Шупашкарти каччӑн ҫӑхавне Европӑри ҫынсен прависене хӳтӗлекен суд пӑхса тухӗ.

Ку ӗҫ 2012 ҫултах пуҫланнӑ. Ҫу уйӑхӗн 6-мӗшӗнче хастарсем пикет ирттернӗ. Ҫак каччӑ РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн портречӗ патне пынӑ та ӑна аллине тытнӑ, унтан лачлаттарса сурнӑ. Куншӑн полицейсиксем ӑна 15 талӑклӑха арестленӗ.

Суд постановленийӗнче акӑ мӗн ҫырнӑ: «Каччӑ ҫакна ҫынсен умӗнче тунӑ, ҫапла майпа обществӑна хисеплеменнине кӑтартнӑ».

Анчах Шупашкар каччи суд йышӑнӑвӗпе килӗшмен, вӑл Европӑри ҫынсен прависене хӳтӗлекен суда ҫитнӗ.

«Контактра» халӑх тетелӗнчи «Чӑвашсем — хитре халӑх» ушкӑнра чӑваш тӗрриллӗ хитре картиш сӑн ӳкерчӗкне вырнаҫтарнӑ. Сӑн ӳкерчӗке ӑнлантарнинче «Сделал сам» (чӑв. Хам турӑм) тесе ҫырса хунӑ.

Сӑн ӳкерчӗке вырнаҫтараканни — Валера Никитин. Каччӑпа ҫӗркаҫ эпир халӑх тетелӗ урлӑ ҫыхӑнтӑмӑр. Вӑл картиш хуҫи Самар облаҫӗнчи Кушкӑ районӗнчи Ермакьел ял тӑрӑхӗнчи Пысӑк Ярмакьел ялӗнче пурӑнать.

Хитре картише тӗнче тетелӗнче курнисем пӗринпе тепри тупӑшса тенӗ пек ырлаҫҫӗ. Пӗрисем шеп теҫҫӗ, теприсем хитре тесе хаклаҫҫӗ, виҫҫӗмӗшсем лайӑх тӗслӗх тесе палӑртаҫҫӗ. Хавхалантарса тӗрлӗ смайл лартакансем те тупӑннӑ.

Мухтамалӑх чӑн та пур. Тимӗртен тытнӑ картише чӑваш тӗррипе капӑрлатнӑ, тӗп тӗсӗ — сарӑ.

Пирӗн ҫӗршывра кӑҫал пуҫласа юридици диктантне ҫырӗҫ. Ӑна Раҫҫейри юристсен ассоциацийӗн йӗркелет. Хӑйне евӗр акцин тӗп тӗллевӗ — ҫынсен юридици пӗлӗвне тӗрӗслесси.

Пӗтӗм Раҫҫейри юридици диктанчӗ раштав уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Мускав вӑхӑчӗпе 10 сехетре пуҫланать. «Апла пулсан, Хабаровскра 17 сехетре парттӑ умне ларӗҫ, Калининградра — ирхи 9-та», — хыпарлать кун пирки «Российская газета» хаҫат.

Раҫҫейри Юристсен ассоциацийӗн правленийӗн ертӳҫи Владимир Груздев ҫынсен грамматика йӑнӑшне мар, право ӑс-тӑнне хаклассине пӗлтернӗ.

Чӑваш Енре ку диктанта ӑҫта тата епле ирттересси пирки ӑнлантарса панине хальлӗхе асӑрхама май килмерӗ. Ӗнер юристсемпе иртнӗ «ҫавра сӗтелте» ку диктант пирки те асӑннӑ.

«Тутарсем хушшинче чӑвашланас, каялла чӑваша куҫас шухӑшлисем нумайланни сисӗнет теҫҫӗ. Унпирки шухӑшлакансем вконтакте тӗнче тетелӗнче уйрӑм ушкӑн йӗркеленӗ иккен. Ыттисене те пӗрле пулса чӑвашланма чӗнеҫҫӗ. Кунта кӗрсе пӑхӑр-ха. Эпӗ хам ӗнтӗ пӗрре те тутарсене хирӗҫ мар, анчах та питӗ кӑсӑклӑ ку хыпар», — тесе ҫырнӑ Фейсбукра Владимир Болгарский. Унтан вӑл «Контактра» ушкӑнра пичетленнӗ хыпар каҫҫине https://vk.com/wall-128463089_3 илсе кӑтартнӑ. Ӑна, сӑмах май, 2016 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче вырнаҫтарнӑ. Асӑннӑ страницӑра ҫапларах чӗнсе каланӑ иккен: «Салам, шӑллӑм-йӑмӑксем! Паян пирӗн хӑватлӑ халӑха тутарсем пек пӗлеҫҫӗ. (...) Пирӗн пӗрлӗх историри ҫак тӗрӗсмарлӑхпа кӗрешсе халӑхӑмӑра унӑн чӑн ятне — чӑваша — тавӑрасшӑн».

«Чӑваш вӑл пӗтмелли халӑх мар ҫав», — палӑртнӑ шухӑшне ҫак хыпара Фейсбукра сӳтсе явакансенчен пӗри, республикӑри паллӑ тележурналист, поэт, драматург Марина Карягина.

Ӗнер, раштав уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев право хуралӗнче тӑрӑшакансемпе Юристсен кунне халалласа иртнӗ «ҫавра сӗтеле» хутшӑннӑ.

2017 ҫул Раҫҫейри ЗАГС уйрӑмне йӗркелесе янӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ. Чӑваш Енре кӑҫал Ашшӗпе Амӑшӗн ҫулталӑкӗ тесе йышӑннӑччӗ. Республикӑра мӑшӑрланакансен йышӗ пӗлтӗрхинчен 8 процент ӳснӗ. Уйрӑлакансен йышӗ чакнӑ. «Килӗштерсе пурӑнакан ҫемье – Раҫҫей тӗрекӗ. Обществӑн тӗп никӗсӗ тесен те йӑнӑш мар», — ҫак шухӑша палӑртнӑ юристсемпе тӗл пулӑва кайнӑ Элтепер.

Унтан вӑл Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин ҫемьесене пулӑшма нумаях пулмасть тунӑ йышӑнусем ҫинчен каласа кӑтартнӑ.

Сӑмах май, виҫҫӗмӗш е ун хыҫҫӑнхи ача ҫуратакансене укҫа-тенкӗпе пулӑшас йӗркене Чӑваш Енре нумаях пулмасть тепӗр хут йышӑнса хӑварчӗҫ.

Чӑваш Енри ҫул-йӗр ҫинчи хӑрушсӑрлӑх ыйтӑвне ӗнер Михаил Игнатьев Элтепер Министрсен Кабинечӗн пайташӗӗсемпе тата федераци службисен Чӑваш Енри уйрӑмӗсен, вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсен ертӳҫисемпе ирттернӗ канашлура пӑхса тухнӑ.

Чӑваш Енӗн транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Владимир Иванов 11 уйӑхри тӑрӑма тишкернӗ май ҫул-йӗр ҫинчи инкексен шучӗ чакнине палӑртнӑ. Инкеке пула ҫынсем пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ тӗслӗхсен шучӗ те пӗчӗкленнӗ.

Министр ятарлӑ службӑсем ҫулсене хӑрушсӑрлӑх виҫисене пӑхӑнса тӗпрен юсанине асӑннӑ май условисем лайӑхланнине каланӑ. Ҫул-йӗре яваплисем вӑхӑтра тирпейлесе тасатса тӑраҫҫӗ-мӗн, видосӑнавсем вырнаҫтарни те пысӑк пӗлтерӗшлӗ. Сӑмах май, ун пеккине пурӗ 149 комплекс вырнаҫтарнӑ. Кунсӑр пуҫне пӗр вырӑнтан тепӗр ҫӗре куҫарса ҫӳремелли «Арена» прибор — 36.

Шупашкарти Пороскунсен ҫемйи

Паян, раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Раҫҫей Федерацийӗн Президенчӗн Атӑлҫи федераци округӗнчи полномочиллӗ элчи Михаил Бабич Атӑлҫи тӑрӑхӗнче пурӑнакан хисепе тивӗҫнисене патшалӑх наградисемпе чыслӗ.

Савӑнӑҫлӑ мероприятие пирӗн республикӑра пурӑнакансем те хутшӑнӗҫ.

Ҫӗршыв шайӗнчи йышӑнупа орден-медале тивӗҫекен 17 ҫын хушшинче Чӑваш Енрен те пур.

Шупашкарта пурӑнакан Николай тата Дарья Пороскунсем виҫӗ ывӑлпа тӑватӑ хӗр ӳстереҫҫӗ. Пӗрисем йышлӑ ача хисепе тивӗҫеҫҫӗ пулсан Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Тихӑнушкӑнь ялӗнче пурӑнакан, 7-мӗш класс пӗтернӗ Кирилл Блинов путакан ачана шывран туртса кӑларса паттӑрлӑх кӑтартнӑ. Хӗрачана ҫӑлма малтанласа ашшӗ чупса пынӑ-ха, анчах вӑл шыва путнӑ. «Эп ишме пӗлетӗп. Нимрен те хӑрамарӑм», — мӑн ҫынла хӑюллӑн каланӑ кайран паттӑр йӗкӗт.

Чӑваш кӗнеке издательствинче тин ҫеҫ Елена Мустаевӑн «Уй варринче ҫинҫе хӑва» кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Кун пирки Культура министерстви хӑйӗн сайтӗнче пӗлтерет.

Елена Мустаевӑн «Уй варринче ҫинҫе хӑва» кӗнеки 1 пин экземплярпа кун ҫути курнӑ. Кӗнекене авторӑн вун икӗ калавӗ тата виҫӗ повеҫӗ кӗнӗ. Палӑртса хӑвармалла, Елена Мустаевӑн нумай хайлавӗнче хӗрарӑмӑн ҫӑмӑл мар шӑпи сӑнланнӑ. Чӑваш ҫыравҫин сӑнарӗсем нихӑҫан та ҫынлӑха ҫухатмаҫҫӗ, пуҫ усмасӑр малалла талпӑнаҫҫӗ. Ҫакӑ вулакансене чӑннипех те илӗртсе кӗрсе каять. Калавсемпе повеҫсенчи ӗҫ-пуҫ та кӑсӑклӑх ҫуратать. Хайлавсенче тӗрлӗ самана пирки ҫырса кӑтартнӑ пулин те писатель историн кашни тапхӑрӗнчех ҫын телейпе юрату патне ӑнтӑлнине уҫса кӑтартнӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тӗнче тетелӗсенчи халӑх страницисенче регистрациленесшӗн мар. Мӗншӗн апла шухӑшланине вӑл «Чӑваш Ен» ПТРКн «Приложение силы» телекӑларӑмра ӑнлантарса панӑ. Ҫав вӑхӑтрах ытти кӗпӗрнаттӑрӑн страницӑсем пуррине вӑл хурламасть.

Элтепер халӑх сечӗсем пирки мӗн шухӑшланипе тата ҫавна мӗнле хакланипе кӑларӑмра Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗн хастарӗ Мария Печенкина кӑсӑкланнӑ.

«Эпир халӑх ҫинчи ҫынсем, пирӗнпе ҫыхӑннӑ мӗнпур хыпар тӗнче тетелӗнче пур», — тенӗ вӑл.

Чӑваш Ен ертӳҫи Михаил Васильевич халӑх тетелӗсенчи хыпара улӑштарса ылмаштарнине кӑмӑлламасть, ҫавӑнпа вӑл хӑйӗн страницине йӗркелеме тӑхтать. Ҫапларах хуравланӑ Михаил Игнатьев «Приложение силы» (чӑв. Вӑй хуни) телекӑларӑмра.

Шупашкарта шӑматкун «Раҫҫей чӑваш пики» конкурс иртни пирки эпир хыпарланӑччӗ. Республикӑри журналистсем халӗ ӑна массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче, халӑх тетелӗсенче сӳтсе яваҫҫӗ. Акӑ Тӑвай район хаҫачӗн корреспонденчӗ Алексей Александров та пултарулӑх тупӑшӑвӗ пирки тиркевлӗ куҫпа ҫырмасӑр чӑтайман.

«Чӑваш халӑхӗн культури калама ҫук пуян пулни никамшӑн та вӑрттӑнлӑх мар. Халӑх юрри-ташши, ҫи-пуҫӗ, апат-ҫимӗҫӗ пӗр ҫынна та тӗлӗнтермесӗр хӑвармасть пулӗ. Ҫак эткере мӗн ӗмӗртен ҫамрӑк та хӳхӗм, сӑпайлӑ, ал-ӗҫне ӑста чӑваш хӗрӗсем тата вӗсен амӑшӗсем ламран лама куҫарса пынӑ. Ҫавӑнпах-тӑр ӗнтӗ пирӗн пикесем валли ҫулран-ҫул тӗрлӗ йышши конкурс йӗркелеҫҫӗ. Ҫав тупӑшура хӗрсем хӑйсен сӑн-сӑпатне кӑтартаҫҫӗ кӑна мар, тӑван халӑх культурине еплерех пӗлнине, чӑваш пикин чыслӑхӗпе тасалӑхне, сӑпайлӑхне еплерех упранине кӑтартаҫҫӗ», — ҫапла пуҫланӑ хӑйӗн тишкерӳллӗ статйине журналист, вӑл ӑна «Контактра» халӑх тетелӗнче хӑйӗн страницине вырнаҫтарнӑ.

«Чӑваш хӗрӗсем валли ҫакнашкал конкурссем ирттерни, паллах, питӗ аван. Анчах куракансем тата хутшӑнакан пикесем палӑртнӑ тӑрӑх, мӗне кура пӗтӗмлетӳ туни паянхи кун та паллӑ мар.

Малалла...