Республикӑра
![]() Паян Чӑваш Ен прокуратури професси уявне халалласа савӑнӑҫлӑ уяв ирттернӗ. Унта хутшӑннӑ Михаил Игнатьев Элтепер «тивӗҫлӗ ӗҫлесе пынине асӑннӑ» тесе пӗлтерет регион пуҫлӑхӗн пресс-служби. «Влаҫ органӗсем прокуратурӑпа пӗрле алла-аллӑн тата тухӑҫлӑ ӗҫлени правӑпа ҫыхӑннӑ тӑнӑҫлӑха, экономика аталанӑвне, Чӑваш Республикинче пурӑнакансен пурнӑҫ шайӗпе пахалӑхне лайӑхлатассине тивӗҫтерме пулӑшасси пирки каламасӑрах паллӑ, нимӗнле иккӗленӳ те ҫуралмасть», — тенӗ иккен Элтепер. Чӑваш Республикин прокурорӗ Василий Пословский ӗҫтешӗсене тав тунӑ, професси уявпе саламланӑ, ҫулталӑк пӗтӗмлетӗвӗпе кӗскен паллаштарнӑ. Прокуратура саккунлӑха, право йӗркине ҫирӗплетессине пысӑк тӳпе хывнине палӑртнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() Хӗрлӗ Чутайри «Ҫын тата ҫутҫанталӑк» музей залӗнче Чӑваш наци музейӗн куҫса ҫӳрекен сӑнӳкерчӗксен куравӗ уҫӑлнӑ. «Памятники истории и культуры Чувашии в фотообъективе» (чӑв. Чӑваш Енӗн историпе культура палӑкӗсем — фотообъективра) ятлӑ курав 12 планшетран тӑрать, кашнинче Чӑваш Республикин тӗрлӗ районӗсенчи паллӑ культурӑпа истори палӑкӗсене сӑнлакан 34 сӑнӳкерчӗк. Вӗсен авторӗсем — культурӑпа архив министерстви ирттернӗ ятарлӑ конкурс ҫӗнтерӳҫисем. Курав уҫнӑ ҫӗре Питӗркасси шкулӗнчи 4–5-мӗш класра вӗренекесем те хутшӑннӑ. Шупашкар, Улатӑр, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри тата Пӑрачкав районӗсенчи истори палӑкӗсемпе ачасем кӑсӑкланса паллашнӑ. Курав пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗччен ӗҫлет, историпе тата культурӑпа интереслекенсем музейри экспонатсемпе хаваспах паллашӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Шупашкарта пурӑнакан яша тата унӑн куккӑшне коммуналлӑ тӑкаксемшӗн нумай вӑхӑт хушши тӳлеменнипе хваттертен кӑларса янӑ. Хайхискерсене ун вырӑнне Ленин проспектӗнче вырнаҫнӑ общежитире пӳлӗм уйӑрса панӑ. Шупашкарти пурӑнмалли ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх — хулари Чернышевский урамӗнчи 12-мӗш ҫуртри муниципалитет харпӑрлӑхӗнчи хваттерте пурӑнаканскерсен парӑмӗ 206,7 пин тенке ҫитнӗ. Икӗ арҫын 2013 ҫулхи пуш уйӑхӗнченпех коммуналлӑ тӑкаксемшӗн укҫа тӳлемен. Вӗсене куншӑн пӗрре мар асӑрхаттарнӑ, анчах усси пурпӗрех пулман. Ҫавна май управлени суда ҫитнӗ. Халӗ те ҫак арҫынсен пӳлӗмре лӑпланса ларма май пулмӗ. Управлени специалисчӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсен унчченхи парӑма татмашкӑн та укҫа шырама тивӗ. Хваттертен кӑларса яни парӑма татмалла маррине пӗлтермест. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Канашри ача пахчисенчен пӗрин ертӳҫи тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе следовательсем тишкерсе вӗҫне-хӗрне тухнӑ. Хӗрарӑм шӑпине ҫитес вӑхӑтра суд татса парӗ. Хайхискере ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса укҫана хӑй кӗсьине чикнӗшӗн айӑпласшӑн. Следстви версийӗ ҫапларах: 2014 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнчен пуҫласа пӗлтӗрхи ҫӗртмеччен хӗрарӑм ертӳҫӗ хӑйне пӑхӑнса тӑракан тӑхӑр ҫынна самай пысӑк преми пама хушусем кӑларнӑ. Хайхи премине вара, налуксене тытса юлнӑ хыҫҫӑн, хӑйне тавӑрса пама ыйтнӑ. Ҫакна вӑл укҫа ача пахчин нушисене татса памашкӑн кирлипе сӑлтавланӑ е пачах нимӗн те шарламан. Хуҫа каланинчен иртейӗн-и вара? Ӗҫтешӗсем укҫана кӑларса тыттарнӑ. Ҫапла майпа саккуна пӑхӑнмасӑр ача пахчин ертӳҫи 170 пин тенкӗ ытла хӑйӗн енчӗкне пуҫтарса чикнӗ имӗш. Палӑртса хӑварар, следстви пынӑ вӑхӑтра 38 кӳнтеленрен ыйтса пӗлнӗ, пӗтӗм хутсене тӗплӗ тишкернӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
![]() Чӑваш Ен шкул автобусӗсемпе ҫыхӑннӑ пӑтӑрмахсене пула Раҫҫей телеканалӗсен эфирне темиҫе хут та лекни пирки эпир хыпарланӑччӗ. Юлашки икӗ уйӑхра кӑна виҫӗ авари пулчӗ. Хальхинче шкул автобусӗпе ҫыхӑннӑ пӑтӑрмах Канаш районӗнче сиксе тухнӑ. Маяк ялӗ тӗлӗнче паян, кӑрлач уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, шкул автобусӗ КАМАЗпа ҫапӑннӑ. Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, авари вӑхӑтӗнче транспортра 4 ача, 1 учитель тата, паллӑ ӗнтӗ, 1 водитель пулнӑ. Шкул ачисен сывлӑхне тӗрӗслеме Канашри территорисен хушшинчи центра илсе ҫитернӗ, Канашри психиатри пульницин тухтӑрӗсене ҫав вӗрекенсене психологи пулӑшӑвӗ пама илсе кайнӑ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, ачасенчен пӗри те аманман. Ку лару-тӑрӑва Сывлӑх сыхлав министерствин ӗҫченӗсем куҫран вӗҫертмеҫҫӗ. Аса илтерер, пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Шупашкарти Трактор тӑвакансен проспектӗнче шкул автобусӗ маршруткӑпа ҫапӑннӑччӗ. Ҫул паман ГАЗель хуҫине уншӑн 500 тенкӗлӗх штрафланӑ. Ун хыҫҫӑн тепӗр авари Улатӑр районӗнче пулнӑ. Ун чухне шкул автобусӗнче пулнӑ 16 ҫулти хӗрӗн сӑмси хуҫӑлнӑ. Иртнӗ ҫулхи раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗнче тӗп хулари Сӗнтӗрвӑрри ҫулӗ ҫинче виҫҫӗмӗш пӑтӑрмаха шута илнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
![]() Раҫҫейри ҫарпа истори пӗрлӗхӗ 2015-мӗш ҫултанпа «Герои Великой Победы» (чӑв. «Аслӑ Ҫӗнтерӳ Паттӑрӗсем») ятлӑ литература конкурсӗ ирттерет. Ку конкурсра ҫулленех чӑвашсем те хастар хутшӑнаҫҫӗ. Хайлавсене чӳк уйӑхӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗ таран йышӑнаҫҫӗ. Жюри членӗсем ӗҫсене темиҫе тапхӑр хушши палӑртаҫҫӗ: вӑрӑм список, кӗске список, финалистсемпе ҫӗнтерӳҫӗсем. Вӑрҫӑ паттӑрӗсене халалланӑ калавсен темиҫе кӗнеки те кун ҫути курчӗ. 2015-мӗш ҫулхи ҫӗнтерӳҫӗсен кӗнекинче Галина Зотовӑпа Сергей Кошкинӑн хайлавӗсем тата Николай Мудровӑн сӑнӗпе биографийӗ кун ҫути курчӗ. 2016–2017-мӗш ҫулсенче ҫӗнтерӳҫӗсем пулмарӗҫ, анчах та финала тухнисем темиҫенех. Асӑннӑ авторсен, Максим Краюшкинӑн тата Венера Усановӑн сӑвви-калавӗ тепӗр кӗнекере пичетленчӗ. 2017 ҫулта палӑрнӑ ӗҫсем те кӗҫех кун ҫути курӗҫ, кунта та пирӗн республика хастарӗсен ӗҫӗсем пур. Ӑмӑрту йӗркелекенсем ятарлӑ асӑну медалӗ тата хисеплӗ паллӑ ӑсталанӑ. Ку наградӑсене те чылай хутшӑнакан тивӗҫрӗ. 2018 ҫулхи ӑмӑрту малалла пырать. |
Персона
![]() Валериан Григорьевич Толстов-Атнарский Хӗрлӗ Чутай район историйӗнче ырӑ йӗр хӑварнӑ паллӑ та сумлӑ ҫынсен ячӗсем сахал мар. Вӗсенчен пӗри — Шорово ялти хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ Валериан Григорьевич Толстов-Атнарский. Кӑрлачӑн 13-мӗшӗнче вӑл ҫуралнӑранпа 105 ҫул ҫитет. Толстов-Атнарский — СССР журналисчӗсен пӗрлӗхӗн пайташӗ, Халӑха вӗрентес ӗҫӗн отличникӗ (1965), Крал Хлмец хулин хисеплӗ гражданинӗ (Чехословаки, 1969), Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ (1987), Хӗрлӗ Чутай районӗн хисеплӗ гражданинӗ (1997). Валериан Толстов Тихӑнушкӑнь, Хурашаш, Хӗрлӗ Чутай шкулӗсенче вӗреннӗ, Шупашкарти Николаев Хури ячӗллӗ педагогика техникумне вӗренме кӗнӗ, анчах та унта 1931 ҫулта ял хуҫалӑх институтне йӗркелеме пуҫланӑ, техникума Ҫӗрпӗве куҫарнӑ, Валерианӑн Ҫӗрпӳри педагогика техникумне вӗҫлеме тивнӗ. 1933-мӗш ҫултанпа унӑн тӗрлӗ шкулсенче ӗҫлеме тивнӗ, ҫав шутра 1940-мӗш ҫулхи нарӑспа 1942-мӗш ҫулхи пуш уйӑхӗччен Штанашри вӑтам шкулта географипе биологи, геологипе минеорологи предмечӗсене вӗрентнӗ. Тӑван ҫӗршыва хӳтӗлесе Румыни, Венгри, Чехословаки, Польша ҫӗрӗсене ирӗке кӑларассишӗн ҫапӑҫнӑ, Ҫӗнтерӗве Германире кӗтсе илнӗ, 1945 ҫулта ӑна 3-мӗш степеньлӗ Мухтав орденӗпе, чылай медальпе наградӑланӑ, 1985 ҫулта — Тӑван Ҫӗршыв вӑрҫин орденӗпе. |
Пӑтӑрмахсем
![]() Сӑн ӳкерчӗкрен шикленсе банк карточки ҫинчи укҫасӑр тӑрса юлнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Кун пек пӑтӑрмахсем тата сиксе тухнине кура сисчӗвлӗх пирки тепӗр хут аса илтерни ытлашши пулас ҫук. Маларах, аса илтерер, Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тутаркассинче пурӑнакан 39 ҫулти, Ҫӗнӗ Шупашкарти 27-ри тата Шупашкарти 26-ри хӗрарӑмсем шар курнӑччӗ. Хальхинче 22 ҫулти Шупашкар хӗрӗ улталаннӑ, укҫасӑр тӑрса юлнӑ. Вирус программа банк карттипе ҫыхӑннӑ телефон номерӗ ҫине смс-ҫыру ӑсатать. Унта кӑсӑклантармалли материал (калӑпӑр, сӑн ӳкерчӗк) пурри пирки ӗнентереҫҫӗ. Вӗсене пӑхас е хӑвӑн патна уҫласа илес тесен пӗр-пӗр каҫӑпа иртме сӗнеҫҫӗ. Ҫак утӑма тӑвакансем туххӑмрах укҫасӑр тӑрса юлаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Cap.ru порталти сӑн ӳкерчӗк «Шупашкарти троллейбус управленийӗ» муниципалитетӑн унитарлӑ предприятийӗ Чӑваш Енӗн Финанс министерствинчен укҫа шыраса илесшӗн. Ҫакна тума вӑл пулӑшакана шырать. Троллейбус хуҫисем министерствӑна ҫӑмӑллӑхлӑ категорие турттарнишӗн саплаштарма хистесшӗн. Ҫак ӗҫе тума пулӑшакана вӑл уҫӑ конкурс ирттерсе шырать. Ырӑ тӑваканпа предприяти парӑма шыраса илнӗ хыҫҫӑн татӑласшӑн. Контрактӑн малтанхи хакӗ — 12,7 миллион тенкӗ. Пӗлтерӗве троллейбус управленийӗ патшалӑх нуши валли туянассине пӗлтерекен сайтра вырнаҫтарнӑ. Укҫана шыраса илессине управлени 2021 ҫулхи кӑрлачӑн 31-мӗшӗччен кӗтме хатӗр. Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ троллейбусри хак ӳсессине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, «Троллейбуспа ҫӳренӗшӗн укҫан тата пӗрлехи транспорт карттипе тӳленӗ май хаксене пӗрер тенкӗ хӑпартасшӑн эпир. Уйӑхлӑх ҫӳрев билечӗн хакне вара 50 тенкӗ ӳстересшӗн», — тенӗччӗ Шупашкарти троллейбус управленийӗн директорӗ Александр Каныгин. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Политика
![]() Cap.ru порталти сӑнӳкерчӗк Паян Чӑваш Енӗн транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗн ҫумне ҫирӗплетнӗ. Хушӑва ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин алӑ пуснӑ, ӑна республикӑри влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче вырнаҫтарнӑ. Сергей Яхатин маларах Шупашкар хула администрацийӗнче ӗҫленӗ. Унта вӑл право хӳтлӗхӗн пайӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ. Ӗҫлӗ коммуникацисен СИБИС сечӗ пӗлтерни тӑрӑх хакласан, маларах ҫав ятлӑ ҫын уйрӑм усламҫӑ пулса тӑрӑшни курӑнать. Анчах хӑй ирӗкӗпе ку тивӗҫе пӑрахнӑ иккен. Асӑннӑ ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, Сергей Александрович Яхатин усламҫӑ бизнеса пулӑшу кӳрессипе тимленӗ. ЧР Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн ведомствинчи министр ҫумӗн пуканӗ пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче Алексей Тимофеева ӗҫрен хӑтарнӑ хыҫҫӑн пушаннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (03.05.2025 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 745 - 747 мм, 7 - 9 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 5-7 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Алексеев Борис Алексеевич, чӑваш актёрӗ, Чӑваш АССРӗн халӑх артисчӗ вилнӗ. | ||
| Сергеева Eвдокия Сергеевна, тухтӑр, медицина ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |