑвӗнче Михаил Игнатьев Элтепер сӑмах май каланӑ.

Чӑваш Республикин патшалӑх ӗҫ инспекцийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне чылайранпа ӗнтӗ Раиса Павлова пурнӑҫлать.

Ҫӗнӗ Шупашкарти «Химпром» ҫитес вӑхӑтрах пысӑк пахалӑхлӑ сӳнтернӗ акшар кӑларма тытӑнӗ. Кун пирки ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Экономика аталанӑвӗн министерствинче иртнӗ канашлура пӗлтернӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта вырнаҫнӑ предприяти пысӑк пахалӑхлӑ сӳнтернӗ акшар туса кӑларма кирлӗ оборудование кӳрсе килнӗ те ӗнтӗ. «Химпром» ертӳлӗхӗ ӑна сутлӑх валли ҫулсерен 40-шер пин тонна янтӑласшӑн. Ҫӗнӗ производствӑна предприяти 2 миллиона яхӑн доллар хывма палӑртса хунӑ. Сӳнтернӗ акшарӑн пирвайхи партийӗ сутлӑха ҫак ҫулӑн пӗрремӗш ҫурринчех тухӗ.

Асӑнса хӑварар, сӳнтернӗ акшарпа ытларах чухне предприятисем строительство материалӗсем туса кӑларнӑ ҫӗрте усӑ кураҫҫӗ. «Химпромра» ӑна сӳнтермен паха акшартан хатӗрлӗҫ, ҫавӑнпа хапӑл туса туянакансем тӳрех тупӑнӗҫ.

Предприяти-организацисенче, халӑха пулӑшу кӳрекен ытти учрежденире иртнӗ ҫул вӗҫӗнче ҫаврӑнӑша кӗнӗ 200 тата 2000 тенкӗлӗх укҫана йышӑнассипе ҫыхӑннӑ ӑнланманлӑха уҫӑмлатма ҫак кунсенче пирӗн республикӑра хӗрӳ лини ӗҫлет.

Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗнче шӑнкӑрава 58-25-95 номерпе йышӑнаҫҫӗ, Чӑваш Енӗн Гигиена тата эпидемиологи центрӗнче — 56-46-66, 56-29-01, 56-29-00 номерсемпе. Специалистсем патне хӗрӳ лини вӑхӑтӗнче ирхи 9-тан 12-ччен тата 13-рен 16-ччен кӑрлачӑн 25-мӗшӗ таран шӑнкӑравлама май пур. Хӗрӳ линие Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗн районсемпе хуласенчи уйрӑмӗсенче те йӗркеленӗ.

Вак укҫа йышӑнман, киввине тиркенӗ тӗслӗхсемпе ҫыхӑннӑ ӑнланманлӑхсем пирки те ыйтса пӗлме юрать.

Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ Шупашкарти агрегат савутне панкрута кӑларас ӗҫе пуҫӑннӑ. Предприятире хальхи вӑхӑтра сӑнав процедури йӗркеленӗ.

Трактор савучӗсен концерне кӗрекен Шупашкарти савута панкрута кӑларма Внешэкономбанк (чӑв. Тулашэкономбанк) тухнӑ.

Суд ларӑвӗнче савут налукҫӑсем умӗнче 60 миллион тенкӗ ытла парӑма кӗрсе кайнӑ. Суд ларӑвӗ иртнӗ кун тӗлне предприяти парӑма татманни палӑрнӑ.

Шупашкарти агрегат савучӗн вӑхӑтлӑх управляющийӗ пулма Владимир Соломатина шаннӑ. Вӑл — «Содействие» (чӑв. Пулӑшу) арбитраж управляющийӗсен хӑй тӗллӗн йӗркелекен организацийӗн пайташӗ.

Вӑхӑтлӑх управляющине сӑнав тапхӑрӗнче уйӑхсерен 30-шер пин тенкӗ шалу илсе тӑма ирӗк панӑ.